Xông hơi có nguồn gốc từ lâu đời và đã được chứng minh có hiệu quả trong việc đẩy lùi căng thẳng, tốt cho tuần hoàn máu, hệ hô hấp, làn da,… Vậy xông hơi giảm đau nhức xương khớp được không? Cùng ECO Pharma tìm hiểu cụ thể qua bài viết dưới đây.
Xông hơi là phương pháp sử dụng nhiệt tác động đến cơ thể. Sự tiếp xúc với nhiệt sẽ gây ra tình trạng tăng thân nhiệt nhẹ, thúc đẩy phản ứng điều tiết thân nhiệt. Điều này giúp cơ thể thích nghi với nhiệt và tối ưu hóa phản ứng cho những lần tiếp xúc trong tương lai (liên quan đến hiện tượng sinh học hormesis).
Xông hơi mang đến nhiều lợi ích: cải thiện lưu thông máu, giảm tắc nghẽn xoang, giảm cứng khớp, hỗ trợ phục hồi cơ sau khi vận động, đốt cháy calo, đào thải độc tố giúp làm sạch da, tăng cường hệ miễn dịch,…
Quá trình xông hơi thường kết hợp một số tinh dầu và thảo dược như: bạc hà, gừng, sả, chanh, tía tô,… nhằm nâng cao hiệu quả cải thiện các vấn đề sức khỏe như ngạt mũi, cảm và đau nhức xương khớp.
Hiện nay có nhiều phương pháp xông hơi như xông hơi ướt (steambath), xông hơi khô (sauna) hay xông hơi hồng ngoại (infrared sauna). Tùy thuộc vào từng loại mà mức nhiệt và độ ẩm sẽ khác nhau. Người bệnh có thể thực hiện tại phòng xông hơi hoặc tự áp dụng tại nhà.
Xông hơi có khả năng làm giảm đau nhức xương khớp bằng cách tác động đến một số bộ phận và phản ứng trong cơ thể, bao gồm:
Để kiểm tra hiệu quả giảm viêm của các liệu pháp xông hơi, các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu ở 2084 nam giới thường xuyên tắm hơi từ 1 – 7 lần/tuần. Kết quả cho thấy người có tần suất xông hơi càng cao thì nồng độ protein phản C (mức độ viêm trong cơ thể) càng giảm. Mặc dù nghiên cứu này chỉ giới hạn trong phạm vi xông hơi khô, nhưng xông hơi nước cũng có thể mang đến lợi ích tương tự vì đều sử dụng liệu pháp nhiệt. (1)
Điều này chứng minh xông hơi giúp giảm viêm đáng kể. Nhờ đó hỗ trợ ngăn ngừa các tình trạng liên quan đến viêm nhiễm, chẳng hạn như bệnh hô hấp, tiểu đường, ung thư, béo phì, vấn đề tim mạch,…
Xông hơi thường xuyên hỗ trợ làm giãn mạch máu, rất có lợi cho hệ tim mạch, đặc biệt là ở người lớn tuổi. Các chuyên gia đã phát hiện ra nhiệt ẩm – tương tự như nhiệt trong phòng xông hơi, có khả năng làm giãn các mạch máu nhỏ, nhờ đó thúc đẩy lưu lượng máu, cung cấp oxy và các chất dinh dưỡng đi khắp cơ thể. Phương pháp này cũng giúp giảm huyết áp, ngăn ngừa các bệnh về tim mạch. (2)
Những người mắc các vấn đề về xương khớp thường phải đối mặt với các triệu chứng đau, sưng, cứng khớp, hạn chế phạm vi cử động. Nhờ mang đến nhiều lợi ích sức khỏe như hỗ trợ lưu thông máu, giảm viêm và giảm đau, xông hơi có thể được áp dụng như một liệu pháp giúp cải thiện hoạt động của khớp, tăng phạm vi chuyển động khớp linh hoạt hơn cho người bệnh.
Nhiệt của phòng xông hơi thúc đẩy cơ thể giải phóng endorphin, còn được gọi là hormone hạnh phúc, có tác dụng giảm căng thẳng và cơn đau hiệu quả. Xông hơi cũng giúp giảm nồng độ cortisol – hormone gây căng thẳng. Khi mức cortisol giảm, người bệnh sẽ cảm thấy thư giãn, nhẹ nhàng hơn.
Một khảo sát được thực hiện ở những người làm các công việc căng thẳng như lính cứu hỏa, cảnh sát, quân nhân,… cho thấy việc xông hơi khô có thể làm giảm mức độ căng thẳng đáng kể.
Xông hơi làm tăng nhiệt độ của cơ thể, gây ra phản ứng gọi là “cơn sốt nhân tạo” thúc đẩy cơ thể giải phóng các tế bào bạch cầu và tăng sản xuất interferon – một protein chống virus. Điều này giúp tiêu diệt những tác nhân gây bệnh còn sót lại trong cơ thể và tăng cường hệ thống miễn dịch của người bệnh.
Không những thế, các nhà khoa cũng đã quan sát thấy sau khi tắm hơi, số lượng tế bào bạch cầu, tế bào lympho và bạch cầu trung tính tăng lên đáng kể. Đây là những tế bào đóng vai trò quan trọng đối với phản ứng miễn dịch của cơ thể, góp phần nâng cao khả năng chống lại nhiễm trùng, ngăn ngừa bệnh tật.
Nhiệt làm các khớp nóng lên, hỗ trợ mạch máu giãn ra, thúc đẩy quá trình vận chuyển máu, oxy và chất dinh dưỡng đến các mô bị thương, giúp giảm triệu chứng cứng khớp và làm dịu cơn đau nhức ở những người bị viêm khớp. Nghiên cứu năm 2013 trên Tạp chí Nghiên cứu Y học lâm sàng cho thấy áp dụng nhiệt ẩm vào khớp có lợi ích điều trị tương tự như sử dụng nhiệt khô, nhưng thời gian áp dụng ngắn hơn nhiều, mang đến hiệu quả giảm đau tức thì và hỗ trợ lưu thông máu để đẩy nhanh quá trình chữa lành vết thương. Do đó, bạn có thể thực hiện để giảm tình trạng đau khớp, sưng khớp, đau cơ, tổn thương mô mềm. (3)
Bên cạnh những những lợi ích về xương khớp, việc thường xuyên xông hơi còn hỗ trợ cải thiện nhiều vấn đề sức khỏe khác:
Các phương pháp xông hơi được phân loại dựa trên từng loại nhiệt sử dụng, bao gồm:
Xông hơi ướt là phương pháp sử dụng hơi nước nóng với nhiệt độ khoảng 45°C – 55°C với độ ẩm gần 100% để thư giãn và cải thiện sức khỏe. Hiệu quả của xông hơi ướt dựa vào tác động của nhiệt độ bên ngoài và phản ứng giảm nhiệt của cơ thể. Điều này tạo ra một cơn sốt ngắn hạn, kích thích hệ miễn dịch tiêu diệt mầm bệnh. Đồng thời hỗ trợ thúc đẩy lưu thông máu, làm giãn nở các mạch máu dưới da, cải thiện đường hô hấp, giúp thông thoáng lỗ chân lông và làm sạch da.
Xông hơi khô sử dụng mức nhiệt khoảng 80°C (175°F) cùng độ ẩm khoảng 10 – 20%. Phương pháp này làm nhiệt độ da tăng lên, đổ nhiều mồ hôi, nhịp tim nhanh hơn vì cơ thể cố gắng giữ mát, các mạch máu giãn ra. Nhờ đó mang đến một số lợi ích sức khỏe như thải độc, giảm cân, tăng tuần hoàn máu, giảm đau nhức, hỗ trợ sức khỏe tim mạch, nâng cao hệ miễn dịch, giảm căng thẳng và làm sạch da.
Xông hơi hồng ngoại dùng bức xạ điện từ của đèn hồng ngoại để làm nóng cơ thể trực tiếp, không cần thông qua việc làm nóng không khí bên ngoài. Nhiệt độ của phương pháp này thường trong khoảng 45°C – 70°C, mang đến những lợi ích tương tự như xông hơi truyền thống: thúc đẩy lưu thông máu, thư giãn, thải độc, giảm cân, làm sạch da và đặc biệt giảm đau nhức xương khớp.
Người bệnh gặp các vấn đề về xương khớp có thể đến các phòng xông hơi hoặc sử dụng dịch vụ xông hơi tại bệnh viện, giúp giảm đau nhức hiệu quả. Ngoài ra, bạn cũng có thể tự xông hơi tại nhà bằng cách sau:
Chuẩn bị:
Thực hiện:
Xông hơi giảm đau nhức xương khớp đã được nhiều người áp dụng và đạt hiệu quả rõ rệt. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện cần chú ý các vấn đề:
Trường hợp đang mắc một số bệnh lý nền như cao huyết áp, bệnh tim mạch hoặc bệnh về đường hô hấp, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi xông hơi để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Ngoài ra, những người bị suy nhược, mới ốm dậy; phụ nữ mang thai hoặc đang trong kỳ kinh nguyệt; trẻ em dưới 8 tuổi; người có bệnh lý tâm thần, bệnh nặng về da thì không nên xông hơi.
Không nên xông hơi quá lâu vì có thể gây mất nước và mệt mỏi. Người bị đau nhức xương khớp nên xông hơi tối đa khoảng 20 phút. Nếu cảm thấy khó chịu, bạn nên dừng ngay lập tức và nghỉ ngơi, tránh gây hại cho cơ thể.
Xông hơi làm cơ thể tăng tiết mồ hôi, gây mất nước và điện giải. Do đó, người bệnh cần bổ sung đầy đủ nước và chất điện giải như kali, natri sau khi thực hiện, giúp cơ thể phục hồi và ngăn ngừa tình trạng mệt mỏi. Bạn có thể tự pha nước điện giải tại nhà bằng cách cho nửa thìa muối ăn và 2 thìa đường trộn đều với 1 lít nước lọc sạch.
Đảm bảo phòng xông hơi được vệ sinh sạch sẽ, tránh tạo điều kiện cho vi khuẩn và nấm sinh sôi, gây viêm nhiễm đường hô hấp hoặc làm tổn thương da. Các thiết bị sử dụng trong phòng xông hơi như chăn cũng cần được thay mới hoặc giặt sạch sau mỗi lần sử dụng.
Sau khi ăn no, cơ thể cần tập trung năng lượng để tiêu hóa, vì vậy không nên xông hơi vì có thể ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa, gây buồn nôn, chướng bụng, đau dạ dày, tiêu chảy. Ngoài ra còn có nguy cơ gặp các vấn đề tim mạch như rối loạn nhịp tim, tim đập nhanh,… Thời điểm phù hợp để xông hơi là khoảng 2 – 3 tiếng sau bữa ăn. Lúc này, cơ thể đã có đủ thời gian để tiêu hóa thức ăn.
Bài liên quan: Đau nhức xương khớp ở người trẻ
Ngoài xông hơi, bạn có thể kết hợp nhiều biện pháp khác giúp giảm đau nhức xương khớp hiệu quả và nhanh chóng:
Xoa bóp, massage có tác dụng làm dịu triệu chứng đau nhức khớp bằng cách cải thiện lưu lượng máu, giúp các cơ quanh khớp giãn ra, thúc đẩy quá trình chữa lành và phục hồi các mô tổn thương. Bạn có thể kết hợp sử dụng một số loại tinh dầu như dầu gừng, dầu khuynh diệp, dầu trầm hương,… giúp đẩy lùi cơn đau nhanh chóng. Lưu ý phương pháp này cần được thực hiện đúng kỹ thuật, tránh khiến xương khớp bị tổn thương trầm trọng hơn. Bạn có thể liên hệ các chuyên gia để được hướng dẫn đúng cách.
Người bị đau nhức xương khớp cần chú ý chườm nóng hoặc chườm lạnh đúng cách để đạt hiệu quả tối ưu:
Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học giúp giảm đau nhức và phòng tránh các bệnh lý liên quan đến xương khớp:
Tình trạng thừa cân, béo phì có thể gây áp lực lên khớp, đặc biệt là những khớp có nhiệm vụ nâng đỡ cơ thể như khớp gối, khớp háng, gây đau nhức trong thời gian dài. Để duy trì cân nặng ổn định, người bệnh cần chú ý ăn uống điều độ kết hợp tập thể dục mỗi ngày khoảng 20 – 30 phút.
Khi thực hiện các hoạt động hằng ngày, bạn có thể sử dụng một số thiết bị giúp bảo vệ xương khớp như băng đeo, nẹp, nạng, giày trợ lực,… hỗ trợ di chuyển dễ dàng đồng thời tránh khiến xương khớp tổn thương nghiêm trọng hơn. Bên cạnh đó cần hạn chế mang vác vật nặng hay vận động cường độ mạnh vì sẽ gây áp lực, căng thẳng cho khớp.
Thường xuyên vận động nhẹ nhàng với các bài tập như yoga, thái cực quyền, đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe,… giúp cải thiện độ linh hoạt và dẻo dai của khớp. Lưu ý, tránh những hoạt động cường độ cao như cử tạ, plank, đá bóng,… vì có nguy cơ cao làm xương khớp tổn thương nặng hơn.
Ngay khi cơ thể xuất hiện những dấu hiệu đầu tiên của đau nhức xương khớp, người bệnh nên điều chỉnh chế độ ăn uống, cường độ tập luyện, lập kế hoạch xông hơi, đồng thời tăng cường dưỡng chất thông qua đường uống như: Eggshell Membrane, Collagen Type 2 không biến tính, Collagen Peptide thủy phân, Turmeric Root, Chondroitin Sulfate,… Đây là những thành phần đã được chứng minh có khả năng hỗ trợ giảm đau, tái tạo và bảo vệ sụn khớp, tăng độ dẻo dai và ngăn ngừa thoái hóa khớp. Bạn có thể xem thêm các bài thể dục dưỡng sinh chữa bệnh xương khớp để lựa chọn cho mình những bài tập phù hợp nhất.
Phương pháp xông hơi giảm đau nhức xương khớp đã được nhiều người áp dụng thành công. Trường hợp tình trạng này không có dấu hiệu thuyên giảm và diễn ra trong thời gian dài, từ vài tuần đến vài tháng, gây hạn chế phạm vi cử động, người bệnh cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nghiêm trọng làm suy giảm chất lượng cuộc sống.
