Hội chứng Felty (FS) được Tiến sĩ người Mỹ Augustus Felty mô tả lần đầu vào năm 1924. Mặc dù không phổ biến, nhưng hội chứng này có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Cùng ECO Pharma tìm hiểu cụ thể trong bài viết dưới đây.
Hội chứng Felty là biến chứng hiếm gặp của viêm khớp dạng thấp, ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch của người bệnh. Tình trạng này đặc trưng bởi ba triệu chứng, gồm viêm khớp dạng thấp, giảm bạch cầu trung tính và lách to. Tuy nhiên, bộ ba này không phải yếu tố bắt buộc trong chẩn đoán. Một số người có thể không bị lách to hoặc viêm khớp khớp nghiêm trọng. Trong ba yếu tố kể trên, giảm bạch cầu trung tính được xem là dấu hiệu quan trọng nhất và là đặc điểm then chốt để chẩn đoán bệnh.
Tỷ lệ mắc bệnh chiếm khoảng 1 – 3% ở người bị viêm khớp dạng thấp. Tình trạng này có thể đe dọa tính mạng do làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, nhất là khi hệ miễn dịch của người vốn đã suy yếu do RA. (1)
Ở những người mắc hội chứng này, các triệu chứng viêm khớp dạng thấp thường xuất hiện đầu tiên, phổ biến là: (2)
Tuy nhiên, một số trường hợp có thể phát triển các biểu hiện ngoài khớp của RA như:
Đôi khi, dấu hiệu của bệnh còn xuất hiện trước cả các triệu chứng RA, bao gồm:
Đôi khi, bệnh có thể không có bất kỳ triệu chứng nào.
Hiện nay, nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa được hiểu rõ hoàn toàn. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho rằng hội chứng này có thể do nhiều yếu tố kết hợp, gồm tình trạng tự miễn – hệ miễn dịch tấn công nhầm các tế bào khỏe mạnh, và yếu tố di truyền. Hầu hết người mắc bệnh đều mang dấu hiệu di truyền đặc hiệu gọi là kháng nguyên bạch cầu người DR4 (HLA-DR4), làm tăng nguy cơ phát triển các biểu hiện ngoài khớp của RA. Ở những người này, phản ứng tự miễn chống lại bạch cầu trung tính có thể dẫn đến tình trạng giảm bạch cầu trung tính.
Dù chưa xác định được nguyên nhân cụ thể, nhưng một số yếu tố được xem là làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý này bao gồm:
Hội chứng Felty là tình trạng bệnh lý nguy hiểm do ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, khiến người bệnh có nguy cơ cao nhiễm trùng dai dẳng và nghiêm trọng. Những bệnh thông thường mà cơ thể khỏe mạnh có khả năng chống chọi giờ đây có thể trở thành mãn tính, thậm chí đe dọa tính mạng. Điều quan trọng là bạn cần đến gặp bác sĩ khi xuất hiện các dấu hiệu. Điều này giúp chẩn đoán và can thiệp y tế sớm, từ đó kiểm soát triệu chứng và giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.
Bệnh có khả năng gây ra một số biến chứng nghiêm trọng như:
Bệnh thường được chẩn đoán thông qua các phương pháp:
Bác sĩ sẽ khai thác tiền sử viêm khớp dạng thấp, đồng thời xem xét các triệu chứng như đau, sưng, cứng khớp, nốt thấp dưới da (nếu có). Các dấu hiệu của lách to và số lượng bạch cầu thấp cũng được kiểm tra. Tuy nhiên, tổn thương khớp nghiêm trọng và lách to không phải lúc nào cũng hiện diện, nên không được xem là điều kiện bắt buộc trong chẩn đoán.
Người bệnh thường được yêu cầu xét nghiệm công thức máu toàn phần nhằm phát hiện giảm bạch cầu trung tính. Số lượng bạch cầu trung tính tuyệt đối dưới 2000 tế bào trên mỗi microlit máu là yếu tố giúp chẩn đoán bệnh chính xác. (3)
Ngoài ra, một số xét nghiệm máu khác như yếu tố dạng thấp, kháng thể peptide citrullinated vòng, kháng thể kháng nhân, kháng thể kháng histone, HLA-DR4 cũng có thể được chỉ định.
Chẩn đoán hình ảnh giúp kiểm tra tình trạng lách to và xác định mức độ tổn thương khớp:
Sinh thiết tủy xương được thực hiện để phân biệt hội chứng Felty với các rối loạn khác, chẳng hạn như u lympho không Hodgkin và bệnh bạch cầu tế bào lympho hạt lớn (LGL). LGL là bệnh bạch cầu mạn tính ảnh hưởng đến tế bào lympho (một nhóm bạch cầu). Bệnh lý này có thể xuất hiện ở những người mắc viêm khớp dạng thấp kéo dài và đặc trưng bởi giảm bạch cầu trung tính, lách to và nhiễm trùng tái phát. Việc phân biệt hai tình trạng này đòi hỏi phải có sự đánh giá kỹ lưỡng bởi các chuyên gia.
Hướng điều trị nhằm mục đích kiểm soát viêm khớp dạng thấp và điều trị giảm bạch cầu trung tính để giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Loại thuốc thường được chỉ định là thuốc chống thấp khớp điều trị bệnh (DMARD), gồm Methotrexate, Hydroxychloroquine, Sulfasalazine. Những thuốc này giúp giảm viêm do RA gây ra. Bên cạnh đó, hầu hết các thuốc này còn làm tăng số lượng bạch cầu và giảm tình trạng lách to, do đó tăng cường khả năng chống nhiễm trùng của hệ miễn dịch
Một số loại thuốc khác, như rituximab và yếu tố kích thích dòng bạch cầu hạt (G-CSF) cũng có thể được kê đơn để điều trị giảm bạch cầu trung tính.
Trường hợp không đáp ứng tốt với các phương pháp trên, người bệnh có thể phải phẫu thuật cắt bỏ lá lách. Nó có nhiệm vụ lọc và loại bỏ các tế bào máu đã chết. Tuy nhiên, khi phát triển to ra, lách sẽ hoạt động quá mức và loại bỏ quá nhiều tế bào máu. Việc cắt bỏ bộ phận này nhằm giảm số lượng tế bào máu bị phá hủy, từ đó cải thiện tình trạng giảm bạch cầu trung tính, hạn chế nguy cơ nhiễm trùng.
Ngoài ra, để ngăn ngừa nhiễm trùng, bác sĩ sẽ hướng dẫn một số phương pháp điều trị dự phòng như dùng kháng sinh phổ rộng, tiêm vắc xin và vệ sinh răng miệng đúng cách.
Bên cạnh phác đồ điều trị, người mắc bệnh cần xây dựng chế độ dinh dưỡng, lối sống khoa học giúp giảm nhẹ triệu chứng, cải thiện tình trạng bệnh. (4)
Để duy trì hệ miễn dịch hoạt động tốt, thực đơn ăn uống nên cần bằng các dưỡng chất như vitamin, khoáng chất và chất béo tốt. Chẳng hạn như vitamin A giữ cho da, các mô trong miệng, dạ dày, ruột và hệ hô hấp khỏe mạnh.
Vitamin C kích thích hình thành kháng thể, đồng thời hỗ trợ sản xuất và hoạt động của các tế bào bạch cầu. Vitamin D giúp điều chỉnh các protein kháng khuẩn có khả năng tiêu diệt tác nhân gây bệnh. Vitamin E hoạt động như chất chống oxy hóa, bảo vệ tính toàn vẹn của màng tế bào khỏi các gốc tự do. Sắt là thành phần của các enzyme thiết yếu đối với chức năng của tế bào miễn dịch. Kẽm cần thiết cho quá trình chữa lành vết thương và hỗ trợ đáp ứng miễn dịch. Omega-3 chống viêm, tăng cường hoạt động của thực bào và cải thiện sức khỏe đường ruột.
Những chất kể trên thường có trong rau lá xanh (bông cải xanh, cải xoăn), các loại đậu (đậu xanh, đậu Hà Lan), các loại hạt (hạnh nhân, óc chó), củ quả (cà rốt, ớt chuông, cà chua, dâu tây, cam, bưởi), ngũ cốc nguyên hạt (yến mạch, gạo lứt). Ngoài ra, bạn nên hạn chế thực phẩm nhiều đường, muối, chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa.
Như đã đề cập, người mắc bệnh lý này thường có hệ miễn dịch suy yếu hơn so với người bình thường. Vì vậy, việc phòng tránh các yếu tố gây nguy cơ nhiễm trùng và tổn thương gan là điều cần thiết, giúp giảm tỷ lệ biến chứng. Bạn nên duy trì thói quen vệ sinh cá nhân kỹ lưỡng và đúng cách, bao gồm rửa tay thường xuyên, hạn chế tiếp xúc với người đang nhiễm bệnh. Ưu tiên ăn chín, uống sôi, tránh thực phẩm tươi sống hoặc rượu bia để bảo vệ chức năng gan. Người bệnh cũng không nên lạm dụng các loại thuốc. Chẳng hạn như khi đau đầu thông thường, hãy ưu tiên nghỉ ngơi, massage, chườm nóng – lạnh thay vì dùng thuốc.
Hoạt động thể chất nên được thực hiện đều đặn, vừa sức, hỗ trợ cải thiện sự linh hoạt, dẻo dai của khớp. Giấc ngủ cần đủ 7 đến 8 tiếng mỗi ngày, giúp tăng cường chức năng hệ miễn dịch và sức khỏe tổng thể. Bên cạnh đó, người bệnh cần tái khám định kỳ để theo dõi tiến triển bệnh, từ đó kịp thời điều chỉnh phác đồ điều trị, ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng do các bệnh lý viêm khớp tự miễn gây ra.
Ngoài ra đọc thêm chuyên mục cơ xương khớp của ECO Pharma để trang bị thêm những kiến thức cần thiết trong phòng tránh và điều trị các bệnh lý xương khớp thường gặp.
Người bệnh có thể đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để thăm khám và điều trị hội chứng Felty. Với lợi thế đa chuyên khoa, khoa Cơ xương khớp sẽ phối hợp chặt chẽ cùng Trung tâm Xét nghiệm, Khoa Dinh dưỡng tiết chế,… để chẩn đoán và chăm sóc toàn diện, cá thể hóa.
Bệnh viện sở hữu hệ thống trang thiết bị hiện đại như hệ thống X-quang treo trần DigiRAD-FP, hệ thống chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, hệ thống cộng hưởng Từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, hệ thống xét nghiệm tích hợp Cobas Pro,… hỗ trợ khám chữa bệnh nhanh chóng, an toàn và hiệu quả.
Không những thế, Tâm Anh còn được xây dựng theo mô hình bệnh viện khách sạn, chú trọng đầu tư cảnh quan, cơ sở vật chất và dịch vụ chuyên nghiệp. Nhờ đó, mang lại cảm giác thoải mái, an tâm cho người bệnh.
Mặc dù hiếm, nhưng hội chứng Felty có nguy cơ đe dọa tính mạng nếu không được kiểm soát tốt. Vì vậy, việc nắm rõ những dấu hiệu được chia sẻ trên đây là rất quan trọng, giúp kịp thời thăm khám và điều trị. Bên cạnh đó, người có yếu tố nguy cơ, đặc biệt là mắc viêm khớp dạng thấp cần theo dõi định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ. Điều này giúp phát hiện các triệu chứng bất thường và can thiệp y tế sớm, giảm tỷ lệ biến chứng.
