Cương dương là hiện tượng sinh lý tự nhiên, phản ánh khả năng tình dục của nam giới. Bài viết sau đây của ECO Pharma sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cơ chế cương dương, các giai đoạn liên quan và những điều cần lưu ý để chăm sóc sức khỏe sinh lý một cách chủ động.
Cương dương là trạng thái dương vật trở nên cứng, to hơn do thể hang đổ đầy máu. Đây là kết quả của quá trình giãn mạch, tăng lưu lượng máu đến dương vật, xảy ra khi nam giới có kích thích tình dục, cảm xúc hưng phấn. Tuy nhiên, hiện tượng này cũng có thể diễn ra tự nhiên mà không cần bất kỳ tác nhân kích thích nào, ví dụ như trong khi ngủ.
Khi đạt được sự cương cứng, máu bị giữ lại trong thể hang dưới áp lực cao, khiến dương vật dựng đứng, sẵn sàng để giao hợp. Sau khi xuất tinh hoặc kích thích kết thúc, lưu lượng máu thoát ra ngoài, dương vật sẽ trở lại trạng thái mềm.
Quá trình cương dương xuất phát từ não bộ, nơi tiếp nhận và xử lý kích thích tình dục. Sau đó, các tín hiệu được truyền qua dây thần kinh đến dương vật, điều hòa hoạt động của hệ mạch, cơ trơn tại thể hang.
Cụ thể, các cơ trơn bên trong thể hang giãn ra, cho phép máu tràn vào, lấp đầy xoang mạch. Máu bị giữ lại bởi hệ thống van và lớp màng trắng bao quanh thể hang (tunica albuginea), tạo thành áp suất bên trong để duy trì sự cương cứng.
Khi phản xạ này kết thúc, các cơ trơn co lại, van mở ra để máu rút khỏi thể hang, sau đó dương vật trở về trạng thái bình thường.
Cương dương không phải là phản ứng đơn lẻ, mà là quá trình có tổ chức, diễn ra qua những đoạn chính:(1)
Khả năng cương dương ở nam giới không chỉ phụ thuộc vào sức khỏe sinh lý, còn bị chi phối bởi nhiều yếu tố liên quan. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến có thể làm suy giảm chức năng cương:
Tuổi tác là một trong những yếu tố tác động rõ rệt đến chức năng cương dương. Ước tính từ vài nghiên cứu lâm sàng, có hơn 50% nam giới trong độ tuổi từ 40 – 70 bị rối loạn cương. Tỷ lệ thực tế có thể còn cao hơn do nhiều người lựa chọn im lặng vì cảm giác xấu hổ, tâm lý e ngại khi tìm kiếm sự giúp đỡ từ y khoa.(2)
Các bệnh lý mãn tính thường ảnh hưởng trực tiếp đến mạch máu, thần kinh, nội tiết tố – những thành phần chủ chốt trong cơ chế cương dương.(3)
Căng thẳng, lo âu về hiệu suất tình dục, áp lực công việc, cuộc sống đều ảnh hưởng đến sự khởi phát của phản xạ cương.
Trầm cảm thường đi kèm với việc giảm ham muốn, khó đạt kích thích, làm cản trở toàn bộ quá trình cương dương. Ngoài ra, những vấn đề trong mối quan hệ như thiếu gắn kết tình cảm, mâu thuẫn kéo dài, cảm giác thiếu an toàn cũng là yếu tố tâm lý tác động mạnh đến chức năng sinh lý nam.
Lối sống thiếu khoa học là yếu tố nguy cơ dễ bị bỏ qua trong các vấn đề liên quan đến cương dương:
Một số loại thuốc điều trị có thể gây tác dụng phụ ảnh hưởng đến chức năng cương dương. Các nhóm thuốc như chống trầm cảm, hạ huyết áp, chống loạn thần can thiệp vào hoạt động của hệ thần kinh trung ương hoặc điều hòa nội tiết, từ đó làm tăng nguy cơ rối loạn cương.
Ngoài ra, việc lạm dụng rượu bia, các chất kích thích có thể khiến nồng độ testosterone giảm, ức chế hoạt động thần kinh, gây rối loạn cương ở nhiều mức độ khác nhau.
Dưới đây là một số vấn đề thường gặp liên quan đến cương cứng ở nam giới:
Rối loạn cương là tình trạng dương vật không thể đạt hoặc duy trì sự cương cứng đủ để giao hợp. Đây là dạng rối loạn chức năng sinh dục phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 30 triệu nam giới tại Mỹ và hàng trăm triệu người trên toàn cầu.(4)
Nguyên nhân có thể xuất phát từ rối loạn mạch máu, giảm chức năng thần kinh, thiếu hụt hormone sinh dục nam hoặc yếu tố tâm lý. Trong nhiều trường hợp, các yếu tố thể chất và tinh thần phối hợp khiến tình trạng phức tạp hơn. Rối loạn cương dương kéo dài sẽ ảnh hưởng đến đời sống tình dục, đôi khi là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý tim mạch tiềm ẩn.
Rối loạn cương có thể gặp ở các dạng sau:
Priapism là tình trạng dương vật cương cứng kéo dài trên 4 giờ mà không có kích thích tình dục. Đây là tình trạng cần xử trí khẩn cấp vì nếu không được can thiệp kịp thời, máu ứ trệ trong thể hang sẽ gây hoại tử mô, dẫn đến mất hoàn toàn khả năng cương về sau.
Xem thêm: Hiện tượng cương dương khi ngủ về đêm: Nguyên nhân do đâu
Một số nam giới cảm thấy dương vật bị đau khi cương. Nguyên nhân thường do viêm nhiễm, tổn thương cơ học hoặc bệnh Peyronie – tình trạng xơ hóa thể hang khiến dương vật bị cong, đau khi cương. Tình trạng này cần được thăm khám và điều trị sớm để tránh biến chứng.
Đây không phải rối loạn cương trực tiếp, nhưng ham muốn thấp lại ảnh hưởng tiêu cực đến tần suất, chất lượng của những lần cương cứng. Nguyên nhân thường do nồng độ testosterone thấp, căng thẳng, trầm cảm, tác dụng phụ từ thuốc. Ngoài ra, vấn đề trong quan hệ tình cảm cũng làm giảm hứng thú tình dục và khả năng cương.
Mặc dù không trực tiếp là vấn đề cương dương, nhưng các rối loạn xuất tinh thường gián tiếp ảnh hưởng đến chức năng sinh lý nam.(5)
Chức năng cương ổn định thường phản ánh sức khỏe sinh lý, góp phần nâng cao sự tự tin, chất lượng đời sống tình dục cho phái mạnh. Dưới đây là những phương pháp tự nhiên có thể hỗ trợ cải thiện sự cương cứng:
Dinh dưỡng đầy đủ, lạnh mạnh góp phần duy trì hệ tuần hoàn khỏe mạnh, tạo nền tảng cho cơ chế cương dương. Nam giới nên ưu tiên bổ sung các nhóm dưỡng chất sau:
Ngoài các dưỡng chất trên, nam giới có thể bổ sung tinh chất Eurycoma Longifolia, Hàu đại dương, Thông biển Pháp để kích thích cơ thể sản sinh testosterone tự nhiên và Oxit Nitric. Ngoài hỗ trợ cải thiện rối loạn cương và hội chứng mãn dục nam, những dưỡng chất này còn góp phần tăng chất lượng tinh trùng, tăng lực cơ, giảm mệt mỏi, cải thiện thể trạng, hỗ trợ phòng ngừa bệnh lý tim mạch toàn diện.
Vận động đều đặn ngoài giúp duy trì cân nặng lý tưởng, còn cải thiện chức năng cương dương:
Thiếu ngủ kéo dài làm giảm testosterone, trực tiếp ảnh hưởng đến việc cương dương. Nam giới nên ngủ đủ 7 – 9 tiếng mỗi đêm, cố gắng giữ lịch ngủ đều đặn. Hạn chế dùng thiết bị điện tử trước khi ngủ để tránh ánh sáng xanh ức chế sản xuất melatonin, hormone điều hòa giấc ngủ.
Căng thẳng kéo dài, lo âu về hiệu suất tình dục, trầm cảm là các yếu tố ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng cương dương. Để quản lý căng thẳng hiệu quả, nam giới có thể áp dụng các kỹ thuật sau:
Một số thói quen thường ngày dưới đây, nam giới cần điều chỉnh để bảo vệ sức khỏe sinh lý:
Một số loại thảo dược tự nhiên có thể giúp hỗ trợ cương dương, nhưng cần sử dụng theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa y học cổ truyền:
Thừa cân, béo phì làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường và rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến chức năng cương dương.
Mỡ bụng tích tụ thường gây kháng insulin, viêm mãn tính, làm giảm khả năng cương cứng theo cơ chế tự nhiên. Nam giới nên duy trì chỉ số BMI ổn định ở mức 18,5 – 24,9 thông qua chế độ ăn hợp lý kết hợp tập luyện đều đặn.
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây rối loạn cương, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Trong nhiều trường hợp, khi bệnh nền được kiểm soát, khả năng cương cứng cũng sẽ cải thiện.
Dưới đây là các biện pháp y khoa thường dùng:
Rối loạn cương do nguyên nhân tâm lý như lo âu, trầm cảm, stress kéo dài hay áp lực từ kỳ vọng bản thân thường đáp ứng tốt với trị liệu tâm lý.
Liệu pháp hành vi – nhận thức giúp người bệnh nhận diện, kiểm soát những suy nghĩ tiêu cực ảnh hưởng đến phản xạ tình dục. Trị liệu cặp đôi cũng là lựa chọn hiệu quả nếu nguyên nhân bắt nguồn từ mâu thuẫn, thiếu kết nối trong mối quan hệ.
Nếu nồng độ testosterone trong máu thấp, bác sĩ có thể chỉ định bổ sung hormone sinh dục nam. Liệu pháp này giúp cải thiện ham muốn, tăng cường khả năng cương dương, nâng cao chất lượng sinh hoạt tình dục.
Bổ sung testosterone có thể dùng dưới dạng gel, miếng dán, tiêm bắp, viên uống, tùy theo tình trạng và chỉ định cụ thể. Khi dùng cần theo dõi hormone định kỳ để đảm bảo hiệu quả, hạn chế tác dụng phụ.
Bác sĩ có thể điều chỉnh hoặc thay thế thuốc nếu nguyên nhân rối loạn cương dương bắt nguồn từ tác dụng phụ của thuốc đang dùng. Tuyệt đối không tự ngưng thuốc khi chưa có chỉ định y tế.
Các loại thuốc phổ biến giúp hỗ trợ cương cứng gồm:(6)
Nếu thuốc uống không hiệu quả, thiết bị hút chân không dương vật có thể là giải pháp hỗ trợ cương dương tạm thời. Thiết bị này gồm ống nhựa đặt quanh dương vật và bơm hút tạo áp suất âm để hút máu vào thể hang. Sau khi cương cứng, vòng silicon được đeo tại gốc dương vật để duy trì độ cứng trong thời gian giao hợp.
Đây là phương án sau cùng nếu tất cả các phương pháp điều trị khác không khả quan. Bác sĩ sẽ cấy những ống trụ linh hoạt vào thể hang dương vật. Ống này kết nối với bơm chứa dung dịch, đặt ở bìu. Khi cần cương cứng, người bệnh kích hoạt bơm để bơm dung dịch vào ống trụ, tạo ra độ cứng nhân tạo. Sau quan hệ, chỉ cần xả van để dương vật trở lại trạng thái ban đầu.
Hiểu rõ cương dương là gì và cơ chế hoạt động sẽ giúp nam giới chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe tình dục. Nếu gặp bất thường trong quá trình cương cứng, hãy thăm khám sớm để được tư vấn, điều trị kịp thời, tránh ảnh hưởng đến chất lượng sống.
