Phụ nữ mãn kinh có quan hệ được không? Có ảnh hưởng sức khỏe không?

Nhiều phụ nữ lo lắng mãn kinh có quan hệ được không khi bước vào thời kỳ kết thúc sinh sản. Thực tế, chuyện chăn gối sau mãn kinh không hề chấm dứt như nhiều người lầm tưởng, nếu biết chăm sóc sức khỏe từ sớm, phụ nữ vẫn có thể duy trì đời sống tình dục viên mãn. Cùng ECO Pharma khám phá sâu hơn về vấn đề này qua bài viết sau.

Mãn kinh ảnh hưởng đến đời sống tình dục như thế nào?

Thực tế, ảnh hưởng của mãn kinh đến đời sống tình dục khác nhau giữa từng người. Một số vẫn duy trì ham muốn, thậm chí cảm thấy hứng thú hơn, trong khi số khác lại ghi nhận sự giảm sút ham muốn, khoái cảm và nhạy cảm trong quan hệ rõ rệt.

Thống kê (1) cho thấy, khoảng ½ phụ nữ ở độ tuổi 50 vẫn còn hoạt động tình dục thường xuyên. Tuy nhiên, tỷ lệ này giảm dần chỉ còn khoảng 27% ở nhóm phụ nữ ngoài 70 tuổi. Đáng chú ý, hơn ⅓ phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh gặp khó khăn trong chuyện chăn gối, gồm mất hứng thú, khó đạt cực khoái, không cảm nhận được khoái cảm như trước.

Nguyên nhân chủ yếu là do sự suy giảm nồng độ estrogen, hormone điều hòa ham muốn và tăng cường đáp ứng tình dục. Khi estrogen giảm, âm đạo sẽ khô, kém đàn hồi hơn, đồng thời khả năng tiết dịch nhờn cũng giảm, dẫn đến cảm giác đau rát khi giao hợp.

Bên cạnh đó, những thay đổi về thể chất như hình thể, cân nặng, bệnh lý mãn tính (tiểu đường, tăng huyết áp, trầm cảm…) cũng khiến phụ nữ giảm năng lượng, ảnh hưởng đến hình ảnh bản thân và làm giảm hứng thú trong quan hệ tình dục. Trong một số trường hợp, phẫu thuật vùng chậu, xạ trị còn gây hẹp âm đạo, sẹo mô và tăng độ nhạy cảm. Điều này tạo nên rào cản tâm lý, thể chất cho phụ nữ khi quan hệ.

Những thay đổi sinh lý này ngoài ảnh hưởng đến chức năng tình dục còn tác động sâu sắc đến tâm lý. Phụ nữ thường cảm thấy e ngại, tự ti hoặc xa cách với bạn đời, đặc biệt nếu thiếu sự chia sẻ, hỗ trợ từ người bạn tình.

Tuổi mãn kinh có quan hệ được không?

Phụ nữ mãn kinh vẫn có thể quan hệ tình dục bình thường. Mặc dù nội tiết tố thay đổi khiến đời sống tình dục gặp nhiều trở ngại, nhưng không vì thế mà phải từ bỏ sự thân mật, khoái cảm. Với sự hiểu biết đúng đắn, chăm sóc sức khỏe phù hợp, hỗ trợ từ bạn đời, nhiều phụ nữ vẫn duy trì được đời sống tình dục viên mãn.

Trên thực tế, nhiều người chia sẻ rằng họ cảm thấy tự do, thoải mái hơn khi “yêu” sau mãn kinh. Không còn áp lực tránh thai, cộng với sự trưởng thành trong cảm xúc giúp họ tự tin hơn trong việc thể hiện mong muốn, khám phá khoái cảm cá nhân.

>>> Xem thêm: Phụ nữ bao nhiêu tuổi thì mãn kinh? Có gì bất thường không?

Các vấn đề thường gặp khi quan hệ sau mãn kinh

Giai đoạn mãn kinh đi kèm với nhiều thay đổi tâm sinh lý, có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe tình dục:

• Khô và teo âm đạo: Estrogen giảm khiến niêm mạc âm đạo mỏng hơn, kém đàn hồi, dễ gây rát, khó chịu khi giao hợp.
• Suy giảm ham muốn: Rối loạn nội tiết tố, thêm vào đó là tình trạng căng thẳng, áp lực tâm lý làm giảm ham muốn.
• Giao hợp đau đớn: Thiếu chất bôi trơn tự nhiên, cùng sự thay đổi mô âm đạo khiến việc giao hợp trở nên khó khăn hơn. (2)
• Tác động tâm lý: Lo âu, trầm cảm, thay đổi cảm xúc có thể làm giảm nhu cầu và sự thỏa mãn tình dục.
• Yếu cơ sàn chậu: Tình trạng này gây tiểu không kiểm soát, ảnh hưởng đến cảm giác tự tin khi quan hệ tình dục.

Lợi ích của việc quan hệ tình dục đều đặn trong thời kỳ mãn kinh

Làm rõ mãn kinh còn quan hệ được không, tình dục không những giúp gắn kết cảm xúc còn đem lại nhiều lợi ích sức khỏe:

• Tăng sự thấu hiểu bản thân và người bạn đời: Sau tuổi 40 – 50, phụ nữ thường hiểu rõ hơn nhu cầu của mình, biết cách chia sẻ với bạn tình, góp phần tăng chất lượng đời sống tình dục.
• Giảm căng thẳng hiệu quả: Quan hệ tình dục kích thích cơ thể tiết ra hormone hạnh phúc như oxytocin, giúp cải thiện tâm trạng, giảm lo âu.
• Duy trì sức khỏe âm đạo: Hoạt động tình dục giúp tăng lưu lượng máu vùng chậu, giữ cho niêm mạc âm đạo khỏe mạnh, giảm tình trạng teo âm đạo.
• Cải thiện cơ sàn chậu: Cực khoái kích hoạt nhóm cơ vùng đáy chậu, giúp chúng săn chắc, hỗ trợ kiểm soát tiểu tiện tốt hơn.
• Tốt cho tim mạch: Quan hệ đều đặn được xem như một hình thức vận động, giúp tăng tuần hoàn máu, đốt cháy năng lượng hiệu quả.
• Tăng chất lượng giấc ngủ: Tình dục giúp cơ thể thư giãn, dễ đi vào giấc ngủ sâu nhờ sự tiết prolactin và giảm cortisol sau cực khoái.

Các biện pháp cải thiện đời sống tình dục sau mãn kinh

Phụ nữ mãn kinh có quan hệ được không là thắc mắc phổ biến khi bước vào giai đoạn nhiều biến đổi nội tiết. Mặc dù estrogen giảm ảnh hưởng đến ham muốn, khoái cảm, sự thoải mái khi quan hệ, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc phải từ bỏ hoạt động này.

Dưới đây là những cách hiệu quả giúp cải thiện chất lượng tình dục sau mãn kinh:

Khắc phục thay đổi thể chất

• Khô âm đạo: Do giảm nội tiết, âm đạo dễ bị khô, kém đàn hồi. Việc sử dụng chất bôi trơn gốc nước hoặc silicon trong mỗi lần quan hệ sẽ giúp giảm ma sát, tạo cảm giác dễ chịu, an toàn cho mô niêm mạc.
• Dưỡng ẩm âm đạo: Khác với bôi trơn tức thời, kem dưỡng ẩm âm đạo có tác dụng lâu dài, giúp duy trì độ ẩm tự nhiên, tăng độ mềm mại cho niêm mạc, phụ nữ nên dùng đều đặn kể cả khi không sinh hoạt tình dục.
• Estrogen tại chỗ: Các sản phẩm dạng kem, viên đặt hoặc vòng âm đạo có chứa estrogen liều thấp giúp phục hồi độ dày, độ đàn hồi của mô âm đạo. Đây là giải pháp điều trị hiệu quả đối với tình trạng teo âm đạo, cần có sự chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa.
• Đau khi giao hợp: Tình trạng này thường liên quan đến khô, teo niêm mạc. Để cải thiện, nên kéo dài màn dạo đầu, chọn tư thế thoải mái và duy trì nhịp độ nhẹ nhàng trong quá trình giao hợp. Việc giao tiếp với bạn tình cũng góp phần giảm cảm giác đau và tăng khoái cảm.
• Tăng cường cơ sàn chậu: Các bài tập kegel giúp cải thiện tuần hoàn vùng chậu, nâng cao khả năng kiểm soát cơ, từ đó tăng độ nhạy cảm, khoái cảm khi giao hợp.

Hồi phục ham muốn tình dục

• Giao tiếp cởi mở: Chia sẻ cảm xúc và nhu cầu với bạn tình giúp tăng sự gắn kết, hiểu nhau hơn trong chuyện gối chăn.
• Chú trọng sự thân mật: Quan hệ tình dục không chỉ giới hạn ở giao hợp. Những hành động như vuốt ve, ôm hôn, massage cũng góp phần tăng khoái cảm, kết nối cảm xúc.
• Liệu pháp hormone thay thế (HRT): Bổ sung estrogen hoặc kết hợp estrogen – progestin có thể hỗ trợ phục hồi ham muốn ở một số người. Tuy nhiên, phụ nữ cần bác sĩ được tư vấn kỹ lưỡng trước khi dùng để đảm bảo an toàn.

Điều chỉnh lối sống

• Quản lý căng thẳng: Tâm lý bất ổn, căng thẳng kéo dài là nguyên nhân làm giảm ham muốn tình dục. Hãy áp dụng các kỹ thuật thư giãn như thiền định, yoga, hít thở sâu để giảm lo âu, điều hòa cảm xúc, nâng cao chất lượng quan hệ lứa đôi.
• Cải thiện giấc ngủ: Khảo sát (3) sức khỏe quốc gia Mỹ (2015) cho thấy phụ nữ ở độ tuổi 40 – 59 có nguy cơ thiếu ngủ, khó ngủ và mất ngủ mãn tính cao hơn so với nhóm tiền mãn kinh. Tình trạng này làm giảm năng lượng, ảnh hưởng tiêu cực đến điều hòa hormone và cảm xúc. Do đó, phụ nữ nên duy trì ngủ đủ 7 – 9 tiếng mỗi đêm, tạo không gian ngủ yên tĩnh, thoáng mát để hỗ trợ quá trình hồi phục sinh lý và tinh thần.
• Thiết lập chế độ dinh dưỡng lành mạnh: Một chế độ dinh dưỡng cân bằng, giàu vitamin, khoáng chất, omega-3 và chất chống oxy hóa sẽ hỗ trợ quá trình sản sinh hormone, ổn định nội tiết tố, duy trì sinh lực và cải thiện cảm xúc tích cực khi quan hệ tình dục.
• Tập luyện thể chất đều đặn: Hoạt động thể lực như đi bộ, bơi lội, aerobic giúp tăng cường lưu thông máu, sức bền và hỗ trợ kiểm soát cân nặng. Bên cạnh đó, tập luyện còn thúc đẩy sản sinh endorphin, hormone hạnh phúc, từ đó nâng cao khoái cảm, chất lượng tình dục.
• Hạn chế rượu và thuốc lá: Rượu và nicotin ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tim, cản trở lưu thông máu đến cơ quan sinh dục, làm giảm hưng phấn và khoái cảm. Hạn chế sử dụng các chất này là bước quan trọng để duy trì đời sống tình dục lành mạnh.

Để duy trì chất lượng sống, đời sống tình dục ở độ tuổi mãn kinh, từ sau tuổi 40, phụ nữ nên chủ động thăm khám định kỳ 6 tháng/lần. Việc theo dõi chức năng nội tiết, tầm soát sớm các rối loạn liên quan giúp kiểm soát hiệu quả các triệu chứng tiền mãn kinh – mãn kinh.

Nguyên nhân sâu xa của những thay đổi thể chất, cảm xúc trong giai đoạn này thường xuất phát từ sự suy giảm hoạt động của hệ trục Não bộ – Tuyến yên – Buồng trứng. Khi trục này rối loạn, bộ ba nội tiết tố nữ gồm estrogen, progesterone, testosterone mất cân bằng, ảnh hưởng trực tiếp đến tâm trạng, làn da, sinh lý và ham muốn tình dục.

Để hỗ trợ cơ thể thích nghi tốt hơn, phụ nữ nên bổ sung tinh chất Lepidium Meyenii – tinh chất có nguồn gốc tự nhiên, chiết xuất từ Maca Peru đã được nghiên cứu tại Mỹ. Tinh chất này có khả năng hỗ trợ điều hòa hoạt động trục nội tiết sinh dục nữ, từ đó giúp ổn định hormone, duy trì sức khỏe sinh lý, cải thiện tinh thần và giữ gìn vẻ ngoài tươi trẻ.

Những lưu ý khi quan hệ tình dục trong giai đoạn mãn kinh

Mãn kinh có quan hệ được không? Câu trả lời là có, nhưng việc duy trì sự thân mật đòi hỏi thấu hiểu, kiên nhẫn và điều chỉnh phù hợp.

Dưới đây là những điều phụ nữ nên lưu tâm khi quan hệ sau mãn kinh:

• Tôn trọng cơ thể: Kích thích và tiết dịch có thể chậm hơn do đó hãy kiên nhẫn, kéo dài màn dạo đầu, đừng quá lo lắng nếu cảm xúc đến muộn hơn.
• Dùng chất bôi trơn đúng cách: Luôn sẵn sàng bôi trơn để giảm ma sát, tăng khoái cảm. Chọn loại không gây kích ứng và dễ rửa sạch.
• Thử các tư thế phù hợp: Một số tư thế giúp giảm áp lực lên vùng nhạy cảm, tăng khoái cảm mà không gây đau. Có thể sử dụng gối hỗ trợ khi cần.
• Nghe theo cảm giác của bản thân: Nếu xuất hiện cảm giác đau rát, khó chịu, nên dừng lại ngay để tránh tạo ám ảnh tiêu cực về hoạt động tình dục.
• Chấp nhận sự thay đổi: Đừng so sánh cơ thể hiện tại với quá khứ. Hãy đón nhận sự mới mẻ trong khoái cảm ở từng giai đoạn cuộc đời.
• Lưu ý tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc có thể làm giảm ham muốn, gây khô âm đạo. Nếu nhận thấy những thay đổi bất thường trong cảm giác, nhu cầu sinh lý, hãy trao đổi trực tiếp với bác sĩ để được đánh giá, điều chỉnh thuốc kịp thời.
• Kiểm soát bệnh nền: Các vấn đề sức khỏe như tiểu đường, tăng huyết áp, rối loạn tuyến giáp đều có thể ảnh hưởng đến chức năng tình dục. Do đó, điều trị tích cực, kiểm soát tốt bệnh nền sẽ giúp cải thiện tốt trải nghiệm khi quan hệ tình dục.
• Chủ động tìm chuyên gia hỗ trợ: Nếu gặp khó khăn kéo dài, đừng ngần ngại tìm đến bác sĩ sản phụ khoa, chuyên gia nội tiết để được hỗ trợ chuyên sâu, đồng thời giải đáp thắc mắc phụ nữ mãn kinh có còn quan hệ được không.

Các câu hỏi thường gặp

Bên nỗi lo mãn kinh rồi có quan hệ được không, nhiều phụ nữ còn cảm thấy bối rối với những thay đổi trong đời sống tình dục như:

1. Quan hệ khi mãn kinh có đau không?

Tình trạng đau khi giao hợp ảnh hưởng đến khoảng 17 – 45% phụ nữ mãn kinh. Nguyên nhân chủ yếu do estrogen giảm làm thành âm đạo mỏng, khô và độ đàn hồi kém.

2. Mãn kinh có còn ham muốn không?

Nhiều phụ nữ vẫn duy trì ham muốn tình dục sau mãn kinh, dù cường độ có thể giảm. Thậm chí, một số phụ nữ còn cảm thấy hài lòng hơn vì không còn áp lực mang thai và có nhiều thời gian cho sự thân mật.

3. Có cần sử dụng biện pháp bảo vệ khi quan hệ sau mãn kinh?

Mặc dù không còn lo ngại việc mang thai, dùng biện pháp bảo vệ vẫn rất cần thiết. Khi nồng độ estrogen suy giảm, mô âm đạo sẽ mỏng và nhạy cảm hơn, làm tăng nguy cơ tổn thương, lây nhiễm các bệnh qua đường tình dục (STI). Do đó, dùng bao cao su khi quan hệ tình dục là lựa chọn an toàn, giúp phòng ngừa hiệu quả các bệnh lây nhiễm, bảo vệ sức khỏe sinh dục trong giai đoạn mãn kinh.

4. Quan hệ sau mãn kinh có gây viêm nhiễm không?

Khi mô âm đạo trở nên khô và mỏng, nguy cơ viêm nhiễm âm đạo, đường tiết niệu (UTI) tăng cao. Để phòng tránh, ưu tiên dùng chất bôi trơn, giữ vệ sinh vùng kín, duy trì tần suất quan hệ tình dục hợp lý và khám phụ khoa định kỳ. Trong trường hợp viêm nhiễm tái phát, bác sĩ có thể chỉ định dùng estrogen âm đạo để cải thiện tình trạng.

Mãn kinh có quan hệ được không? Quan hệ tình dục trong giai đoạn mãn kinh vẫn khả thi và mang đến nhiều lợi ích cho thể chất và tinh thần. Việc tập trung chăm sóc sức khỏe đúng cách, chuẩn bị tâm lý vững vàng và có sự đồng hành từ bạn đời, phụ nữ vẫn có thể duy trì đời sống tình dục viên mãn, chủ động và tích cực trong tuổi mãn kinh.