Hormone testosterone tác động đến nhiều khía cạnh sức khỏe của nam giới, bao gồm chức năng sinh lý, khả năng sinh sản, hệ thần kinh, tim mạch, cơ xương khớp,… Vậy chỉ số testosterone bình thường ở nam giới là bao nhiêu? Cùng ECO Pharma khám phá qua bài viết dưới đây.
Chỉ số testosterone bình thường ở nam giới
Testosterone có tác dụng gì với nam giới?
Testosterone là hormone sinh dục chính, giúp duy trì và phát triển các đặc điểm thể chất, sinh lý ở nam giới. Testosterone được sản xuất chủ yếu ở tinh hoàn (95%) và một phần nhỏ ở tuyến thượng thận (5%).
Quá trình sản xuất dựa trên sự điều phối tự nhiên của hệ trục não bộ – tuyến yên – tinh hoàn. Vùng dưới đồi ở não tiết ra hormone hướng sinh dục GnRH, báo hiệu tuyến yên giải phóng hormone LH (luteinizing hormone), kích thích tế bào Leydig ở tinh hoàn thực hiện chuỗi phản ứng phức tạp để sản xuất testosterone. Sau đó, testosterone được khuếch tán vào máu và đi đến các cơ quan trong cơ thể.
Nồng độ testosterone tăng đột biến trong giai đoạn dậy thì, dẫn đến sự phát triển các đặc điểm sinh dục như mọc lông trên mặt và cơ thể, tăng khối lượng và sức mạnh cơ bắp, giọng nói trầm hơn, dương vật và tinh hoàn phát triển. (1)
Sau tuổi dậy thì, testosterone đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe thể chất của nam giới trưởng thành:
Duy trì khối lượng cơ và điều chỉnh quá trình phân phối mỡ.
Xây dựng xương chắc khỏe.
Chi phối ham muốn tình dục, sức khỏe sinh sản.
Tác động đến sức khỏe tim mạch bằng cách duy trì sự cân bằng giữa cholesterol và huyết áp.
Ngoài ra, testosterone cũng ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của phái mạnh:
Điều hòa tâm trạng, cảm xúc.
Duy trì chức năng nhận thức, bao gồm trí nhớ, khả năng tập trung.
Chỉ số testosterone bình thường ở nam giới là bao nhiêu?
Chỉ số testosterone bình thường ở nam giới trưởng thành dao động khoảng 300 đến 1000 nanogram mỗi deciliter (ng/dL). Tuy nhiên, chỉ số này có thể thay đổi theo độ tuổi: (2)
Các yếu tố tác động đến chỉ số testosterone bình thường ở nam giới:
1. Yếu tố sinh học
Các yếu tố sinh học ảnh hưởng đến chỉ số testosterone bao gồm:
Tuổi tác: Nồng độ testosterone trong cơ thể giảm dần theo thời gian, do các tế bào leydig trong tinh hoàn sản xuất ít testosterone hơn khi tuổi tác tăng lên. Ở hầu hết nam giới trẻ, testosterone đạt mức tối đa vào khoảng 17 tuổi và duy trì mức cao trong 2 đến 3 thập kỷ tiếp theo. Đến năm 40 tuổi, hàm lượng testosterone giảm dần, trung bình hơn 1% mỗi năm. Sự suy giảm này thường khó nhận thấy, nhưng đến năm 70 tuổi, nồng độ testosterone trung bình giảm 30% so với mức đỉnh điểm. (3)
Yếu tố di truyền: Sự khác biệt trong DNA của một số gen cụ thể đã được chứng minh có liên quan đến nồng độ testosterone thấp, chẳng hạn như biến thể trong gen SHBG, JMJD1C, LIN28B, LCMT2,… Ngoài ra, các rối loạn di truyền như hội chứng Klinefelter (nam giới được sinh ra thừa một nhiễm sắc thể X, tạo thành bộ nhiễm sắc thể XXY), hội chứng Kallmann (dạng thiểu năng sinh dục gây dậy thì muộn và suy giảm khứu giác),… cũng ảnh hưởng chỉ số testosterone.
Tuổi tác là yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số testosterone trong cơ thể.
2. Lối sống
Lối sống, bao gồm thói quen sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng đều tác động đến nồng độ testosterone:
Tập thể dục: Nghiên cứu trên Tạp chí Hóa sinh lâm sàng và Dinh dưỡng cho thấy, tập aerobic và hạn chế lượng calo trong 12 tuần đã làm tăng mức testosterone đáng kể ở nam giới thừa cân, béo phì có mức testosterone thấp. Điều này chứng minh rằng, vận động thường xuyên có liên quan đến sự gia tăng testosterone. (4)
Chế độ dinh dưỡng: Khoa học đã chứng minh, tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng, đặc biệt là kẽm, magie, vitamin D và lượng polyphenol thấp, có thể ảnh hưởng đến trục dưới đồi – tuyến yên – sinh dục (HPG), dẫn đến những thay đổi về nồng độ testosterone ở nam giới. (5)
Thời gian ngủ: Nồng độ testosterone thường thấp nhất vào khoảng 8 giờ tối và đạt mức cao nhất vào khoảng 8 giờ sáng. Giấc ngủ tạo điều kiện cho quá trình sản xuất testosterone diễn ra. Việc ngủ không đủ giấc sẽ làm tăng nguy cơ thiếu hụt hormone sinh dục nam. (6)
Căng thẳng, stress: Căng thẳng kéo dài làm tăng cortisol, gây cản trở hoạt động của hệ thống nội tiết, ức chế giải phóng luteinizing (LH) – hormone cần thiết trong quá trình tổng hợp testosterone. Ngoài ra, cortisol còn tác động đến các tế bào Leydig trong tinh hoàn, dẫn đến giảm chỉ số testosterone.
3. Bệnh lý
Một số bệnh lý có thể làm tăng hoặc giảm nồng độ testosterone, chẳng hạn như:
Tiểu đường: Nghiên cứu trên Tạp chí Nội tiết học lâm sàng & Chuyển hóa đã chỉ ra, thiếu hụt testosterone là tình trạng phổ biến ở nam giới bị tiểu đường, bao gồm loại 1 và 2. Điều này có liên quan đến tình trạng kháng insulin. Theo Hiệp hội tiểu đường Hoa Kỳ, người mắc tiểu đường loại 2 có nguy cơ giảm testosterone gấp đôi so với người bình thường.
Thừa cân, béo phì: Do các tế bào mỡ chuyển đổi hormone testosterone thành estrogen. Người thừa cân, béo phì cũng bị giảm nồng độ SHBG (globulin gắn với hormon sinh dục) – chịu trách nhiệm vận chuyển testosterone trong máu. Điều này dẫn đến mức testosterone thấp hơn đáng kể.
Vấn đề về tuyến giáp: Theo một số nghiên cứu, các bệnh lý tuyến giáp làm mất cân bằng nồng độ globulin gắn kết hormon sinh dục (SHBG), một loại protein đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển Testosterone, ảnh hưởng đến nồng độ testosterone trong máu.
Ngoài ra, những bệnh lý khác như cao huyết áp, suy thận mãn tính, HIV,… cũng liên quan đến sự suy giảm mức testosterone.
Bệnh lý về tuyến giáp có thể tác động đến mức testosterone của nam giới.
Các triệu chứng khi testosterone bất thường
Chỉ số testosterone quá thấp hoặc quá cao sẽ gây ra những biểu hiện khác nhau trên cơ thể:
Những triệu chứng thiếu hụt testosterone thường gặp:
Giảm ham muốn tình dục.
Rối loạn cương dương.
Rụng lông nách và lông mu.
Teo tinh hoàn
Bốc hỏa.
Tâm trạng chán nản.
Khó tập trung và ghi nhớ.
Tăng mỡ cơ thể.
Mô vú to ra (vú to ở nam giới).
Giảm sức mạnh và khối lượng cơ.
Giảm khối lượng xương.
Giảm sức bền.
1.2 Nguyên nhân
Nguyên nhân giảm testosterone phổ biến gồm:
Stress kéo dài: Thúc đẩy cơ thể sản sinh hormone căng thẳng cortisol, gây ức chế tổng hợp testosterone.
Tình dục quá độ: Bao gồm quan hệ với bạn tình và thủ dâm với tần suất quá mức, khiến cơ quan sinh dục liên tục bị kích thích và hoạt động quá độ, dẫn đến giảm lượng testosterone.
Tiếp xúc với hóa chất độc hại, môi trường ô nhiễm: Như khói bụi, thuốc trừ sâu, thuốc lá,…
Tác dụng phụ của thuốc: Chẳng hạn như thuốc an thần, thuốc ngủ, thuốc điều trị viêm loét dạ dày, ung thư tuyến tiền liệt,…
Ngoài ra, thói quen sinh hoạt, chế độ ăn uống, vận động cũng ảnh hưởng đến quá trình sản xuất nội tiết tố nam, dẫn đến testosterone thấp.
2. Testosterone cao
Bạn có thể nhận thấy mức testosterone cao thông qua các biểu hiện:
2.1 Triệu chứng
Nam giới có mức testosterone rất cao thường gặp phải:
Nổi mụn trứng cá.
Lông cơ thể quá nhiều.
Đau đầu.
Mắc các vấn đề về tim hoặc gan.
Cao huyết áp.
Ham muốn tình dục cao.
Tăng cảm giác thèm ăn.
Mất ngủ.
Số lượng tinh trùng thấp.
Thay đổi tâm trạng.
Phì đại tuyến tiền liệt, có thể gây rối loạn tiểu tiện.
Phù chân và bàn chân.
Tăng cân không rõ nguyên nhân.
2.2 Nguyên nhân
Nồng độ testosterone cao có thể cảnh báo tình trạng sức khỏe tiềm ẩn như:
Bệnh to đầu chi hoặc hội chứng Cushing, ảnh hưởng đến tuyến yên.
U tuyến thượng thận lành tính hoặc ung thư.
Tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh.
Sử dụng steroid đồng hóa.
Đang dùng liệu pháp bổ sung testosterone.
Kiểm tra nồng độ testosterone như thế nào?
Xét nghiệm này giúp đo mức testosterone trong máu. Hầu hết các testosterone trong máu được gắn vào protein. Testosterone không gắn với protein gọi là testosterone tự do. Có hai loại xét nghiệm testosterone chính:
Testosterone toàn phần: Xét nghiệm này đo tải lượng cả testosterone gắn với protein và testosterone tự do.
Testosterone tự do: Xét nghiệm này chỉ định lượng testosterone tự do, giúp cung cấp thêm thông tin về một số tình trạng sức khỏe.
Quá trình xét nghiệm thường được thực hiện từ 8 giờ đến 10 giờ sáng, khi nồng độ testosterone ở mức cao nhất. Nhân viên y tế sẽ lấy mẫu máu từ tĩnh mạch trên cánh tay. Trước đó, người bệnh có thể được chỉ định tạm ngừng các loại thuốc ảnh hưởng đến chỉ số testosterone.
Xét nghiệm giúp chẩn đoán tình trạng thiếu hoặc thừa testosterone, từ đó kiểm tra nguyên nhân và điều trị kịp thời.
Làm thế nào duy trì nồng độ testosterone ổn định?
Để duy trì chỉ số testosterone bình thường ở nam giới, bạn nên điều chỉnh lối sống khoa học:
Chế độ ăn uống hợp lý: Thực đơn dinh dưỡng khoa học, cân đối, nhưng ưu tiên thực phẩm giàu kẽm, vitamin D và axit béo omega-3, giúp thúc đẩy tổng hợp testosterone trong cơ thể, chống viêm, hỗ trợ sức khỏe toàn thân. Bạn nên ăn cá ngừ, cá mòi, cá cơm, hạt bí ngô, đậu Hà Lan, hạt lanh, dầu oliu, lòng đỏ trứng, nấm. Hạn chế đường, muối từ thực phẩm chế biến sẵn, đồ đóng hộp, bánh kẹo, nước ngọt,… Ngoài ra, hãy kiêng rượu bia, thuốc lá.
Tập thể dục đều đặn: Nam giới nên rèn luyện các bài tập như kegel, nâng tạ, đi bộ nhanh, bơi lội,… kích thích cơ thể sản sinh testosterone, cải thiện chức năng sinh lý, tăng lực cơ và sức khỏe xương.
Ngủ đủ giấc: Nam giới nên ngủ 7 đến 9 tiếng mỗi ngày để duy trì lượng testosterone cần thiết cho cơ thể.
Kiểm soát căng thẳng: Bằng các hoạt động thư giãn như thiền, yoga, hít thở sâu, nghe nhạc, gặp gỡ bạn bè, hoặc chơi các môn thể thao, gồm bóng đá, bơi lội, tennis,…
Bổ sung tinh chất thiên nhiên: Các dưỡng chất chuyên biệt như Eurycoma Longifolia, Thông biển Pháp, Hàu đại dương đã được khoa học chứng minh hỗ trợ thúc đẩy Testosterone nội sinh. Nhờ đó cải thiện chức năng sinh lý, rối loạn cương dương và tăng cường sức khỏe toàn thân cho phái mạnh.
Thăm khám định kỳ: Giúp phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lý tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến nồng độ testosterone, chẳng hạn như tiểu đường, vấn đề về tuyến giáp.
Chỉ số testosterone bình thường ở nam giới khoảng từ 300 đến 1000ng/dL. Nếu giảm quá thấp hoặc tăng quá cao, sẽ gây ra nhiều vấn đề sức khỏe. Điều quan trọng là bạn cần theo dõi những dấu hiệu trên cơ thể, từ đó kịp thời thăm khám và khắc phục sớm, tránh biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
5/5 - (1 vote)
Cập nhật lần cuối: 10:23 23/05/2025
Chia sẻ:
Nguồn tham khảo
Swetha. (2025, February 6). What Is Male Testosterone? Key Role in Men’s Health Explained. Retrieved from https://www.andrologycenter.in/blog/what-is-male-testosterone-understanding-its-crucial-role-in-mens-health/
Wisner, W. (2024, November 29). What you need to know about testosterone levels across the lifespan. Retrieved from https://www.health.com/chart-of-testosterone-levels-by-age-8743223
Harvard Health. (2008, January 1). Testosterone, aging, and the mind. Retrieved from https://www.health.harvard.edu/newsletter_article/testosterone_aging_and_the_mind
Kumagai, H., Zempo-Miyaki, A., Yoshikawa, T., Tsujimoto, T., Tanaka, K., & Maeda, S. (2016). Increased physical activity has a greater effect than reduced energy intake on lifestyle modification-induced increases in testosterone. Journal of clinical biochemistry and nutrition, 58(1), 84–89. https://doi.org/10.3164/jcbn.15-48
Wrzosek, M., Woźniak, J., & Włodarek, D. (2020). The causes of adverse changes of testosterone levels in men. Expert review of endocrinology & metabolism, 15(5), 355–362. https://doi.org/10.1080/17446651.2020.1813020
Suni, E., & Suni, E. (2023, October 20). How does testosterone affect sleep? Retrieved from https://www.sleepfoundation.org/physical-health/sleep-and-testosterone
