Người mắc chứng trầm cảm cười thường tỏ ra vui vẻ với thế giới bên ngoài, che giấu những cảm xúc thật bên trong. Những dấu hiệu trái ngược với các tình trạng trầm cảm thông thường làm cho bệnh khó phát hiện và không được điều trị từ sớm. Cùng ECO Pharma tìm hiểu về hội chứng trầm cảm cười trong bài viết sau đây.
Bệnh trầm cảm cười là tình trạng người mắc bệnh trầm cảm cố gắng che giấu cảm xúc của bản thân, tỏ ra lạc quan, vui vẻ, yêu đời. Người bệnh cảm thấy buồn bã bên trong nhưng lại nói với người khác là mình vẫn ổn. Trầm cảm cười không phải là thuật ngữ lâm sàng chính thức được công nhận trong Sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần, phiên bản thứ 5, bản sửa đổi văn bản (DSM-5-TR). (1)
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính gần 265 triệu người trên thế giới mắc chứng trầm cảm. Những người mắc chứng trầm cảm cười có thể gặp phải nhiều triệu chứng điển hình của trầm cảm, bao gồm buồn bã, cảm thấy bản thân ít giá trị và những thay đổi trong cuộc sống hàng ngày. Một số triệu chứng này có thể được người khác quan sát thấy, trong khi các triệu chứng khác có thể bị giữ kín.
Nếu bạn bị trầm cảm và che giấu, những người xung quanh có thể không nhận ra bạn cần được giúp đỡ. Điều đó có thể khiến bạn chậm trễ trong việc điều trị để cải thiện chất lượng cuộc sống và tăng nguy cơ gặp phải vấn đề về cân nặng, bệnh tật, lạm dụng chất kích thích, tự làm hại bản thân như cắt tay. Những người sống chung với loại trầm cảm không được điều trị này có thể có nguy cơ cao hơn trong việc tự làm hại mình và tử vong do tự tử. (2)
Trầm cảm cười có nguy hiểm không? Câu trả lời là có, người mắc trầm cảm cười cố vui vẻ che giấu bệnh có thể do sự xấu hổ, không muốn làm gánh nặng cho gia đình hoặc tự phủ nhận tình trạng bất thường của bản thân. Vì thế, đây là một loại trầm cảm đặc biệt nguy hiểm vì khó phát hiện hơn các loại trầm cảm khác. Một thiếu niên mắc chứng trầm cảm cười có thể đạt điểm cao, tham gia nhiều hoạt động ngoại khóa và có một vòng tròn bạn bè rộng lớn, trong khi vẫn che giấu cảm xúc thực sự của mình ngay cả với những người thân thiết nhất. (3)
Hãy cùng ECO Pharma tìm hiểu về những nguyên nhân có thể góp phần dẫn đến hội chứng trầm cảm cười sau đây.
Không hiếm những trường hợp muốn giữ kín bệnh trầm cảm của mình. Từ việc muốn bảo vệ sự riêng tư của bản thân cho đến sợ bị người khác phán xét. Nhiều lý do cá nhân và nghề nghiệp khiến người bệnh che giấu các triệu chứng trầm cảm và biểu hiện ra bên ngoài bằng nụ cười, sự vui vẻ. Một số người tin rằng trầm cảm là một khiếm khuyết về tính cách hoặc dấu hiệu của sự yếu đuối. Người bệnh có thể cảm thấy xấu hổ khi bị trầm cảm và nghĩ rằng mình nên tự xử lý nó.
Người bệnh có thể che giấu những cảm xúc tiêu cực vì sự xấu hổ, mặc cảm.
Trầm cảm và cảm giác tội lỗi thường đi đôi với nhau. Vì thế, nhiều trường hợp không muốn làm phiền bất kỳ ai khác bằng những khó khăn mà mình đang gặp phải. Thực tế này có thể đặc biệt đúng với những người quen chăm sóc người khác hơn là để người khác chăm sóc họ. Người bệnh chỉ đơn giản là không biết cách yêu cầu giúp đỡ, vì vậy họ giữ những khó khăn cho riêng mình.
Trầm cảm cười có thể xuất phát từ việc người bệnh phủ nhận rằng bản thân cảm thấy chán nản. Họ có thể nghĩ rằng mỉm cười đồng nghĩa với việc mình không bị trầm cảm. Nhiều người không thể thừa nhận rằng có điều gì đó không ổn với họ. Người bệnh dễ dàng giả vờ như họ ổn hơn là cởi mở về cảm xúc thực sự của họ.
Phương tiện truyền thông xã hội mô tả hạnh phúc theo cách không thực tế. Nhiều người tiếp xúc với những phương tiện truyền thông xã hội này và thấy hình ảnh của những người hạnh phúc. Do đó, họ dần tin rằng họ là những người duy nhất đang phải vật lộn với các vấn đề sức khỏe tâm thần. Họ có thể cảm thấy bị cô lập hơn bao giờ hết và điều đó có thể khiến họ che giấu những khó khăn của mình.
Những người cầu toàn thường thành thạo cách để bản thân mình trông hoàn hảo. Đối với nhiều người, điều đó có nghĩa là phải che giấu mọi nỗi đau hoặc vấn đề mà họ đang gặp phải. Vì thế, việc thừa nhận mình bị trầm cảm có nghĩa là cuộc sống của họ không hoàn hảo và họ không thể tự mình làm điều đó.
Một số dấu hiệu của bệnh trầm cảm cười như thay đổi thói quen ăn uống, ngủ nghỉ, cảm giác tuyệt vọng. Một triệu chứng trầm cảm cười phổ biến khác là mất hứng thú với mọi thứ.
Đây là một trong những triệu chứng của bệnh trầm cảm cười. Người bệnh khó chìm vào giấc, ngủ không sâu, cảm giác bồn chồn, thức dậy giữa đêm; dậy sớm và không thể ngủ lại được; đảo lộn giờ giấc như ngủ ngày quá nhiều và trằn trọc khó ngủ vào ban đêm. Những thay đổi trong giấc ngủ gây ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và sinh hoạt thường ngày của người bệnh.
Người bệnh thường cảm thấy tội lỗi, tự trách bản thân, dằn vặt về những lỗi lầm trong quá khứ; cảm thấy bản thân thiếu giá trị, tuyệt vọng, mất niềm tin vào cuộc sống. Người bệnh còn có cái nhìn tiêu cực, vô vọng về hiện tại và tương lai. Khi ở một mình, họ thường nghĩ về những sự việc đã xảy ra với cái nhìn bi quan, tự trách bản thân và ám ảnh về sự trừng phạt.
Khi bị trầm cảm, có người ăn ít hơn, chán ăn, bỏ ăn nhưng lại có những người thèm ăn và ăn nhiều hơn so với bình thường. Ngoài sự thay đổi về lượng thức ăn tiêu thụ, một số người có thể thay đổi cả về khẩu vị, ví dụ như thích ăn đồ ngọt nhiều hơn hoặc mất cảm giác ngon miệng. Điều này dẫn đến hiện tượng tăng/giảm cân thất thường. Thay đổi cân nặng là hiện tượng phổ biến ở bất kỳ loại trầm cảm nào.
Người bệnh không còn hứng thú với những hoạt động từng yêu thích trước đây. Ở mức độ nhẹ hơn, họ bị giảm năng suất và hiệu quả công việc; cảm thấy mệt mỏi, chán nản và suy nghĩ tiêu cực.
Bất chấp những triệu chứng này, những người mắc chứng trầm cảm cười vẫn có khả năng tỏ ra hoạt động tốt hàng ngày. Người bệnh có thể giữ một công việc ổn định và tiếp tục duy trì cuộc sống xã hội năng động. Họ thậm chí có thể tỏ ra vui vẻ và lạc quan. Vì lý do này, điều quan trọng là phải nói về các vấn đề sức khỏe tâm thần một cách cởi mở, như vậy có thể giúp người bệnh đủ can đảm để chia sẻ cảm xúc của họ.
Vì chứng trầm cảm cười không phải là chẩn đoán chính thức nên không có nhiều nghiên cứu về những người mắc phải bệnh này. Nhưng các chuyên gia sức khỏe tâm thần cho biết có một số đối tượng dễ gặp phải tình trạng này hơn:
Trầm cảm nói chung có thể ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi và giới tính, nhưng phổ biến hơn ở:
Tương tự như các loại trầm cảm khác, trầm cảm cười có thể điều trị được, bao gồm thuốc, tâm lý trị liệu và thay đổi lối sống khoa học.
Liệu pháp giao tiếp (IPT) là phương pháp điều trị ngắn hạn dành cho người lớn bị trầm cảm. Phương pháp này khuyến khích người bệnh thay đổi phong cách giao tiếp của mình để tạo ra các mối quan hệ hạnh phúc và lành mạnh hơn. Liệu pháp giao tiếp đặc biệt hiệu quả đối với chứng trầm cảm cười, cho phép người bệnh thể hiện cảm xúc thực sự của mình một cách cởi mở hơn.
Thuốc được kê đơn phổ biến nhất là thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI). Chúng thường có ít tác dụng phụ hơn các loại thuốc thế hệ trước đó. Đôi khi, người bệnh sẽ cần thử nhiều loại thuốc hoặc kết hợp nhiều loại thuốc để tìm ra loại thuốc phù hợp. Không nên tự ý ngừng dùng thuốc mà chưa có chỉ định của bác sĩ. Đôi khi, người bệnh sẽ bắt đầu cảm thấy tốt hơn sau khi dùng thuốc và nghĩ rằng mình có thể dừng lại. Tuy nhiên, điều này có thể gây ra triệu chứng “cai thuốc” nếu không giảm liều đúng cách (liều lượng giảm dần theo từng bước).
Người bệnh cần xây dựng lối sống tích cực để hỗ trợ điều trị trầm cảm được nhanh chóng và hiệu quả hơn:
Ăn uống lành mạnh tốt cho cơ thể và giúp cải thiện tâm trạng nói chung. Một cách đơn giản để cải thiện chế độ ăn uống là hạn chế thực phẩm có nhiều đường tinh luyện và chất béo bão hòa. Bổ sung các thực phẩm lành mạnh hơn, chứa axit béo, axit amin thiết yếu và vi chất dinh dưỡng. Một số loại thực phẩm tốt, cần bổ sung vào chế độ ăn uống bao gồm trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, các loại hạt.
Tập thể dục làm tăng sản xuất chất chống trầm cảm tự nhiên của cơ thể. Vận động cơ thể 30 phút mỗi ngày, 3 đến 5 ngày một tuần có thể tăng khả năng phục hồi của cơ thể trước các tác nhân gây căng thẳng mà không cần dùng thuốc. Tập thể dục có thể giúp giảm căng thẳng, cải thiện tâm trạng và ngủ ngon giấc hơn.
Căng thẳng là một phần của cuộc sống, nhưng căng thẳng kéo dài có thể gây suy nhược, đặc biệt là đối với người bị trầm cảm. Một số cách có thể thực hiện để giảm căng thẳng là xem bộ phim yêu thích, đọc một cuốn sách hay, nghe nhạc, viết nhật ký, tập thể dục.
Ngoài ra, phụ nữ mắc bệnh trầm cảm nên bổ sung tinh chất quý Lepidium Meyenii chứa các dưỡng chất như amino acid, nhóm alkaloid, nhóm glucosinat, nhóm acid béo, chất xơ. Các chất này tác động lên hệ trục Não bộ – Tuyến yên – Buồng trứng, hỗ trợ điều hòa bộ ba nội tiết tố là Estrogen, Progesterone và Testosterone, có thể cải thiện các triệu chứng trầm cảm.
Trong truyền thống Phật giáo, mục tiêu của thiền là sự giác ngộ về mặt tinh thần. Nhiều phương pháp chữa trầm cảm bằng thiền hiện đại tập trung vào việc giải tỏa căng thẳng và thư giãn. Thiền có thể giúp giải tỏa sự lo lắng đôi khi đi kèm với chứng trầm cảm. Nếu chứng trầm cảm làm gián đoạn thói quen ngủ, các kỹ thuật thở sâu của thiền có thể giúp làm dịu tâm trí, mang đến giấc ngủ ngon hơn.
Một nghiên cứu cho thấy rằng người bị trầm cảm có mức serotonin thấp hơn. Yoga giúp nâng cao mức serotonin trong não và khiến người bệnh cảm thấy tốt hơn. Tuy nhiên, yoga không giống như các bài tập khác, nó có một cách tiếp cận độc đáo và thư giãn để chữa lành chứng trầm cảm. Các kỹ thuật thở và thiền giúp giải quyết các vấn đề về trầm cảm. Có nhiều phong cách yoga và 100 tư thế yoga cho trầm cảm. Tham khảo ý kiến của bác sĩ để biết được các bài tập yoga phù hợp nhất cho tình trạng của bạn.
Thăm khám sớm là điều cần thiết để bác sĩ kiểm tra, đánh giá tâm lý và đưa ra chẩn đoán chính xác về tình trạng bệnh. Bác sĩ sẽ tìm hiểu nguyên nhân gốc rễ gây ra trầm cảm, từ đó tư vấn phác đồ điều trị phù hợp. Nếu bạn hoặc người thân có những dấu hiệu của trầm cảm, hãy tìm đến sự giúp đỡ của bác sĩ chuyên khoa. Càng phát hiện sớm, điều trị sẽ càng hiệu quả.
Người mắc trầm cảm cười dù cố gắng tỏ ra bình thường, họ vẫn chịu đựng nỗi đau và cảm xúc tiêu cực bên trong. Sự hỗ trợ kịp thời, thấu hiểu và đồng cảm của người thân có thể là chìa khóa giúp họ vượt qua giai đoạn khó khăn này. Nếu bạn đang cảm thấy buồn bã, cô đơn, hãy tìm đến sự giúp đỡ của những người thân yêu, bạn bè hoặc chuyên gia tâm lý. Đừng ngại chia sẻ những cảm xúc của mình để được thấu hiểu và hỗ trợ.
