Nam giới gặp vấn đề về sinh lý đôi khi có thể do các loại thuốc đang dùng gây ra. Một số loại thuốc kê đơn – không kê đơn, dù có tác dụng điều trị bệnh, nhưng lại ảnh hưởng tiêu cực đến hormone, hệ thần kinh, tuần hoàn máu, làm tăng nguy cơ rối loạn cương. Cùng ECO Pharma khám phá tác động của thuốc giảm sinh lý nam qua bài viết dưới đây!
Theo một thống kê, khoảng 60% dân số đang uống thuốc kê đơn hàng năm, trong đó 25% các trường hợp rối loạn cương liên quan đến thuốc. (1) Thuốc làm giảm sinh lý đàn ông thông qua các cơ chế sau:
Một số loại thuốc làm giảm nồng độ testosterone trong cơ thể, ảnh hưởng đến chức năng sinh lý nam. Chúng ức chế quá trình sản xuất testosterone tại tinh hoàn, làm giảm lượng hormone trong máu. Thuốc còn làm gián đoạn quá trình chuyển hóa testosterone thành các hoạt chất sinh học, khiến tác dụng của hormone suy giảm.
Bên cạnh đó, thuốc tác động đến hệ thần kinh, đặc biệt là vùng dưới đồi, làm gián đoạn quá trình tổng hợp – giải phóng gonadotropin. Khiến cho các hormone như LH, FSH, prolactin mất cân bằng, gây ra nhiều vấn đề như giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương, khó xuất tinh, thậm chí làm tăng kích thước vú ở nam giới. (2)
Ngoài ra, thuốc giảm sinh lý nam còn tác động tiêu cực đến quá trình sản xuất androgen, sinh tinh, ảnh hưởng đến chức năng sinh sản.
Thuốc tác động lên hệ thần kinh trung ương theo nhiều cơ chế khác nhau. Trước tiên, một số thuốc làm thay đổi nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine, serotonin, norepinephrine, ảnh hưởng trực tiếp đến ham muốn tình dục và khả năng cương cứng.
Ngoài ra, một số loại thuốc chống trầm cảm ức chế trung tâm kiểm soát tình dục trong não bộ, làm giảm hoạt động của hệ thần kinh liên quan đến ham muốn ở nam. Đặc biệt, các loại thuốc như finasteride, dutasteride làm giảm DHT (dihydrotestosterone), hormone quan trọng để nam giới duy trì khả năng cương dương. (3)
Một số thuốc làm giảm sinh lý nam gây rối loạn cương thông qua việc tác động đến hệ tuần hoàn, làm giảm lưu lượng máu đến dương vật. Thuốc chẹn beta, lợi tiểu gây co thắt mạch máu, hạn chế máu lưu thông, gây khó cương hoặc không thể duy trì sự cương cứng. Bên cạnh đó, thuốc chống trầm cảm, trị tiểu đường thường ức chế quá trình giãn mạch, gây co mạch, từ đó làm giảm lượng máu chảy đến dương vật.
Ngoài ra, một số thuốc khác còn làm tổn hại chức năng nội mạc, cơ quan quan trọng giữ cho mạch máu giãn nở, lưu thông hiệu quả. Khi chức năng này bị suy giảm, khả năng cương cứng cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng và là nguyên nhân gây yếu sinh lý nam nặng hơn.
Mức độ tác động của thuốc giảm sinh lý nam thường khác nhau tùy vào nhiều yếu tố, từ cơ địa đến loại thuốc dùng và phương pháp điều trị. Dưới đây là những yếu tố chính ảnh hưởng đến mức độ tác động của thuốc lên sinh lý nam:
Một số loại thuốc làm giảm sinh lý đàn ông, đặc biệt là thuốc kê đơn, dễ gây rối loạn cương. Tác động của các thuốc này thường trở nên nghiêm trọng hơn khi kết hợp với các yếu tố nguy cơ như lão hóa, bệnh lý mạn tính. Dưới đây là các nhóm thuốc chính ảnh hưởng đến sinh lý nam:
Các thuốc chống trầm cảm, tâm thần như anafranil (clomipramine), prozac (fluoxetine), zoloft (sertraline), valium (diazepam), librium (chlordiazepoxide) thường gây ra tác dụng phụ làm suy giảm chức năng sinh lý nam. Chúng thay đổi nồng độ serotonin, hormone ảnh hưởng đến cảm xúc, gây mất cân bằng testosterone, dopamine, làm giảm ham muốn tình dục và khả năng cương cứng. (4)
Một số thuốc tiêu hóa, nhất là thuốc kháng axit, có thể tác động tiêu cực lê quá trình cương dương. Chúng làm giảm lưu lượng máu, gây gián đoạn cơ chế thần kinh liên quan đến khả năng cương cứng, khiến cho việc duy trì hoạt động tình dục gặp khó khăn. Nhóm thuốc chẹn H2 trị viêm loét dạ dày có thể làm giảm khả năng cương cứng.
Thuốc an thần, chống lo âu như benzodiazepines làm giảm kích thích thần kinh. Từ đó, hạn chế lưu lượng máu đến cơ quan sinh dục, ảnh hưởng đến khả năng đạt và duy trì sự cương cứng.
Rối loạn cương thường xuất hiện ở những người bị cao huyết áp do máu lưu thông đến dương vật kém. Thuốc chẹn beta, lợi tiểu, ức chế men chuyển ACE dễ gây hạ huyết áp, từ đó ảnh hưởng đến khả năng cương dương.
Một số thuốc điều trị huyết áp có liên quan đến rối loạn cương như aldactone (spironolactone), inderal (propranolol), norvasc (amlodipine).
Thuốc kháng histamine thường dùng để trị dị ứng. Các thuốc kháng histamine thường ảnh hưởng đến sinh lý nam như benadryl (diphenhydramine), dramamine (dimenhydrinate), pepcid (famotidine).
Một số thuốc điều trị bệnh tuyến tiền liệt như thuốc ức chế 5-α reductase hay thuốc chẹn thụ thể alpha, có thể gây co mạch hoặc ảnh hưởng nồng độ hormone sinh dục của nam giới, dẫn đến rối loạn cương.
Mặc dù thuốc chữa rối loạn cương có tác dụng điều trị bệnh, nhưng khi dùng sai cách, chúng dễ gây ra nhiều tác dụng phụ, đặc biệt là hạ huyết áp, làm giảm lưu lượng máu đến dương vật, ảnh hưởng xấu đến chức năng sinh lý.
Rối loạn cương là tác dụng phụ thường gặp ở các loại thuốc điều trị bệnh tim mạch, nhất là nhóm thuốc hạ huyết áp. Thuốc lợi tiểu thiazide, chẹn beta là thuốc hạ huyết áp lâu đời, được ghi nhận làm giảm lưu lượng máu, ức chế chức năng cương dương. Các nghiên cứu đối chứng và dịch tễ học đã khẳng định tác động tiêu cực của chúng đến sinh lý nam. (5)
Xem thêm: Uống thuốc mỡ máu có ảnh hưởng sinh lý không
Các thuốc corticosteroid như prednisone, hydrocortisone thường dùng để giảm viêm, nhưng đồng thời làm hạ mức testosterone, gây giảm ham muốn tình dục ở nam giới. (6)
Các loại thuốc hóa trị, nội tiết tố như casodex (bicalutamide), lupron (leuprorelin), zoladex (goserelin) thường dùng để điều trị ung thư tuyến tiền liệt bằng cách giảm testosterone, nhằm ức chế khối u phát triển. Tuy nhiên, việc giảm testosterone này cũng khiến nam giới mất khả năng cương cứng, ảnh hưởng đến đời sống tình dục.
Dùng thuốc giảm sinh lý nam không đúng cách hoặc do chính cơ chế tác động của thuốc lên cơ thể sẽ ảnh hưởng đến chức năng sinh lý. Để giảm thiểu tác dụng phụ này, nam giới cần áp dụng các biện pháp phù hợp, kết hợp giữa chăm sóc y tế và lối sống lành mạnh.
Trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào, hãy trao đổi với bác sĩ về tác dụng phụ, đặc biệt nếu chúng ảnh hưởng đến chức năng sinh lý. Tìm hiểu xem thuốc có gây rối loạn hormone hay tác động tiêu cực đến tuần hoàn máu hoặc hệ thần kinh không. Cung cấp thông tin chi tiết cho bác sĩ nếu đang có các bệnh lý như tiểu đường, cao huyết áp, bệnh tim, rối loạn tâm lý để được tư vấn cụ thể. Ngoài ra, báo cáo về các loại thuốc khác bạn đang dùng để tránh tương tác thuốc làm giảm sinh lý nam.
Bác sĩ sẽ điều chỉnh liều lượng phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn. Không tự ý thay đổi liều dùng, ngừng thuốc đột ngột, vì có thể gây tác dụng phụ, làm giảm hiệu quả điều trị.
Đọc kỹ hướng dẫn dùng thuốc để hiểu rõ công dụng, liều lượng, các tác dụng phụ tiềm ẩn. Điều này giúp nam giới dễ dàng nhận biết các dấu hiệu bất thường khi dùng thuốc. Một số loại thuốc có thể không phù hợp với người có bệnh nền hoặc không thể dùng chung với thuốc khác. Vì vậy, cần kiểm tra kỹ để tránh tương tác thuốc gây hại cho sức khỏe.
Nhiều loại thuốc yêu cầu dùng vào những thời điểm nhất định như trước/sau bữa ăn, vào buổi sáng/tối, nhằm tối ưu hiệu quả, giảm thiểu tác dụng phụ.
Duy trì lối sống khoa học là nền tảng quan trọng giúp giảm tác động tiêu cực của thuốc giảm sinh lý nam đến sức khỏe. Dinh dưỡng cân đối hỗ trợ cơ thể sản xuất testosterone tự nhiên, hạn chế sự ức chế hormone sinh dục do thuốc gây ra. Kết hợp vận động thường xuyên giúp lưu thông máu tốt hơn, cải thiện chức năng cương dương vốn dễ bị ảnh hưởng bởi một số loại thuốc.
Kiểm soát căng thẳng thông qua thiền, yoga giúp giảm nồng độ cortisol, nguyên nhân làm suy giảm testosterone. Đồng thời, duy trì cân nặng hợp lý, hỗ trợ gan, thận thải độc hiệu quả, giảm tích lũy chất chuyển hóa từ thuốc, từ đó hạn chế các tác dụng phụ lên sinh lý.
Ngủ đủ giấc giúp ổn định hormone sinh dục, tái tạo năng lượng. Một lối sống năng động còn cải thiện thể lực, giảm mệt mỏi, nâng cao sức bền, từ đó tăng hiệu quả điều trị, giảm nhu cầu dùng thuốc kéo dài.
Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn, đánh giá hiệu quả của thuốc. Tầm soát các bệnh lý liên quan như rối loạn nội tiết, tim mạch, tiểu đường để có biện pháp khắc phục kịp thời.
Nam giới cũng cần chú ý các dấu hiệu bất thường như mệt mỏi, giảm ham muốn, hoặc rối loạn cương. Ghi chép các triệu chứng, thông báo ngay cho bác sĩ để được tư vấn, điều chỉnh phù hợp.
Nếu thuốc hiện tại gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng, hãy thảo luận với bác sĩ để chuyển sang loại thuốc an toàn hơn. Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ gợi ý giải pháp không dùng thuốc như thay đổi lối sống và bổ sung dưỡng chất để hỗ trợ sinh lý.
Khi chuyển sang loại thuốc mới, cần theo dõi cẩn thận các phản ứng của cơ thể để đảm bảo hiệu quả, giảm thiểu tác dụng phụ.
Để duy trì sức khỏe sinh lý ổn định không chỉ dựa vào thuốc mà còn cần kết hợp thêm các biện pháp khác.
Dưới đây là một số dưỡng chất phổ biến thường dùng để hỗ trợ điều trị rối loạn cương và tăng nhu cầu sinh lý cho nam giới:
Thói quen sinh hoạt hàng ngày ảnh hưởng lớn đến sức khỏe sinh lý và chức năng cương dương. Điều chỉnh lối sống khoa học giúp giảm tác động của thuốc giảm sinh lý nam, cải thiện sức khỏe sinh sản:
Cảm xúc đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động tình dục. Trầm cảm, lo âu, căng thẳng dễ làm trầm trọng thêm tình trạng rối loạn cương. Để duy trì tâm lý thoải mái, nam giới nên:
Hiểu rõ tác động của thuốc giảm sinh lý nam giúp phái mạnh chủ động bảo vệ sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống. Dù thuốc hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý, nhưng khi dùng sai cách dễ gây tác dụng phụ nghiêm trọng. Nếu lo ngại về ảnh hưởng của thuốc, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Bên cạnh đó, duy trì lối sống lành mạnh để tăng cường sức khỏe sinh lý, giảm thiểu các tác dụng phụ không mong muốn.
