Sùi mào gà ở lưỡi: Dấu hiệu, hình ảnh, điều trị và phòng ngừa

Sùi mào gà ở lưỡi do virus HPV gây ra, không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày mà còn tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm cho người khác. Những triệu chứng ban đầu của bệnh khó nhận biết, dễ bị bỏ qua, gây những biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Cùng ECO Pharma tìm hiểu chi tiết về bệnh sùi mào gà ở lưỡi qua bài viết sau đây.

Sùi mào gà ở lưỡi là gì?

Sùi mào gà ở lưỡi là những khối u nhỏ, xuất hiện trên niêm mạc miệng, lưỡi, do virus papilloma (HPV) gây ra. Đây là bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI) phổ biến. Nam giới, phụ nữ có quan hệ tình dục đều mắc HPV ít nhất một lần trong đời.

Bệnh có tính lây nhiễm cao, dễ dàng lan truyền từ người này sang người khác. Thông thường, virus HPV tồn tại mà không gây ra triệu chứng rõ ràng, tự khỏi mà người mắc không hề hay biết. Khi có triệu chứng xuất hiện trên lưỡi, chúng thường là những mụn cóc nhô lên, chứa dịch bên trong. Mặc dù không phải lúc nào cũng cần điều trị, nhưng những mụn cóc do HPV có thể kéo dài trong nhiều năm mới tự khỏi.

Phân loại sùi mào gà ở lưỡi

Virus papilloma xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau, với khoảng 40 chủng có khả năng gây ra u nhú trên lưỡi, phổ biến như: (1)

• U nhú vảy: Chủng HPV 6 và 11 gây ra các mụn cóc có hình dạng giống súp lơ, mảng vảy cá dày, kích thước từ vài mm đến vài cm. Những mụn này có thể xuất hiện riêng lẻ hoặc tụ thành nhiều mảng gần nhau ở vùng mềm của lưỡi. Màu sắc của chúng từ hồng nhạt đến hồng đậm, tùy vào mức độ nhiễm trùng, gây khó chịu khi ăn, nói chuyện, thở.
• Mụn cóc thông thường, mụn cơm: Chủng HPV 2 và 4 gây ra mụn cơm có hình dạng như hạt cơm, với đường kính từ 1 – 3mm.
• Bướu Condyloma: Các chủng HPV 2, 6 và 11 gây ra sùi mào gà ở bộ phận sinh dục, nhưng có khả năng lây lan đến niêm mạc lưỡi hoặc gần bờ lưỡi. Chúng thường hình thành các đám nhỏ nhiều u nhú khiến người bệnh đau khi ăn, nói chuyện và khó thở. Bệnh lan sang khoang miệng nếu người nhiễm quan hệ tình dục bằng miệng hoặc chạm vào vùng bị ảnh hưởng.
• Tăng sản biểu mô khu trú (bệnh Heck): Dạng này do chủng HPV 13, 32 gây ra. Mụn nhọt này xuất hiện ở mặt sau lưỡi, với các nốt sần màu trắng – hồng, giống hình đá cuội. Bệnh ảnh hưởng đến niêm mạc miệng, môi, lưỡi, đặc biệt ở trẻ em từ 3 – 18 tuổi.

Dấu hiệu sùi mào gà ở lưỡi

Sùi mào gà ở lưỡi biểu hiện theo nhiều giai đoạn khác nhau:

1. Dấu hiệu sùi mào gà ở lưỡi giai đoạn ủ bệnh

Trong giai đoạn ủ bệnh, có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, thường không có dấu hiệu rõ ràng. Virus đã có mặt trong cơ thể nhưng những nốt sùi chưa hình thành.

2. Sùi mào gà ở lưỡi giai đoạn đầu

Ở giai đoạn đầu, xuất hiện các khối u nhỏ hoặc cục u cứng trên lưỡi. Chúng nhô lên nhẹ, phẳng, thường không gây đau. Nốt sùi lúc này thường có màu trắng, hồng, đỏ hoặc màu da.

3. Sùi mào gà ở lưỡi giai đoạn phát triển

Khi nhiễm trùng tiến triển, nốt sùi tăng kích thước, số lượng, có hình dạng giống súp lơ, gây khó chịu, đau, đặc biệt khi ăn hoặc nói.

4. Sùi mào gà ở lưỡi giai đoạn biến chứng và tái phát

Ở giai đoạn này, các biến chứng như khó nuốt bắt đầu xuất hiện, người bệnh còn thay đổi giọng nói, sưng hạch bạch huyết. Nốt sùi có thể tái phát sau khi đã được điều trị.

Hình ảnh sùi mào gà ở lưỡi thực tế

Để chẩn đoán chính xác sùi mào gà ở lưỡi, người bệnh nên đến các cơ sở y tế, được bác sĩ chuyên khoa kiểm tra. Hình ảnh minh họa dưới đây được ECO Pharma đưa ra chỉ mang tính chất tham khảo để có cái nhìn tổng quan hơn về bệnh.

1. Hình ảnh sùi mào gà ở lưỡi giai đoạn đầu (giai đoạn khởi phát)

Ở giai đoạn đầu, sùi mào gà thường xuất hiện dưới dạng các nốt nhỏ, màu hồng nhạt, màu da, dễ nhầm lẫn với nhiệt miệng. Các nốt sùi thường xuất hiện ở rìa lưỡi, mặt dưới lưỡi, trong các nếp gấp của lưỡi. Chúng mềm, ẩm ướt, dễ dàng chảy máu khi chạm vào.

2. Hình ảnh bị sùi mào gà lưỡi giai đoạn phát triển

Khi bệnh tiến triển, các nốt sùi lớn dần, liên kết với nhau tạo thành các mảng lớn, có hình dạng giống bông súp lơ, mào gà. Các mảng sùi có màu hồng nhạt đến đỏ tươi, bề mặt sần sùi, ẩm ướt, khó chịu khi ăn uống, nói chuyện, dễ gây đau rát cũng như chảy máu.

Phân biệt sùi mào gà ở lưỡi và nhiệt miệng

Phân biệt sùi mào gà ở lưỡi và nhiệt miệng dựa vào những đặc điểm sau:

Sùi mào gà ở lưỡi có thể lây qua những đường nào?

Sùi mào gà ở lưỡi lây truyền qua nhiều con đường khác nhau như:

• Quan hệ tình dục bằng miệng (oral sex): Đây là con đường lây truyền phổ biến, khi miệng tiếp xúc với dịch tiết sinh dục bị nhiễm bệnh, gây nhiễm HPV.
• Tiếp xúc miệng – miệng: Hôn sâu với người bị nhiễm HPV ở miệng, lưỡi cũng dễ bị lây truyền virus.
• Lây truyền từ tay sang miệng: Nếu chạm vào mụn cóc sinh dục, mụn cóc ở các khu vực khác, sau đó đưa tay lên miệng, virus sẽ lây lan, đặc biệt nếu có thói quen cắn móng, đưa ngón tay vào miệng.
• Hệ thống miễn dịch suy yếu: Những người bị suy yếu miễn dịch dễ mắc HPV, phát triển mụn cóc hơn sau khi tiếp xúc với virus.
• Vết rách trên da: Virus sẽ xâm nhập qua các vết cắt, vết xước trên da, tạo điều kiện cho HPV lây nhiễm vào lưỡi.

Nguyên nhân gây ra sùi mào gà ở lưỡi

Sùi mào gà ở lưỡi do virus HPV lây truyền giữa các cá thể hoặc tự lây nhiễm khi virus HPV từ bộ phận sinh dục, hậu môn nhiễm vào miệng qua tay. Bệnh cũng lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình sinh nở, thông qua nhau thai, máu dây rốn, hoặc tiếp xúc da kề da, sữa mẹ sau khi sinh. (2)

Các yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh sùi mào gà ở lưỡi

Quan hệ tình dục đường miệng, tiếp xúc với miệng của người nhiễm HPV là yếu tố nguy cơ chính dẫn đến sùi mào gà ở lưỡi. Bên cạnh đó, không sử dụng biện pháp bảo vệ khi quan hệ tình dục bằng miệng, quan hệ nhiều bạn tình, hút thuốc lá, uống rượu, chia sẻ đồ uống – dụng cụ ăn uống,… cũng khiến nguy cơ mắc bệnh gia tăng. (3)

Các biến chứng nguy hiểm của bệnh sùi mào gà ở lưỡi

Sùi mào gà ở lưỡi gây đau đớn khi ăn, nói hoặc nuốt. Nếu mụn cóc phát triển gần dây thanh quản, ảnh hưởng đến cấu trúc miệng, giọng nói sẽ thay đổi. Ngoài ra, hạch bạch huyết ở cổ-họng dễ sưng lên do phản ứng với nhiễm trùng. Virus HPV gây tổn thương ở lưỡi, amidan, vòm miệng mềm, thanh quản, mũi.

Nếu virus HPV lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể, điều này cho thấy hệ miễn dịch không đủ mạnh để chống lại nhiễm trùng, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng như ung thư cổ tử cung và miệng. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC), sùi mào gà do virus HPV là nguyên nhân gây ra 60 – 70% các trường hợp ung thư vòm họng tại Mỹ. (4)

Khi nào nên đến gặp bác sĩ để điều trị?

Mặc dù mụn cóc ở lưỡi thường tự khỏi, nhưng người bệnh nên đến gặp bác sĩ nếu gây đau đớn hoặc khi cảm thấy lo lắng về hình dạng của chúng. Ngoài ra, cần tham khảo ý kiến bác sĩ nếu gặp các triệu chứng sau:

• Sưng tấy, xuất hiện khối u ở cổ.
• Đau họng kéo dài không thuyên giảm.
• Khó nuốt.
• Sụt cân không rõ nguyên nhân.
• Mụn cóc ở lưỡi không lành sau 2 tuần.

Phương pháp chẩn đoán sùi mào gà ở lưỡi

Chẩn đoán sùi mào gà ở lưỡi thường dựa trên các bước sau:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra kỹ lưỡng lưỡi, khoang miệng để phát hiện các tổn thương đặc trưng của sùi mào gà. Triệu chứng sùi mào gà ở lưỡi thường là các nốt sùi nhỏ, mềm, bề mặt không đều, có màu hồng, xám trắng, có thể phát triển thành các cụm, mảng lớn.
• Xét nghiệm virus HPV: Để xác định sự hiện diện của virus papilloma, bác sĩ sẽ lấy mẫu từ tổn thương trên lưỡi để phân tích. Xét nghiệm này giúp xác định chính xác chủng virus HPV gây bệnh, đặc biệt là các chủng liên quan đến nguy cơ ung thư.
• Sinh thiết: Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định sinh thiết (lấy mẫu mô) từ lưỡi để kiểm tra dưới kính hiển vi. Việc này nhầm xác định chính xác loại sùi mào gà, loại trừ khả năng ung thư miệng hoặc các bệnh lý lành tính khác.
• Soi niệu đạo – hậu môn: Ngoài lưỡi, sùi mào gà xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể, bác sĩ có thể thực hiện soi niệu đạo – hậu môn để kiểm tra thêm các tổn thương ở những khu vực này, đảm bảo chẩn đoán toàn diện.
• Xét nghiệm máu: Trong một số trường hợp, xét nghiệm máu sẽ giúp loại trừ các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác như giang mai, HIV, nhằm đảm bảo không có sự phức tạp thêm cho tình trạng bệnh.

Cách điều trị sùi mào gà ở lưỡi

Sùi mào gà ở cuống lưỡi sẽ tự biến mất mà không cần can thiệp y tế, nhưng quá trình này đôi khi kéo dài đến 2 năm. Trong thời gian đó, việc ăn uống, nói chuyện sẽ trở nên khó khăn. Mặc dù không có phương pháp nào chữa dứt điểm sùi mào gà do virus HPV gây ra, nhưng một số biện pháp có thể giúp giảm triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng.
Trước khi thử các phương pháp điều trị tại nhà, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ, vì những phương pháp điều trị sùi mào gà thông thường có thể không phù hợp cho vùng lưỡi.

1. Điều trị bằng thuốc

• Axit tricloaxetic: Loại axit loại bỏ mụn cóc HPV trên lưỡi sau 3 lần dùng, mỗi lần thực hiện từ 30 – 60 giây, trong vòng 45 ngày. Phương pháp này thích hợp cho những mụn lan rộng, tránh được các biến chứng do phẫu thuật.
• Thuốc Imiquimod: Kem Imiquimod dùng để điều trị mụn cóc ngoài da, hiệu quả trong việc điều trị sùi mào gà ở miệng, dễ sử dụng, người bệnh có thể tự điều trị, tiết kiệm chi phí.

2. Điều trị bằng phẫu thuật, thủ thuật

• Liệu pháp đông lạnh: Dùng nitơ lỏng, carbon dioxide để đóng băng, tiêu diệt mụn cóc. Phương pháp này ít đau, không chảy máu, hạn chế để lại sẹo, có tỷ lệ nhiễm trùng thấp nhưng gây sưng, hiệu quả phụ thuộc vào tay nghề của bác sĩ.
• Đốt điện: Sử dụng đầu dò điện áp thấp để cắt, đốt cháy mụn cóc, áp dụng cho các mụn cóc nhỏ, riêng lẻ.
• Liệu pháp laser: Sử dụng laser diode để cắt bỏ mụn cóc, vùng mô xung quanh. Phương pháp này có độ chính xác cao, ít đau, không cần khâu, giúp vết thương mau lành.
• Phẫu thuật cắt bỏ: Phương pháp truyền thống để loại bỏ mụn cóc, yêu cầu gây mê toàn thân, khâu vết rạch. Ưu điểm chính của phương pháp này là tỷ lệ tái phát thấp.

Cách chăm sóc sức khỏe cho người bệnh khi bị sùi mào gà ở lưỡi

Chăm sóc sức khỏe đúng cách là bước quan trọng để hỗ trợ điều trị, ngăn ngừa biến chứng khi bị sùi mào gà ở lưỡi. Người bệnh có thể thực hiện theo các gợi ý sau:

• Vệ sinh răng miệng: Chải răng đều đặn bằng bàn chải lông mềm, kem đánh răng chứa fluoride sau mỗi bữa ăn – trước khi đi ngủ. Súc miệng bằng nước muối để sát khuẩn, làm sạch vết thương, giảm viêm. Tránh ăn thức ăn cứng, cay nóng, để không gây tổn thương thêm cho các vết loét. Khám răng định kỳ để theo dõi tình trạng răng miệng, phát hiện sớm các vấn đề liên quan.
• Chú ý dinh dưỡng: Uống nhiều nước để làm dịu cổ họng (ít nhất 2 lít mỗi ngày hoặc hơn), tăng cường sức đề kháng. Ăn nhiều trái cây, rau xanh để cung cấp vitamin, khoáng chất, tăng cường hệ miễn dịch. Hạn chế rượu, bia, thuốc lá, cà phê vì chúng làm tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn.
• Vệ sinh cá nhân: Giữ vùng kín sạch sẽ hàng ngày bằng nước sạch, dung dịch vệ sinh. Tránh quan hệ tình dục trong thời gian điều trị, cho đến khi khỏi hoàn toàn để ngăn ngừa lây nhiễm cho bạn tình.
• Giữ tinh thần thoải mái: Căng thẳng làm giảm sức đề kháng, vì vậy hãy tìm cách thư giãn như nghe nhạc, tập yoga, thiền định. Chia sẻ với người thân, bạn bè, chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ tinh thần.
• Tuân thủ phác đồ điều trị: Dùng thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý ngưng, thay đổi liều lượng. Điều này giúp bác sĩ theo dõi, điều chỉnh phác đồ điều trị nếu cần.
• Tránh hành động gây tổn thương: Không nên tự ý mua thuốc, dùng các phương pháp điều trị không được bác sĩ chỉ định. Tránh gãi, cạy các nốt sùi để không gây tổn thương mô xung quanh, tránh nhiễm trùng. Không chia sẻ đồ dùng cá nhân để ngăn ngừa lây nhiễm cho người khác.

Xem thêm: Sùi mào gà ở môi: Dấu hiệu, hình ảnh và biến chứng nguy hiểm

Cách phòng ngừa bệnh sùi mào gà ở lưỡi

Phòng ngừa sùi mào gà ở lưỡi để bảo vệ sức khỏe, ngăn ngừa lây nhiễm virus HPV. Bạn có thể thực hiện theo các khuyến nghị sau:

1. Tiêm vắc xin phòng ngừa HPV

Tiêm vắc xin HPV là cách hiệu quả để giảm nguy cơ lây nhiễm qua đường miệng. Nghiên cứu cho thấy vắc xin có lợi trong việc ngăn ngừa nhiễm trùng HPV ở cổ tử cung, hậu môn, sinh dục, cũng như mụn cóc, ung thư liên quan.

Vắc xin Gardasil hiệu quả cao giúp ngăn chặn lây nhiễm một số chủng virus HPV gây bệnh qua đường tình dục. Gardasil 9 có khả năng bảo vệ vượt trội hơn, giúp chống lại 9 chủng virus HPV nguy hiểm như HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58. Vắc xin này ngăn ngừa ung thư cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, ung thư hậu môn, tổn thương tiền ung thư, loạn sản, mụn cóc sinh dục, các bệnh lý khác do nhiễm HPV, với hiệu quả bảo vệ lên đến 94%. Gardasil 9 được khuyến cáo cho trẻ em nam, nữ, thanh niên nam nữ, cộng đồng LGBT từ 9 – 45 tuổi.

Tại Trung tâm tiêm chủng VNVC, luôn có sẵn hai loại vắc xin phòng HPV là Gardasil 4, Gardasil 9 giúp ngăn ngừa các bệnh như u nhú sinh dục, ung thư cổ tử cung, vòm họng, hậu môn.

2. Quan hệ tình dục lành mạnh

Để phòng ngừa HPV, việc tránh quan hệ tình dục là cách hiệu quả. Nếu có quan hệ tình dục, bạn có thể giảm nguy cơ nhiễm HPV qua đường miệng bằng cách:

• Sử dụng bao cao su, màng chắn bảo vệ trong tất cả các hình thức quan hệ.
• Xét nghiệm HPV, các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI) trước khi quan hệ, trao đổi kết quả với bạn tình.
• Hạn chế số lượng bạn tình, chung thủy trong mối quan hệ.
• Tránh thụt rửa âm đạo, vì dễ làm tăng nguy cơ nhiễm STI.
• Hạn chế uống rượu để giảm nguy cơ hành vi tình dục nguy hiểm.

3. Khám sức khỏe định kỳ

Khám sức khỏe định kỳ ít nhất 6 tháng/lần để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường ở miệng, lưỡi, can thiệp kịp thời, ngăn ngừa bệnh tiến triển.

4. Các phương pháp khác

Duy trì các thói quen chăm sóc sức khỏe răng miệng để giảm nguy cơ lây nhiễm HPV bằng cách:

• Đến nha sĩ 2 lần/năm để vệ sinh răng miệng, kiểm tra dấu hiệu HPV hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.
• Đánh răng, dùng chỉ nha khoa 2 lần mỗi ngày.
• Kiểm tra miệng, cổ họng hàng ngày để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường, liên hệ bác sĩ nếu cần.

Các câu hỏi thường gặp

Trong quá trình tìm hiểu, điều trị sùi mào gà ở lưỡi, nhiều người thường có những thắc mắc liên quan đến triệu chứng, phương pháp điều trị, các biện pháp kiêng cữ như:

1. Sùi mào gà ở lưỡi có kiêng ăn gì không?

Khi bị sùi mào gà ở lưỡi, việc kiêng một số loại thực phẩm sẽ giúp giảm viêm nhiễm, thúc đẩy vết thương mau lành. Tuy không có chế độ ăn kiêng cụ thể cho tất cả mọi người, bạn nên tránh các thực phẩm cay nóng, cứng, vì chúng dễ gây tổn thương, đau rát cho các vết loét. Hạn chế đồ uống có ga, rượu bia, vì các chất kích thích này sẽ làm tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn.

Ưu tiên thực phẩm mềm, dễ tiêu để giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa, hỗ trợ vết thương nhanh lành. Đồng thời, bổ sung nhiều rau xanh, trái cây để cung cấp vitamin – khoáng chất tăng cường sức đề kháng.

2. Bị sùi mào gà có thể tự khỏi không?

Trong một số trường hợp, sùi mào gà ở dưới lưỡi có thể tự khỏi, nhưng quá trình này thường diễn ra chậm, không chắc chắn. Khả năng tự khỏi phụ thuộc vào đề kháng của cơ thể, loại virus HPV và vị trí của tổn thương. Người có sức đề kháng tốt sẽ tự khỏi nhanh hơn, nhưng sùi mào gà ở những vị trí ẩm ướt như miệng thường khó tự khỏi. Do đó, để đảm bảo bệnh được điều trị triệt để, tránh biến chứng, bạn nên đến gặp bác sĩ để được khám, tư vấn phương pháp điều trị phù hợp.

3. Sùi mào gà ở lưỡi có đau không?

Sùi mào gà ở lưỡi gây khó chịu, đau rát. Mức độ đau khác nhau tùy thuộc vào từng người, giai đoạn bệnh. Một số người bị đau rát khi ăn uống hoặc nói chuyện, ngứa ngáy ở vùng da xung quanh tổn thương, khó nuốt khi tổn thương lớn dần gây cản trở đường ăn uống. Ngoài ra, sùi mào gà làm xuất hiện các nốt sùi, mảng đỏ trên bề mặt lưỡi, chảy máu khi tổn thương bị trầy xước, hôi miệng do viêm nhiễm, tiết dịch. Nếu gặp các triệu chứng này, bạn hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán, điều trị kịp thời.

Sùi mào gà ở lưỡi có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Chăm sóc sức khỏe răng miệng là bước quan trọng để bảo vệ cơ thể khỏi virus HPV. Nếu nghi ngờ mắc bệnh sùi mào gà ở lưỡi, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn,điều trị đúng cách.