Tiền mãn kinh là một giai đoạn chuyển tiếp tự nhiên trong cuộc đời của người phụ nữ. Thời kỳ này thường đi kèm với nhiều biểu hiện thay đổi về thể chất và tinh thần, ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống. Hãy cùng ECO Pharma tìm hiểu những dấu hiệu tiền mãn kinh trong bài viết sau.
Các triệu chứng tiền mãn kinh thường bắt đầu từ nhiều tháng hoặc nhiều năm trước khi chu kỳ kinh nguyệt chấm dứt. Chúng ảnh hưởng đến tâm sinh lý và nhiều khía cạnh khác của cuộc sống.
Nhìn chung, biểu hiện tiền mãn kinh đầu tiên là kinh nguyệt không đều. Mức estrogen (hormone nữ chính) trong cơ thể tăng và giảm không đều trong thời kỳ này. Đây là lý do khiến chu kỳ kinh nguyệt có thể kéo dài hoặc rút ngắn bất thường. Máu kinh cũng có thể nhiều hoặc ít hơn bình thường. Khi chu kỳ kinh nguyệt không đều, phụ nữ có thể có nhiều khả năng mang thai ngoài ý muốn hơn. (1)
Bốc hỏa là cảm giác nóng xuất hiện đột ngột từ bên trong cơ thể. Đây cũng là một dấu hiệu tiền mãn kinh phổ biến, cứ 4 phụ nữ thì sẽ có 3 người bị bốc hỏa trong thời kỳ này. Khi bốc hỏa, cơ thể sẽ có những biểu hiện như da ửng đỏ, đổ mồ hôi, rùng mình và tim đập nhanh. Một cơn bốc hỏa thường kéo dài từ một đến 5 phút mỗi lần, có đến một trong 3 người cho biết rằng họ bị bốc hỏa hơn 10 lần mỗi ngày. (2)
Đổ mồ hôi đêm cũng là dấu hiệu tiền mãn kinh thường gặp. Sự thay đổi nồng độ hormone trong thời kỳ này khiến vùng dưới đồi (phần não kiểm soát nhiệt độ) gặp khó khăn trong việc điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Điều này có thể khiến bạn cảm thấy nóng đột ngột. Để phản ứng lại, cơ thể sẽ cố gắng làm mát bằng cách đổ mồ hôi quá nhiều. Tình trạng này xảy ra ban đêm có thể ảnh hưởng xấu đến giấc ngủ.
Bốc hỏa và đổ mồ hôi đêm đều có thể gây rối loạn giấc ngủ ở phụ nữ tiền mãn kinh. Ngoài ra, sự giảm sản xuất melatonin trong thời kỳ này cũng ảnh hưởng tiêu cực đến giấc ngủ. Phụ nữ trong giai đoạn này thường có các biểu hiện như khó chìm vào giấc ngủ, khó duy trì giấc ngủ, thức giấc quá sớm, giấc ngủ không sâu và thường có cảm giác mệt mỏi vào ban ngày. (3)
Khoảng 4 trong 10 phụ nữ có các dấu hiệu thay đổi tâm trạng trong thời kỳ tiền mãn kinh, có thể là cảm thấy cáu gắt, dễ khóc, buồn bã, khó tập trung và mức năng lượng thấp. Nguy hiểm hơn, phụ nữ trong giai đoạn này cũng có thể tăng nguy cơ bị trầm cảm, gây ra cảm giác tuyệt vọng, mất hứng thú với các hoạt động trong cuộc sống và có thể dẫn đến tự tử. (4)
Estrogen đóng vai trò thiết yếu trong sự hoạt động của não bộ. Lượng estrogen thấp trong thời kỳ tiền mãn kinh có thể làm giảm hiệu suất hoạt động của não bộ, gây ra tình trạng giảm trí nhớ. Bạn có thể thường hay quên chìa khóa, lịch hẹn hoặc khó nhớ lại những thông tin đã biết, ví dụ như mật khẩu, số điện thoại. Bạn cũng hay quên những việc cần làm, ví dụ như quên mua đồ, quên trả lời email.
Dấu hiệu tiền mãn kinh là gì? Một nghiên cứu phát hiện ra rằng cứ 10 phụ nữ tiền mãn kinh thì có một người bị giảm ham muốn tình dục. Nguyên nhân chính của tình trạng này là sự suy giảm estrogen và mất cân bằng giữa estrogen và testosterone. Những dấu hiệu có thể xuất hiện bao gồm khó cảm thấy hưng phấn khi được kích thích; Không còn cảm thấy ham muốn hoặc hứng thú với các hoạt động tình dục; Cố gắng tránh né các vấn đề liên quan đến tình dục; Lo lắng về việc không đáp ứng được nhu cầu của bạn đời hoặc cảm thấy căng thẳng khi nghĩ đến tình dục.
Sự suy giảm estrogen khiến cho da dễ bị khô, ngứa và kích ứng hơn. Hormone này cũng cần thiết cho quá trình sản xuất collagen, loại protein giúp da đàn hồi và săn chắc. Vì thế, tiền mãn kinh cũng khiến da không còn sự căng mọng, xuất hiện nếp nhăn và dễ bị bầm tím. Ngoài ra, mụn trứng cá và nám da cũng có thể xuất hiện trong giai đoạn này.
Bên cạnh đó, estrogen cũng ảnh hưởng đến mật độ và tốc độ phát triển của tóc. Sự suy giảm hormone này có thể dẫn đến tình trạng tóc rụng dần, khiến mái tóc không còn giữ được độ dày và sự bồng bềnh. Ngoài ra, một số trường hợp cảm thấy lông trên khuôn mặt phát triển nhiều hơn.
Estrogen giúp âm đạo khỏe mạnh bằng cách hoạt động như một chất bôi trơn tự nhiên. Khi nồng độ hormone này suy giảm, phụ nữ thường có dấu hiệu nóng rát, khó chịu ở vùng kín. Thiếu chất bôi trơn tự nhiên khiến việc quan hệ trở nên đau rát, khó khăn. Cảm giác đau và khó chịu khi quan hệ khiến phụ nữ không còn muốn quan hệ. Âm đạo khô cũng tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và nấm phát triển, gây viêm nhiễm.
Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các thành phần cơ thể thay đổi khi phụ nữ trải qua thời kỳ tiền mãn kinh. Điều này bao gồm sự gia tăng khối lượng mỡ và giảm khối lượng cơ. Mỡ cũng có nhiều khả năng tích tụ quanh bụng. Những thay đổi này xảy ra do nhiều yếu tố, trong đó có sự thay đổi nội tiết tố. Ví dụ, sự dao động của estrogen có tác động đến quá trình chuyển hóa năng lượng, dẫn đến sự tích tụ mỡ quanh bụng và làm tăng lượng mỡ xấu trong máu.
Trong thời kỳ tiền mãn kinh, nồng độ hormone không theo chu kỳ cố định nữa. Điều này dẫn đến kinh nguyệt ra nhiều, kéo dài và hay bị vón cục. Nhưng đôi khi, hành kinh vào tuổi này không xuất phát từ việc rụng trứng, nó có thể là xuất huyết do niêm mạc tử cung bong ra mà các bệnh polyp cổ tử cung, teo nội mạc tử cung, tăng sinh nội mạc tử cung là nguyên nhân.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng hơn một nửa phụ nữ trung niên gặp phải các triệu chứng về cơ xương, bao gồm đau khớp. Estrogen ảnh hưởng đến sụn và quá trình chuyển hóa xương, do đó sự suy giảm hormone này có liên quan đến tình trạng viêm và đau khớp. Ngoài ra, đau nhức cơ và xương khớp trong giai đoạn tiền mãn kinh cũng có thể do tăng cân, loãng xương và giảm khối lượng cơ.
Estrogen có tác dụng bảo vệ tim mạch. Hormone này kiểm soát mức cholesterol và giảm nguy cơ mỡ máu. Mức estrogen giảm khi tiền mãn kinh dẫn đến chất béo tích tụ trong động mạch gây tắc hẹp lòng mạch làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ não.
Tiền mãn kinh là thời kỳ buồng trứng bắt đầu lão hóa, số lượng và chất lượng của trứng đều suy giảm vì vậy khả năng thụ thai sẽ khó khăn hơn. Ngoài ra, trong thời kỳ này, phụ nữ dễ mắc phải các tình trạng phụ khoa gây khó khăn cho việc giao hợp như khô âm đạo. Đặc biệt nếu mắc u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung khả năng thụ thai tự nhiên sẽ rất khó khăn.
>>> Xem thêm: Triệu chứng tiền mãn kinh kéo dài bao lâu?
Tiền mãn kinh là quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể, không có cách đảo ngược được. Tuy nhiên, có nhiều phương pháp can thiệp để giúp giảm nhẹ các dấu hiệu của tiền mãn kinh và cải thiện chất lượng sống trong giai đoạn này. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ dựa trên mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, tình trạng sức khỏe tổng thể của từng người.
>>> Xem thêm: Tiền mãn kinh có thai được không? Khả năng có con cao không?
Các triệu chứng tiền mãn kinh có thể biểu hiện ở các mức độ nhẹ hoặc nghiêm trọng ở mỗi người. Đối với các triệu chứng thông thường không ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng sống, giấc ngủ hoặc nguy cơ bệnh lý thì không cần phải điều trị.
Các biện pháp tập trung vào lối sống khoa học gồm ăn uống lành mạnh, vận động hàng ngày và có thể dùng các thực phẩm bổ sung nâng cao sức khỏe sinh lý nữ.
Cụ thể là:
Một chế độ ăn uống khoa học có tác động đáng kể đến sức khỏe của phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh. Những gì bạn cần làm là bổ sung các nhóm chất cần thiết cho sức khỏe sinh lý nữ.
Bên cạnh đó, phụ nữ tiền mãn kinh cũng cần hạn chế chất béo bão hòa (có trong thịt đỏ, thịt gia cầm còn da), carbohydrate tinh chế (có trong bánh mì, các loại bánh ngọt) để làm giảm các triệu chứng khó chịu trong giai đoạn này.
Phụ nữ tiền mãn kinh cần tập thể dục, ngủ đủ giấc, tránh các chất kích thích để kiểm soát tốt các triệu chứng ảnh hưởng đến cuộc sống.
Nếu các triệu chứng tiền mãn kinh nghiêm trọng đến mức ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ, tâm trạng và chất lượng sống của phụ nữ, điều trị là cần thiết để bảo vệ sức khoẻ.
Liệu pháp thay thế hormone (HRT) giúp bổ sung các hormone bị suy giảm để làm giảm các triệu chứng liên quan, đặc biệt là bốc hỏa và đổ mồ hôi đêm. Một đánh giá cho thấy liệu pháp này làm giảm tần suất bốc hỏa gần 80%. Bên cạnh đó, HRT cũng giúp cải thiện các vấn đề về giấc ngủ, tâm trạng và chu kỳ kinh nguyệt không đều. Điều trị bằng liệu pháp hormone cần thực hiện ở bệnh viện.
Trong giai đoạn tiền mãn kinh, cơ thể có nhiều thay đổi về nội tiết tố, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như loãng xương, tim mạch, tiểu đường. Thăm khám định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời. Khám sức khỏe cũng là điều cần thiết để bác sĩ có phương pháp điều trị hiệu quả các dấu hiệu như bốc hỏa, mất ngủ, rối loạn kinh nguyệt, thay đổi tâm trạng do tiền mãn kinh gây ra.
Tiền mãn kinh là một giai đoạn tự nhiên trong cuộc đời người phụ nữ. Mặc dù không thể đảo ngược, nhưng việc duy trì một chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc và quản lý căng thẳng sẽ giúp giảm nhẹ các dấu hiệu tiền mãn kinh gây ảnh hưởng đến sức khỏe, tâm sinh lý và chất lượng sống. Từ độ tuổi tiền mãn kinh, phụ nữ nên thăm khám phụ khoa mỗi năm hai lần, bao gồm khám vú, tử cung, buồng trứng và âm đạo. Tầm soát ung thư vú, ung thư cổ tử cung có thể cần thiết cho các trường hợp có yếu tố nguy cơ cao. Hãy thăm khám ở các bệnh viện trang bị các loại máy, công nghệ chẩn đoán hiện đại hàng đầu và đội ngũ chuyên gia bác sĩ giỏi, đặc biệt khi bạn vẫn muốn sinh nở trong độ tuổi này. Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh có thế mạnh về phụ sản, IVF. Là đơn vị khám chữa các bệnh lý phụ khoa, nội tiết, và hỗ trợ sinh sản chất lượng cao hàng đầu hiện nay, bạn nên tìm hiểu
