9 tác dụng phụ của collagen cần hiểu rõ trước khi uống

Collagen là một thành phần quen thuộc trong các sản phẩm hỗ trợ làm đẹp da. Đằng sau tác dụng đáng mong đợi, collagen bổ sung cũng tiềm ẩn một số tác dụng phụ có hại cho sức khỏe. Nắm rõ 9 tác dụng phụ của collagen để dùng loại thực phẩm bổ sung này một cách an toàn hơn.

Tìm hiểu thông tin về collagen

Sau đây là những thông tin tổng quan về collagen mà bạn cần biết, cùng ECO Pharma tìm hiểu.

1. Collagen là gì?

Collagen là một loại protein chiếm khoảng 30% tổng lượng protein trong cơ thể người, là thành phần chủ yếu cấu tạo nên các mô liên kết cho da, cơ bắp, xương, gân, dây chằng và các mô liên kết khác. Ngoài ra, collagen còn được tìm thấy trong các cơ quan nội tạng, mạch máu và lớp lót đường ruột. (1)

Collagen được hình thành từ 3 loại axit amin chính bao gồm glycine, proline và hydroxyproline. Những axit amin này liên kết với nhau theo cấu trúc xoắn ba, tạo nên cấu trúc sợi collagen đặc trưng.

Cơ thể chúng ta chứa khoảng 28 loại collagen khác nhau, mỗi loại đảm nhận một vai trò cụ thể. Trong đó, có năm loại collagen chính và phổ biến nhất:

• Collagen loại I: Là loại collagen phổ biến nhất trong cơ thể người, chiếm tới 90% tổng lượng collagen. Nó là thành phần cấu trúc chính của da, xương, sụn, gân, dây chằng và nhiều mô liên kết khác.
• Collagen loại II: Là thành phần chính cấu tạo nên sụn khớp, giúp bảo vệ và hỗ trợ các khớp xương.
• Collagen loại III: Đây là loại collagen phổ biến thứ hai trong cơ thể, chiếm khoảng 5% – 20% tổng lượng collagen. Nó là thành phần cấu trúc chính của các cơ quan nội tạng, mạch máu và cơ.
• Collagen loại IV: Một thành phần quan trọng trong các lớp da, đóng vai trò như một lớp màng lọc. Nó giúp bảo vệ da khỏi các tác động từ môi trường bên ngoài, duy trì độ đàn hồi và săn chắc cho da, đồng thời hỗ trợ quá trình lành vết thương.
• Collagen loại V: Thành phần quan trọng trong giác mạc, tóc, nhau thai và một số lớp da. Ngoài ra, nó còn đóng vai trò hỗ trợ trong quá trình hình thành các sợi collagen loại I và III.

2. Vai trò của collagen trong cơ thể

Collagen là một loại protein cấu trúc không thể thiếu để duy trì sự vững chắc và đàn hồi của cơ thể. Nó đóng vai trò như một “khung xương” tự nhiên, kết nối các mô và cơ quan lại với nhau. Chúng đảm nhiệm một số vai trò quan trọng trong cơ thể như:

• Tạo điều kiện cho sự hình thành tế bào sợi (fibroblast) ở lớp trung bì từ đó thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào mới.
• Tham gia vào quá trình thay thế tế bào da chết.
• Tạo lớp bảo vệ cho các cơ quan nội tạng.
• Cung cấp cấu trúc, độ đàn hồi và sức mạnh cho làn da.
• Hỗ trợ quá trình đông máu.

Cách bổ sung collagen cho cơ thể

Khi chúng ta già đi, lượng collagen tự nhiên sản sinh giảm dần. Không chỉ giảm về số lượng, collagen còn bị phân mảnh và phân bố kém hiệu quả hơn. Điều này dẫn đến sự xuất hiện của các dấu hiệu lão hóa da như nếp nhăn, tóc bạc, khớp đau nhức. Việc bổ sung collagen là điều cần thiết để duy trì sức khỏe và vẻ đẹp. (2)

Có hai cách chính để bổ sung collagen vào cơ thể:

1. Collagen trong thực phẩm

Collagen là thành phần cấu tạo tự nhiên của cơ thể động vật, tập trung nhiều ở các bộ phận như da, xương và khớp. Một số nguồn thực phẩm giàu collagen bao gồm:

• Da, xương và gân của động vật như gà, lợn.
• Các loại hải sản như da cá, sụn cá mập.
• Sản phẩm chế biến từ các bộ phận động vật như nước hầm xương.

Bên cạnh việc tiêu thụ trực tiếp collagen từ thực phẩm, cơ thể còn có khả năng tự sản xuất collagen từ các axit amin có trong thực phẩm. Do đó, việc đảm bảo đủ lượng protein từ các nguồn thực phẩm  như thịt gia cầm, cá, đậu, trứng là rất quan trọng.

Ngoài protein, vitamin C cũng đóng vai trò thiết yếu trong quá trình tổng hợp collagen. Thiếu hụt vitamin C có thể ảnh hưởng đến sản xuất collagen. Vì vậy, bổ sung đầy đủ vitamin C từ trái cây họ cam quýt, ớt chuông, rau xanh và các loại quả mọng là cần thiết.

Bên cạnh đó, các hợp chất thực vật có lợi cũng đóng góp vào sức khỏe làn da bằng cách giảm viêm và bảo vệ collagen khỏi bị phá hủy.

2. Collagen dạng thực phẩm chức năng

Thực phẩm chức năng chứa collagen được cung cấp dưới nhiều dạng như bột collagen, viên nang và collagen dạng lỏng. Bên cạnh thành phần chính là collagen, một số thành phần khác cũng có thể được sử dụng để tạo ra nhiều lợi ích trong một sản phẩm.

• Peptide collagen: Đây là dạng collagen đã được thủy phân thành các phân tử nhỏ hơn, giúp cơ thể dễ hấp thụ hơn. Peptide collagen thường được chiết xuất từ da cá, sụn cá mập, da bò…
• Vitamin C: Đóng vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp collagen. Vì vậy, nhiều viên uống collagen được bổ sung thêm vitamin C để tăng cường hiệu quả.
• Hyaluronic acid: Đây là một chất có khả năng giữ nước rất tốt, giúp da ẩm mịn và căng bóng.
• Vitamin E: Có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ tế bào da khỏi tác hại của gốc tự do.

Ba dạng collagen bổ sung nêu trên đều có ưu điểm và nhược điểm riêng. Collagen dạng viên uống tuy tiện lợi nhưng hàm lượng collagen thường thấp và thời gian hấp thụ lâu. Collagen dạng nước hấp thu nhanh nhưng giá thành cao và dễ bị oxy hóa. Collagen dạng bột đa dạng về loại, dễ hòa tan nhưng khó bảo quản.

Lợi ích của việc bổ sung collagen

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng bổ sung collagen mang lại một số lợi ích cho sức khỏe, cụ thể như sau:

1. Cải thiện sức khỏe da

Collagen là một thành phần quan trọng cho làn da khỏe mạnh. Các nghiên cứu cho thấy việc bổ sung collagen với liều lượng từ 2,5 gram – 15 gram mỗi ngày trong ít nhất 8 tuần có thể cải thiện đáng kể độ ẩm và độ đàn hồi của da.

Một đánh giá bao gồm 19 nghiên cứu với 1.125 người tham gia (95% là phụ nữ) trong độ tuổi từ 20 đến 70 cho thấy việc sử dụng collagen thủy phân đã cải thiện độ ẩm, độ đàn hồi của da và giảm nếp nhăn so với nhóm dùng giả dược. Tuy nhiên, hiệu quả của collagen còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như tuổi tác, loại da và chế độ chăm sóc da. (3)

2. Hỗ trợ khớp xương

Ngoài việc làm đẹp da, collagen còn giúp cải thiện sức khỏe xương khớp. Nhiều nghiên cứu cho thấy việc bổ sung collagen giúp tăng mật độ khoáng xương, đặc biệt ở phụ nữ mãn kinh, giảm nguy cơ loãng xương và các vấn đề về khớp. Ngoài ra, collagen cũng có thể làm giảm các triệu chứng của viêm khớp.

3. Tăng cường sức khỏe tóc và móng

Collagen đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của tóc và móng. (4) Khi bổ sung collagen, bạn sẽ nhận thấy mái tóc chắc khỏe, bóng mượt hơn, giảm tình trạng gãy rụng. Đồng thời, móng tay cũng trở nên cứng cáp, giảm tình trạng xước và dễ gãy.

Xem thêm: Uống collagen có tác dụng gì cho phụ nữ

Tác dụng phụ của collagen nên biết

Uống collagen có tác dụng phụ gì không? Bên cạnh những lợi ích đã được chứng minh, việc sử dụng collagen cũng tiềm ẩn một số rủi ro và tác dụng phụ mà bạn cần biết.

1. Rối loạn tiêu hóa

Bổ sung collagen có thể gây ra một số vấn đề về tiêu hóa. Các triệu chứng thường gặp bao gồm tiêu chảy, táo bón, ợ nóng, đầy hơi và chán ăn. Những phản ứng này có thể là do cơ thể không dung nạp collagen hoặc do các chất phụ gia hóa học có trong sản phẩm.

2. Dị ứng

Dị ứng là một trong những tác dụng phụ cần lưu ý khi sử dụng collagen. Các triệu chứng dị ứng có thể bao gồm ngứa, nổi mẩn, sưng, khó thở, rối loạn tiêu hóa. Để tránh gặp phải những tình trạng này, bạn nên đọc kỹ bảng thành phần của sản phẩm và lựa chọn những loại collagen có thành phần lành tính, phù hợp với cơ địa của mình. Nếu có bất kỳ dấu hiệu dị ứng nào, hãy ngừng sử dụng ngay lập tức và tham khảo ý kiến bác sĩ.

3. Đau đầu, chóng mặt

Một số người nhạy cảm với axit glutamic tự do trong protein collagen có thể gặp các triệu chứng như đau đầu nhẹ hoặc khó ngủ khi tiêu thụ quá nhiều hoặc uống collagen quá gần giờ đi ngủ.

4. Ảnh hưởng đến vị giác

Một số sản phẩm bổ sung collagen từ nguồn gốc thuỷ, hải sản có thể gây ra mùi tanh khó chịu trong miệng. Nguyên nhân chính là do quá trình xử lý nguyên liệu chưa hoàn toàn loại bỏ được các hợp chất gây mùi. Điều này có thể ảnh hưởng đến trải nghiệm sử dụng sản phẩm và gây ra cảm giác khó chịu cho người dùng. Để khắc phục vấn đề này, nhiều nhà sản xuất đã bổ sung các hương vị tự nhiên như trái cây để trung hòa mùi tanh.

5. Tăng nguy cơ hình thành sỏi thận

Hydroxyproline, một axit amin có nhiều trong collagen có thể tăng nguy cơ hình thành sỏi thận do khả năng chuyển hóa thành oxalate. Vì vậy những người có tiền sử sỏi thận nên thận trọng khi bổ sung collagen. Người dùng nên bắt đầu với liều lượng nhỏ (khoảng 5 gram – 6gram/ngày) và uống đủ nước khi bổ sung collagen để giảm thiểu rủi ro.

7. Tác động đến gan

Sự tích tụ quá mức collagen tuýp I trong gan có thể gây ra xơ gan nghiêm trọng. Bổ sung collagen vào cơ thể khi đã mắc bệnh xơ gan có thể làm tăng gánh nặng cho gan, khiến tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn và tăng nguy cơ ung thư gan. Do đó, người bệnh xơ gan cần hết sức thận trọng và tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thực phẩm chức năng nào, bao gồm cả collagen.

8. Tương tác với thuốc

Hiện nay, chưa có đủ bằng chứng khoa học về tương tác giữa collagen và thuốc kê đơn. Tuy nhiên, các sản phẩm collagen thường chứa nhiều thành phần bổ sung khác ngoài collagen tinh khiết như các loại vitamin khoáng chất, chiết xuất thảo dược có thể gây ra tương tác thuốc không mong muốn. Do đó, để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng collagen, người dùng nên tham, khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ.

9. Tăng cân

Một số người dùng collagen nhận thấy cân nặng tăng lên sau một thời gian. Nguyên nhân có thể do một số sản phẩm collagen chứa thêm các thành phần như đường, chất béo hoặc hương liệu nhân tạo để cải thiện hương vị. Việc bổ sung quá nhiều calo từ các thành phần này có thể dẫn đến tăng cân. Do đó, khi chọn mua sản phẩm, bạn nên ưu tiên những loại collagen có thành phần đơn giản, ít chất phụ gia và cung cấp thông tin rõ ràng về hàm lượng calo.

10. Rối loạn tâm trạng

Việc bổ sung collagen quá mức có thể gây ra những tác động tiêu cực đến tâm trạng. Cụ thể, collagen có thể làm giảm lượng tryptophan trong cơ thể – một axit amin thiết yếu để sản sinh serotonin, chất dẫn truyền thần kinh giúp điều hòa tâm trạng. Sự thiếu hụt serotonin có thể dẫn đến các triệu chứng như lo âu, trầm cảm, cáu kỉnh và khó chịu. Do đó, người dùng cần đặc biệt lưu ý nếu có tiền sử các vấn đề về tâm lý.

Xem thêm: Top viên uống trắng da collagen

Các yếu tố làm tăng tác dụng phụ của collagen bổ sung

Sau đây là 3 yếu tố làm tăng nguy cơ tác dụng phụ khi uống collagen, bạn cần biết:

• Chất lượng sản phẩm: Chất lượng sản phẩm collagen là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng và có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn. Trên thị trường hiện nay có rất nhiều sản phẩm collagen trôi nổi, không rõ nguồn gốc, xuất xứ, thậm chí là hàng giả, hàng nhái. Những sản phẩm này thường chứa các thành phần không rõ ràng, không đảm bảo chất lượng có thể gây dị ứng và gây hại cho sức khỏe. Để bảo vệ sức khỏe, bạn cần lựa chọn những sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, được sản xuất bởi các công ty uy tín và có đầy đủ giấy tờ kiểm định chất lượng.
• Liều lượng sử dụng: Bổ sung quá nhiều hoặc quá ít collagen đều có thể gây ra những tác động không mong muốn. Sử dụng quá liều có thể dẫn đến các vấn đề về tiêu hóa, tăng cân, thậm chí là gây hại cho thận. Để đạt hiệu quả tốt nhất, bạn nên tuân thủ đúng liều lượng khuyến cáo trên bao bì sản phẩm và tham khảo ý kiến của chuyên gia. Ngoài ra, hãy kết hợp việc bổ sung collagen với chế độ ăn uống lành mạnh và lối sống khoa học.
• Cơ địa mỗi người: Lựa chọn sản phẩm collagen phù hợp với cơ địa là vô cùng quan trọng. Mỗi người có một nhu cầu và khả năng hấp thụ khác nhau, sử dụng sản phẩm không phù hợp có thể gây ra các tác dụng phụ như dị ứng, rối loạn tiêu hóa, thậm chí làm tình trạng sức khỏe trở nên tệ hơn. Để lựa chọn sản phẩm collagen phù hợp với cơ địa bản thân, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Ngoài ra, hãy ưu tiên chọn sản phẩm collagen có nguồn gốc tự nhiên lành tính, được sản xuất theo quy trình hiện đại và có đầy đủ thông tin cũng là một cách hạn chế các tác dụng phụ không mong muốn.

Một số lưu ý khi uống collagen tránh tác dụng phụ

Một số lưu ý khi uống collagen dưới đây có thể giúp bạn tránh được tác dụng phụ.

1. Chọn sản phẩm uy tín, chất lượng

Việc bổ sung collagen thông qua các sản phẩm chức năng đã trở thành xu hướng phổ biến trong chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp. Sự gia tăng nhu cầu này đã kéo theo sự đa dạng của các sản phẩm collagen trên thị trường, từ các thương hiệu uy tín đến các sản phẩm không rõ nguồn gốc.

Để bảo vệ sức khỏe và đạt hiệu quả tối ưu, người tiêu dùng cần tỉnh táo trước thông tin quảng cáo và lựa chọn sản phẩm collagen từ các nguồn đáng tin cậy. Việc tìm hiểu kỹ về nhà sản xuất, thành phần, tác dụng, cũng như các giấy tờ kiểm định chất lượng là vô cùng quan trọng.

2. Đối tượng nên thận trọng khi dùng collagen

Những nhóm đối tượng sau đây cần đặc biệt cẩn trọng khi sử dụng collagen:

• Người mắc các bệnh mãn tính như ung thư, tiểu đường, cao huyết áp, bệnh thận mãn tính, bệnh gout, bệnh gan.
• Những người bị rối loạn đông máu, viêm loét dạ dày.
• Phụ nữ mang thai và cho con bú.
• Người đang sử dụng thuốc đặc trị điều trị bệnh.
• Người bị dị ứng hoặc mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào có trong sản phẩm collagen.
• Trẻ em dưới 18 tuổi.

3. Liều lượng khuyến nghị

Theo kết quả nghiên cứu lâm sàng, liều lượng dùng collagen dạng uống khuyến nghị mỗi ngày cho người trưởng thành khỏe mạnh thường dao động từ 2.5 gram – 15 gram. Tuy nhiên, liều lượng này có thể được điều chỉnh tùy thuộc vào các yếu tố như độ tuổi, tình trạng sức khỏe, mục đích sử dụng của mỗi người. Do vậy, để xác định liều lượng chính xác và lựa chọn sản phẩm phù hợp, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.

Câu hỏi thường gặp khi uống Collagen

Sau đây là những câu hỏi được nhiều người quan tâm đến việc bổ sung collagen.

1. Collagen an toàn cho tất cả mọi người không?

Collagen thường được xem là một chất bổ sung an toàn, ít gây ra tác dụng phụ khi sử dụng đúng liều lượng và cách thức. Tuy nhiên vẫn có một số trường hợp cần lưu ý trong việc sử dụng collagen như:

• Người có tiền sử dị ứng với collagen hoặc các thành phần có trọng sản phẩm collagen.
• Phụ nữ mang thai và cho con bú.
• Người mắc các bệnh lý mãn tính về tim mạch, huyết áp, tiểu đường, thận, gan.
• Người đang sử dụng thuốc điều trị bệnh khác.

2. Có cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng collagen không?

Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng collagen là điều nên làm, đặc biệt đối với những người có tiền sử mắc các bệnh lý mãn tính hoặc đang sử dụng thuốc điều trị khác. Bác sĩ sẽ là người tư vấn tốt nhất về việc có nên sử dụng collagen hay không, loại nào phù hợp và liều lượng như thế nào.

3. Có cách nào hạn chế tác dụng phụ khi uống collagen?

Vẫn có cách hạn chế tác dụng phụ của collagen. Sau đây là một số cách giúp bạn tận dụng tối đa lợi ích của collagen và hạn chế các tác dụng phụ không mong muốn:

• Lựa chọn sản phẩm chất lượng từ các thương hiệu uy tín, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.
• Chọn loại collagen phù hợp với mục đích sử dụng của bản thân. Ví dụ như collagen tuýp I và III thường tốt cho da, tóc, móng, collagen tuýp II thường tốt cho xương khớp.
• Ưu tiên lựa chọn sản phẩm có chiết xuất từ thiên nhiên lành tính, tăng cường khả năng hấp thu.
• Tuân thủ liều lượng theo khuyến cáo từ nhà sản xuất hoặc thăm khám với bác sĩ để được tư vấn lựa chọn và điều chỉnh liều lượng phù hợp.
• Một số sản phẩm collagen có thể chứa thêm đường, hương liệu hoặc các chất phụ gia khác. Bạn cần nắm rõ được thành phần nhằm đảm bảo an toàn, phù hợp, tránh gây dị ứng.
• Ngưng sử dụng collagen và thăm khám với bác sĩ nếu bị dị ứng, buồn nôn, đầy hơi,…
• Đảm bảo uống đủ nước khi sử dụng collagen, điều này giúp collagen thẩm thấu tốt hơn vào cơ thể và ngăn ngừa nguy cơ sỏi thận.

Để đạt được kết quả tốt nhất khi sử dụng sản phẩm bổ sung collagen, bạn cần kết hợp với chế độ ăn uống cân đối, giàu vitamin và khoáng chất; Duy trì lối sống lành mạnh như tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc và tránh stress.

Các sản phẩm collagen bổ sung mặc dù mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe và sắc đẹp nhưng tiềm ẩn một số tác dụng phụ có thể không an toàn cho một số người. Những người mắc bệnh gan, thận, ung thư, viêm loét dạ dày, cơ thể có nang u… không nên dùng các sản phẩm này. Để phòng tránh các tác dụng phụ của collagen, những trường hợp như vậy có thể bổ sung collagen từ các thực phẩm tự nhiên trong chế độ ăn uống hàng ngày. Chân gà, chân giò heo, da động vật, vây một số loại cá… là những thực phẩm rất giàu collagen.