Đau nhức xương khớp dù cấp tính hay mãn tính, đều gây khó chịu cho người bệnh. Để giảm đau tạm thời, nhiều người áp dụng liệu pháp nhiệt như chườm lạnh hoặc chườm nóng vì đây là một trong những cách dễ thực hiện tại nhà nhưng lại rất hiệu quả. Tuy nhiên người đau nhức xương khớp nên chườm nóng hay chườm lạnh? Hãy cùng ECO Pharma tìm hiểu chi tiết về chủ đề này qua bài viết dưới đây.
Đau nhức xương khớp nên chườm nóng hay chườm lạnh? Chườm nóng và chườm lạnh đều hỗ trợ giảm đau, sưng khớp, nhưng mỗi phương pháp mang lại hiệu quả khác nhau. Chườm nóng giúp giãn cơ, tăng lưu thông máu, cải thiện độ linh hoạt của khớp. Khi chườm nóng, mạch máu giãn nở, lưu lượng máu đến vùng khớp – cơ tăng lên, giúp giảm co thắt, cứng và đau khớp. Tuy nhiên, nếu khớp đang viêm, chườm nóng có thể gây sưng tấy nặng hơn do lưu lượng máu tăng.
Mặt khác, nghiên cứu từ Thư viện Y khoa Quốc gia Mỹ cho thấy, chườm lạnh giúp giảm sưng, đau thông qua việc co mạch máu, giảm lưu lượng máu và quá trình trao đổi chất tại khu vực bị tổn thương. Nhờ đó, sưng viêm được kiểm soát, mức độ giảm đau có thể đạt từ 8% – 29%. Đặc biệt, chườm lạnh cho thấy hiệu quả trong việc giảm phù nề đầu gối sau 10 buổi trị liệu. Tuy nhiên, nếu chườm quá lâu hơn 20 phút dễ gây giãn mạch ngược, làm cơn đau tái phát. Do đó, người bệnh cần tuân thủ thời gian chườm lạnh hợp lý để tránh các tác dụng phụ không mong muốn. (1)
Vậy đau xương khớp nên chườm nóng hay chườm lạnh? Chườm lạnh thường hiệu quả trong việc giảm sưng, đau ngay lập tức, nhất là trong giai đoạn viêm cấp tính. Chườm nóng phù hợp hơn để giãn cơ, giảm cứng khớp khi không có sưng viêm rõ rệt.
Chườm nóng hoạt động dựa trên nguyên lý tăng cường lưu lượng máu đến vùng khớp bị đau. Khi chườm nóng mạch giãn nở, thúc đẩy máu lưu thông tốt hơn, mang theo oxy, dưỡng chất cần thiết đến các mô, hỗ trợ giãn cơ, giảm cứng khớp. (2)
Lợi ích:
Hạn chế:
Chườm lạnh có tác dụng co mạch máu, hạn chế lưu lượng máu đến vùng bị tổn thương, làm tê các khớp bị đau, từ đó hỗ trợ giảm viêm, đau hiệu quả.
Lợi ích:
Hạn chế:
Cả chườm nóng và chườm lạnh đều có tác dụng giảm đau nhức xương khớp, nhưng mỗi phương pháp lại phù hợp cho từng tình huống cụ thể. Để chọn chính xác, cần dựa vào tình trạng đau nhức và mức độ hoạt động của người bệnh.
Trong quá trình hồi phục sau chấn thương, có thể kết hợp cả chườm nóng và lạnh để tối ưu hiệu quả. Chườm nóng giúp phục hồi mô tổn thương, còn chườm lạnh giảm sưng, đau.
Lưu ý không nên chườm lạnh ngay trước khi tập luyện vì dễ làm giảm lực cơ, ảnh hưởng đến chức năng vận động, dễ dẫn đến chấn thương. Ngoài ra, chườm nóng hoặc lạnh chỉ là một phần trong quá trình chăm sóc xương khớp, cần kết hợp với các bài tập khởi động, giãn cơ để đạt kết quả tối ưu.
Đau khớp nên chườm nóng hay chườm lạnh tùy thuộc vào tình trạng cụ thể, người bệnh cần cân nhắc áp dụng đúng cách để đạt hiệu quả tối ưu, hạn chế tối đa tổn thương.
Để tối ưu hiệu quả giảm đau khớp khi dùng biện pháp chườm nóng – lạnh, tránh những tác dụng phụ, người bệnh cần lưu ý những điều sau:
Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại túi chườm nóng, lạnh phù hợp với nhu cầu, điều kiện sử dụng. Người bệnh cũng có thể tự làm túi chườm bằng các nguyên liệu như gạo, muối, hạt – đậu rang.
Cho dù chỉ đau một khớp cũng ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể. Ví dụ, đau cổ làm hạn chế khả năng quay đầu, gây áp lực lên vai, trong khi đau đầu gối lại tác động tiêu cực đến hông, lưng, chân. Khi khả năng di chuyển của khớp bị giới hạn, tình trạng cứng khớp dần trở nên nghiêm trọng hơn. Ngoài biết đau nhức xương khớp nên chườm nóng hay chườm lạnh để áp dụng cho phù hợp, thì các biện pháp sau đây cũng hữu ích để làm giảm các cơn đau.
Kiểm soát nguyên nhân gây ra cơn đau khớp là cách hiệu quả hỗ trợ giảm đau. Người bệnh có thể dùng kháng sinh để giảm đau khớp nhiễm trùng. Các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen, naproxen giúp giảm viêm, đau khớp hiệu quả. Đối với trường hợp viêm nặng, bác sĩ có thể kê đơn corticosteroid. Đối với đau khớp không do viêm, NSAID vẫn có tác dụng, nhưng acetaminophen thường được khuyến khích nhiều hơn do an toàn và ít tác dụng phụ.
Chuyên gia vật lý trị liệu có thể hỗ trợ người bệnh tăng độ ổn định, phạm vi chuyển động cải thiện sức mạnh cơ bắp quanh khớp. Họ sẽ hướng dẫn các bài tập cụ thể để thực hiện tại nhà. Ngoài ra, các liệu pháp như siêu âm, kích thích thần kinh bằng điện, dùng dụng cụ hỗ trợ như nẹp đầu gối, xe tập đi cũng được áp dụng để giảm đau, hỗ trợ di chuyển tốt hơn.
Các bài tập thể dục nhẹ nhàng, phù hợp cũng giúp tăng cường sức khỏe mà không gây thêm tổn thương cho khớp. Tập thể dục hỗ trợ nâng cao chất lượng cuộc sống, mang lại nhiều lợi ích như:
Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe, bơi lội hữu ích cho người bị đau khớp. Cố gắng tập ít nhất 150 phút mỗi tuần (30 phút/ngày) có thể chia thành các buổi tập ngắn 10 – 15 phút mỗi lần để giảm áp lực lên khớp.
Người bệnh có thể bổ sung một số loại thực phẩm với đặc tính chống viêm, giúp giảm đau khớp hiệu quả như:
Kết hợp các loại thực phẩm này vào chế độ ăn uống hàng ngày sẽ giúp kiểm soát cơn đau khớp, cải thiện sức khỏe tổng thể. Ngoài ra, các dưỡng chất như Eggshell Membrane (chiết xuất màng vỏ trứng), Collagen Type 2 không biến tính, Collagen Peptide thủy phân, Turmeric (chiết xuất nghệ), Chondroitin Sulfate có khả năng tác động sâu vào nguyên nhân gây đau khớp. Những dưỡng chất này hỗ trợ giảm các protein gây viêm như TNF-α, interleukin 1, interleukin 6, interferon gamma từ đó ngăn chặn tình trạng viêm tiến triển, giúp giảm đau, tăng cường sự linh hoạt của khớp. Đồng thời, các dưỡng chất này còn kích thích mô liên kết sản sinh Collagen Type 2, Aggrecan, hỗ trợ tái tạo, nuôi dưỡng sụn khớp, bảo vệ màng hoạt dịch, cải thiện chất lượng dịch khớp.
Massage là phương pháp tốt để hỗ trợ giảm đau, căng thẳng ở khớp tại chỗ. Các loại massage như massage Thụy Điển, massage mô sâu hoặc massage đá nóng giúp thư giãn cơ bắp, giảm đau. Các chuyên gia massage thường tác động lực vừa phải lên các vùng khớp đau, giúp kích thích các thụ thể dưới da, gửi tín hiệu giảm đau lên não, từ đó cải thiện các cơn đau nhức.
Ngoài ra, bạn cũng có thể tự thực hiện massage tại nhà với những dụng cụ hỗ trợ đơn giản như máy massage, con lăn để thư giãn khi cần thiết.
Việc thay đổi một số thói quen trong sinh hoạt hằng ngày có thể giúp giảm áp lực lên khớp, ngăn ngừa đau khớp, bằng cách:
Giảm cân là một trong những cách hiệu quả để giảm đau khớp, đặc biệt là ở đầu gối. Một nghiên cứu cho thấy giảm 1kg cân nặng sẽ giảm được 4kg áp lực lên đầu gối. Ngoài giảm áp lực lên khớp, việc giảm cân còn giúp ngăn ngừa viêm toàn thân, cải thiện tình trạng đau khớp, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Nếu đang thừa cân, béo phì, nên giảm từ 5% – 10% trọng lượng cơ thể sẽ giúp cải thiện rõ rệt các triệu chứng đau khớp, tăng cường khả năng vận động hiệu quả.
Tóm lại, đau nhức xương khớp nên chườm nóng hay chườm lạnh phụ thuộc vào tình trạng khớp cụ thể. Đối với sưng viêm cấp tính, chườm lạnh là lựa chọn tối ưu để giảm viêm. Trong khi đó, chườm nóng lại phù hợp với chứng đau mãn tính, giúp tăng cường lưu thông máu, giảm co cứng cơ. Kết hợp các phương pháp điều trị với thay đổi lối sống, dinh dưỡng hợp lý để giảm đau, cải thiện sức khỏe khớp lâu dài.
