Khoảng 3,8% dân số thế giới tương đương 280 triệu người bị trầm cảm, người trẻ chiếm 5% (4% ở nam và 6% ở nữ) và 5,7% người lớn trên 60 tuổi. Hơn 10% phụ nữ mang thai và phụ nữ vừa mới sinh con mắc phải bệnh lý này. Hơn 700.000 người chết vì tự tử hàng năm do trầm cảm (1). Test trầm cảm có thể đánh giá mức độ trầm cảm và lập kế hoạch kiểm soát bệnh. Cùng ECO Pharma tìm hiểu các bài test thông qua bài viết dưới đây.
Nếu một người trải qua khoảng thời gian 2 tuần hoặc lâu hơn mà vẫn cảm thấy buồn bã hoặc mất hứng thú với các hoạt động từng yêu thích và gặp khó khăn trong hoạt động trong cuộc sống hàng ngày, người đó có thể đang bị trầm cảm.
Trầm cảm là một tình trạng sức khỏe tâm thần nghiêm trọng có thể trở nên nguy hiểm nếu không được điều trị. Ở một số trường hợp, bệnh trầm cảm nếu không được can thiệp có thể khiến họ tự kết liễu mạng sống. Ngoài ra, một người bị mắc bệnh này có thể gặp những vấn đề sức khỏe liên quan mà cuối cùng có thể dẫn đến tử vong. (2)
Có nhiều đối tượng khác nhau nên thực hiện bài test trầm cảm như:
Người có sự xuất hiện các dấu hiệu của bệnh trầm cảm nên thực hiện bài test đánh giá mức độ trầm cảm để kiểm tra tình trạng của mình. Những dấu hiệu này bao gồm:
Những dấu hiệu của trầm cảm không phải là thay đổi cảm xúc thông thường mà kéo dài liên tục nhiều ngày và trên 2 tuần. Bệnh lý này ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, gây ra nhiều khó khăn trong nơi làm việc và học tập.
Hãy cùng ECO Pharma tìm hiểu 3 bài kiểm tra trầm cảm được sử dụng phổ biến ngay sau đây.
Đây là bài kiểm tra bệnh trầm cảm được sử dụng phổ biến. Thang trầm cảm PHQ-9 xuất phát từ công cụ đánh giá PRIME-MD được các chuyên gia y tế dùng để giải quyết nhiều vấn đề sức khỏe tâm thần. PHQ-9 được phát triển vào năm 1999 bởi Tiến sĩ R.L. Spitzer, J.B.W. Williams và K. Kroenke, tài trợ bởi Pfizer, Inc. Đây là một công cụ đáng tin cậy được nghiên cứu kỹ lưỡng trong việc chẩn đoán trầm cảm. PHQ-9 được sử dụng như một phương tiện sàng lọc, hỗ trợ bác sĩ đưa ra sự chẩn đoán và đánh giá mức độ nghiêm trọng của tình trạng trầm cảm.
Mẫu câu hỏi ngắn gọn trong bài test tâm lý trầm cảm cho phép bác sĩ nhanh chóng đánh giá các triệu chứng trầm cảm và những mối lo ngại về sức khỏe tâm thần khác như lo lắng, rối loạn hoảng sợ và rối loạn giấc ngủ. Với số 9 xuất hiện trong tên, PHQ-9 thể hiện 9 câu hỏi được thiết kế nhầm để đánh giá từng tiêu chí của trầm cảm dựa trên Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Tối loạn Tâm thần.
Sử dụng thang trầm cảm DASS 21 là một cách test trầm cảm phổ biến. DASS-21 là một bộ ba thang đo giúp tự đánh giá chi tiết và chính xác các trạng thái cảm xúc của trầm cảm, căng thẳng và lo lắng. Thang trầm cảm DASS-21 được tạo ra như một phiên bản rút gọn của DASS-42 để đo lường những trạng thái cảm xúc tiêu cực. Đây là bài test mức độ trầm cảm được sử dụng rộng rãi.
Bài kiểm tra trầm cảm Beck là một phương pháp phổ biến giúp tự đánh giá tình trạng trầm cảm một cách chi tiết. Nó là một công cụ với 21 mục được sử dụng để đo lường các triệu chứng trầm cảm. Bài kiểm tra mức độ trầm cảm này hỗ trợ người bệnh và các chuyên gia tâm lý lâm sàng trong việc:
Xem thêm chủ đề:
Sau đây là thang điểm đánh giá các mức độ trầm cảm (nhẹ, vừa, nặng) theo từng bài kiểm tra.
Ngoài thực hiện bài kiểm tra, bác sĩ cũng có thể chỉ định thực hiện khám sức khỏe tổng quát, xét nghiệm sinh hóa, khám sức khỏe tâm thần để có thể chẩn đoán chính xác tình trạng trầm cảm.
Bác sĩ có thể chỉ định kiểm tra chất điện giải, chức năng gan, sàng lọc độc tính và chức năng thận. Vì thận và gan chịu trách nhiệm loại bỏ thuốc trầm cảm nên sự suy yếu của một trong hai cơ quan này có thể khiến thuốc tích tụ trong cơ thể.
Các xét nghiệm khác có thể bao gồm chụp CT hoặc MRI não để loại trừ các bệnh nghiêm trọng như khối u não. Điện tâm đồ (EKG) để chẩn đoán một số vấn đề về tim. Điện não đồ (EEG) để ghi lại hoạt động điện của não. (3)
Xét nghiệm sinh hóa máu để phát hiện trầm cảm thường tập trung vào việc kiểm tra sức khỏe tổng thể và loại trừ các tình trạng bệnh lý có thể góp phần gây ra các triệu chứng trầm cảm. Các xét nghiệm thông thường có thể được sử dụng bao gồm xét nghiệm tuyến giáp, xét nghiệm folate và vitamin B12, xét nghiệm đường huyết lúc đói.
Xét nghiệm tuyến giáp kiểm tra lượng hormone do tuyến giáp sản xuất trong máu. Nếu tuyến giáp hoạt động kém hoặc quá mức, các vấn đề về tâm trạng có thể xảy ra. Ngoài trầm cảm, mất cân bằng tuyến giáp có thể dẫn đến các triệu chứng như táo bón, khô da, mệt mỏi, ham muốn thấp, uể oải và tăng cân.
Mức creatinine và ure máu phản ánh mức độ hoạt động của thận. Bệnh thận không chỉ dẫn đến các triệu chứng tương tự như trầm cảm mà điều quan trọng là bác sĩ phải biết liệu chức năng thận có bị suy giảm hay không trước khi kê đơn thuốc chống trầm cảm.
Nếu gan bị viêm hoặc bị tổn thương, thường có những thay đổi có thể phát hiện được bằng xét nghiệm máu đơn giản. Bệnh gan có thể gây ra các triệu chứng tương tự như trầm cảm. Nếu gan không hoạt động tốt có thể là dấu hiệu của việc lạm dụng rượu, điều này có thể đồng thời xảy ra hoặc gây ra trầm cảm. Những người mắc chứng rối loạn sử dụng rượu có nguy cơ bị trầm cảm cao gấp 3,7 lần.
Lượng đường trong máu sau khi nhịn ăn qua đêm có thể được sử dụng để phát hiện bệnh tiểu đường. Mặc dù mối liên hệ chính xác vẫn chưa rõ ràng nhưng trầm cảm và bệnh tiểu đường thường xảy ra cùng nhau. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng những người mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ mắc bệnh trầm cảm cao hơn.
Cholesterol được biết là không có liên quan cụ thể đến trầm cảm nhưng mức độ cholesterol ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Xét nghiệm máu có thể phát hiện xem người bệnh có mức cholesterol cao hay không, điều này làm tăng nguy cơ gặp phải các vấn đề sức khỏe liên quan đến tích tụ mảng bám trong động mạch.
Mặc dù hiếm gặp nhưng lượng canxi và/hoặc magie quá cao hoặc quá thấp có thể gây ra bệnh tâm thần. Nồng độ folate (vitamin B9) hoặc vitamin B12 thấp có thể chỉ ra một tình trạng thiếu máu ác tính, thường gây ra những triệu chứng trầm cảm.
Bác sĩ sẽ khai thác bệnh sử dựa trên Tiêu chí Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần (DSM-5).
Nếu có các dấu hiệu của trầm cảm, người bệnh không nên bỏ qua mà cần đến những cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và điều trị bệnh trầm cảm sớm. Chuyên khoa Tâm lý tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là nơi thăm khám, chẩn đoán và điều trị trầm cảm chất lượng cao.
Bạn có thể liên hệ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh qua thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Các bài test trầm cảm một công cụ hữu ích để đánh giá mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và giúp người bệnh nhận thức rõ hơn về tình trạng sức khỏe tinh thần của bản thân. Tuy nhiên, kết quả chỉ mang tính chất tham khảo, không thể thay thế cho chẩn đoán chuyên sâu từ bác sĩ tâm lý hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần. Nếu bạn nghi ngờ bản thân hoặc người thân có thể đang mắc chứng trầm cảm, hãy mạnh dạn tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia. Việc điều trị sớm và phù hợp sẽ giúp bạn cải thiện tâm trạng, nâng cao chất lượng cuộc sống và tránh được những hậu quả nghiêm trọng.
