Lươn có giá trị dinh dưỡng cao, vừa là thực phẩm ngon vừa là vị thuốc bổ gan, tỳ, thận trong Đông y. Nhưng theo y học hiện đại, người bệnh gan có ăn được lươn không? Cùng ECO Pharma tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau đây.
Bệnh gan có ăn được lươn không? Theo góc độ của y học hiện đại, người bệnh gan có thể ăn thịt lươn với lượng vừa phải như một phần trong chế độ ăn uống cân bằng, khoảng 100g – 150g một bữa và ăn không quá hai lần mỗi tuần. Loại thịt này dễ tiêu hóa lại chứa lượng lớn protein nên tốt cho việc tái tạo và phục hồi tế bào gan. Tuy nhiên, do thịt lươn cũng chứa cholesterol và chất béo – hai chất bất lợi cho gan vì vậy nếu ăn quá nhiều sẽ không tốt, đặc biệt là khi được chế biến với dầu mỡ và hun khói.
Nghiên cứu cho thấy, thịt lươn có thành phần dinh dưỡng rất cao, chứa nhiều loại vitamin và khoáng chất như vitamin A, vitamin B1, vitamin B6, vitamin D, omega-3, omega-6, lecithin, sắt, natri, kali, canxi, selen. Đặc biệt hàm lượng omega-3 cao có lợi cho việc làm giảm cholesterol, bảo vệ gan khỏi tổn thương oxy hóa, giữ cho các tế bào khỏe mạnh. Và lecithin – một loại phospholipid đã được chứng minh có tác dụng ngăn ngừa tổn thương gan bằng cách thúc đẩy quá trình chuyển hóa chất béo và giảm sự tích tụ chất béo trong gan. Điều này đặc biệt có lợi cho những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
Theo Đông y, thịt lươn vị ngọt, tính ấm, quy vào kinh tỳ, thận, có tác dụng bổ trung ích khí, bổ gan thận, kiện tỳ vị, cường kiện gân cốt và trừ phong thấp vì vậy tốt cho việc chữa tỳ vị hư yếu, gan thận suy nhược hoặc suy nhược cơ thể do bệnh mạn tính. Ngoài ra, nó còn tốt cho những người có thể nhiệt, gầy yếu, xanh xao, hậu sản băng huyết, rối loạn khí huyết, trĩ xuất huyết, xuất huyết ăn thịt lươn. Y học cổ truyền Nhật Bản coi thịt lươn là vị thuốc thông huyết mạch, lợi gân cốt.
Bệnh gan có ăn được lươn không? Người mắc bệnh gan ăn thịt lươn thường có lợi do thực phẩm này bổ gan, thận, tỳ vị. Đặc biệt nó giàu protein dễ tiêu hóa, chứa omega-3 và lecithin, ít chất béo bão hòa nên sẽ tốt cho gan.
Thịt lươn là nguồn cung cấp protein chất lượng cao, trong 100g thịt lươn có 12.7g chất đạm, 25.6g chất béo tổng cộng (gồm 0.05g cholesterol) và 285 calo. Protein giúp cơ thể sửa chữa mô, ngăn ngừa sự tích tụ chất béo và phục hồi các tế bào gan bị tổn thương, đặc biệt ở bệnh nhân suy giảm chức năng gan do viêm gan mạn tính, gan nhiễm mỡ không do rượu hoặc xơ gan. Bổ sung thịt lươn vào chế độ ăn uống còn giúp duy trì khối lượng cơ bắp, cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng thường gặp ở bệnh nhân gan mạn tính.
Tình trạng thiếu hụt vitamin rất phổ biến ở bệnh gan mãn tính, đặc biệt là ở giai đoạn tiến triển. Trong khi đó, thịt lươn chứa nhiều vitamin và khoáng chất như vitamin A, vitamin B12, sắt, kẽm (100g cung cấp 100% giá trị vitamin A và vitamin B12). Đây là các thành phần bảo vệ gan khỏi các vi sinh vật gây hại, độc tố, tổn thương oxy hóa và cần thiết cho quá trình chuyển hóa năng lượng, sửa chữa mô, tăng cường chức năng gan. (1)
So với các loại thịt đỏ hoặc thực phẩm giàu chất béo bão hòa, thịt lươn có hàm lượng chất béo bão hòa thấp, phần lớn là axit béo không no như omega-3 và omega-6 (100g chứa 838mg omega-3 và 1333mg omega-3).
Tiêu thụ quá nhiều chất béo bão hòa có thể gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng gan nhiễm mỡ hiện có. Trong khi đó axit béo omega-3 lại có thể làm tăng quá trình phân hủy chất béo trong gan, giảm tích tụ mỡ gan. Omega-3 còn có đặc tính chống viêm, bảo vệ gan khỏi tổn thương. Ngoài ra, nghiên cứu còn cho thấy omega-3 giúp cải thiện tâm trạng, giảm triệu chứng trầm cảm và lo lắng. Đây là tình trạng có thể làm giảm lưu lượng máu đến gan, tăng men gan hoặc tăng nồng độ cortisol, gây tổn thương gan và làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh gan.
Xem thêm cách giải đáp thắc mắc bệnh gan ăn thịt bò được không?
Bệnh gan có nên ăn lươn không? Người bệnh gan ăn lươn tốt cho sức khỏe. Bạn nên chế biến thịt lươn đơn giản như hấp, luộc, nấu cháo, súp, hầm để giữ nguyên giá trị dinh dưỡng, giảm thiểu các tác động bất lợi cho gan.
Sau đây là bốn công thức chế biến lươn có lợi cho người bệnh gan:
Theo y học cổ truyền, món lươn này có tác dụng bổ thần kinh, mát gan, bổ âm, thanh nhiệt, trừ thấp, tiêu cứ. Nó có thể chữa chứng vàng da do viêm gan.
Cháo lươn dễ tiêu hóa, bổ gan, kiện tỳ, thích hợp cho người bệnh gan có chức năng tiêu hóa kém. Món ăn này cung cấp protein, vitamin và khoáng chất nên cũng tốt cho sức khỏe tổng thể.
Đây là món ăn – vị thuốc phổ biến ở các vùng nông thôn Trung Quốc. Người dân dùng để chữa chứng bệnh vàng bủng da mặt do vừa trải qua bệnh nặng. Thịt lươn hấp cơm giữ được vị ngọt tự nhiên, tốt để bồi bổ cho bệnh nhân gan nhiễm mỡ.
Đậu đen giàu chất xơ, chất chống oxy hóa giúp kháng viêm, tăng sức đề kháng, hỗ trợ hoạt động của tế bào gan, cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ. Y học cổ truyền cho rằng món ăn này có tác dụng bổ gan, dưỡng huyết, thanh nhiệt, hỗ trợ chức năng gan. (2)
Bệnh gan có ăn được lươn không? Người bệnh gan ăn lươn sẽ tốt nếu ăn với liều lượng vừa phải và chú ý một số điều sau đây.
Người bệnh gan tuyệt đối không được ăn lươn sống vì huyết lươn sống có độc. Độc tố sẽ kích thích niêm mạc miệng, đường tiêu hóa, gây tổn thương hệ thần kinh, tê bì chân tay, suy hô hấp, tuần hoàn, thậm chí dẫn đến tử vong. Tuy nhiên, độc tố trong huyết lươn không chịu nhiệt, có thể bị nhiệt phân hủy, nên sẽ không gây độc khi nấu chín. Ngoài ra, lươn là loài ăn tạp, sống ở vùng bùn lầy nên dễ bị nhiễm ký sinh trùng nếu ăn phải sẽ gây hại cho gan. Vì vậy, người bệnh luôn cần ăn thịt lươn đã nấu chín kỹ để an toàn cho sức khỏe.
Thịt lươn tươi chứa khoảng 72% axit amin tự do histidine, taurine và arginine. Nhưng khi bị ươn, histidine sẽ bị nhiễm khuẩn, chuyển thành chất độc histamine. Nếu ăn loại thịt này sẽ dễ dẫn đến ngộ độc scombroid, tạo áp lực lớn lên gan trong quá trình giải độc. Vì thế, bạn hãy chọn mua lươn còn sống để tự chế biến tại nhà sẽ tốt hơn cho sức khỏe gan.
Chế biến thịt lươn với nhiều dầu mỡ làm tăng chất béo bão hòa, khó tiêu, gây áp lực lên gan, đặc biệt ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ hoặc viêm gan mạn tính. Vì vậy hãy chế biến thịt lươn đơn giản như hấp, luộc, nấu cháo, nấu canh để tốt cho gan. Thịt lươn tính ấm cũng không nên chế biến cùng rượu, tiêu, ớt vì gây nóng trong, không tốt cho sức khỏe gan.
Người bệnh gan chỉ nên ăn thịt lươn mỗi lần khoảng 100g – 150g và không quá hai lần mỗi tuần. Vì ăn nhiều hơn sẽ gây dư thừa protein hoặc cholesterol, ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa lipid của gan.
Xem thêm giải đáp thắc mắc bệnh gan có ăn được cua không?
Bệnh nhân xơ gan hoặc viêm gan nặng nên hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi muốn ăn thịt lươn. Do chức năng gan suy giảm, khả năng chuyển hóa protein và chất béo kém nên nếu ăn uống không cẩn thận có thể gây hại cho gan.
Theo Đông y, ăn nhiều thịt lươn có thể gây nóng trong, làm nặng thêm các triệu chứng ở người bệnh gan.
Tây y cũng lưu ý, thịt lươn có hàm lượng cholesterol cao, nếu ăn nhiều có thể làm tăng lipid trong gan, tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ hoặc viêm gan. Vì vậy, người bệnh gan cần tiêu thụ thịt lươn ở mức độ vừa phải để tránh dư thừa vi chất gây bất lợi cho gan. Ngoài ra, thịt lươn giàu protein và chứa một lượng chất béo bão hòa nhất định, tiêu thụ quá nhiều sẽ gây khó tiêu, tăng áp lực lên gan trong quá trình chuyển hóa.
Bệnh gan có ăn được lươn không? Lươn là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, giàu protein, ít chất béo bão hòa, cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất tốt cho sức khỏe. Ăn thịt lươn là cách sẽ giúp tăng cường chức năng gan, giảm viêm và bảo vệ gan khỏi tổn thương. Do đó, người bệnh gan có thể bổ sung thịt lươn vào chế độ ăn uống, nhưng cần tiêu thụ với liều lượng hợp lý, và tránh chế biến nhiều dầu mỡ, hun khói.
