Sau phẫu thuật thay van tim, tuổi thọ được kéo dài thêm nhưng không giống nhau ở mỗi người bệnh. Vì vậy đã có nhiều mối lo lắng xoay quanh vấn đề thay van tim sống được bao lâu. Cùng ECO Pharma tìm hiểu chi tiết thay van tim sống được bao nhiêu năm qua bài viết sau đây.
Van tim đóng vai trò như cánh cửa một chiều, đảm bảo máu lưu thông đúng hướng trong tim. Khi van bị tổn thương, tim phải làm việc nhiều hơn, tăng nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Phẫu thuật thay van tim nhân tạo là giải pháp giúp khôi phục chức năng tim, tăng chất lượng cuộc sống cho người bệnh. (1)
Khi van tim bị hỏng, tim không thể bơm máu hiệu quả, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Hai dạng rối loạn chức năng van tim phổ biến gồm hẹp van tim và hở van tim.
Nếu van tim bị tổn thương nặng sẽ cần phải phẫu thuật sửa chữa hoặc thay thế van tim. Trước đây, thay van tim cần phải mổ hở, rạch một đường lớn ở ngực, tim phải tạm ngừng hoạt động. Nhưng hiện nay, đã có nhiều phương pháp ít xâm lấn, chỉ cần tạo vết rạch nhỏ để tiếp cận tim hoặc thay van động mạch chủ qua thông tim, vì vậy ít xâm lấn, ít chảy máu, giảm đau, rút ngắn thời gian hồi phục và hạn chế được biến chứng.
Hiện nay có hai loại van tim nhân tạo là van cơ học và van tim sinh học. Van cơ học được làm từ kim loại bên ngoài phủ lớp carbon hoặc titanium phủ carbon nhiệt phân để hạn chế hình thành cục máu đông, thường có độ bền suốt đời. Nhưng sau phẫu thuật, người bệnh phải dùng thuốc chống đông suốt đời để ngăn cục máu đông hình thành. Trong khi đó van sinh học được làm từ mô động vật, van người hiến tặng. Loại này có tuổi thọ ngắn hơn chỉ 10 – 15 năm nhưng ít phải dùng thuốc chống đông.
Mổ thay van tim sống được bao lâu còn tuỳ vào loại van được chọn. Việc lựa chọn loại van cần dựa vào độ tuổi, tình trạng sức khỏe và nhu cầu cá nhân. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương án phù hợp.
Mổ thay van tim được chỉ định khi người bệnh gặp các vấn đề nghiêm trọng do rối loạn chức năng van với các triệu chứng như chóng mặt, đau thắt ngực, khó thở, hụt hơi khi gắng sức hoặc khi nằm, đánh trống ngực, nhịp tim không ổn định, phù nề ở bàn chân, mắt cá chân, bụng, tăng cân nhanh do cơ thể tích nước.
Ngoài các triệu chứng trên, bác sĩ có thể cân nhắc phẫu thuật thay van tim dựa trên kết quả xét nghiệm, đánh giá sức khỏe tổng thể.
Tuổi thọ sau khi thay van tim phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi của người bệnh, loại van tim được dùng và tình trạng sức khỏe tổng thể.
Một phân tích quy mô lớn theo dõi tuổi thọ của người sau khi phẫu thuật cho thấy, tỷ lệ sống sót sau 5 năm đối với người thay van động mạch chủ đạt tới 94%. Nghĩa là trong 100 người trải qua phẫu thuật thay van, có khoảng 94 người sống ít nhất 5 năm sau ca mổ. (2)
Dưới đây là những yếu tố quan trọng quyết định thay van tim sống được bao lâu:
Mức độ tổn thương của van tim trước khi thay thế ảnh hưởng lớn đến khả năng hồi phục. Nếu người bệnh bị hẹp van, hở van hoặc viêm nội tâm mạc kéo dài, chức năng tim sẽ giảm đi đáng kể, ảnh hưởng đến hiệu quả của ca phẫu thuật. Ngược lại, nếu bệnh được phát hiện sớm, can thiệp kịp thời, tiên lượng sẽ khả quan hơn.
Việc lựa chọn loại van phù hợp có tác động lớn đến tuổi thọ sau khi thay van tim và nguy cơ phải thay van lần hai.
Van cơ học có tuổi thọ cao, ít bị hỏng nhưng dễ hình thành cục máu đông, nhiễm trùng hoặc phát triển mô thừa. Trong khi van sinh học mặc dù ít biến chứng hơn nhưng tuổi thọ trung bình chỉ 10 – 15 năm do thoái hóa nhanh, nhất là ở người trẻ tuổi.
Những người không mắc bệnh nền nghiêm trọng như tiểu đường, cao huyết áp, suy thận, suy tim thường có khả năng hồi phục tốt hơn. Ngược lại, người bệnh có các vấn đề sức khỏe đi kèm sẽ đối diện với nguy cơ biến chứng cao hơn, làm giảm tuổi thọ sau khi thay van.
Thay van tim sống được bao lâu còn dựa vào cách thực hiện phương pháp thay, chúng ảnh hưởng đến thời gian hồi phục và tuổi thọ sau mổ:
Một số biến chứng cũng ảnh hưởng đến tuổi thọ người đã thay van tim như:
Những biến chứng này làm hỏng van tim nhân tạo mới, tăng nguy cơ đột quỵ, tử vong.
Chế độ chăm sóc hậu phẫu đóng vai trò then chốt trong việc quyết định tuổi thọ của người bệnh sau khi thay van. Nếu không tuân thủ đúng, người bệnh dễ gặp biến chứng như huyết khối, nhiễm trùng van, suy tim tái phát, làm giảm tuổi thọ sau mổ.
Ngược lại, dùng thuốc đều đặn, ăn uống lành mạnh, vận động phù hợp, tái khám định kỳ sẽ giúp van tim hoạt động ổn định, giảm nguy cơ biến chứng, kéo dài thời gian sống khỏe cho người bệnh.
Xem thêm: Món ăn tốt cho người thay van tim.
Người trẻ tuổi có nguy cơ phải phẫu thuật lại cao hơn do van sinh học có tuổi thọ giới hạn. Nếu chọn van cơ học, họ phải chấp nhận dùng thuốc chống đông máu suốt đời.
Người lớn tuổi ưu tiên dùng van sinh học vì không cần dùng thuốc chống đông lâu dài, đồng thời có thể đáp ứng đủ tuổi thọ còn lại của người bệnh.
Hiện nay, các tiến bộ y học đang tập trung vào việc phát triển các thế hệ van tim mới, có khả năng thích ứng tốt hơn với cơ thể, giúp kéo dài tuổi thọ, giảm thiểu biến chứng tối đa. Một số công nghệ tiên tiến như van tim tự phát triển theo cơ thể, đang được nghiên cứu có thể trở thành giải pháp tối ưu trong tương lai, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho người thay van tim.
Thay van tim sống được bao lâu, phẫu thuật này giúp cải thiện chức năng tim, giảm triệu chứng, tăng tuổi thọ. Tuy nhiên, cuộc sống sau phẫu thuật sẽ thay đổi nhiều tùy thuộc vào loại van tim được thay, tình trạng sức khỏe tổng thể, chế độ chăm sóc hậu phẫu.
Sau khi thay van tim, triệu chứng được cải thiện rõ rệt, giúp người bệnh vận động dễ dàng hơn. Trước phẫu thuật, nhiều người sẽ bị mệt mỏi, khó thở, đau thắt ngực, chóng mặt do máu lưu thông kém. Khi van tim mới hoạt động hiệu quả, các triệu chứng này giảm đi, đưa người bệnh trở lại sinh hoạt bình thường.
Sau phẫu thuật, việc tuân thủ chế độ dùng thuốc cũng rất quan trọng. Người thay van cơ học cần uống thuốc chống đông suốt đời, trong khi người thay van sinh học chỉ cần dùng thuốc trong một khoảng thời gian nhất định. Tuân thủ phác đồ điều trị giúp hạn chế nguy cơ huyết khối, rối loạn nhịp tim, kéo dài tuổi thọ van và duy trì sức khỏe ổn định.
Mặc dù thay van tim có lợi cho người bệnh, nhưng vẫn có thể xảy ra một số biến chứng như nhiễm trùng, suy tim, rối loạn nhịp tim hoặc tái hẹp van. Ngoài ra, thay van tim ngoài ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, còn tác động đến tâm lý của người bệnh. Nhiều người thường căng thẳng, lo âu, trầm cảm do lo lắng về tình trạng sức khỏe và những thay đổi trong cuộc sống. Lúc này, sự hỗ trợ từ gia đình, bác sĩ, chuyên gia tâm lý sẽ giúp người bệnh thích nghi tốt hơn, duy trì tinh thần tích cực sau thay van.
Chế độ ăn uống, lối sống cũng cần điều chỉnh sau khi thay van tim. Giảm muối, hạn chế chất béo bão hòa, tăng cường ăn thực phẩm tốt cho tim mạch giúp bảo vệ sức khỏe tim. Đồng thời, tập thể dục nhẹ nhàng, kiểm soát cân nặng cũng giúp tim hoạt động hiệu quả hơn, kéo dài tuổi thọ cho người bệnh.
Việc theo dõi định kỳ, chăm sóc dài hạn là yếu tố quyết định thay van tim sống được bao lâu. Người bệnh cần tái khám đúng hẹn để kiểm tra hoạt động của van tim, phát hiện sớm các biến chứng, từ đó điều chỉnh hướng điều trị kịp thời. Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ giúp đảm bảo hiệu quả phẫu thuật, tăng tuổi thọ van tim và duy trì sức khỏe lâu dài.
Hoàn toàn có thể thực hiện phẫu thuật thay van tim nhân tạo lần 2 trong một số trường hợp cần thiết. Tuy nhiên, đây là thủ thuật phức tạp hơn so với lần đầu do người bệnh đã trải qua một lần can thiệp trước đó, làm tăng nguy cơ mô sẹo xơ dính và các biến chứng hậu phẫu.
Bác sĩ thường chỉ định thay van tim lần 2 khi gặp các vấn đề như:
Mặc dù phẫu thuật thay van tim lần 2 phức tạp hơn, nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy tỷ lệ sống sót vẫn khá cao. Một số báo cáo ghi nhận rằng tỷ lệ tử vong trong bệnh viện sau lần phẫu thuật thứ 3 hoặc 4 tương đối thấp, trung bình khoảng 11,3%. Cụ thể, trong một nhóm người bệnh, có 5% (1/20 người bệnh) tử vong, ở nhóm khác, tỷ lệ này là 15,2% (5/33 người). Mặc dù sự chênh lệch vẫn chưa rõ ràng, nhưng nhóm có tỷ lệ tử vong cao vẫn cần được quan tâm để có phương án điều trị và chăm sóc phù hợp. (3)
Đáng chú ý, nhiều người thay van tim lần đầu từ nhiều thập kỷ trước đó, thời điểm mà kỹ thuật phẫu thuật, gây mê và chăm sóc hậu phẫu chưa phát triển như hiện nay. Nhờ sự cải tiến trong y học, nhóm người bệnh được phẫu thuật gần đây có tỷ lệ sống sót cao, ít gặp biến chứng hậu phẫu hơn.
Một điều tích cực là 69,8% người bệnh sống thêm ít nhất 10 năm kể từ lần phẫu thuật thay van đầu tiên cho đến lần cuối cùng. Ngoài ra, chỉ 3,7% ca bệnh có phân suất tống máu thất trái dưới 50%, cho thấy chức năng tim vẫn được bảo tồn tốt sau nhiều lần thay van.
Trả lời vấn đề người thay van tim sống được bao lâu, quá trình phục hồi sau khi thay van đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo kết quả điều trị lâu dài. Chăm sóc đúng cách sẽ giúp người bệnh hồi phục nhanh, hạn chế biến chứng, tăng tuổi thọ cho van tim.
Sau khi thay van tim, người bệnh được theo dõi chặt chẽ tại khoa hồi sức tích cực trong 24 – 48 giờ đầu để kiểm soát nhịp tim, huyết áp, lượng oxy trong máu và chức năng van tim mới. Lúc này, người bệnh có thể cần hỗ trợ thở oxy và uống thuốc giảm đau.
Khi tình trạng ổn định, họ sẽ được chuyển đến phòng điều trị thường để tiếp tục theo dõi, chăm sóc trước khi xuất viện. Vết mổ cần được chăm sóc cẩn thận, giữ sạch sẽ, khô ráo để tránh nhiễm trùng. Người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn bác sĩ về cách thay băng, chăm sóc vết thương. Nếu xuất hiện dấu hiệu sưng, đỏ, tụ dịch, sốt cao, cần báo ngay cho nhân viên y tế.
Khi đã tỉnh táo, người bệnh được khuyến khích vận động nhẹ để phòng ngừa huyết khối tĩnh mạch sâu. Trong 1 – 2 ngày đầu, họ có thể ngồi dậy, co duỗi chân tay, sau đó tập đi lại chậm rãi với sự hỗ trợ của nhân viên y tế. Sau vài ngày, người bệnh có thể tự đi lại trong phòng để tăng tuần hoàn máu và phục hồi sức cơ.
Sau khi xuất viện, người bệnh cần tiếp tục chăm sóc, hồi sức tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo quá trình hồi phục thuận lợi.
Người bệnh cần tái khám lần đầu sau 1 – 2 tuần xuất viện để kiểm tra vết mổ, điều chỉnh thuốc nếu cần. Việc kiểm tra hoạt động của van tim cũng rất quan trọng, do đó cần siêu âm tim định kỳ để đảm bảo van hoạt động ổn định.
Đối với người dùng thuốc chống đông máu, cần xét nghiệm máu thường xuyên để kiểm tra chỉ số INR, đảm bảo liều lượng thuốc phù hợp, phòng ngừa biến chứng. Về lâu dài, người bệnh nên tái khám định kỳ 3 – 6 tháng/lần, theo chỉ định của bác sĩ để theo dõi sức khỏe tim mạch và duy trì hiệu quả phẫu thuật.
Hiểu rõ thay van tim sống được bao lâu, dưới đây là những biện pháp quan trọng giúp người bệnh kéo dài tuổi thọ, duy trì sức khỏe tim mạch ổn định:
Không được tự ý ngừng thuốc, thay đổi liều, dùng thuốc khác mà không có sự tư vấn của bác sĩ. Nếu bị chảy máu bất thường, cần thăm khám ngay để điều chỉnh thuốc kịp thời.
Kiểm tra sức khỏe thường xuyên giúp phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến van tim mới, đảm bảo tim hoạt động ổn định. Người bệnh nên tái khám theo lịch hẹn, thực hiện các xét nghiệm như siêu âm tim, đo huyết áp, xét nghiệm máu kiểm tra chỉ số INR nếu đang dùng thuốc chống đông.
Dưới đây là những nguyên tắc dinh dưỡng quan trọng mà người bệnh cần tuân thủ:
Bên cạnh chế độ dinh dưỡng hợp lý, người bệnh có thể bổ sung hợp chất sinh học GDL-5 từ phấn mía Nam Mỹ để hỗ trợ điều hòa mỡ máu, kiểm soát huyết áp và ngăn ngừa các bệnh tim mạch. GDL-5 hoạt động theo cơ chế điều hòa nồng độ men HMG-CoA reductase, giúp giảm tổng hợp cholesterol, thúc đẩy quá trình chuyển hóa cholesterol tự nhiên trong cơ thể. Nhờ đó, hợp chất này có khả năng giảm cholesterol xấu (LDL-c), tăng cường cholesterol tốt (HDL-c), kiểm soát mỡ máu, ổn định huyết áp và giảm nguy cơ xơ vữa động mạch.
Tập luyện đều đặn giúp tăng tuần hoàn máu, hạn chế nguy cơ hình thành cục máu đông, tăng cường sức khỏe tim mạch.
Căng thẳng kéo dài sẽ làm tăng huyết áp, ảnh hưởng đến nhịp tim. Người bệnh nên ngủ đủ 7 – 9 giờ mỗi ngày, tránh thức khuya, hạn chế dùng điện thoại, máy vi tính trước khi ngủ để có giấc ngủ ngon.
Thực hành thiền, yoga, hít thở sâu để thư giãn tinh thần, ổn định huyết áp, cải thiện nhịp tim. Người bệnh nên dành thời gian thư giãn, tránh lo lắng quá mức bằng cách đọc sách, nghe nhạc, trò chuyện với gia đình để duy trì tâm lý tích cực.
Như đã nói trên thay van tim nhân tạo sống được bao lâu còn phụ thuộc vào cách người bệnh bảo vệ tim. Viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn là biến chứng nguy hiểm dễ làm hỏng van tim. Để ngăn ngừa tình trạng này, người bệnh nên:
Sau phẫu thuật thay van tim, hãy tái khám định kỳ để theo dõi tình trạng van tim, phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe.
Hiện nay, Trung tâm Tim mạch – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong những địa chỉ được nhiều người lựa chọn để khám, điều trị các vấn đề về tim mạch, mạch máu và lồng ngực. Với đội ngũ chuyên gia tim mạch hàng đầu, cùng hệ thống thiết bị y tế hiện đại, bệnh viện cung cấp dịch vụ thăm khám, tư vấn, phẫu thuật tim mạch chất lượng cao, giúp người bệnh an tâm trong quá trình điều trị và theo dõi lâu dài.
Thay van tim sống được bao lâu không chỉ do tuổi thọ của van tim quyết định, còn phụ thuộc vào ý thức chăm sóc sức khỏe của chính người bệnh. Việc kiên trì tuân thủ điều trị, duy trì thói quen sống khoa học và theo dõi sức khỏe định kỳ sẽ giúp nâng cao chất lượng cuộc sống, hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng tim mạch và kéo dài tuổi thọ cho người bệnh.
