Hội chứng suy tim trái (LV): Nguyên nhân, triệu chứng và chẩn đoán

Tỷ lệ mắc hội chứng suy tim trái giảm từ 33,4% vào năm 2010 xuống 20,9% vào năm 2019. Tuy nhiên, đây vẫn là vấn đề sức khỏe đáng được quan tâm, cần tầm soát để phát hiện và điều trị sớm, tránh nguy hiểm đến tính mạng. Hãy cùng ECO Pharma tìm hiểu về loại bệnh tim này trong bài viết sau. [1]

Suy tim trái là gì?

Suy tim trái là tình trạng chức năng co bóp của tâm thất trái bị suy giảm, khiến tim mất khả năng bơm máu, làm cho các cơ quan trong cơ thể không nhận đủ lượng oxy cần thiết.

Suy tim trái bao gồm 2 loại:

• Suy tim tâm thu: Buồng tim phía dưới bên trái, gọi là tâm thất trái, quá yếu không đảm bảo khả năng bơm máu. Tình trạng này còn được gọi là suy tim có phân suất tống máu giảm.
• Suy tim tâm trương: Tâm thất trái không thể co giãn thích hợp, khiến máu khó được bơm đầy về tâm thất. Tình trạng này còn được gọi là suy tim có phân suất tống máu bảo tồn.

Hai bên tim hoạt động theo những cách khác nhau để bơm máu:

• Bên trái: Nhận máu giàu oxy từ phổi và đưa đến các bộ phận còn lại của cơ thể. Oxy giúp các cơ quan, cơ và các mô thực hiện chức năng của chúng.
• Bên phải: Nhận máu nghèo oxy từ cơ thể và đưa đến phổi. Từ đó, cơ thể thải ra carbon dioxide và hấp thụ thêm oxy.

Phân suất tống máu (EF) là phép đo lưu lượng tim, cho thấy tỷ lệ phần trăm máu trong tâm thất trái mà nó có thể bơm ra trong mỗi lần co bóp. Phạm vi bình thường cho phân suất tống máu là 55% – 70%. Nếu tâm thất trái có phân suất tống máu ít hơn 40% mỗi lần co bóp, đây là tình trạng suy tim có phân suất tống máu giảm. Suy tim có thể xảy ra ở nửa bên trái của tim, nửa bên phải hoặc cả hai.

Cơ chế suy tim trái

Tim trái có nhiệm vụ mang máu giàu oxy từ phổi vào vòng tuần hoàn, nuôi dưỡng các tế bào của cơ thể. Khi tim trái bị suy yếu, chức năng này sẽ bị suy giảm, từ đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh. Hội chứng suy tim trái thường khởi đầu bằng một hoặc một số bệnh lý làm tổn thương cơ tim, làm mất các tế bào cơ tim đang hoạt động. Trong một số trường hợp, các tổn thương này làm gián đoạn khả năng hoạt động của cơ tim, cản trở quá trình co bóp bình thường của tim trái.

Triệu chứng suy tim trái thường gặp

Các triệu chứng ban đầu có thể nhẹ hoặc không rõ ràng. Một số trường hợp thậm chí không nhận thấy các triệu chứng ban đầu. Nhưng khi chức năng tim xấu đi, người bệnh có thể gặp phải:

• Ho liên tục.
• Khó thở khi vận động hoặc nằm thấp.
• Thức dậy vì khó thở hoặc không thể nằm ngủ vào ban đêm.
• Tăng cân nhanh do ứ dịch.
• Phù ở mắt cá chân, chân hoặc bụng.

Theo thời gian, tim phải làm việc nhiều hơn để thực hiện chức năng của mình. Điều này gây ra các biến chứng bao gồm:

• Sốc tim.
• Tim to.
• Nhịp tim bất thường (rối loạn nhịp tim).

Theo Hiệp hội Tim mạch Mỹ, khó thở đứng đầu trong danh sách các triệu chứng phổ biến nhất của suy tim. Khó thở thường xảy ra nhất trong quá trình hoạt động thể chất. Nó cũng có thể xảy ra vào ban đêm khiến người bệnh phải đứng dậy khỏi giường để thở dễ dàng hơn.

Nguyên nhân suy tim trái và các yếu tố nguy cơ

Tình trạng này có thể xảy ra ở những người có các tình trạng bệnh lý sau:

• Bệnh động mạch vành.
• Nhồi máu cơ tim.
• Huyết áp cao.
• Bệnh van tim.
• Rối loạn nhịp tim.
• Các bệnh thâm nhiễm cơ tim như bệnh amyloid và bệnh sarcoid.

Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm:

• Một số phương pháp điều trị ung thư bằng hóa chất có thể gây độc cho tim.
• Bệnh tiểu đường.
• Béo phì.
• Ngưng thở khi ngủ.
• Người cao tuổi.
• Hút thuốc.
• Sử dụng chất kích thích.
• Ít phổ biến hơn là một số loại thuốc được dùng để điều trị các bệnh lý khác nhau, như bệnh tự miễn và rối loạn thiếu chú ý/tăng động.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Người có yếu tố nguy cơ và bệnh tim mạch như tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh tuyến giáp nên khám sàng lọc, tầm soát suy tim định kỳ 1 lần mỗi năm. Đặc biệt khi có các dấu hiệu sau đây cần đến bệnh viện thăm khám để phát hiện suy tim sớm (nếu có):

• Khó thở khi nằm thấp hoặc khi gắng sức.
• Phù ở mu bàn chân, cẳng chân, mắt cá chân.
• Cảm nhận nhịp tim không đều.
• Ho khan về đêm, bụng chướng, tăng cân, tiểu ít.
• Cảm giác buồn nôn, mệt mỏi, chán ăn, ngủ kém.

Chú ý, cần cấp cứu ngay khi xuất hiện các triệu chứng như đau ngực, cảm giác mất sức đột ngột, mất ý thức, nhịp tim không đều, ho ra máu, khó thở.

>> Xem thêm: Suy tim cấp tính: Nguyên nhân, triệu chứng và chẩn đoán bệnh

Phương pháp chẩn đoán suy tim trái

Bác sĩ chẩn đoán bệnh bằng cách tìm hiểu kỹ bệnh sử, thực hiện thăm khám, xét nghiệm, siêu âm tim, chụp động mạch vành, chụp MRI tim…

Thực hiện các xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu giúp phát hiện suy tim trái và các dấu hiệu khác của bệnh tim, loại trừ các nguyên nhân khác gây ra các triệu chứng tương tự:

• Xét nghiệm nồng độ BNP trong máu: BNP do tim sản xuất, liên quan đến khối lượng máu và áp lực mà tim phải co bóp để đưa máu đi. Do đó, định lượng chỉ số này sẽ cho biết tình trạng hoạt động của tim.
• Xét nghiệm sinh hóa máu để kiểm tra chức năng thận và gan cùng với các chất điện giải như natri và kali.

Chẩn đoán hình ảnh: Các xét nghiệm hình ảnh cho tim bao gồm:

• Điện tâm đồ (EKG) để ghi lại và đánh giá hoạt động điện của tim.
• Siêu âm tim (ECHO) để hiển thị chuyển động của tim và lưu lượng máu.
• Chụp động mạch vành để kiểm tra các mạch máu của tim.
• Chụp MRI tim để có hình ảnh tim rõ nét.

Hội chứng suy tim trái có nguy hiểm không?

Tiên lượng của suy tim trái khác nhau ở từng trường hợp. Bệnh có thể cải thiện hoặc trở nên đe dọa tính mạng khi gây ra các biến chứng như rung nhĩ, hở van tim, tăng áp động mạch phổi,… Điều này còn dựa trên các yếu tố như:

• Mức độ nghiêm trọng của triệu chứng.
• Người bệnh có tuân thủ đúng kế hoạch điều trị và thay đổi lối sống theo hướng dẫn của bác sĩ hay không.
• Độ tuổi.
• Giới tính.
• Các yếu tố cơ bản, chẳng hạn như huyết áp hoặc chức năng thận.

Người bệnh có thể sống 10 năm hoặc hơn sau khi được chẩn đoán suy tim.

Biến chứng của suy tim trái cần lưu ý

Các biến chứng của suy tim nhẹ có thể bao gồm:

• Rối loạn nhịp tim hoặc nhịp tim bất thường như nhịp nhanh thất và rung nhĩ (Afib).
• Bệnh van tim (van bị rò rỉ).
• Bệnh gan.
• Suy tim phải.
• Suy nhược và yếu cơ.
• Thiếu máu.
• Bệnh thận.
• Trầm cảm hoặc lo âu.

Phương pháp điều trị suy tim trái

Bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc, phẫu thuật,… kết hợp thay đổi lối sống để điều trị bệnh.

1. Thay đổi lối sống

Thực hành một lối sống lành mạnh cho tim có thể làm giảm nguy cơ biến chứng, kéo dài tuổi thọ. Các bước bạn có thể thực hiện để ngăn ngừa hoặc hỗ trợ điều trị bao gồm:

• Cân bằng đường huyết: Nếu bạn bị tiểu đường, hãy chú ý đến chế độ ăn và kiểm tra đường huyết thường xuyên. Trao đổi với bác sĩ về các loại thuốc kiểm soát đường huyết tăng đột biến.
• Vận động nhiều: Tập thể dục vừa phải giúp lưu thông máu và giảm căng thẳng cho cơ tim. Hãy tham khảo bác sĩ để biết được bài tập, thời gian tập và cường độ tập luyện phù hợp nhất cho tình trạng của mình.
• Ăn uống lành mạnh: Hạn chế muối, đường, chất béo bão hòa và cholesterol; ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và các sản phẩm từ sữa ít béo.
• Kiểm tra sức khỏe thường xuyên: Nếu bạn gặp phải các triệu chứng mới hoặc xuất hiện tác dụng phụ từ thuốc, hãy đến gặp bác sĩ.
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh: Giảm cân và duy trì cân nặng khỏe mạnh sẽ giảm bớt áp lực lên tim.
• Giảm căng thẳng: Căng thẳng có thể gây ra nhịp tim nhanh hoặc không đều.
• Tránh rượu bia, thuốc lá: Người bệnh cần ngừng uống rượu hoàn toàn. Hút thuốc làm tổn thương mạch máu, làm tăng huyết áp, làm giảm lượng oxy trong máu và làm tim đập nhanh hơn. Vì thế, bỏ thuốc lá là điều rất cần thiết.
• Dùng thuốc theo chỉ định: Nếu bạn được kê đơn thuốc điều trị suy tim trái hoặc tình trạng bệnh lý gây ra suy tim, hãy đảm bảo dùng thuốc theo chỉ định.
• Theo dõi cân nặng hàng ngày: Theo dõi cân nặng để phát hiện tình trạng tăng cân đột ngột vì có thể là dấu hiệu của tình trạng tích nước.

2. Sử dụng thuốc

Loại thuốc điều trị phù hợp phụ thuộc vào vấn đề là suy tim tâm trương hay suy tim tâm thu. Một số loại thuốc cải thiện chức năng tim:

• Thuốc ức chế ACE/thuốc chẹn thụ thể Angiotensin II (ARB)/ thuốc ức chế thụ thể Angiotensin/neprilysin (ARNI) giúp giãn mạch máu và giúp tái tạo cơ tim.
• Thuốc đối kháng aldosterone có tác dụng lợi tiểu và hạn chế giảm kali trong máu.
• Thuốc chẹn beta làm giảm nhịp tim và mức độ hoạt động của tim.
• Digoxin có thể giúp người bệnh cảm thấy khỏe hơn và kiểm soát nhịp tim.
• Thuốc lợi tiểu giúp cơ thể loại bỏ lượng dịch dư thừa.
• Thuốc ức chế protein vận chuyển natri-glucose 2 (SGLT2) có tác dụng ở những người mắc hoặc không mắc bệnh tiểu đường để giúp giảm lượng dịch dư thừa.

3. Thiết bị hỗ trợ

Người bệnh có thể cần phải thực hiện thêm các thủ thuật nếu triệu chứng không cải thiện và kết quả xét nghiệm cho thấy tình trạng suy tim đang xấu đi. Bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp sau:

• Phương pháp tạo nhịp tái đồng bộ cơ tim (CRT): Dành cho những trường hợp suy tim có các buồng tim co bóp không đồng bộ. Loại máy tạo nhịp đặc biệt này giúp các buồng tim co bóp đồng bộ nhịp nhàng, hỗ trợ tim bơm máu hiệu quả hơn.
• Máy khử rung tim cấy ghép (ICD): Thiết bị cấy ghép này phát hiện loạn nhịp tim và truyền một dòng điện nhẹ để khôi phục nhịp tim bình thường.
• Thiết bị hỗ trợ thất trái (LVAD): Đây là một máy bơm cấy ghép giúp tim lưu thông máu.

4. Phẫu thuật

Ghép tim là thủ thuật thay thế một trái tim đã suy nặng không hồi phục bằng một trái tim khỏe mạnh từ người hiến tặng. Phương pháp điều trị này dành cho những trường hợp bị suy tim ở mức độ nghiêm trọng nhất. Tuy nhiên, số lượng tim hiến tặng có hạn. Ngoài ra, vì nhiều người bị suy tim là người lớn tuổi và có các vấn đề sức khỏe khác nên họ có thể không thể thực hiện ghép tim.

Cách phòng ngừa suy tim trái

Hãy ngừng hút thuốc và tránh hút thuốc lá thụ động. Hóa chất trong thuốc lá gây tổn thương tim và mạch máu, làm giảm oxy trong máu khiến huyết áp và nhịp tim tăng. Đó là vì tim phải làm việc nhiều hơn để cung cấp đủ oxy cho cơ thể và não. Nguy cơ mắc bệnh tim bắt đầu giảm chỉ sau một ngày cai thuốc. Sau một năm không hút thuốc, nguy cơ mắc bệnh tim giảm xuống còn khoảng một nửa so với người hút thuốc.

Hoạt động thể chất hàng ngày giúp ngăn ngừa huyết áp cao, cholesterol cao và bệnh tiểu đường tuýp 2. Nhìn chung, bạn có thể dành 150 phút mỗi tuần tập thể dục cường độ vừa phải, chẳng hạn như đi bộ với tốc độ nhanh. 75 phút mỗi tuần tập luyện cường độ mạnh, chẳng hạn như chạy bộ. Các hoạt động như làm vườn, dọn dẹp nhà cửa, đi cầu thang và dắt chó đi dạo đều có lợi cho sức khỏe tim mạch.

Chế độ ăn uống lành mạnh giúp bảo vệ tim, cải thiện huyết áp và cholesterol, đồng thời giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Chế độ ăn uống lành mạnh cho tim bao gồm rau, trái cây, các loại đậu, thịt nạc, cá,… Cần hạn chế thức ăn có nhiều muối hoặc natri, đồ uống nhiều đường, thực phẩm đóng hộp, chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa.

Căng thẳng kéo dài làm tăng huyết áp và các yếu tố nguy cơ khác gây ra bệnh tim. Bạn cần hoạt động thể chất, các bài tập thư giãn, yoga và thiền định để kiểm soát căng thẳng. Stress kéo dài liên quan đến các tình trạng sức khỏe tâm thần như lo lắng và trầm cảm. Những tình trạng này cũng liên quan đến các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim, bao gồm huyết áp cao hơn và lưu lượng máu đến tim ít hơn.

Ngoài ra, bạn cần bổ sung tinh chất Policosanol (GDL-5), Red Yeast Rice, Gynostemma, Apple Cider Vinegar,… để làm giảm cholesterol xấu, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, hỗ trợ kiểm soát tim mạch và huyết áp.

Câu hỏi thường gặp

Hội chứng suy tim trái có di truyền không? Bệnh suy tim thất trái có chữa được không? Người bị suy tim trái có nhịp tim thế nào? Đây là một số thắc mắc thường gặp về bệnh suy tim trái.

1. Suy tim trái có di truyền không?

Khả năng mắc bệnh suy tim thường có yếu tố di truyền và do đó bệnh này có thể di truyền. Nguy cơ suy tim thậm chí còn tăng ở những cá nhân có nhiều hơn một anh chị em bị mắc bệnh. Hơn nữa, tình trạng này có liên quan đến việc khởi phát sớm của suy tim. Sự đóng góp của yếu tố di truyền vào suy tim là không đồng nhất và phức tạp. [2]

Mặc dù không có gen đơn lẻ nào gây ra bệnh tim, nhưng một số gen có thể hoạt động cùng nhau để tăng khả năng mắc bệnh. Một số gen nhất định có thể truyền các yếu tố nguy cơ như huyết áp cao hoặc cholesterol cao. Môi trường sống chung cũng có thể được truyền cho bạn từ thế hệ trước trong gia đình bạn.

2. Bệnh suy tim trái có chữa được không?

Hội chứng suy tim trái có thể chữa khỏi nếu giải quyết triệt để nguyên nhân gây bệnh. Bên cạnh đó, việc điều trị có thể giúp kiểm soát các triệu chứng trong nhiều năm. Mục tiêu của điều trị là giải quyết nguyên nhân, làm chậm tiến triển của bệnh, giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Điều quan trọng là càng phát hiện sớm, khả năng điều trị càng hiệu quả. Người bệnh cần đi khám theo lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi tình trạng bệnh và điều chỉnh phác đồ điều trị nếu cần. [3]

3. Nhịp tim của người suy tim trái thế nào?

Về nhịp tim và huyết áp của người bệnh suy tim, không có mức tiêu chuẩn cụ thể. Đối với người bình thường trưởng thành, nhịp tim từ 60 lần/phút – 90 lần/phút, huyết áp tối đa từ 90 mmHg – 140 mmHg, tối thiểu từ 60 mmHg – 90 mmHg. Đối với người bệnh suy tim, các thông số trên có thể bình thường hoặc thay đổi. Bác sĩ sẽ thực hiện điều trị triệu chứng dựa trên mức độ suy tim, theo dõi thông số nhịp tim, huyết áp phù hợp với từng người bệnh, không có tiêu chuẩn chung nào áp dụng cho tất cả các trường hợp suy tim.

Suy tim trái là một căn bệnh phức tạp với nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, với sự tiến bộ của y học, cùng với chế độ ăn uống lành mạnh, luyện tập thể dục đều đặn và việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ, người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống. Ngoài ra, việc giữ tinh thần lạc quan, chủ động sẻ chia với người thân, bạn bè, cải thiện sức khỏe tâm thần là điều cần thiết trong quá trình điều trị căn bệnh này.