Thuốc ngủ liều mạnh thường được kê đơn trong điều trị rối loạn giấc ngủ nghiêm trọng và một số chứng bệnh tâm thần, chẳng hạn như trầm cảm. Bên cạnh lợi ích điều trị, các loại thuốc cũng tiềm ẩn tác dụng phụ bất lợi cho sức khỏe. Cùng ECO Pharma tìm hiểu các nhóm thuốc liều mạnh và các loại thuốc ngủ liều mạnh phổ biến qua bài viết sau đây.
Thuốc ngủ liều mạnh (hay thuốc ngủ liều nặng) là nhóm thuốc chứa các dược chất hàm lượng cao, có tác dụng gây buồn ngủ mạnh. Những loại thuốc này thường được bác sĩ kê đơn để điều trị mất ngủ mãn tính và các tình trạng rối loạn giấc ngủ nghiêm trọng, hoặc một số chứng bệnh tâm thần.
Các nhóm được biết đến phổ biến như🙁1)
Các loại thuốc ngủ liều mạnh có tác dụng điều trị chứng rối loạn giấc ngủ, đặc biệt là chứng mất ngủ khi các biện pháp điều trị nhẹ như thay đổi thói quen ngủ hoặc dùng thuốc ngủ liều nhẹ không hiệu quả. Tác dụng chính bao gồm:
Hầu hết các loại thuốc này chỉ nên dùng trong thời gian ngắn như một phần của phác đồ điều trị nhằm cải thiện chất lượng giấc ngủ. Việc lạm dụng hoặc sử dụng kéo dài có thể dẫn đến các rủi ro sức khỏe, bao gồm phụ thuộc thuốc và tác dụng phụ không mong muốn. Vì vậy, người bệnh cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong điều trị.
Dưới đây là 3 nhóm thuốc phổ biến được sử dụng trong điều trị mất ngủ:
Benzodiazepin là một nhóm thuốc có tác dụng an thần, giúp làm chậm hoạt động của cơ thể và não bộ. Việc sử dụng nhóm thuốc này có thể giúp người bệnh dễ dàng đi vào giấc ngủ và giảm nguy cơ thức giấc giữa đêm.
Cơ chế tác động của benzodiazepin là tăng cường tác dụng của gamma aminobutyric acid (GABA) – một chất dẫn truyền thần kinh có vai trò ức chế hoạt động của các vùng não liên quan đến cảm xúc, trí nhớ, lý trí và một số chức năng sống quan trọng (chẳng hạn như hô hấp). GABA vốn đã có mặt tự nhiên trong cơ thể, và benzodiazepin chỉ giúp tăng cường tác động của nó, tạo cảm giác thư giãn và gây buồn ngủ.
Một số thuốc thuộc nhóm thuốc benzodiazepin thường được sử dụng bao gồm:(2)
Benzodiazepin chỉ được chỉ định điều trị mất ngủ nghiêm trọng, sử dụng một lần hoặc trong thời gian ngắn, tối đa 4 tuần. Ngoài ra, bác sĩ có thể khuyến cáo người bệnh không nên dùng thuốc mỗi ngày để hạn chế tình trạng phụ thuộc.
Nguyên nhân là do hiệu quả của benzodiazepin có thể giảm dần theo thời gian khi não bộ thích nghi với thuốc. Hơn nữa, nếu sử dụng kéo dài, người bệnh có thể bị lệ thuộc và gặp khó khăn khi ngừng thuốc.
Nhóm benzodiazepin cũng có nguy cơ gây ra một số tác dụng phụ, phổ biến nhất là: chóng mặt, choáng váng, lú lẫn, yếu cơ và suy giảm trí nhớ.
Các thuốc nhóm Z được gọi như vậy vì tên hoạt chất của chúng đều bắt đầu bằng chữ Z có cơ chế tác động tương tự benzodiazepin. Các loại thuốc này có hiệu quả cao trong việc giúp người bệnh đi vào giấc ngủ và duy trì giấc ngủ. Tuy nhiên, giống như nhóm benzodiazepin, nhóm thuốc này cũng tiềm ẩn nguy cơ gây nghiện và lệ thuộc nếu sử dụng kéo dài.
Ba thuốc thuộc nhóm thuốc Z bao gồm:(3)
Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm vị đắng hoặc kim loại trong miệng, khô miệng và cảm giác mệt mỏi. Ngoài ra, thuốc cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ nghiêm trọng hơn như mộng du, lái xe trong lúc ngủ và ảo giác.
Nếu người bệnh có các tình trạng sức khỏe mà nhóm thuốc benzodiazepin không được khuyến cáo sử dụng, các thuốc nhóm Z cũng có thể không được chỉ định.
Thuốc chống trầm cảm thường được sử dụng để điều trị các rối loạn sức khỏe tâm thần như trầm cảm và lo âu. Nhóm thuốc này cũng có thể hỗ trợ điều trị mất ngủ. Tuy nhiên, các thuốc này thường được kê đơn khi người bệnh mắc cả rối loạn tâm thần và mất ngủ, thay vì chỉ để điều trị rối loạn giấc ngủ đơn thuần.
Một số thuốc chống trầm cảm có thể được sử dụng trong điều trị mất ngủ bao gồm:
Cùng tìm hiểu các loại thuốc ngủ liều mạnh dưới đây. Lưu ý, các loại thuốc này cần có chỉ định từ bác sĩ.
Thuốc Seduxen là một trong các loại thuốc ngủ liều mạnh trên thị trường hiện nay. Đây là loại thuốc kê đơn với hoạt chất chính là diazepam – hoạt chất thuộc nhóm benzodiazepin. Thuốc có tác dụng an thần, giảm stress, căng thẳng, hỗ trợ điều trị rối loạn, co thắt cơ, hội chứng cai rượu cũng như hỗ trợ điều trị tình trạng mất ngủ.
Chỉ nên sử dụng thuốc Seduxen với liều thấp nhất, trong thời gian càng ngắn càng tốt. Không nên dùng kéo dài quá 4 tuần.
Tác dụng phụ thường gặp sau khi ngưng dùng thuốc Seduxen bao gồm buồn ngủ, cảm thấy mệt mỏi, xuất hiện các cơn đau đầu. Tình trạng chóng mặt, khó tập trung, yếu cơ, xuất hiện ảo giác, kích động, phản ứng dị ứng, vàng da, hạ huyết áp, nhịp tim chậm. Tăng độc tính lên gan cũng có thể xảy ra ở một số người bệnh.
Người bệnh cần lưu ý, thuốc Seduxen có tác dụng rất mạnh. Do đó cần thông qua ý kiến của bác sĩ và cẩn trọng khi sử dụng.
GHB (Gamma hydroxybutyrate) là loại thuốc ngủ liều mạnh dạng nước có tác dụng hỗ trợ người bệnh có giấc ngủ ngon và sâu hơn và duy trì từ 7 – 8 giờ/lần.
Ở liều cao hơn, thuốc GHB có thể gây chóng mặt, mất phối hợp, buồn nôn, và nôn. Chứng hôn mê và suy hô hấp cũng có thể xảy ra. Kết hợp GHB với bất kỳ loại thuốc an thần nào khác, đặc biệt là rượu, cực kỳ nguy hiểm, gây suy giảm trạng thái tâm thần và các cơn ngưng thở. Hầu hết tình trạng tử vong xảy ra khi GHB uống cùng rượu. Do đó, người bệnh cần thông qua ý kiến của bác sĩ trước khi dùng và chỉ dùng với liều lượng < 5mg/lần.
Diazepam là loại thuốc ngủ liều mạnh thuộc nhóm thuốc benzodiazepin, có tác dụng cải thiện tình trạng căng thẳng, lo âu và kích động một cách rõ rệt. Thuốc cũng được sử dụng như một loại thuốc an thần giúp ngủ ngon. Diazepam được điều chế ở dạng nước, không màu và cũng không có mùi vị.
Tuy vậy, Diazepam là một trong những loại thuốc liều mạnh gây nguy hiểm cho sức khỏe, nhất là đối với người bị suy giảm chức năng gan, thận, bệnh glocom góc đóng và bệnh phổi mãn tính. Ngoài ra, trong quá trình sử dụng thuốc có thể bị tổn thương não bộ hoặc xơ cứng động mạch.
Doxepin là loại thuốc được sử dụng để điều trị lo âu hoặc trầm cảm, ngoài ra còn được chỉ định trong điều trị chứng mất ngủ. Doxepin thuộc nhóm thuốc chống trầm cảm ba vòng, nó tác động lên hệ thần kinh trung ương bằng cách làm tăng nồng độ của một số chất dẫn truyền thần kinh trong não.
Doxepin là thuốc ngủ liều mạnh dạng viên, chỉ có tác dụng trong thời gian ngắn và người bệnh có thể tỉnh giấc trong thời gian ngủ. Một số tác dụng phụ thường gặp khi dùng thuốc Doxepin bao gồm táo bón, khó tiểu, khô miệng, buồn ngủ, chóng mặt, rối loạn ý thức, buồn nôn, nhiễm trùng đường hô hấp trên.
Loại thuốc ngủ liều cực mạnh này chỉ được sử dụng theo đơn của bác sĩ. Không sử dụng quá liều vì có thể gây nguy hiểm các cơ quan trong cơ thể.
Ketamine HCL là thuốc ngủ liều cực mạnh giúp người bệnh nhanh chóng đi vào giấc ngủ, quên cảm giác mệt mỏi, căng thẳng, lo âu do tình trạng mất ngủ gây ra. Thuốc ngủ Ketamine HCL được điều chế ở dạng dung dịch tiêm. Đây là thuốc kê đơn và chỉ được sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ.
Các tác dụng phụ của thuốc ngủ Ketamine HCL có thể kể đến như tăng huyết áp, nhịp tim nhanh, cử động co cứng, xuất hiện ảo giác, rối loạn nhịp tim, chán ăn, buồn nôn và rung giật nhãn cầu.
Xem thêm: Top 11 loại thuốc ngủ thông dụng nhất hiện nay
Giá của các loại thuốc liều mạnh không có mức tham khảo cố định do đây đều là các loại thuốc kê đơn. Mức giá có thể khác nhau tùy vào từng loại, nhãn hàng, và cửa hàng thuốc. Để biết chính xác giá thuốc, người bệnh nên tham khảo trực tiếp tại các nhà thuốc uy tín hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ.
Việc sử dụng thuốc ngủ liều mạnh có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với sức khỏe, đặc biệt khi lạm dụng hoặc sử dụng không đúng cách. Một số tác dụng phụ nghiêm trọng có thể xảy ra khi dùng thuốc sai chỉ định:
Để đảm bảo an toàn, người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng thuốc ngủ và tuân thủ đúng hướng dẫn điều trị.
Để sử dụng các loại thuốc ngủ liều mạnh an toàn và hiệu quả, người bệnh cần chú ý các vấn đề sau:(4)
Bạn có thể áp dụng một số giải pháp thay thế thuốc ngủ liều nặng sau để nâng cao chất lượng giấc ngủ:
Thuốc ngủ liều mạnh chỉ được sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ nhằm giúp người bệnh cải thiện triệu chứng rối loạn giấc ngủ, mất ngủ. Lưu ý, các loại thuốc ngủ liều nặng này chỉ được sử dụng trong một thời gian ngắn, với liều lượng thấp và sử dụng dưới sự giám sát của bác sĩ. Nếu có những phản ứng bất thường, người bệnh cần nhanh chóng thông báo đến bác sĩ.
