Kính gọng hoặc kính áp tròng là biện pháp đầu tay để những người mắc các tật khúc xạ có thể nhìn rõ. Nếu một người vừa cận vừa loạn có đeo kính áp tròng được không? Cùng ECO Pharma tìm hiểu chi tiết ở bài viết sau.
Mắt vừa bị cận vừa bị loạn vẫn có thể đeo kính áp tròng. Kính áp tròng là những thấu kính mỏng, kích thước nhỏ được đặt trực tiếp lên bề mặt giác mạc để điều chỉnh thị lực. Khác với kính gọng truyền thống, kính áp tròng giúp mang lại tầm nhìn tự nhiên và rộng hơn, ít bị vướng víu. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) ước tính có khoảng 45 triệu người Mỹ đeo kính áp tròng để điều trị các tật khúc xạ (1) như cận thị, loạn thị và lão thị.
Mắt vừa cận vừa loạn là đồng thời bị mắc hai tật khúc xạ này cùng lúc. Cận thị là tật khúc xạ xảy ra do giác mạc quá cong hoặc trục nhãn cầu quá dài hoặc cả hai, làm ảnh sáng đi qua mắt hội tụ phía trước võng mạc. Vì vậy, người bệnh chỉ có thể nhìn rõ ở khoảng cách gần, không thể nhìn rõ ở khoảng cách xa. Còn loạn thị xảy ra khi giác mạc hoặc thể thủy tinh có hình cầu không đều, khiến ánh sáng đi vào mắt hội tụ nhiều điểm trên võng mạc. Điều này khiến người bệnh có tầm nhìn mờ, hình ảnh bị biến dạng ở mọi khoảng cách. (2)
Mắt được chẩn đoán vừa cận vừa loạn sẽ có hình cầu bất thường, có trục nhãn cầu quá dài hoặc giác mạc quá cong. Điều này làm cho hình ảnh trở nên méo mó, mờ nhòe ở mọi khoảng cách. Các loại kính áp tròng dùng cho tình trạng này thường được thiết kế đặc biệt với hai độ cong khác nhau để đồng thời điều chỉnh cả tật cận thị và loạn thị.
Như đã đề cập ở trên, kính áp tròng dùng cho mắt vừa cận vừa loạn có thể điều chỉnh được cả cận và loạn thị. Loại kính thường dùng là kính áp tròng hình xuyến (toric lens), được làm từ chất liệu mềm hoặc cứng thấm khí (RGP). (3)
Khác với kính áp tròng thông thường chỉ có một độ cong trên toàn bộ thấu kính. Kính áp tròng (lens hình xuyến) có hai độ cong khác nhau. Một độ cong để điều chỉnh độ cận, giúp hình ảnh hội tụ đúng trên võng mạc ở xa. Độ cong còn lại giúp điều chỉnh loạn thị, khắc phục tình trạng hình ảnh bị mờ hoặc méo do giác mạc hoặc thủy tinh thể không đều.
Loại kính áp tròng này có thiết kế ổn định trên mắt, không bị xoay lệch (vùng ổn định dày hơn/ vát mỏng ở chu vi thấu kính); cho trường nhìn rộng, thẩm mỹ, tiện lợi, không bị ảnh hưởng thời tiết. Tuy nhiên, lens thường khó đeo với người mới dùng và cần được vệ sinh đúng cách để ngăn nhiễm trùng.
Mắt vừa cận vừa loạn có thể đeo kính áp tròng được nhưng cần phải đáp ứng một số điều kiện và các yếu tố quan trọng sau:
Người vừa cận loạn thị có đeo kính áp tròng được không? Bạn có thể đeo loại kính này. Nó thường có ở hai dạng sau.
Kính áp tròng mềm toric (hay còn gọi là kính áp tròng hình xuyến), có hình dạng như một lát cắt bánh rán, bề mặt kính có độ cong khác nhau theo chiều dọc và ngang, được định hướng theo các trục cụ thể. Thiết kế này giúp bù trù cho sự bất thường độ cong của giác mạc (hoặc đôi khi thủy tinh thể) ở người loạn thị, giúp ánh sáng hội tụ đúng trên võng mạc để nhìn rõ ở mọi khoảng cách.
Để duy trì thị lực rõ ràng, kính toric thường tích hợp với các cơ chế ổn định trục như thiết kế vát mỏng/ dày hoặc dùng trọng lực nhẹ, giúp giữ kính đúng trục, không bị xoay lệch khi cử động mắt. So với kính áp tròng hình cầu thì kính toric có khả năng điều chỉnh thị lực toàn diện hơn cho những người có cả cận/viễn thị và loạn thị.
Ngoài ra, kính toric còn có tiềm năng làm chậm tiến triển cận thị ở trẻ em. Cơ chế hoạt động được cho là gây mất tập trung ở võng mạc ngoại vi, gửi tín hiệu ức chế sự phát triển quá mức của mắt trong khi vẫn duy trì thị lực trung tâm rõ ràng. Tuy nhiên, quá trình đo và lắp kính toric thường phức tạp nên mức giá thường cao hơn.
Kính áp tròng cứng RGP (rigid gas permeable) cũng là một loại kính phù hợp để điều chỉnh tật khúc xạ mắt cận loạn. Khác với loại kính mềm, kính RGP được làm từ vật liệu cứng, có khả năng thấm oxy cao, tạo bề mặt quang học mới trên giác mạc. Kính RGP giúp làm giảm độ cao của giác mạc, cho phép ánh sáng hội tụ chính xác trên võng mạc.
Ngược lại nếu là loạn thị, hình dạng ổn định của kính bù trừ cho sự bất thường về độ cong của giác mạc, giúp mắt nhìn rõ nét hơn. Loại kính này có kích thước nhỏ, độ bền tốt, ít tích tụ cặn protein và chất liệu thấm khí giúp giác mạc nhận đủ oxy, giảm nguy cơ khô mắt. Tuy nhiên, loại kính này thường khó thích nghi, cần chăm sóc cẩn thận.
Mắt vừa cận vừa loạn có đeo kính áp tròng được không? Một loại kính áp tròng không xâm lấn có hiệu quả tốt là kính áp tròng Ortho-K (orthokeratology). Đây là loại kính có thể đeo vào ban đêm, khoảng 6 – 8 tiếng. Trong khoảng thời gian này, kính giúp định hình lại độ cong của giác mạc, đảm bảo oxy có thể thẩm thấu đến mắt, duy trì sức khỏe nhãn cầu.
Kết quả là, mắt có khả năng hội tụ ánh sáng chính xác trên võng mạc, thị lực rõ ràng suốt cả ngày hôm sau mà không cần dùng thêm kính gọng hay kính áp tròng khác. Tuy nhiên, dù là phương pháp không xâm lấn tốt nhưng hiệu quả của Ortho-K chỉ có tính tạm thời. Nghĩa là nếu người dùng ngưng dùng kính Ortho-K thì tật khúc xạ sẽ trở về trạng thái ban đầu.
Vừa cận loạn có đeo kính áp tròng được không? Mắt cận loạn đeo được kính áp tròng dưới sự hướng dẫn từ bác sĩ. Tuy nhiên, người bệnh cũng cần biết rõ về ưu, nhược điểm của loại kính này trước khi dùng:
Ưu điểm:
Nhược điểm:
>>> Xem thêm: Vừa cận vừa loạn có nên đeo kính thường xuyên? Lợi hay hại?
Nếu đã biết vừa cận loạn thị có đeo kính áp tròng được không thì người bệnh cũng cần nắm rõ một số lưu ý khi dùng kính áp tròng như sau:
Cách đeo kính áp tròng: Đặt lens lên đầu ngón tay trỏ của bàn tay thuận, đảm bảo lens có hình chén nhỏ với phần lõm hướng lên. Sau đó, dùng ngón trỏ và ngón giữa của bàn tay còn lại nhẹ nhàng kéo mí trên và mí dưới của mắt cần đeo, giữ cho mắt mở rộng. Từ từ đưa lens vào mắt, đặt vào góc mắt hoặc giữa tròng mắt, rồi nhẹ nhàng thả mí mắt ra (hãy chắc chắn lens đã nằm đúng vị trí trên giác mạc). Chớp mắt vài lần để kính ổn định trên mắt và kiểm tra cảm giác thoải mái. Thực hiện tương tự với mắt còn lại.
Cách tháo kính áp tròng: Để tháo lens, bạn hãy nhìn lên trên, dùng ngón giữa kéo mí dưới và ngón trỏ kéo mí trên. Dùng ngón cái và ngón trỏ tay còn lại nhẹ nhàng nắm lấy rìa kính (không để móng tay dài để tránh làm hỏng kính hay tổn thương mắt). Tiếp tục nhẹ nhàng kéo kính ra khỏi mắt và lặp lại tương tự cho mắt còn lại.
Cách bảo quản, vệ sinh kính áp tròng đúng cách: Khi mới mua lens, hãy ngâm nó với dung dịch chuyên dụng tối thiểu 6 – 8 giờ trước khi đeo lần đầu. Nên bảo quản lens nằm úp và ngập hoàn toàn trong dung dịch ngâm. Chỉ dùng dung dịch chuyên biệt cho kính áp tròng, không dùng nước muối sinh lý, nước lọc hay dung dịch không phù hợp khác. Nếu đeo kính thường xuyên, hãy thay mới dung dịch sau mỗi lần dùng; Nếu không đeo thường xuyên, hãy thay dung dịch sau 2 – 3 ngày. Để duy trì độ ẩm, làm sạch kính và đảm bảo khả năng trao đổi oxy cho mắt thì nên dùng nước nhỏ mắt chuyên dụng sau mỗi 2 giờ đeo; Ngoài ra, hộp bảo quản kính cũng cần giữ sạch sẽ, thay mới dung dịch mỗi ngày. Không nên để kính áp tròng trong hộp nếu dung dịch không còn trong suốt hoặc bị bẩn.
Ngoài ra, người bệnh cũng cần nắm rõ một số lưu ý sau như:
Người bệnh cũng cần lưu ý là bất kỳ phương pháp điều trị dù được cho là tốt cũng không thể mang lại hiệu quả tối ưu nhất nếu không áp dụng chế độ chăm sóc mắt đúng cách. Chăm sóc mắt tốt bao gồm việc kiểm tra thị lực mắt định kỳ; nghỉ ngơi hợp lý, đặc biệt là khi làm việc với thiết bị điện tử (áp dụng quy tắc 20 – 20 – 20 hoặc nghỉ sau 45 phút làm việc); điều chỉnh ánh sáng phù hợp, bổ sung dinh dưỡng cân đối, tốt cho mắt như vitamin A, caroten, omega – 3 qua ăn uống hàng ngày.
Hoặc người bệnh có thể bổ sung tinh chất Broccophane hỗ trợ mắt được chiết xuất từ một loại bông cải xanh Broccoli giàu sulforaphane. Tinh chất này giúp tăng Thioredoxin để bảo vệ tế bào biểu mô sắc tố võng mạc và thủy tinh thể từ đó giúp tăng cường thị lực, giảm mờ, mỏi, khô mắt.
Không chỉ cần giải đáp vừa cận vừa loạn có đeo kính áp tròng được không mà người bệnh còn có nhiều thắc mắc xoay quanh vấn đề mắt vừa cận vừa loạn. Dưới đây là một số thắc mắc thường gặp đã được giải đáp chi tiết.
Chỉ định mắt vừa cận vừa loạn có đeo kính áp tròng hàng ngày hay không được quyết định bởi bác sĩ nhãn khoa. Bác sĩ sẽ cân nhắc ưu nhược điểm của việc đeo kính, khả năng tuân thủ chỉ định dùng, chăm sóc kính của người bệnh.
Người đeo kính áp tròng nên dùng thuốc nhỏ mắt vì nó giúp bôi trơn, làm ẩm cho mắt và kính áp tròng. Điều này giúp việc dùng kính áp tròng an toàn, thoải mái và cải thiện thị lực rõ khi đeo kính. Bác sĩ thường khuyến nghị dùng thuốc nhỏ mắt làm ướt thường xuyên khi cần để cải thiện trải nghiệm đeo kính áp tròng.
Người bị loạn thị nặng vẫn có thể đeo kính áp tròng. Nhưng bạn cần đeo loại kính áp tròng chuyên dụng được bác sĩ đo đạc phù hợp với tình trạng thị lực.
Người mắt vừa cận vừa loạn có thể dùng kính áp tròng màu. Hiện nay có nhiều loại kính áp tròng màu toric được thiết kế để điều chỉnh đồng thời cả hai tật khúc xạ này và thay đổi màu sắc mắt. Nhưng để đảm bảo kính phù hợp và an toàn cho mắt thì bạn nên thăm khám để được chỉ định dùng loại kính áp tròng màu phù hợp.
Như vậy đối với mắt vừa cận vừa loạn có đeo kính áp tròng được không thì có thể. Có nhiều loại kính áp tròng đặc biệt như kính áp tròng toric, kính áp tròng cứng thấm khí (RGP) giúp điều chỉnh thị lực cho mắt bị cả hai tật khúc xạ này. Tuy nhiên, chỉ định việc người bệnh có nên đeo kính không cần phải thỏa một số điều kiện về độ cận, độ loạn, sức khỏe mắt và tuân thủ quy trình thăm khám, lắp kính cũng như chăm sóc kính. Tốt nhất, nếu người bệnh có mắt bị cận loạn thì nên khám nhãn khoa để được tư vấn lựa chọn loại kính áp tròng phù hợp nhất.
