9 thuốc đặc trị phì đại tiền liệt tuyến được bác sĩ chỉ định hiện nay

Tiền liệt phì đại và gia tăng kích thước bất thường gây tắc đường tiểu và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nam khoa nghiêm trọng. Thuốc đặc trị phì đại tiền liệt tuyến là các thuốc đặc trị cho các tình trạng này. Cùng ECO Pharma tìm hiểu với bài viết thuốc phì đại tiền liệt tuyến dưới đây

Tổng quan về phì đại tuyến tiền liệt

Phì đại lành tính tuyến tiền liệt hay còn được gọi là tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt, phổ biến ở nam giới lớn tuổi. Tuyến tiền liệt bắt đầu phì đại và gia tăng kích thước bất thường, bao gồm lớp mô nền và tế bào niêm mạc tuyến sẽ làm cho tuyến tiền liệt to ra. Một số triệu chứng khó chịu và chèn ép vào niệu đạo có thể xuất hiện, người bệnh thường gặp phải tình trạng tắc đường tiểu dưới.

Triệu chứng thường gặp của bệnh phì đại lành tính tuyến tiền liệt là gây ra rối loạn tiểu tiện. Nam giới sẽ thường bị tiểu buốt, tiểu không hết, tiểu nhỏ giọt, tiểu gấp, tiểu đêm nhiều lần làm ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và sinh hoạt thường ngày. Ngoài ra, người bệnh sẽ có cảm giác đau lưng, đau vùng chậu và xuất tinh khó khăn.

Mặc dù không đe dọa tính mạng nhưng phì đại tuyến tiền liệt sẽ tiến triển dần và đôi khi cần phải can thiệp bằng các phương pháp ngoại khoa.

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây nên phì đại lành tính tuyến tiền liệt vẫn chưa được xác định rõ nhưng có một số yếu tố được cho là có liên quan, bao gồm:

• Lão hóa: Tuyến tiền liệt có xu hướng gia tăng kích thước theo tuổi tác, đặc biệt là sau 50 tuổi.
• Di truyền: Một số nghiên cứu cho thấy phì đại lành tính tuyến tiền liệt có thể do yếu tố di truyền gây nên. Nếu một người đàn ông có người thân cùng huyết thống mắc các vấn đề liên quan thì nguy cơ cao người ấy cũng sẽ bị tương tự như vậy.
• Mức testosterone: Nồng độ testosterone thấp có thể làm tăng nguy cơ phì đại lành tính tuyến tiền liệt.
• Mức estrogen: Nồng độ estrogen cao có thể làm tăng nguy cơ phì đại lành tính tuyến tiền liệt.

Có nên điều trị phì đại tuyến tiền liệt bằng thuốc không?

Ngoài phương pháp điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt là can thiệp nội khoa hoặc phẫu thuật, người bệnh cũng có thể điều trị căn bệnh này bằng thuốc đặc trị phì đại tiền liệt tuyến. Đây là một lựa chọn điều trị phổ biến và hiệu quả cho những trường hợp bị bệnh nhẹ.

Thuốc có thể giúp cải thiện các triệu chứng của phì đại lành tính tuyến tiền liệt, chẳng hạn như tiểu không kiểm soát, tiểu nhiều lần, tiểu gấp và tia nước tiểu yếu hoặc ngắt quãng. Người bệnh có thể tiếp nhận phương pháp điều trị bằng thuốc dựa theo sự chỉ dẫn của bác sĩ, nó có thể kéo dài trong vài tháng hoặc là vài năm tùy thuộc vào thể trạng của từng người.

Nếu sau khoảng thời gian điều trị bằng thuốc mà không hiệu quả, bạn phải tiếp nhận một số thủ thuật xâm lấn tối thiểu hoặc xâm lấn để thu nhỏ kích thước tuyến tiền liệt mà không làm ảnh hưởng đến bàng quang và các cơ quan khác. Nếu không, các triệu chứng đường tiểu dưới sẽ gia tăng và nước tiểu ứ đọng trong bàng quang sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.

Điều kiện để sử dụng thuốc trong điều trị phì đại tuyến tiền liệt

Thông thường, tuyến tiền liệt bình thường ở người trưởng thành nặng khoảng từ 15 – 25g, chiều rộng 4cm, chiều dài 3cm, đường kính trước và sau khoảng 2cm.

Mức độ phì đại lành tính tuyến tiền liệt được phân loại dựa trên kích thước tuyến tiền liệt, bao gồm:

• Phì đại tuyến tiền liệt nhẹ: Kích thước tuyến tiền liệt từ 25g – 30g.
• Phì đại tuyến tiền liệt trung bình: Kích thước tuyến tiền liệt từ 30g – 80g.
• Phì đại tuyến tiền liệt nặng: Kích thước tuyến tiền liệt trên 80g.

Do đó, những ai có kích thước tuyến tiền liệt to hơn bình thường thì phải sử dụng thuốc điều trị theo sự hướng dẫn của bác sĩ. Ngoài ra, điều kiện để sử dụng thuốc cũng bao gồm yếu tố quan trọng như nam giới từ 50 tuổi trở lên có các triệu chứng của phì đại tuyến tiền liệt, chẳng hạn như tiểu khó, tiểu nhiều lần, tiểu gấp và tiểu không kiểm soát.

Trước khi sử dụng thuốc, người bệnh cần được bác sĩ khám và chẩn đoán phì đại lành tính tuyến tiền liệt. Bác sĩ sẽ đánh giá mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh để lựa chọn loại thuốc và liều lượng phù hợp.

Ngoài việc dùng thuốc, điều trị phẫu thuật được chỉ định khi phì đại lành tính tuyến tiền liệt có kèm các vấn đề sau:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu tái diễn.
• Sỏi bàng quang.
• Tiểu máu tái diễn.
• Bí tiểu cấp tái diễn.
• Dãn niệu quản nguyên nhân từ tắc nghẽn do phì đại tuyến tiền liệt lành tính.
• Túi thừa bàng quang.
• Có biến chứng suy thận.
• Điều trị nội khoa không hiệu quả.

Các loại thuốc đặc trị phì đại tiền liệt tuyến hiện nay

Các loại thuốc đặc trị cho những bệnh nhân mắc phì đại tiền liệt tuyến mà bác sĩ khuyên dùng hiện nay bao gồm:

1. Thuốc phì đại tuyến tiền liệt – thuốc chẹn alpha

Thuốc chẹn thụ thể alpha là loại thuốc thường được sử dụng để điều cho những bệnh nhân mắc chứng phì đại tuyến tiền liệt lành tính (BPH) có triệu chứng đường tiểu dưới mức độ trung bình đến nặng bất kể kích thước của tuyến tiền liệt. Đây là thuốc điều trị phì đại tuyến tiền liệt được sử dụng phổ biến. (1)

• Hiệu quả: Nhóm thuốc này hoạt động bằng cách ngăn chặn các thụ thể alpha trên cơ trơn của tuyến tiền liệt, niệu đạo tuyến tiền liệt và cơ trơn ở cổ bàng quang. Từ đó, nó giúp giãn cơ trơn của tuyến tiền liệt và giảm sự tắc nghẽn niệu đạo, tốc độ nước tiểu có thể được cải thiện sau vài giờ.
• Tác dụng phụ: Khi bắt đầu dùng thuốc chẹn alpha, người bệnh có thể bị hạ huyết áp dẫn đến chóng mặt, nhịp tim đập nhanh, suy nhược cơ thể…
• Tên nhóm thuốc chẹn alpha thường dùng hiện nay trên thị trường: Alfuzosin, Terazosin, Tamsulosin, Doxazosin, Prazosin, Silodosin.
• Cách dùng: Sử dụng với liều thấp và tăng dần theo chỉ định của bác sĩ, nên uống vào buổi tối. Uống nguyên viên, không nhai.

2. Thuốc ức chế 5 – alpha reductase

Thuốc điều trị phì đại tiền liệt tuyến 5-alpha reductase là loại thuốc có khả năng làm giảm sản xuất dihydrotestosterone (DHT), một loại hormone kích thích sự phát triển của tuyến tiền liệt. Nó thường được sử dụng để điều trị phì đại tuyến tiền liệt lành tính (BPH) và ngăn cản chứng rụng tóc ở nam giới.

• Hiệu quả: Thuốc ngăn chuyển testosterone thành dihydrotestosterone. Nhờ vậy làm giảm kích thước tuyến tiền liệt, giúp tốc độ dòng nước tiểu được cải thiện. Ngoài ra, thuốc còn ngăn ngừa chứng hói đầu, giảm rụng tóc và mụn trứng cá.
• Tác dụng phụ: Giảm ham muốn tình dục, khó cương cứng, rối loạn xuất tinh, giảm số lượng tinh trùng, gây căng thẳng, trầm cảm…
• Các thuốc ức chế 5-alpha-reductase thường dùng hiện nay trên thị trường: Finasteride và Dutasteride.
• Cách dùng: Thuốc ức chế 5-alpha reductase được sử dụng bằng đường uống. Nên uống thuốc cùng với thức ăn để giảm nguy cơ mắc tác dụng phụ. Liều uống Finasteride là 5 mg mỗi ngày, Dutasteride là 0,5 mg mỗi ngày. (2)

Xem thêm: 14 thuốc chữa phì đại tuyến tiền liệt của Mỹ

3. Thuốc kháng muscarinic – thuốc trị phì đại tuyến tiền liệt

Thuốc kháng muscarinic chỉ định điều trị kết hợp cho trường hợp tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt có triệu chứng đường tiểu dưới mức độ trung bình không đáp ứng điều trị với chẹn α và còn triệu chứng chứa đựng nổi trội của bàng quang tăng hoạt nhưng có thể tích nước tiểu tồn lưu dưới 100ml

• Hiệu quả: Các chất dẫn truyền thần kinh chiếm ưu thế của bàng quang là acetylcholine có thể kích thích thụ thể muscarinic (m-cholinoreceptors) trên bề mặt tế bào cơ trơn của cơ chóp bàng quang. Kháng thụ thể muscarinic sẽ làm giảm co thắt của cơ chóp bàng quang.
• Tác dụng phụ: Chóng mặt, nhức đầu, buồn ngủ, mệt mỏi, đỏ bừng mặt, táo bón, buồn nôn…
• Hiện nay đang lưu hành 2 loại thuốc kháng muscarinic là oxybutynin và solifenacin.
• Cách dùng: Oxybutynin ER 5 mg, 2 – 3 lần/ngày, Oxybutynin IR 2,5 – 5 mg, 3 – 4 lần/ngày, Solifenacin 5 – 10 mg, 1 lần/ngày.

4. Thuốc ức chế Phosphodiesterase – 5

Thuốc ức chế phosphodiesterase type 5 (PDE5) là điều trị tiêu chuẩn rối loạn cương đồng thời cải thiện triệu chứng đường tiểu dưới.

• Hiệu quả: Thuốc ức chế phosphodiesterase type 5 (PDE5) có tác dụng làm tăng nồng độ GMP vòng trong huyết thanh và cơ trơn gây giãn cơ trơn thể hang làm duy trì cương cứng dương vật. Đồng thời, nó cũng làm giãn cơ trơn cổ bàng quang và tuyến tiền liệt giúp cải thiện dòng nước tiểu tự nhiên.
• Tác dụng phụ: Chóng mặt, đỏ bừng mặt, nhức đầu, giảm huyết áp, đau bụng, nghẹt mũi, đau cơ.
• Nhóm thuốc ức chế phosphodiesterase-5 có 4 loại, tuy nhiên hiện nay mới chỉ có Tadalafil (Cialis) được chỉ định sử dụng trong điều trị tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt có triệu chứng đường tiểu dưới ở nam giới.
• Cách dùng: Thuốc Tadalafil được sử dụng bằng đường uống 5mg/ngày, uống 1 lần trong ngày. (3)

5. Thuốc Desmopressin

Thuốc Desmopressin là một loại thuốc tổng hợp tương tự vasopressin, một loại hormone tự nhiên được sản xuất bởi tuyến yên, có vai trò chủ đạo trong việc giữ nước trong cơ thể và kiểm soát sự sản sinh nước tiểu ban đêm.

• Hiệu quả: Thuốc Desmopressin có tác dụng chống lợi tiểu giúp cơ thể giữ lại nước và kiểm soát sự sản sinh nước tiểu ban đêm.
• Tác dụng phụ: Đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, táo bón, tăng huyết áp.
• Cách dùng: Desmopressin 0,1 – 0,2 mg 1 lần/ngày, uống trước khi đi ngủ. Hoặc ngậm dưới lưỡi viên nang 0,06mg, 1 – 2 viên/ ngày

6. Thuốc đồng vận beta 3 (Mirabegron)

Trong số các thuốc đặc trị phì đại tiền liệt tuyến, thuốc Mirabegron có thể được bác sĩ chỉ định để giảm các triệu chứng chứa đựng do bàng quang kích thích như đi tiểu thường xuyên, tiểu gấp, tiểu không tự chủ.

• Hiệu quả: Mirabegron hoạt động bằng cách kích thích thụ thể beta-3 adrenergic ở bàng quang. Điều này giúp giãn cơ bàng quang, bàng quang giữ được nhiều nước tiểu hơn và giảm các triệu chứng do bàng quang kích thích.
• Tác dụng phụ: Tăng huyết áp, đau đầu, buồn nôn, tiêu chảy, nhịp tim đập nhanh.
• Cách dùng: Thuốc Mirabegron được bào chế dưới dạng viên nén. Người lớn dùng từ 25 – 50 mg/ngày một lần.

7. Kết hợp thuốc

Kết hợp thuốc ức chế 5-alpha reductase và thuốc chẹn alpha-adrenergic:

Kết hợp thuốc ức chế 5-alpha reductase và thuốc chẹn alpha-adrenergic là phương pháp điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt cho thấy nhiều hiệu quả hơn điều trị đơn lẻ. Phương pháp này có thể giúp giảm các triệu chứng phì đại lành tính tuyến tiền liệt, cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm nguy cơ cần phẫu thuật.

Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí The Lancet năm 2012 cho thấy, kết hợp thuốc ức chế 5-alpha reductase và thuốc chẹn alpha-adrenergic giúp giảm các triệu chứng phì đại lành tính tuyến tiền liệt hơn so với sử dụng một loại thuốc đơn lẻ. Nghiên cứu này cũng cho thấy, phương pháp kết hợp này giúp giảm nguy cơ cần phẫu thuật hơn so với sử dụng một loại thuốc đơn lẻ.

Tác dụng phụ: Giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương, xuất tinh ngược dòng, chóng mặt, đau đầu, giảm huyết áp.

Tuy nhiên, dựa vào cơ chế tác dụng của các nhóm thuốc đặc trị phì đại tiền liệt tuyến nêu trên mà bác sĩ sẽ có những chỉ định phối hợp thuốc hợp lý nhất tùy vào mỗi bệnh nhân cụ thể, với những triệu chứng nổi trội khác nhau.

Phương pháp từ dược liệu thiên nhiên

Ngoài phương pháp điều trị bằng thuốc phì đại tuyến tiền liệt và phẫu thuật, hiện nay nhiều người bệnh lựa chọn sử dụng các phương pháp từ dược liệu thiên nhiên để hỗ trợ điều trị phì đại tuyến tiền liệt. Bởi vì tính an toàn, không có nhiều tác dụng phụ khi sử dụng nhưng hiệu quả lại tương đối cao.

Lưu ý gì khi sử dụng các loại thuốc điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt

Khi sử dụng các loại thuốc điều trị phì đại lành tính tuyến tiền liệt, bạn nên lưu ý những điều sau đây:

• Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ: Đảm bảo bạn hiểu rõ cách sử dụng và liều lượng của thuốc. Luôn tuân thủ theo hướng dẫn của chuyên gia y tế hoặc bác sĩ điều trị.
• Không tự ý thay đổi liều lượng: Không tăng hoặc giảm liều lượng mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ. Việc thay đổi liều lượng có thể gây ra tác dụng phụ hoặc làm giảm hiệu quả điều trị bệnh.
• Theo dõi tác dụng phụ: Thuốc điều trị phì đại lành tình tuyến tiền liệt có thể gây ra một số tác dụng phụ. Hãy theo dõi và báo cho bác sĩ về bất kỳ tác dụng phụ nào mà bạn gặp phải.
• Kết hợp với phương pháp điều trị khác: Đôi khi dùng mỗi thuốc không đủ để làm thuyên giảm các triệu chứng bệnh, bạn có thể kết hợp với các phương pháp điều trị khác như thay đổi lối sống, ăn uống khoa học, điều trị với laser hoặc phẫu thuật.
• Không dừng thuốc một cách đột ngột: Nếu bạn muốn dừng sử dụng thuốc, hãy thảo luận với bác sĩ trước. Dừng thuốc một cách đột ngột có thể gây ra tác dụng phụ hoặc làm tăng nguy cơ tái phát.
• Tuân thủ lịch tái khám kiểm tra định kỳ: Người bệnh cần theo dõi tình trạng sức khỏe và luôn đi tái khám định kỳ theo lời khuyên của bác sĩ. Điều này sẽ giúp cho bác sĩ đánh giá chính xác hiệu quả của thuốc và có thể điều chỉnh liều lượng nếu cần thiết.

Phương pháp điều trị khác

Bên cạnh việc dùng thuốc, có nhiều phương pháp điều trị khác nhau được sử dụng để điều trị phì đại lành tính tiền liệt tuyến bao gồm:

Các phương pháp thay đổi lối sống và ăn uống khoa học:

• Uống ít đồ uống có ga, đồ uống có chứa cồn, caffeine (như trà, cà phê hoặc nước tăng lực) và chất làm ngọt nhân tạo, vì các loại thức uống này có thể gây kích ứng bàng quang và làm cho các triệu chứng tiết niệu trở nên tồi tệ hơn. Đồng thời, nên uống ít nước hơn vào buổi tối và tránh uống bất cứ thứ gì trong 2 giờ trước khi đi ngủ. Điều này có thể giúp bạn tránh phải thức dậy vào ban đêm. Nên chắc chắn rằng bạn vẫn uống đủ nước vào đầu ngày.
• Ăn khoa học: Hạn chế ăn các loại thức ăn chứa nhiều chất béo có thể giảm triệu chứng khó tiểu, nên ăn nhiều rau xanh, củ quả để bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết.
• Ngưng hút thuốc: Hút thuốc có thể làm tăng nguy cơ mắc các biến chứng của bệnh phì đại lành tính tiền liệt tuyến.
• Tập thể dục thường xuyên: Người bệnh cần phải chăm chỉ tập thể dục thường xuyên, hoạt động này sẽ giúp cải thiện lưu thông máu và giảm căng thẳng từ đó làm giảm các triệu chứng của bệnh phì đại lành tính tiền liệt tuyến. (4)

Các phương pháp can thiệp thủ thuật phẫu thuật thường được sử dụng:

• Nội soi xẻ tuyến tiền liệt qua ngả niệu đạo (TURP): Đây là phương pháp phẫu thuật phổ biến nhất. Bác sĩ sẽ sử dụng một ống nội soi nhỏ để đưa vào niệu đạo đến tuyến tiền liệt và cắt bỏ phần mô tuyến tiền liệt phì đại.
• Phẫu thuật xẻ tuyến tiền liệt qua ngả niệu đạo (TUIP): Phương pháp này tương tự như TURP nhưng bác sĩ sẽ sử dụng một thiết bị cắt nhỏ hơn.
• Tiêu hủy tuyến tiền liệt phì đại bằng kim qua ngả niệu đạo (TUNA): Phương pháp này sử dụng sóng radio để tiêu hủy các mô tuyến tiền liệt phì đại.
• Các phương pháp điều trị bằng laser (bốc hơi, cắt đốt, bóc nhân): Phương pháp này sử dụng tia laser để cắt đốt phần mô tuyến tiền liệt dư thừa.

Sau khi đã tìm hiểu sơ lược căn bệnh phì đại lành tính tuyến tiền liệt và các thuốc đặc trị phì đại tiền liệt tuyến, người bệnh nên dùng đúng liều và đúng cách dựa theo sự chỉ dẫn của bác sĩ. Không tự tiện dùng quá liều, nó có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe và khiến bệnh tình khó thuyên giảm. Căn cứ vào tình trạng bệnh và triệu chứng, bác sĩ sẽ lựa chọn thuốc điều trị tăng sản tiền liệt tuyến phù hợp với mỗi cá nhân.