Đau đốt sống cổ là tình trạng phổ biến, không chỉ xuất hiện ở người cao tuổi do thoái hóa xương khớp mà còn xảy ra ở người trẻ tuổi. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng của bệnh sẽ giúp xác định phương pháp điều trị kịp thời, ngăn ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống hằng ngày. Cùng ECO Pharma tìm hiểu kỹ về bệnh đau cột sống cổ qua những nội dung dưới đây.
Cổ và lưng của cơ thể tạo thành từ những xương nhỏ gọi là đốt sống, được xếp chồng lên nhau tạo thành cột sống – có chức năng hỗ trợ đầu, bảo vệ tủy sống, và là cấu trúc chính liên kết mạng lưới dây thần kinh khắp cơ thể.
Đốt sống cổ bao gồm bảy xương trên cùng của cột sống, các xương này liên kết với nhau bằng khớp liên mấu, phối hợp cùng cơ cổ để thực hiện những động tác di chuyển đầu theo nhiều hướng. Giữa các đốt sống là đĩa đệm có tác dụng tạo nên sự linh hoạt.
Vậy đau đốt sống cổ là bệnh gì? Đau đốt sống cổ là tình trạng đau nhức, tê cứng ở vùng cổ sau gáy. Cơn đau có thể lan sang các vùng khác, chẳng hạn như vai hoặc cánh tay, kéo dài trong vài ngày hoặc vài tháng. Nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây ảnh hưởng đến các hoạt động hằng ngày của bạn, dẫn tới suy giảm chất lượng cuộc sống.
Đau đốt sống cổ có thể xảy ra với nhiều đối tượng, bất kể giới tính hay độ tuổi. Việc nhận biết các dấu hiệu sẽ giúp bạn kịp thời xác định phương pháp điều trị phù hợp. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:
Việc xác định cụ thể yếu tố gây bệnh sẽ giúp bạn có phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả. Những nguyên nhân đau đốt sống cổ phổ biến bao gồm:
Thoái hóa đốt sống cổ xảy ra khi đĩa đệm nằm giữa các đốt sống bị chèn ép và co lại, khiến phần sụn bị mòn đi, các đốt sống cọ xát vào nhau, dẫn tới hình thành gai xương nhô ra dọc theo cạnh của xương. Đôi khi, thoái hóa đốt sống cổ làm thu hẹp đường ra khỏi cột sống của các rễ thần kinh, hậu quả là rễ thần kinh bị chèn ép.
Ở hầu hết các trường hợp, thoái hóa đốt sống cổ không gây ra triệu chứng rõ rệt trong thời gian đầu. Khi bệnh trở nên nghiêm trọng hơn, thường bao gồm một số biểu hiện:
Những người từ độ tuổi 65 trở lên có tỷ lệ mắc thoái hóa đốt sống cổ lên đến 95%. Đây cũng là nguyên nhân phổ biến gây đau đốt sống cổ. (1)
Gai đốt sống cổ là bệnh lý báo hiệu xương khớp, cột sống của cơ thể đang dần thoái hóa. Tình trạng này xảy ra khi sụn khớp bị mòn, đĩa đệm xẹp xuống, dây chằng nối hai đốt sống cổ bị chùng giãn. Lúc này cơ thể sẽ tăng cường lượng canxi để tăng diện tích tiếp xúc giữa hai thân đốt sống. Theo thời gian, canxi lắng đọng và kết tủa sẽ hình thành những gai xương. Giai đoạn đầu, những gai xương này không gây đau nhức, nhưng đến khi chúng ngày càng phát triển, mọc chìa ra ở cột sống, làm hẹp ống tủy và lỗ liên hợp đốt sống sẽ khiến cơ thể bị đau đốt sống cổ.
Bạn có thể nhận biết thông qua các triệu chứng:
Bệnh phổ biến ở những đối tượng bị thoái hóa xương khớp do tuổi tác, nếu không được khắc phục kịp thời sẽ dẫn tới tình trạng đau cột sống cổ, ảnh hưởng đến các hoạt động hằng ngày.
Viêm cột sống là tình trạng viêm nhiễm ảnh hưởng đến các đốt sống và cấu trúc xung quanh cổ, gây đau, cứng và khó chịu. Bệnh có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, chẳng hạn như viêm khớp cổ, nhiễm khuẩn,…
Các triệu chứng phổ biến gồm:
Chấn thương có thể tác động đến đĩa đệm, chèn ép tủy hoặc dây thần kinh, gây đau đốt sống cổ. Trường hợp chưa ảnh hưởng đến tủy, triệu chứng phổ biến là đau nhức, tê cứng tại vùng bị tổn thương. Nếu đã ảnh hưởng đến tủy, bạn có thể cảm thấy cơn đau từ cổ lan xuống vai hoặc cánh tay; giảm cảm giác ở cánh tay, chân hoặc cơ thể; yếu cơ hoặc tê liệt cánh tay, chân.
Việc xuất hiện các triệu chứng đau đốt sống cổ sau chấn thương sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe tùy theo mức độ và vị trí bị tác động. Để tránh xảy ra biến chứng nguy hiểm, người bệnh cần đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám kịp thời.
Loãng xương là tình trạng mật độ và khối lượng xương bị suy giảm, khiến xương mỏng và yếu dần, làm tăng nguy cơ gãy xương. Đây được xem là căn bệnh thầm lặng vì thường không có triệu chứng rõ ràng, thậm chí người bệnh không biết mình mắc bệnh cho đến khi bị gãy xương. Loãng xương là nguyên nhân phổ biến gây gãy xương ở phụ nữ mãn kinh và đàn ông lớn tuổi. Tình trạng này xảy ra ở bất kỳ xương nào trên cơ thể, nhưng thường gặp nhất là xương hông, cột sống, cổ tay.
Hầu hết trường hợp bị loãng xương thường không có dấu hiệu cảnh báo. Triệu chứng phổ biến nhất là đột nhiên gãy xương, đặc biệt là sau một cú ngã nhẹ hoặc tai nạn nhỏ không gây thương tích cho cơ thể. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể nhận biết thông qua một số thay đổi cho thấy xương đang bị suy yếu, chẳng hạn như:
Xác định các yếu tố nguy cơ sẽ giúp kịp thời phòng ngừa, chẩn đoán và chữa đau đốt sống cổ, tránh gây trở ngại cho cuộc sống hằng ngày:
Nếu không được điều trị kịp thời, các triệu chứng đau đốt sống cổ sẽ tác động tiêu cực đến nhiều khía cạnh của người bệnh, từ sức khỏe cho tới chất lượng cuộc sống:
Nếu tình trạng đau đốt sống cổ kéo dài hơn 1 tuần và không có dấu hiệu cải thiện, bạn nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời. Hoặc khi cơ thể xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng:
Bác sĩ sẽ thực hiện một số biện pháp nhằm xác định nguyên nhân, mức độ đau đốt sống cổ để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp với người bệnh (2):
Bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám và kiểm tra các vấn đề chính:
Phương pháp này có thể giúp xác định nguyên nhân gây đau đốt sống cổ, bao gồm các kỹ thuật:
Các xét nghiệm trên có thể giúp phát hiện vấn đề ở đốt sống cổ dù người bệnh không có triệu chứng.
Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định người bệnh thực hiện một số xét nghiệm khác như:
Hầu hết trường hợp đau đốt sống cổ không đe dọa tính mạng và sẽ giảm đau tại nhà bằng một số biện pháp tại chỗ. Người bệnh nên áp dụng một hoặc kết hợp nhiều cách dưới đây:
Nếu cổ bị đau nhức do làm việc, học tập trong nhiều giờ, hãy dành thời gian để cơ thể nghỉ ngơi thường xuyên. Bạn có thể đứng dậy, đi lại nhẹ nhàng, duỗi cổ và vai, giảm tình trạng tê cứng hiệu quả. Đây là phương pháp dễ thực hiện với hầu hết mọi đối tượng, hạn chế nguy cơ bị thoái hóa đốt sống cổ.
Phương pháp này nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia nhằm đảm bảo an toàn và đúng kỹ thuật. Các bài tập vật lý trị liệu sẽ giúp tăng cường sức mạnh, cải thiện độ dẻo dai, giảm tê cứng, đồng thời tăng phạm vi chuyển độ của phần đầu, cổ, vai gáy. Đây là phương pháp phục hồi chức năng cho cột sống cổ an toàn, ít xâm lấn và hạn chế tác dụng phụ.
Lựa chọn chườm nóng hay chườm lạnh để giảm đau đốt sống cổ sẽ tùy thuộc vào tình trạng tổn thương. Bạn nên chườm lạnh khi gặp phải các chấn thương cấp tính, giúp giảm lưu lượng máu đến vùng bị thương, dẫn tới làm chậm phản ứng viêm và sưng. Phương pháp này có hiệu quả nhất khi áp dụng trong vòng 48 giờ kể từ thời điểm bị chấn thương. Tuy nhiên, lưu ý rằng không chườm đá trực tiếp lên da.
Chườm nóng thường được áp dụng đối với những cơn đau mạn tính ở cơ hoặc khớp, có tác dụng làm giãn mạch máu, thúc đẩy lưu thông máu, giúp các cơ bị đau và căng cứng được thư giãn.
Người bệnh đau đốt sống cổ có thể sử dụng một số loại thuốc nhằm làm giảm cơn đau, bao gồm: thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol, ibuprofen,… Trường hợp cơn đau không có dấu hiệu thuyên giảm, bác sĩ sẽ dựa vào nguyên nhân và mức độ đau để chỉ định những loại thuốc khác, chẳng hạn như thuốc chứa thành phần giảm đau corticoid, thuốc giãn cơ như cyclobenzaprine,…
Xem thêm: Các loại thuốc trị đau lưng hiệu quả
Xoa bóp, massage vùng cổ vai gáy giúp giảm đau nhức, tê cứng ở đốt sống cổ, giúp cổ hoạt động linh hoạt hơn. Tuy nhiên phương pháp này cần được thực hiện đúng kỹ thuật. Bạn hãy liên hệ các chuyên gia có kinh nghiệm để đảm bảo an toàn, tránh làm đốt sống cổ tổn thương nghiêm trọng hơn.
Đa số người bệnh đau đốt sống cổ không cần phải phẫu thuật, Tuy nhiên nếu một hoặc nhiều đốt sống bị lệch khỏi vị trí hoặc gây áp lực lên dây thần kinh, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện phẫu thuật để cải thiện.
Nguyên nhân gây đau đốt sống cổ có thể bắt nguồn từ tư thế, thói quen không phù hợp. Để phòng ngừa tình trạng này, bạn cần lưu ý điều chỉnh cách đặt cổ khi học tập, làm việc hoặc ngủ, đồng thời kết hợp các bài tập rèn luyện:
Tư thế sinh hoạt, học tập và làm việc không đúng có thể gây đau mỏi, tê cứng đốt sống cổ. Người bệnh cần lưu ý để điều chỉnh những tư thế sai lệch:
Thường xuyên rèn luyện những bài tập đốt sống cổ tại nhà là giải pháp giảm đau đốt sống cổ hiệu quả, tăng phạm vi chuyển động của cổ. ECO Pharma chia sẻ một số bài tập phổ biến dưới đây:
Lựa chọn gối có độ cao vừa phải để nâng đỡ các đốt sống cổ. Gối quá cao có thể tạo áp lực lên cơ và dây chằng dẫn tới đau nhức. Trong khi đó, gối quá thấp sẽ khiến máu dồn xuống não quá nhiều gây tụ máu, đồng thời làm cổ bị căng cơ, nhức mỏi.
Nên dùng nệm không quá mềm cũng không quá cứng, đảm bảo nâng đỡ cột sống một cách thoải mái, tránh bị cong hoặc võng khi nằm. Lưu ý cần thay mới gối và nệm định kỳ, tùy thuộc vào chất lượng và loại sản phẩm đang sử dụng. Không nên ngủ trên gối, nệm có dấu hiệu hư hỏng như lún, xẹp để tránh nguy cơ bị đau đốt sống cổ.
Bên cạnh đó, bạn có thể hỗ trợ giảm đau đốt sống cổ thông qua đường uống. Các nhà khoa học Mỹ đã nghiên cứu và khám phá ra những tinh chất từ thiên nhiên có tác dụng cải thiện sức khỏe xương khớp, giảm đau đốt sống cổ, tiêu biểu là Collagen Type 2 không biến tính, Collagen Peptide thủy phân, cùng các dưỡng chất Turmeric Root (Curcumin), Chondroitin Sulfate, Soy Lecithin Powder, Eggshell Membrane rất có hiệu quả trong việc hỗ trợ giảm đau, bảo vệ và tái tạo sụn khớp, tăng độ dẻo dai cho khớp, làm chậm quá trình thoái hóa khớp.
Những người có nguy cơ cao bị đau đốt sống cổ cần lưu ý điều chỉnh tư thế, thói quen sinh hoạt phù hợp, tránh gây áp lực lên cổ trong thời gian dài. Bên cạnh đó cần xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng bao gồm: canxi (sữa, bông cải xanh, hạnh nhân, rau chân vịt, các loại đậu), vitamin D (cá hồi, cá thu, lòng đỏ trứng, dầu cá), protein (yến mạch, đậu phụ, đậu nành), collagen (cà chua, ớt chuông, hạt điều, trái bơ, quả mọng, nước hầm xương), kẽm (tôm, cua, trứng, sữa) nhằm bảo vệ xương khớp chắc khỏe từ bên trong.
