Mệt mỏi trong giai đoạn tiền mãn kinh khiến nhiều phụ nữ rơi vào trạng thái kiệt sức. Liệu đó chỉ là biểu hiện ngắn hạn không đáng lo ngại hay là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn? ECO Pharma sẽ giúp bạn hiểu rõ mệt mỏi tiền mãn kinh có nguy hiểm không và các cách cải thiện trong nội dung sau.
Mệt mỏi tiền mãn kinh là vấn đề phổ biến. Hơn 95% phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh bị mệt mỏi do nội tiết tố thay đổi, đặc biệt là sự suy giảm của estrogen gây tụt giảm năng lượng cơ thể (1).
Bên cạnh đó, các triệu chứng như rối loạn kinh nguyệt, bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm hoặc lo âu, mất ngủ kéo dài cũng góp phần khiến cơ thể suy kiệt dần. Mệt mỏi tuổi tiền mãn kinh kéo dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống, vì vậy phụ nữ nên quan tâm và có biện pháp điều chỉnh kịp thời.
Thời gian mệt mỏi tiền mãn kinh không giống nhau ở tất cả phụ nữ, thông thường sẽ đạt đỉnh điểm trong vài năm cuối trước khi mãn kinh và có thể kéo dài một thời gian sau đó. Trung bình, phụ nữ có thể trải qua các triệu chứng tiền mãn kinh, bao gồm mệt mỏi, trong vòng 4 – 8 năm. Ngoài ra, còn có một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến thời gian và mức độ nghiêm trọng của tình trạng mệt mỏi thời kỳ tiền mãn kinh như mức độ thay đổi nội tiết tố, mức độ căng thẳng, lối sống, sức khỏe tổng thể (2).
Nguyên nhân gây mệt mỏi tuổi tiền mãn kinh thường xuất phát từ yếu tố nội tiết, căng thẳng, mất ngủ (3).
Trong thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh, nội tiết tố tự nhiên bắt đầu suy giảm, đặc biệt là bộ ba hormone quan trọng là estrogen, progesterone và testosterone. Mất cân bằng nội tiết có thể gây ra các triệu chứng khó chịu như bốc hỏa, mệt mỏi, thay đổi tâm trạng, tăng cân, giảm ham muốn tình dục, sương mù não và nhiều triệu chứng khác.
Tiền mãn kinh hay mệt mỏi cũng xuất phát từ quá trình căng thẳng kéo dài. Có nhiều tác nhân gây căng thẳng ở độ tuổi trung niên như yêu cầu công việc cao, áp lực kinh tế, trách nhiệm đối với gia đình và xã hội, chăm sóc con cái và cha mẹ già, tình trạng thiếu ngủ,…
Đồng thời, khi chúng ta bị căng thẳng mãn tính, mọi tuyến và cơ quan đều tập trung vào việc bơm ra các hormone gây căng thẳng gọi là adrenaline và cortisol. Trong quá trình này, nhu cầu về cortisol sẽ chiếm hết các khối xây dựng dành cho các hormone khác, vì vậy cơ thể chỉ còn lại rất ít nguồn lực để nuôi dưỡng các hormone tuyến giáp và hormone sinh dục. Tất cả tạo nên một vòng lặp khó kết thúc nếu bạn không tìm cách cải thiện.
Bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm hoặc lo âu thường khiến phụ nữ tiền mãn kinh khó ngủ hoặc ngủ không sâu, từ đó kéo theo cảm giác mệt mỏi suốt cả ngày. Biến động hormone trong cơ thể kích hoạt giải phóng cortisol, làm chệch hướng chu kỳ giấc ngủ sinh học bình thường cũng góp phần khó có được giấc ngủ ngon trong giai đoạn tiền mãn kinh.
Biểu hiện của mệt mỏi tuổi tiền mãn kinh thường rất đa dạng và có thể ảnh hưởng đến cả thể chất lẫn tinh thần của phụ nữ:
Những dấu hiệu này nếu kéo dài cần được theo dõi và can thiệp sớm để tránh ảnh hưởng đến chất lượng sống.
Mức độ mệt mỏi do tiền mãn kinh có thể được chia thành ba cấp độ với biểu hiện và hướng xử lý khác nhau:
Tiền mãn kinh hay mệt mỏi không chỉ là tình trạng mệt mỏi thông thường mà còn có thể cho thấy các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn trong thời kỳ nội tiết tố không ổn định cần được quan tâm đúng mực. Bởi vì tình trạng này có thể kéo dài sẽ ảnh hưởng xấu đến cuộc sống, giấc ngủ và tâm sinh lý.
Dưới đây là các biện pháp cải thiện triệu chứng mệt mỏi tiền mãn kinh hiệu quả, an toàn:
Đây là phương pháp điều trị phổ biến nhằm bổ sung estrogen và progesterone, hai hormone suy giảm mạnh trong giai đoạn tiền mãn kinh. HRT sẽ giúp cải thiện rõ rệt mệt mỏi do tiền mãn kinh như mất ngủ, bốc hỏa và các rối loạn cảm xúc. Tuy nhiên, liệu pháp này cần được bác sĩ chỉ định và theo dõi chặt chẽ để tránh các tác dụng phụ không mong muốn như tăng nguy cơ ung thư vú, huyết khối.
Phụ nữ tiền mãn kinh nên ưu tiên thực phẩm giàu canxi, magie, vitamin nhóm B, omega-3 và các loại rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt. Bổ sung đậu nành và các thực phẩm giàu phytoestrogen tự nhiên giúp cơ thể cân bằng nội tiết tố; Hạn chế đường tinh luyện, thức ăn nhanh và caffein vì chúng có thể khiến tình trạng mệt mỏi do tiền mãn kinh nghiêm trọng hơn.
Các bài tập thiền định, yoga, hít thở sâu giúp giảm căng thẳng, cải thiện giấc ngủ và tăng cường lưu thông khí huyết. Chỉ cần 15 – 30 phút luyện tập mỗi ngày cũng có thể giúp cân bằng tâm trí và duy trì cơ thể khỏe mạnh.
Ngoài ra, phụ nữ tiền mãn kinh nên bổ sung tinh chất Lepidium Meyenii. Tinh chất này đã được chứng minh hỗ trợ điều hòa nội tiết và thúc đẩy cơ thể sản sinh các hormone thiết yếu như estrogen, progesterone và testosterone. Vì vậy Lepidium Meyenii có tác dụng tích cực trong việc làm dịu các biểu hiện tiền mãn kinh như bốc hỏa, khô âm đạo, giảm ham muốn, mất ngủ hay dễ cáu gắt.
Mệt mỏi kéo dài trong giai đoạn tiền mãn kinh có thể khiến nhiều phụ nữ rơi vào trạng thái hoang mang, lo lắng và muốn tìm cách khắc phục nhanh chóng. Tuy nhiên, vì hiểu biết về sức khỏe tiền mãn kinh hạn chế hoặc bị chi phối bởi các thông tin không chính thống, không ít người đã mắc sai lầm trong việc áp dụng các biện pháp cải thiện mệt mỏi tuổi tiền mãn kinh khiến tình trạng này thêm trầm trọng hơn.
Dưới đây là những sai lầm phổ biến cần tránh:
Nhiều phụ nữ bị mất ngủ kéo dài đã tìm đến thuốc ngủ hoặc thực phẩm chức năng được quảng cáo là “giúp ngủ sâu tức thì” mà không kiểm tra nguồn gốc. Việc dùng thuốc không theo đơn có thể gây lệ thuộc, rối loạn thần kinh trung ương và tiềm ẩn tác dụng phụ nguy hiểm. Thực phẩm chức năng không rõ thành phần còn có thể gây rối loạn nội tiết hoặc ảnh hưởng đến gan, thận nếu sử dụng lâu dài.
Một số phụ nữ điều trị bằng liệu pháp hormone thay thế (HRT), khi vừa thấy triệu chứng cải thiện đã vội ngưng, không đi hết liệu trình. Việc này có thể khiến hormone bị mất cân bằng trở lại, kéo theo hàng loạt triệu chứng như mệt mỏi, lo âu, mất ngủ tái phát, thậm chí rối loạn tim mạch hoặc các vấn đề về xương khớp.
Nhiều người cho rằng tiền mãn kinh hay mệt mỏi là điều bình thường nên đã bỏ qua thăm khám, chăm sóc sức khỏe. Điều này dẫn đến mệt mỏi kéo dài đến mức cơ thể rơi vào suy nhược. Ngoài ra, triệu chứng mệt mỏi do tiền mãn kinh là biểu hiện của vấn đề sức khỏe tiềm ẩn như trầm cảm, rối loạn tuyến giáp hoặc thiếu máu đã không được phát hiện, điều trị kịp thời dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng.
Dinh dưỡng hợp lý là nền tảng để phục hồi sức khỏe và cân bằng hormone tự nhiên. Vì vậy, chế độ dinh dưỡng nghèo nàn hoặc mất cân bằng, đặc biệt thiếu vitamin và khoáng chất sẽ khiến cơ thể rơi vào mệt mỏi, kiệt sức. Tình trạng này thường gặp ở những phụ nữ áp dụng chế độ ăn giảm cân khắc nghiệt. Việc không bổ sung thực phẩm giàu canxi, magie, vitamin B, omega-3… và các dưỡng chất hỗ trợ nội tiết làm cho tình trạng mệt mỏi khó cải thiện, cho dù có được nghỉ ngơi đầy đủ.
>>> Tìm hiểu thêm: 10 dấu hiệu của tiền mãn kinh sớm ở phụ nữ dễ nhận biết
Một số thắc mắc thường gặp về mệt mỏi tuổi tiền mãn kinh sau đây sẽ giúp bạn có thêm nhiều thông tin hơn về vấn đề này:
Mệt mỏi do thiếu máu thường đi kèm với da xanh xao, chóng mặt, tim đập nhanh, thở dốc khi gắng sức. Trong khi đó, mệt mỏi tuổi tiền mãn kinh có xu hướng xuất hiện cùng với các triệu chứng rối loạn giấc ngủ, bốc hỏa, thay đổi tâm trạng, rối loạn kinh nguyệt. Xét nghiệm máu định kỳ là cách để phân biệt hai tình trạng này chính xác nhất.
Mặc dù có những biểu hiện tương đồng như buồn bã, mất ngủ, giảm hứng thú với cuộc sống, nhưng trầm cảm là bệnh lý tâm thần cần điều trị chuyên sâu. Mệt mỏi tuổi tiền mãn kinh thường khởi phát do rối loạn nội tiết và cải thiện khi cân bằng hormone, nghỉ ngơi hợp lý, điều chỉnh dinh dưỡng. Tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài và ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý, nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được đánh giá chính xác.
Bổ sung thực phẩm chức năng chứa phytoestrogen (estrogen thực vật) như từ đậu nành, Lepidium Meyenii có thể hỗ trợ cải thiện triệu chứng mệt mỏi an toàn. Tuy nhiên, nên chọn sản phẩm uy tín, có kiểm định rõ ràng và tham khảo ý kiến của chuyên gia trước khi sử dụng, đặc biệt với người có tiền sử mắc các bệnh lý về nội tiết, gan, hoặc ung thư nhạy cảm hormone.
Bạn nên đi thăm khám khi tình trạng mệt mỏi do tiền mãn kinh kéo dài và ảnh hưởng rõ rệt đến sinh hoạt, giấc ngủ, công việc và tâm trạng. Nếu mệt mỏi đi kèm các biểu hiện như mất ngủ thường xuyên, bốc hỏa dữ dội, lo âu, trầm cảm, rối loạn kinh nguyệt kéo dài, có thể là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang mất cân bằng nội tiết nghiêm trọng và cần được can thiệp y tế.
Ngoài ra, nếu đã áp dụng các biện pháp thay đổi lối sống, dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý mà tình trạng vẫn không cải thiện, bạn nên đi kiểm tra hormone, loại trừ các bệnh lý khác như thiếu máu, rối loạn tuyến giáp hay trầm cảm tiềm ẩn. Can thiệp đúng lúc không chỉ giúp kiểm soát triệu chứng tốt hơn mà còn ngăn ngừa nguy cơ ảnh hưởng đến tim mạch, xương khớp hay sức khỏe tâm thần về lâu dài.
Mệt mỏi tiền mãn kinh là vấn đề thường gặp nhưng không nên xem nhẹ. Nếu nhận diện đúng và can thiệp kịp thời, phụ nữ tuổi này hoàn toàn có thể kiểm soát các triệu chứng này một cách hiệu quả. Hãy lắng nghe cơ thể, duy trì lối sống lành mạnh và chủ động thăm khám khi các triệu chứng ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và chất lượng sống để giai đoạn tiền mãn kinh nhẹ nhàng, khỏe mạnh và hạnh phúc hơn.
