Theo thống kê, có đến 40% trường hợp rối loạn cương bắt nguồn từ yếu tố tâm lý. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của sức khỏe tinh thần trong chức năng sinh lý nam. Vậy rối loạn cương dương do tâm lý là gì? Phân biệt với nguyên nhân thể chất như thế nào? Cùng ECO Pharma tìm hiểu kỹ hơn trong bài viết sau.
Rối loạn cương dương do tâm lý là tình trạng dương vật không thể cương hoặc duy trì được sự cương cứng đủ lâu để quan hệ, mà nguyên nhân chủ yếu nằm ở yếu tố tinh thần hoặc xung đột trong mối quan hệ cá nhân.
Theo định nghĩa của Hiệp hội Nghiên cứu Bất lực Quốc tế, đây là một chẩn đoán mang tính khẳng định, chỉ được xác lập khi đã loại trừ hoàn toàn nguyên nhân thực thể. Trong trường hợp có sự kết hợp giữa yếu tố sinh lý và tâm lý, tình trạng này sẽ được xếp vào nhóm rối loạn cương dương hỗn hợp.(1)
Bệnh thường đi kèm với các rối loạn tình dục khác như giảm ham muốn, rối loạn xuất tinh, đồng thời có thể liên quan đến rối loạn tâm thần như trầm cảm, lo âu.
Sự khác biệt giữa tâm lý và sinh lý thể hiện rõ qua biểu hiện lâm sàng:
Sau khi loại trừ nguyên nhân thể chất, các yếu tố sau thường được xác định là tác nhân:(2)
Không phải lúc nào không thể cương cứng cũng là bệnh lý. Tuy nhiên, nếu các biểu hiện dưới đây xảy ra thường xuyên (trên 50% số lần quan hệ), nam giới có thể đang mắc phải tình trạng này:
Việc chẩn đoán rối loạn cương do tâm lý đòi hỏi bác sĩ phải thực hiện một quy trình loại trừ nguyên nhân thực thể toàn diện. Quá trình này gồm khai thác kỹ lưỡng tiền sử sức khỏe tổng quát, lịch sử quan hệ tình dục, yếu tố nguy cơ như hút thuốc, dùng chất kích thích cũng như đánh giá tâm thần.
Các xét nghiệm thường được chỉ định để loại trừ nguyên nhân sinh lý gồm:
Sau khi loại trừ các nguyên nhân thực thể, người bệnh được chuyển sang chuyên khoa tâm lý để đánh giá các yếu tố cảm xúc, lo âu, căng thẳng hoặc chấn thương tâm lý tiềm ẩn. Bác sĩ Nam khoa và chuyên gia tâm lý sẽ phối hợp để xác định nguyên nhân gây rối loạn cương.
Việc điều trị cần tập trung giải quyết các rối loạn cảm xúc, suy nghĩ tiêu cực và xung đột trong mối quan hệ.
Đây là phương pháp điều trị trọng tâm cho rối loạn cương do tâm lý. Trong đó, liệu pháp nhận thức – hành vi (CBT) giúp nam giới nhận diện, thay đổi niềm tin sai lệch về tình dục, giảm lo âu về hiệu suất và học cách điều tiết cảm xúc. Đối với những trường hợp chịu ảnh hưởng từ tổn thương tâm lý trong quá khứ, liệu pháp tâm động học giúp khai thác, hóa giải những xung đột nội tâm tiềm ẩn.
Nếu nguyên nhân liên quan đến bất hòa trong mối quan hệ, liệu pháp cặp đôi sẽ hỗ trợ cải thiện kỹ năng giao tiếp, tăng sự thấu hiểu và tạo không gian đồng hành trong quá trình chữa lành. Ngoài ra, liệu pháp tình dục cũng hướng dẫn kỹ thuật kiểm soát lo âu khi quan hệ, tái thiết lập sự kết nối cảm xúc và giúp người bệnh dần lấy lại niềm tin vào bản thân.
Kiểm soát stress là rất cần thiết trong điều trị rối loạn cương do tâm lý. Áp dụng các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, hít thở sâu mỗi ngày giúp làm dịu hệ thần kinh, hạn chế phản ứng căng thẳng thái quá. Song song đó, hoạt động thể chất thường xuyên giúp giải phóng endorphin – loại hormone tạo cảm giác hưng phấn, giảm lo âu tự nhiên. Đặc biệt, ngủ đủ giấc mỗi đêm giúp tái tạo năng lượng, điều hòa hormone và củng cố chức năng sinh lý nam.
Chế độ sinh hoạt lành mạnh giúp cải thiện sức khỏe toàn diện, hỗ trợ hiệu quả quá trình chữa rối loạn cương dương do tâm lý. Nam giới nên duy trì chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây, omega – 3 và vitamin nhóm B để tăng cường hoạt động nội tiết và hệ thần kinh. Cần tránh các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá, vốn là nguyên nhân làm rối loạn phản xạ tình dục. Duy trì trọng lượng cơ thể hợp lý cũng giúp kiểm soát tốt tình trạng kháng insulin, giảm nguy cơ suy giảm testosterone.
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc ức chế PDE5 như sildenafil hoặc tadalafil để hỗ trợ cương ban đầu, tạo động lực tâm lý cho người bệnh. Tuy nhiên, thuốc chỉ nên dùng ngắn hạn, cần theo dõi sát về liều lượng, nhất là với người có vấn đề về tim mạch. Nếu có biểu hiện trầm cảm, lo âu nghiêm trọng, bác sĩ tâm thần có thể cân nhắc thuốc điều chỉnh thần kinh nhưng phải kiểm soát chặt vì một số loại làm giảm ham muốn, gây rối loạn cương nặng hơn.
Tạo sự kết nối thân mật giữa các cặp đôi giúp giảm áp lực khi quan hệ tình dục. Cởi mở chia sẻ cảm xúc, lo lắng với bạn tình để định hình lại kỳ vọng thực tế, giải tỏa áp lực thành tích. Tập trung vào trải nghiệm thân mật như ôm ấp, vuốt ve thay vì đặt nặng việc cương cứng, sẽ giúp người bệnh thoát khỏi ám ảnh hiệu suất. Học cách chấp nhận biến động cảm xúc như một phần tự nhiên trong quá trình hồi phục, từ đó hình thành tư duy tích cực, kiên trì theo đuổi liệu trình điều trị.
Rối loạn cương do tâm lý hoàn toàn có thể phòng tránh nếu nam giới chủ động bảo vệ sức khỏe tinh thần, duy trì lối sống khoa học và xây dựng đời sống tình cảm bền vững. Dưới đây là những biện pháp giúp giảm thiểu nguy cơ mắc phải rối loạn này:
Tâm lý ổn định là nền tảng quan trọng để duy trì chức năng sinh lý nam giới.
Cơ thể khỏe mạnh giúp hệ thần kinh, nội tiết, tuần hoàn hoạt động hiệu quả đảm bảo khả năng cương dương.
Một mối quan hệ tình cảm ổn định, thấu hiểu là lá chắn bảo vệ tâm lý trước áp lực tình dục.
Tình dục không phải thước đo bản lĩnh đàn ông. Quan hệ tình dục là một trải nghiệm cảm xúc – gắn kết.
Ngay khi xuất hiện tình trạng khó cương, mất kiểm soát cương cứng trong thời gian kéo dài hoặc cảm thấy lo lắng trước mỗi lần quan hệ, nam giới nên:
Ngoài điều chỉnh tâm lý, lối sống, việc bổ sung dưỡng chất từ thiên nhiên sẽ giúp nam giới tăng cường nội tiết, chức năng sinh lý một cách bền vững:
Sự kết hợp giữa liệu pháp tâm lý, chăm sóc sức khỏe toàn diện và bổ sung thảo dược phù hợp giúp phòng ngừa một cách chủ động, an toàn.
Rối loạn cương dương do tâm lý hoàn toàn có thể chữa được, nếu phát hiện sớm và xử lý đúng cách. Chủ động thăm khám, chăm sóc sức khỏe tinh thần và xây dựng lối sống tích cực giúp nam giới lấy lại bản lĩnh và tăng cường chất lượng sống.
