Người lành mang virus viêm gan B là giai đoạn lâm sàng đặc trưng bởi sự cân bằng giữa hệ thống miễn dịch của cơ thể và virus HBV. Đây là dạng tiềm ẩn, virus tồn tại và nhân lên ở mức thấp trong cơ thể mà chưa gây tổn thương gan hoặc biểu hiện triệu chứng lâm sàng đáng kể, nhưng vẫn có nguy cơ bùng phát và tiến triển mạn tính. Cùng ECO Pharma tìm hiểu rõ hơn trong bài viết sau đây.
Viêm gan B do virus HBV gây ra. Một số người bị nhiễm HBV nhưng không tổn thương gan rõ rệt được gọi là người lành mang virus viêm gan B, hoặc HBV thể ngủ.
Bình thường khi HBV xâm nhập vào cơ thể, hệ thống miễn dịch sẽ khởi động một loạt các phản ứng để loại bỏ virus. Nhưng ở người lành mang virus HBV, phản ứng miễn dịch không đủ mạnh để tiêu diệt hoàn toàn HBV mà chỉ đủ để kiểm soát sự nhân lên của chúng. Kết quả là hình thành một trạng thái cân bằng miễn dịch với các đặc điểm trên xét nghiệm lâm sàng như sau:
HBV có thể ở thể ngủ suốt đời nhưng cũng có thể bùng phát thành bệnh bất kỳ lúc nào hệ miễn dịch bị suy yếu. Do đó người lành mang mầm bệnh HBV cần được theo dõi và kiểm tra định kỳ để phát hiện sớm nếu có chuyển bệnh. (1)
Virus HBV lây truyền qua đường máu, từ mẹ sang con, đường tình dục. Ngay cả khi không phát bệnh, HBV vẫn có khả năng truyền nhiễm sang người khác mặc dù nguy cơ thấp hơn.
Người bệnh có thể lây bệnh cho người khác nếu dùng chung kim tiêm, dao cạo, bàn chải đánh răng hoặc các dụng cụ y tế không được khử khuẩn đúng cách; Hoặc qua quá trình sinh nở, quan hệ tình dục không an toàn.
Mặc dù chưa phát bệnh nhưng người bệnh sẽ luôn phải đối mặt với các nguy cơ sau:
HBV có thể bùng phát thành bệnh viêm gan B thể hoạt động bất cứ lúc nào có yếu tố thuận lợi. Bao gồm cao tuổi, suy giảm miễn dịch, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, lạm dụng rượu bia hoặc mắc các bệnh lý mãn tính. Khi tái hoạt động, virus HBV có thể nhân lên nhanh chóng gây tổn thương tế bào gan dẫn đến viêm gan, xơ gan và thậm chí là ung thư biểu mô tế bào gan (HCC).
Mặc dù tải lượng HBV thấp nhưng vẫn có khả năng lây truyền sang người khác. Vì vậy bất cứ khi nào bất cẩn trong việc tiếp xúc với máu, quan hệ tình dục không an toàn đều có thể làm lây bệnh. Người mẹ mang virus HBV trong quá trình sinh không được xử trí chuyên nghiệp cũng dễ truyền HBV sang trẻ sơ sinh.
Nên áp dụng các biện pháp phòng ngừa từ sớm để ngăn HBV bùng phát thành bệnh. Các biện pháp sau đây thường hữu ích.
Tiêm vaccine HBV là biện pháp chủ động và hiệu quả nhất để phòng ngừa lây nhiễm virus HBV. Người có kết quả xét nghiệm HBsAg âm tính (chưa mắc bệnh) nhưng anti-HBs âm tính hoặc dưới 10 mIU/mL và những người chưa từng tiêm phòng, tiêm vaccine là cần thiết.
Đối với những người đã từng tiêm vaccine, nên kiểm tra nồng độ kháng thể anti-HBs. Nếu nồng độ này cao hơn 10 mIU/mL, điều đó cho thấy đã có miễn dịch bảo vệ và hiện tại không cần tiêm nhắc lại vaccine hoặc sử dụng HBIG. Lịch tiêm cơ bản bao gồm 3 mũi trong vòng 6 tháng, được thực hiện theo chỉ định của bác sĩ.
Globulin miễn dịch kháng viêm gan B (HBIG) được sử dụng trong tình huống dự phòng khẩn cấp sau phơi nhiễm HBV. Các trường hợp phơi nhiễm bao gồm trẻ sơ sinh có mẹ HBsAg dương tính, nhân viên y tế bị phơi nhiễm qua đường máu, hoặc sau quan hệ tình dục không an toàn với người mắc bệnh.
HBIG cần được tiêm càng sớm càng tốt, tốt nhất trong vòng 24 giờ đầu sau phơi nhiễm (liều khuyến cáo 200 – 400 IU), đồng thời kết hợp tiêm vaccine HBV tại vị trí tiêm khác. Sau 14 ngày phơi nhiễm qua đường tình dục hoặc sau 7 ngày phơi nhiễm qua đường máu, tiêm HBIG sẽ không còn hiệu quả. Nếu có tiền sử không đáp ứng với vaccine HBV, tiêm một liều HBIG bổ sung có thể được chỉ định trong tháng kế tiếp.
Duy trì lối sống khoa học đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cơ thể kiểm soát virus viêm gan B và hạn chế nguy cơ bệnh tiến triển. Xây dựng chế độ ăn uống cân bằng, kết hợp với luyện tập thể dục đều đặn giúp nâng cao sức khỏe và củng cố hệ miễn dịch, tăng khả năng chống lại sự bùng phát của HBV.
Người bệnh có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ về việc sử dụng thêm vitamin hoặc các sản phẩm hỗ trợ chức năng gan, chẳng hạn như tinh chất S.Marianum và Wasabia Japonica. Bộ đôi tinh chất này hỗ trợ kiểm soát tế bào Kupffer, hạ men gan, hỗ trợ phục hồi chức năng gan và bảo vệ tế bào gan trước các tác nhân gây hại.
Bên cạnh đó những người có bệnh lý mạn tính cần tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị của bác sĩ nhằm tránh làm gan bị tổn thương nặng hơn. Hơn nữa thăm khám sức khỏe và xét nghiệm chức năng gan định kỳ, tốt nhất là 3 tháng một lần, sẽ giúp theo dõi tình trạng bệnh, phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường, can thiệp kịp thời.
Người lành mang virus viêm gan B tuy chưa phát bệnh nhưng nguy cơ này luôn tồn tại và cả nguy cơ lây truyền HBV cho người khác. Viêm gan virus B có thể dẫn đến tổn thương gan mãn tính, xơ gan, ung thư gan và tử vong. Vì vậy cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa HBV chuyển thành dạng hoạt động càng sớm thì càng giảm được nguy cơ tổn thương gan và người bệnh cũng nên chủ động tránh làm lây truyền HBV cho người khác.
