Thuốc chẹn alpha thường được bác sĩ kê đơn để điều trị chứng tăng huyết áp. Nó còn được dùng để cải thiện lưu lượng nước tiểu ở nam giới lớn tuổi có vấn đề về tuyến tiền liệt hoặc điều trị đái tháo đường, suy tim sung huyết và viêm loét đại tràng. Xem bài viết thuốc chẹn alpha giao cảm của ECO Pharma dưới đây để biết thêm được nhiều thông tin.
Thuốc chẹn alpha còn được gọi là thuốc ức chế alpha hoặc thuốc đối kháng thụ thể alpha. Đây là một nhóm tác nhân dược lý hoạt động như chất đối kháng trên các thụ thể α-adrenergic, trong đó thụ thể α-adrenergic là một loại thụ thể được tìm thấy trên các tế bào của cơ thể, chúng chịu trách nhiệm cho một loạt các chức năng như là co thắt mạch máu, co thắt cơ trơn, tăng tiết mồ hôi và tăng tiết nước bọt.
Do đó, nhóm thuốc này được sử dụng để điều trị chứng tăng huyết áp. Chúng sẽ làm giảm huyết áp bằng cách làm giãn các cơ ở thành động mạch và tĩnh mạch, làm giảm co thắt mạch máu, tăng khả năng cải thiện lưu lượng máu và hạ huyết áp đáng kể. Hơn nữa, thuốc chẹn alpha cũng làm giãn các cơ khác trên khắp cơ thể.
Vì vậy, loại thuốc này còn được sử dụng để cải thiện lưu lượng nước tiểu ở những người đàn ông lớn tuổi có vấn đề về tuyến tiền liệt. Bên cạnh đó, nó còn giúp điều trị một số bệnh lý như đái tháo đường, suy tim sung huyết và viêm loét đại tràng hiệu quả.
Nhìn chung, thuốc chẹn alpha là một nhóm thuốc an toàn và hiệu quả khi được sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc để đảm bảo thuốc phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình. (1)
Nhóm thuốc chẹn alpha gồm có các loại thuốc như là Doxazosin, Prazosin, Terazosin, Tamsulosin và Alfuzosin. Chúng đều là thuốc được sử dụng để điều trị các tình trạng tương tự nhau, tuy nhiên mỗi loại có những đặc điểm riêng.
Dưới đây là một số thông tin về từng loại thuốc bao gồm:
1. Doxazosin
Doxazosin là một loại thuốc kê đơn thuộc nhóm thuốc ức chế thụ thể alpha1 – adrenergic, nó không làm thay đổi nhịp tim và có thể giúp giảm đường huyết trong cơ thể.
Hiệu quả: Làm hạ huyết áp bằng cách giãn các cơ trơn trong thành mạch máu giúp chúng giãn nở và cải thiện lưu thông máu. Nó cũng được dùng để điều trị bệnh phì đại tuyến tiền liệt lành tính nhờ tác dụng thư giãn các cơ trơn trong tuyến tiền liệt và cổ bàng quang giúp giảm các triệu chứng của bệnh.
Tác dụng phụ: Hạ huyết áp tư thế, đau đầu, buồn nôn, táo bón…
Liều dùng: Doxazosin thường được uống với liều khởi đầu là 1mg/lần mỗi ngày, tốt nhất là vào buổi tối trước khi đi ngủ để giảm nguy cơ hạ huyết áp tư thế.
Chống chỉ định: Không dùng thuốc cho các bệnh nhân có tiền sử hạ huyết áp thế đứng, phụ nữ đang cho con bú, người sỏi bàng quang, nhiễm trùng đường tiểu.
2. Prazosin
Prazosin là một dẫn chất của quinazolin, thuộc nhóm thuốc hạ huyết áp thông qua chẹn alpha1 adrenergic ngoại vi.
Hiệu quả: Điều trị tăng huyết áp, phì đại tuyến tiền liệt lành tính, suy tim sung huyết, hiện tượng Raynaud và bệnh Raynaud, rối loạn lo âu sau chấn thương (PTSD).
Tác dụng phụ: Hạ huyết áp tư thế, chóng mặt, nhức đầu, mệt mỏi, buồn nôn…
Liều dùng: Thường liều khởi điểm bắt đầu từ 500mcg/ngày và có thể tăng dần theo tình trạng bệnh cũng như sự hướng dẫn của bác sĩ. Liều lượng tối đa dùng prazosin là 20mg mỗi ngày.
Chống chỉ định: Thận trọng dùng cho người lớn tuổi, người bị suy tim do tắc nghẽn, suy gan, suy thận và mẫn cảm với thành phần của thuốc.
3. Terazosin
Terazosin là một dẫn chất của quinazoli, thuộc nhóm thuốc hạ huyết áp thông qua chẹn alpha1 adrenergic.
Hiệu quả: Điều trị tăng huyết áp từ nhẹ đến trung bình, trị chứng tắc nghẽn đường tiểu do phì đại tuyến tiền liệt lành tính.
Tác dụng phụ: Suy nhược cơ thể, chóng mặt, nhức đầu, viêm mũi, liệt dương, đánh trống ngực…
Liều dùng: Thường liều khởi điểm 1mg/lần/ngày, uống vào giờ đi ngủ. Tác dụng hạ huyết áp có thể khởi phát trong vòng 15 phút và kéo dài tới 25 giờ.
Chống chỉ định: Không dùng cho trẻ em, bệnh nhân cao tuổi, người bị suy gan, suy thận.
4. Tamsulosin
Hiệu quả: Điều trị triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt lành tính như khó đi tiểu, dòng chảy yếu, đi tiểu thường xuyên.
Tác dụng phụ: Ejaculation retrograde (xuất tinh ngược dòng), giảm ham muốn tình dục, chóng mặt, nhức đầu, nghẹt mũi…
Liều dùng: Người bệnh dùng liều khởi đầu là 0.4mg/lần/ngày. Có thể tăng lên 0.8mg để giảm thiểu các triệu chứng và cải thiện tốc độ dòng nước tiểu.
Chống chỉ định: Không dùng cho người bị suy gan nặng, phụ nữ và trẻ em. Ngoài ra, người bệnh không sử dụng nước bưởi chùm khi dùng thuốc vì nó sẽ làm tăng nồng độ tamsulosin trong huyết tương.
5. Alfuzosin
Thuốc Alfuzosin là thuốc kê đơn thuộc nhóm thuốc chẹn alpha dùng qua đường uống và có tác dụng đối kháng chọn lọc với các thụ thể alpha1-adrenergic.
Hiệu quả: Điều trị triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt lành tính.
Tác dụng phụ: Rối loạn tiêu hóa, co thắt ngực, tổn thương gan, ngứa da, viêm đường hô hấp trên, hoa mắt, giảm ham muốn…
Liều dùng: Sử dụng 2.5mg/ ngày 3 lần, có thể tăng lên 10mg theo chỉ định của bác sĩ và uống vào buổi tối trước khi đi ngủ.
Chống chỉ định: Không dùng thuốc cho người bị suy gan nặng, suy thận nặng, người quá mẫn cảm với Alfuzosin. (2)
Nhóm thuốc chẹn alpha có thể điều trị nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau, sau đây là những tác dụng điều trị bệnh của thuốc bao gồm:
Thuốc chẹn alpha là một trong những loại thuốc điều trị huyết áp cao. Trong đó, huyết áp cao là một trong những yếu tố chính gây ra các bệnh tim mạch như đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Việc kiểm soát huyết áp có thể giúp giảm nguy cơ này và bảo vệ sức khỏe tim mạch của bạn.
Thuốc có tác dụng nhanh chóng và hiệu quả trong việc giảm áp lực trong hệ thống tuần hoàn và kiểm soát huyết áp. Thông qua tác dụng làm giãn các mạch máu giúp máu lưu thông dễ dàng hơn. Điều này giúp ngăn ngừa các biến chứng liên quan đến huyết áp cao như đột quỵ, bệnh tim mạch và suy thận.
Bệnh phì lành tính đại tiền liệt tuyến thường gặp ở nam giới, đặc biệt là ở người trên 50 tuổi. Đây là tình trạng tuyến tiền liệt tăng kích thước gây chèn ép lên niệu đạo và gây ra các triệu chứng khó chịu như tiểu nhiều lần trong ngày, tiểu buốt, tiểu đêm nhiều lần, đau khi quan hệ tình dục… Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh phì đại lành tính tiền liệt tuyến có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như bí tiểu, viêm niệu đạo, viêm bàng quang, suy thận.
Thuốc chẹn alpha hoạt động bằng cách ức chế thụ thể alpha-1, một loại thụ thể nằm trên các tế bào cơ trơn trong tuyến tiền liệt và cổ bàng quang. Khi thụ thể alpha-1 bị ức chế, các cơ trơn này sẽ giãn ra. Điều này giúp giãn nở tuyến tiền liệt và cổ bàng quang giúp cải thiện dòng chảy của nước tiểu. Tuy nhiên, thuốc này không thể làm giảm kích thước của tuyến tiền liệt và chỉ có tác dụng trong khi sử dụng thuốc. (3)
Xem thêm: Thuốc đặc trị phì đại tiền liệt tuyến bác sĩ thường chỉ định
Rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD) và ác mộng là những vấn đề tâm lý nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống của con người. Một trong những nguyên nhân gây nên vấn đề này chính là sự kích thích quá mức của não. Khi bị kích thích quá mức, não sẽ sản xuất ra các chất hóa học gây ra các triệu chứng như lo lắng, căng thẳng và hoảng loạn.
Thuốc chẹn alpha có tác dụng ức chế sự sản xuất của các chất hóa học này giúp giảm bớt sự kích thích của não và làm giảm các triệu chứng của rối loạn căng thẳng và lo âu. Bên cạnh đó, thuốc chẹn alpha cũng có tác dụng làm giảm hoạt động của hệ thần kinh giúp cơ thể duy trì sự cân bằng, làm thư giãn tinh thần, cải thiện chất lượng giấc ngủ giúp bạn ngủ sâu hơn vào mỗi đêm và xua tan các triệu chứng căng thẳng.
U tủy thượng thận và u tế bào cận hạch thần kinh là các khối u nội tiết thần kinh hiếm gặp, chúng làm tăng giải phóng catecholamine bao gồm norepinephrine, epinephrine, dopamine, và dopa, hậu quả là huyết áp tăng cao. Việc sử dụng thuốc chẹn alpha có thể giúp ngăn chặn ảnh hưởng của các chất trung gian này giúp ổn định huyết áp và cải thiện các triệu chứng của u tủy thượng thận và u tế bào cận hạch thần kinh.
Ngoài việc trị các bệnh lý nguy hiểm, thuốc chẹn alpha còn có tác dụng làm sáng và đều màu da bằng cách làm giảm sự sản xuất melanin trong da. Điều này giúp giảm sự xuất hiện của các đốm nâu, tàn nhang và giúp da trẻ trung trở lại. Bên cạnh đó, loại thuốc này còn có khả năng làm mờ các vết sẹo lõm trên da nhờ khả năng kích thích quá trình tái tạo tế bào từ đó giúp da mịn màng, căng bóng.
Ngoài những tác dụng được nêu như trên, thuốc chẹn alpha còn có thể điều trị các bệnh sau:
Cơ chế tác động của nhóm thuốc chẹn alpha adrenergic là ức chế thụ thể alpha-adrenergic. Thụ thể alpha-adrenergic là các thụ thể nằm trên bề mặt tế bào, chúng là những cấu trúc nhỏ xuất hiện trên các tế bào ở nhiều bộ phận khác nhau của cơ thể, bao gồm tim, các cơ trơn và mạch máu.
Thụ thể có thể được kích hoạt bởi các chất dẫn truyền thần kinh norepinephrine và epinephrine. Khi thụ thể alpha-adrenergic bị kích hoạt, nó sẽ gây ra co mạch, làm giảm lưu lượng máu đến các cơ quan. Thuốc chẹn alpha adrenergic có tác dụng đối kháng với thụ thể alpha-adrenergic, ngăn chặn norepinephrine và epinephrine gắn vào thụ thể. Điều này dẫn đến giãn mạch, làm tăng lưu lượng máu đến các cơ quan.
Thuốc chẹn alpha gắn vào các thụ thể alpha-adrenergic và ngăn chặn (chẹn) thụ thể bị kích thích. Điều này có thể có tác dụng khác nhau trong cơ thể:
Xem thêm: Thuốc chữa phì đại tuyền liệt tuyến của Mỹ
Thụ thể alpha là các thụ thể nằm trên bề mặt tế bào có thể được kích hoạt bởi các chất dẫn truyền thần kinh norepinephrine và epinephrine. Các thụ thể alpha sẽ giúp kiểm soát những điều như sau bao gồm:
Thuốc chẹn alpha – 1 là các thuốc có tác dụng đối kháng với thụ thể alpha – 1. Thuốc chẹn alpha – 1 thường được sử dụng để điều trị tăng huyết áp, phì đại lành tính tuyến tiền liệt và rối loạn cương dương.
Dưới đây là một số ví dụ cụ thể về cách thụ thể alpha – 1 kiểm soát các cơ quan và hệ thống khác nhau của cơ thể:
Thuốc chẹn alpha – 2 có tác dụng ức chế thụ thể alpha – 2 dẫn đến giãn cơ trơn và cải thiện chức năng của các cơ quan. Thuốc chẹn alpha – 2 thường được sử dụng để điều trị tăng huyết áp, rối loạn cương dương, tăng áp động mạch phổi và thiếu máu cục bộ não.
Dưới đây là một số ví dụ cụ thể về cách thụ thể alpha – 2 kiểm soát các cơ quan và hệ thống khác nhau của cơ thể:
Ngoài những lợi ích to lớn nhận được khi dùng thuốc chẹn alpha, loại thuốc này vẫn có thể gây ra một số tác dụng phụ bao gồm:
Xem thêm: Thuốc chữa phì đại tuyến tiền liệt – thuốc ức chế phosphodiesterase 5
Nhóm thuốc chẹn alpha là một loại thuốc được sử dụng để điều trị một số bệnh như tăng huyết áp và các vấn đề liên quan đến tuyến tiền liệt. Việc tương tác giữa thuốc chẹn alpha với các loại thuốc hay thực phẩm khác có thể xảy ra, từ đó nó sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều trị hoặc gây ra phản ứng nghiêm trọng.
Thông thường, khi bắt đầu sử dụng thuốc chẹn alpha, bạn nên cung cấp thông tin về tất cả các loại thuốc, thực phẩm và các viên uống bổ sung khác mà bạn đang dùng cho bác sĩ. Điều này giúp đảm bảo không có tác dụng phụ nguy hiểm nào xảy ra làm ảnh hưởng đến cơ thể.
Dưới đây là một số tương tác phổ biến của thuốc chẹn alpha và nhóm thuốc khác:
Ngoài ra, thuốc chẹn alpha có thể tương tác với các thực phẩm giàu kali, chẳng hạn như chuối, rau bina và khoai tây. Điều này có thể làm tăng lượng kali trong máu.
Để sử dụng thuốc chẹn alpha cho đúng chuẩn, người bệnh nên tuân theo các hướng dẫn sau đây:
Có thể bạn quan tâm: Thuốc điều trị phì đại tuyến tiền liệt – Thuốc kháng Cholinergic
Có một vài điều mà bạn cần cẩn trọng và lưu ý khi dùng thuốc chẹn alpha adrenergic như là:
Dưới đây là những câu hỏi thắc mắc liên quan đến thuốc chẹn alpha mà người bệnh đã đặt ra bao gồm:
Người bệnh không nên tự ý ngưng dùng thuốc chẹn alpha mà không có sự đồng ý của bác sĩ. Thuốc chẹn alpha có thể giúp kiểm soát các triệu chứng của một số tình trạng sức khỏe, chẳng hạn như chứng tăng huyết áp, phì đại tuyến tiền liệt lành tính và tăng áp phổi.
Việc ngưng dùng thuốc đột ngột có thể khiến các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn hoặc thậm chí gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
Nếu bạn cảm thấy có thể mình đã khỏi bệnh và muốn ngưng dùng thuốc chẹn alpha, bạn nên nói chuyện với bác sĩ bác sĩ điều trị. Bác sĩ có thể giúp bạn xác định xem bạn có thể ngưng dùng thuốc mà bệnh sẽ không tái phát lại hay không.
Dưới đây là một số trường hợp mà bạn có thể cần phải ngưng dùng thuốc chẹn alpha:
Nếu bạn thuộc một trong những trường hợp này, hãy ngừng dùng thuốc ngay lập tức và thảo luận với bác sĩ. Trong một số trường hợp khác, bác sĩ có thể khuyên bạn ngưng dùng thuốc chẹn alpha dần dần. Điều này sẽ giúp giảm nguy cơ tái phát các triệu chứng.
Thuốc chẹn alpha không thể tìm mua được bên ngoài do nhóm thuốc này thuộc danh mục thuốc kê đơn bởi bác sĩ. Thuốc alpha có thể gây ra một số tác dụng phụ nghiêm trọng, chẳng hạn như hạ huyết áp tư thế, làm chóng mặt, mệt mỏi và buồn nôn.
Chỉ khi đi thăm khám bác sĩ có thể giúp bạn xác định xem thuốc alpha có phù hợp với bạn hay không, tùy thuộc cơ địa của từng người có nảy sinh dị ứng với thành phần trong thuốc và từ đó giúp bạn tìm ra liều lượng an toàn nhất để sử dụng.
Dựa vào những thông tin như trên, người bệnh cũng biết rõ thuốc chẹn alpha ngoài giúp hạ huyết áp, nó còn có tác dụng điều trị các triệu chứng rối loạn tiểu tiện trong bệnh tuyến tiền liệt ở nam giới. Loại thuốc này chỉ có thể được kê đơn bởi bác sĩ nên bạn sẽ không mua được bên ngoài. Để tránh những tác dụng phụ khi sử dụng thuốc ức chế alpha adrenergic, bạn nên tuân theo hướng dẫn của bác sĩ về liều sử dụng và thời gian uống hợp lý.
(1) Alpha blockers. (2023, August 22). Mayo Clinic. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-pressure/in-depth/alpha-blockers/art-20044214
(2) Mrcgp, D. M. (2023, September 1). Alpha-blockers. https://patient.info/heart-health/alpha-blockers
(3) Professional, C. C. M. (n.d.). Alpha-blockers. Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/22321-alpha-blockers
(4) Nachawati, D. (2023, July 3). Alpha-Blockers. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK556066/
(5) Antonino, C. (2023, March 9). Thuốc chẹn alpha, thuốc điều trị cao huyết áp. Emergency Live. https://www.emergency-live.com/vi/health-and-safety/alpha-blockers-drugs-for-the-treatment-of-high-blood-pressure/