Ngưng thở khi ngủ là một rối loạn hô hấp nguy hiểm gây gián đoạn giấc ngủ và ảnh hưởng trực tiếp đến tim mạch, huyết áp, não bộ. Nếu không được điều trị sớm tình trạng này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Những cách chữa ngưng thở khi ngủ đơn giản, khoa học sau đây sẽ giúp ích cho bạn, cùng ECO Pharma tìm hiểu.
Thực tế ngưng thở khi ngủ có thể điều trị được, tuy nhiên mức độ hiệu quả sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân và tình trạng bệnh của mỗi cá nhân. Đối với những trường hợp nhẹ, việc thay đổi lối sống, giảm cân, hạn chế rượu bia, kết hợp một số phương pháp hỗ trợ có thể cải thiện rõ rệt và thậm chí khỏi bệnh hoàn toàn.
Trong khi đó, đối với tình trạng trung bình hoặc nặng, bệnh thường khó điều trị dứt điểm. Tuy nhiên, người bệnh vẫn có thể kiểm soát triệu chứng khi sử dụng các thiết bị hỗ trợ đường thở hoặc phẫu thuật trong một số trường hợp.
Ngưng thở khi ngủ là một dạng rối loạn hô hấp, đặc trưng bởi sự gián đoạn hô hấp nhiều lần trong đêm. Tình trạng này gây gián đoạn hô hấp lặp đi lặp lại trong khi ngủ khiến nồng độ oxy bị giảm và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Theo thời gian, ngưng thở khi ngủ không được điều trị có thể góp phần gây ra huyết áp cao, bệnh tim mạch và kháng insulin.
Ngoài ra, phản ứng căng thẳng của cơ thể với nồng độ oxy thấp có thể dẫn đến viêm và rối loạn chuyển hóa, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
Cách điều trị ngưng thở khi ngủ tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nặng nhẹ. Dưới đây là cách chữa chứng ngưng thở khi ngủ từ đơn giản đến chuyên sâu:
CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) là phương pháp phổ biến nhất trong các cách chữa bệnh ngưng thở khi ngủ mức độ trung bình và nặng. Thiết bị hoạt động bằng cách bơm một luồng khí áp lực dương liên tục qua mặt nạ, giúp giữ đường thở luôn mở. Nhờ đó, tình trạng tắc nghẽn được ngăn chặn, hạn chế các cơn ngưng thở và ngáy to. Ưu điểm của CPAP là hiệu quả cao, cải thiện rõ rệt giấc ngủ, huyết áp và chức năng tim mạch. Tuy nhiên, người bệnh cần kiên trì sử dụng hằng đêm để duy trì kết quả lâu dài.(1)
Khác với CPAP, BiPAP (Bilevel Positive Airway Pressure) cung cấp hai mức áp lực khí là áp lực cao khi hít vào và áp lực thấp hơn khi thở ra. Cách chữa ngưng thở khi ngủ này tạo sự thoải mái hơn cho những người gặp khó khăn với CPAP. BiPAP thường được chỉ định cho bệnh nhân có bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), suy tim, suy hô hấp tăng CO2 hoặc khi CPAP không mang lại hiệu quả mong muốn.(2)
APAP (Automatic Positive Airway Pressure) là thiết bị hiện đại hơn, có khả năng tự động điều chỉnh áp lực khí dựa trên tình trạng hô hấp của người bệnh trong từng thời điểm. Khi phát hiện dấu hiệu tắc nghẽn, máy sẽ tăng áp lực; khi đường thở ổn định, áp lực sẽ giảm xuống. Nhờ tính năng “tự động thích ứng”, APAP mang lại sự thoải mái, hạn chế cảm giác gò bó và phù hợp cho những bệnh nhân khó tuân thủ CPAP truyền thống.(3)
ASV (Adaptive Servo-Ventilation) là phương pháp chuyên sâu, thường dùng cho bệnh nhân mắc chứng ngưng thở khi ngủ trung ương hoặc hỗn hợp. Thiết bị hoạt động dựa trên nguyên tắc theo dõi nhịp thở và cung cấp mức áp lực thay đổi theo từng chu kỳ hô hấp. ASV giúp ổn định nhịp thở, cải thiện tình trạng thiếu oxy và giảm các biến chứng tim mạch. Tuy nhiên do chi phí cao và yêu cầu theo dõi chặt chẽ, ASV thường được chỉ định trong những trường hợp phức tạp.(4)
EPAP (Expiratory Positive Airway Pressure) là thiết bị nhỏ gọn gắn vào lỗ mũi, cho phép thở vào dễ dàng nhưng tạo áp lực khi thở ra từ đó giữ đường thở mở. EPAP đơn giản hơn CPAP, không cần điện và dễ mang theo khi đi du lịch. Cách chữa ngưng thở khi ngủ đơn giản này phù hợp với những trường hợp nhẹ đến trung bình và không thích ứng với CPAP. Dù hiệu quả không cao bằng CPAP, EPAP vẫn giúp giảm tần suất ngưng thở và cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Dụng cụ nha khoa hay còn gọi là thiết bị chỉnh hàm miệng được thiết kế đặc biệt giúp đưa hàm dưới và lưỡi ra trước, mở rộng đường thở khi ngủ. Đây là cách chữa ngưng thở khi ngủ đơn giản, ít xâm lấn, phù hợp cho bệnh nhân ngưng thở khi ngủ nhẹ hoặc ngáy to. So với CPAP, dụng cụ này nhỏ gọn, tiện lợi hơn nhưng hiệu quả hạn chế ở những trường hợp nặng.
Sử dụng thuốc là cách chữa ngưng thở khi ngủ đơn giản. Bác sĩ sẽ chỉ định thuốc sau khi kiểm tra tình trạng bệnh cũng như đánh giá sức khỏe tổng quát cùng các yếu tố cá nhân khác ở từng trường hợp. Thuốc điều trị ngưng thở khi ngủ thường được chỉ định cho mức độ bệnh nhẹ hoặc trung bình và không đáp ứng phương pháp thở áp lực dương liên tục (CPAP).
Một số loại thuốc điển hình trong trường hợp này là thuốc kích thích hệ thần kinh trung ương, thuốc ức chế tái hấp thu norepinephrine và dopamine (NDRI) hoặc thuốc ức chế carbonic anhydrase,… Người bệnh tuyệt đối không tự ý dùng thuốc mà cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Khi các phương pháp bảo tồn không hiệu quả, phẫu thuật là cách điều trị ngưng thở khi ngủ được xem xét để điều chỉnh cấu trúc giải phẫu gây tắc nghẽn. Có nhiều dạng phẫu thuật khác nhau tùy theo vị trí và nguyên nhân:
Ngưng thở khi ngủ là một rối loạn hô hấp khá phổ biến. Thực tế việc tự điều trị tại nhà có thể áp dụng trong một số trường hợp nhất định nhưng không phải ai cũng phù hợp.
Bạn có thể áp dụng các cách chữa ngưng thở khi ngủ đơn giản tại nhà nếu:
Trong những trường hợp này, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ tại nhà như thay đổi lối sống, tập thể dục thường xuyên, điều chỉnh cân nặng hợp lý (béo phì cũng là yếu tố nguy cơ gây ra ngưng thở khi ngủ), hạn chế rượu bia và thuốc an thần, bỏ thuốc lá,…
Để lựa chọn cách chữa bệnh ngưng thở khi ngủ phù hợp và mang lại hiệu quả lâu dài, người bệnh cần dựa vào một số tiêu chí quan trọng như:
Sau khi điều trị, người bệnh vẫn có nguy cơ tái phát ngưng thở khi ngủ nếu không duy trì lối sống và thói quen sinh hoạt lành mạnh. Áp dụng các biện pháp sau có thể giúp bạn phòng ngừa bệnh tái phát:
Ngưng thở khi ngủ là tình trạng có thể kiểm soát và cải thiện bằng các cách chữa ngưng thở khi ngủ đơn giản và phù hợp. Từ thay đổi lối sống, áp dụng thiết bị hỗ trợ đến các can thiệp y khoa chuyên sâu, mỗi giải pháp đều có vai trò riêng. Quan trọng hơn hết, người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ để phòng ngừa biến chứng cũng như để cải thiện chất lượng giấc ngủ và cuộc sống.
