Ngủ trưa là thói quen tốt mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng không phải ai cũng có thói quen ngủ trưa. Nếu không ngủ trưa có sao không, không ngủ trưa có tác hại gì không, ECO Pharma mời bạn đọc theo dõi chi tiết ở bài viết sau.
Không ngủ trưa có ảnh hưởng gì không, không ngủ trưa có sao không? Không giống như giấc ngủ ban đêm là thiết yếu để duy trì sức khỏe và nhịp sinh học, giấc ngủ trưa phụ thuộc vào thói quen cũng như nhu cầu riêng của mỗi người. Nó không ảnh hưởng đến sức khỏe, sinh hoạt nếu bạn vẫn cảm thấy đủ tỉnh táo và đủ năng lượng để làm việc buổi chiều.
Nếu bạn ngủ đủ 7 – 9 tiếng vào ban đêm và cảm thấy tỉnh táo, tập trung tốt suốt buổi chiều mà không cần ngủ trưa cho thấy nhịp sinh học đang hoạt động hiệu quả và cơ thể đã nhận đủ giấc ngủ cần thiết.
Ngược lại, nếu bạn thường xuyên cảm thấy buồn ngủ, mệt mỏi hoặc uể oải vào buổi chiều khi không ngủ trưa, có thể là biểu hiện của sự rối loạn nhịp sinh học, stress thần kinh kéo dài hoặc thiếu ngủ kinh niên vào ban đêm. Ở trường hợp này, cơ thể đang báo hiệu cần được nghỉ ngơi thêm và giấc ngủ trưa cần thiết để giúp cơ thể nạp năng lượng cho buổi chiều.
Ngủ trưa là giấc ngủ ngắn kéo dài từ giữa trưa đến đầu giờ chiều. Ở Việt Nam, mọi người thường ngủ giấc trưa từ 12 giờ trưa đến 14 giờ chiều, trong khi các nhà khoa học khuyến nghị giấc ngủ trưa lý tưởng chỉ nên kéo dài không quá 30 phút.
Các nhà khoa học cho rằng giấc ngủ trưa là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi mức độ tỉnh táo giảm sút. Dưới góc nhìn thần kinh học thì đây là phản ứng tự nhiên của nhịp sinh học (circadian rhythm) và sự tích tụ adenosine – chất gây buồn ngủ trong não. Giấc ngủ trưa giúp tái tạo năng lượng, đặc biệt khi bị thiếu ngủ đêm hoặc cần tỉnh táo hơn vào giữa ngày. Khoảng 38% người trưởng thành cho biết họ thỉnh thoảng thích ngủ trưa trong ngày.(1)
Giấc ngủ trưa có cần thiết không hiện vẫn đang được các nhà nghiên cứu thảo luận. Thực tế giấc ngủ trưa không phổ biến trên thế giới, rất ít quốc gia có thói quen ngủ trưa như Việt Nam và mọi công việc buổi chiều vẫn diễn ra hiệu quả. Có thể thấy rằng, sự cần thiết của giấc ngủ trưa phụ thuộc vào văn hoá của mỗi quốc gia và thói quen ngủ của các cá nhân.
Đối với những người có thói quen ngủ trưa, duy trì giấc ngủ trưa ngắn giúp cải thiện nhận thức bằng cách tăng cường sự tỉnh táo, giảm tích tụ adenosine trong não (một chất dẫn truyền thần kinh gây buồn ngủ). Ngủ trưa ngắn cũng giúp thúc đẩy củng cố trí nhớ, tức là giúp chuyển thông tin từ trí nhớ ngắn hạn sang trí nhớ dài hạn.(2)
Một giấc ngủ ngắn ngay sau khi học kiến thức mới có thể giúp bạn ghi nhớ thông tin đó tốt hơn. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, ngủ trưa giúp hỗ trợ học tập cảm nhận (nghĩa là khả năng phân biệt các kích thích) và trí nhớ sự kiện (nhớ lại các trải nghiệm cụ thể) tốt hơn.(3)
Ngoài ra, ngủ giấc trưa ngắn đều đặn còn giúp tăng cường hệ thống miễn dịch. Thiếu ngủ làm tăng giải phóng các dấu hiệu tiền viêm và gây suy giảm miễn dịch. Việc bù đắp bằng giấc ngủ trưa trong vài ngày có thể giúp cải thiện hệ thống miễn dịch và chức năng tế bào. Một nghiên cứu nhỏ ở 11 nam giới, sau một đêm chỉ ngủ 2 giờ, khi được ngủ trưa 30 phút vào ngày hôm sau đã giúp giảm mức độ cytokine gây viêm và norepinephrine – một hóa chất kiểm soát miễn dịch.
Xem thêm: Mất ngủ trưa là như thế nào
Một giấc ngủ trưa ngắn từ 10 – 30 phút giúp phục hồi năng lượng và sự tỉnh táo, tập trung cho các hoạt động buổi chiều. Đối với người trưởng thành đã quen với việc ngủ trưa, nếu không được ngủ giấc này có thể gây ra một số tình trạng.
Chẳng hạn như:
Như đề cập, ngủ giấc trưa ngắn giúp cải thiện chức năng nhận thức (bao gồm khả năng định hướng, ngôn ngữ, trí nhớ). Vì vậy nếu bỏ giấc ngủ trưa có thể dẫn đến thiếu lượng và khó tỉnh táo vào buổi chiều do thiếu thời gian phục hồi thần kinh trung ương. Tình trạng này biểu hiện qua cảm giác mệt mỏi, giảm tập trung, tăng nguy cơ sai sót.
Nếu bạn chưa biết không ngủ trưa có tác hại gì thì bỏ qua giấc ngủ trưa sẽ làm tăng cảm giác căng thẳng, lo âu, làm suy yếu hệ miễn dịch. Nghiên cứu cho thấy ngủ trưa giúp giảm stress và hỗ trợ miễn dịch cho người thiếu ngủ.(4)
Bỏ giấc ngủ trưa có thể làm suy giảm quá trình điều hòa sản xuất cytokine (một yếu tố trung gian quan trọng kiểm soát phản ứng viêm). Thiếu hụt cytokine do thiếu ngủ trưa làm tăng nguy cơ viêm hệ thống miễn dịch và các bệnh lý liên quan đến rối loạn viêm.
Không ngủ trưa có hại không thì rối loạn cảm xúc là một tác hại phổ biến. Vì khi cơ thể và não bộ không có đủ thời gian nghỉ ngơi có thể làm tăng cảm giác căng thẳng ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát cảm xúc. Điều này có thể khiến bạn dễ cảm thấy lo lắng, tức giận hơn và khó giữ được bình tĩnh khi gặp phải những việc không vui.
Trong vòng khoảng 5 phút sau khi chìm vào giấc ngủ, nhịp tim dần chậm lại đến mức nghỉ ngơi (gọi là giấc ngủ nhẹ) giúp ổn định huyết áp. Nhưng nếu bỏ qua giấc ngủ trưa thì nghĩa là tim phải hoạt động liên tục mà không có giai đoạn giảm tải này. Điều này tương tự như việc ngủ không đủ giấc vào ban đêm, khiến hệ thần kinh giao cảm hoạt động mạnh hơn trong suốt cả ngày, dẫn đến tăng huyết áp và nhịp tim trung bình.
Thiếu ngủ thường xuyên (kể cả giấc ngủ trưa) có thể gây tăng huyết áp kéo dài, tăng nguy cơ đột quỵ và các bệnh tim mạch nguy hiểm khác.
Đối với những người có thói quen ngủ trưa, nếu vì bận rộn không thể duy trì đều đặn, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau để vượt qua cơn buồn ngủ buổi chiều.
Đối với người đã quen với việc ngủ trưa nhưng bỗng nhiên không thể ngủ được, nên ngưng sử dụng trà, cà phê vào buổi sáng và tránh ăn trưa quá no. Buổi sáng không nên thức dậy sau 8 giờ vì sẽ khó để ngủ vào giấc trưa. Sau giờ ăn trưa bạn tránh lướt điện thoại, máy vi tính hoặc tham gia các hoạt động ồn ào. Bữa trưa nên ăn sớm hơn một chút để dạ dày có thời gian tiêu hóa và bạn có thêm thời gian vào giấc. Nếu trằn trọc bạn hãy hít thở sâu nhịp nhàng trong vài phút, điều này sẽ giúp giấc ngủ đến nhanh hơn.
Đối với những người không có thói quen ngủ trưa và muốn làm điều này, trong thời gian đầu không nên cố ép bản thân. Bạn hãy nằm xuống, nhắm mắt thư giãn và đợi giấc ngủ đến từ từ.
Không ngủ trưa có sao không? Nếu bạn là người có thói quen ngủ trưa hoặc thường xuyên thiếu ngủ buổi tối, việc bỏ qua giấc ngủ trưa có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, nhận thức và hiệu suất làm việc. Không ngủ trưa có hại không là không nếu bạn không cảm thấy buồn ngủ vào buổi trưa và vẫn duy trì sự tỉnh táo, năng lượng tốt suốt cả ngày.
