Đồi mồi có lây không? Liệu bệnh này có tính di truyền?

Đồi mồi là những đốm tăng sắc tố phổ biến trên da, thường xuất hiện ở người lớn tuổi. Sự hiện diện của chúng khiến nhiều người lo lắng không biết đồi mồi có lây không và có thể di truyền cho các thế hệ sau hay không. Hãy cùng ECO Pharma giải đáp chi tiết những thắc mắc này ngay sau đây.

Đồi mồi có lây không?

Đồi mồi không phải là bệnh truyền nhiễm kể cả khi tiếp xúc trực tiếp qua da. Đây là kết quả của sự tăng sắc tố melanin trên da khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Các tế bào sinh sắc tố melanin dưới tác động của tia cực tím (UV) sẽ sản xuất nhiều melanin hơn, từ đó hình thành các đốm nâu hoặc vàng nâu nhỏ trên bề mặt da. Vì vậy các đốm này chỉ đang phản ánh cơ chế bảo vệ da trước ánh nắng và không hoàn toàn liên quan đến sự lây nhiễm.

Bệnh đồi mồi có di truyền hoặc dễ lan rộng không?

Bệnh đồi mồi có yếu tố di truyền rõ rệt và lan rộng theo thời gian nếu da không được bảo vệ đúng cách. Nhiều nghiên cứu cho thấy biến thể trong gen MC1R đóng vai trò quan trọng trong sự xuất hiện của chúng. Gen này nằm trên nhiễm sắc thể thường 4q32–q34 có tính chất gen trội, nghĩa là chỉ cần cha hoặc mẹ mang biến thể này thì con cũng có khả năng cao xuất hiện đốm sắc tố.

MC1R mã hóa thụ thể melanocortin-1 nằm ở bề mặt tế bào sinh hắc tố, giữ vai trò kích thích sản xuất melanin khi tiếp xúc với tia cực tím (UV).  Những người mang biến thể gen này thường có da sáng, tóc đỏ hoặc vàng, mắt sáng và nhạy cảm hơn với ánh nắng, do đó dễ xuất hiện nhiều đốm sắc tố hơn. Theo Trung tâm Y tế Conway (Mỹ), một nghiên cứu di truyền cho thấy yếu tố di truyền chiếm tới 91% nguyên nhân dẫn đến đồi mồi của một cá nhân.

Những gen khác ngoài MC1R cũng góp phần trong sự hình thành các đốm trên da. Một số trường hợp không mang biến thể gen này vẫn xuất hiện các đốm nâu trên da. Do đó, các đốm này là kết quả của sự tương tác giữa nhiều yếu tố di truyền và môi trường.

Những yếu tố nguy cơ làm đốm đồi mồi phát triển và lan rộng

Sự xuất hiện và mức độ rõ ràng của đồi mồi phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Dưới đây là những yếu tố nguy cơ làm các đốm này phát triển và lan rộng:

• Tiếp xúc tia UV: Khi da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, đặc biệt là tia UV-B, các tế bào sinh sắc tố tăng cường sản xuất melanin. Sự tích tụ không đồng đều của melanin tạo nên các đốm sắc tố.
• Tuổi tác: Khi cơ thể già đi, làn da dần mất khả năng tự phục hồi và phân bố melanin đồng đều. Điều này giải thích vì sao các đốm nâu được xem là một dấu hiệu lão hóa (đồi mồi ánh nắng). Đốm sắc tố do lão hóa thường rõ rệt hơn sau tuổi 40, là kết quả của việc da tích lũy tác hại từ ánh nắng trong nhiều năm khiến các đốm sắc tố trở nên đậm và bền màu hơn.
• Loại da và cơ địa: Người có da sáng, tóc vàng hoặc đỏ, mắt xanh hoặc xám thường dễ xuất hiện đốm sắc tố hơn do mang biến thể của gen MC1R khiến da nhạy cảm với tia UV và sản xuất melanin không đồng đều. Tuy nhiên người da sẫm màu cũng có thể bị nếu tiếp xúc ánh nắng quá mức.
• Tiếp xúc với nguồn bức xạ nhân tạo: Ngoài ánh sáng mặt trời, các nguồn phát tia cực tím nhân tạo như giường tắm nắng, đèn UV trong thẩm mỹ hay tia chiếu xạ y tế cũng có thể kích thích hình thành đốm trên da.
• Yếu tố môi trường: Ô nhiễm không khí, khói bụi, hóa chất và nhiệt độ cao đều góp phần làm tổn hại cấu trúc da gây stress oxy hóa và thúc đẩy lão hóa. Khi kết hợp với tia UV, những yếu tố này có thể làm đồi mồi xuất hiện sớm hơn hoặc trở nên đậm màu hơn.

Đồi mồi có lây không là thắc mắc thường gặp nhưng thực tế đây chỉ là dấu hiệu lão hóa da tự nhiên, không phải bệnh truyền nhiễm nên hoàn toàn không lây từ người này sang người khác. Tuy không nguy hiểm đến sức khỏe, các đốm này lại ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ. Chăm sóc da đúng cách, kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh, thăm khám da liễu cũng như bổ sung những tinh chất hỗ trợ da từ bên trong như L-glutathione, Sakura và Pomegranate giúp hạn chế sự phát triển của các đốm sắc tố và giữ làn da tươi trẻ lâu hơn.