Men gan tăng cao cho thấy cần phải điều chỉnh lại chế độ ăn uống phù hợp hơn. Bánh mì là loại thực phẩm phổ biến liệu có nên ăn? Trong bài viết này, hãy cùng ECO Pharma tìm hiểu xem người men gan cao có ăn bánh mì được không để bảo vệ sức khỏe gan của bạn.
Người bị men gan cao có thể ăn bánh mì. Thậm chí bánh mì nguyên cám và bánh mì từ ngũ cốc nguyên hạt còn có khả năng hỗ trợ gan vì có hàm hàm lượng chất xơ cao; và chất xơ, khoáng chất, vitamin cũng nhiều hơn so với bánh mì trắng tinh chế. Nghiên cứu cho thấy việc ăn bánh mì nguyên cám giúp ngăn ngừa sự tích tụ mỡ gan và có thể cải thiện tình trạng men gan tăng cao thông qua nhiều cơ chế. Ví dụ như nguồn chất xơ của nó giúp điều chỉnh hệ vi sinh đường ruột, ức chế viêm gan, viêm toàn thân, đồng thời tăng hoạt động của các enzyme chống oxy hóa và thải độc trong gan. Hoặc chỉ số đường huyết thấp của nó giúp duy trì mức đường huyết ổn định để giảm áp lực chuyển hóa lên gan.
Mặc dù bánh mì là nguồn thực phẩm chứa nhiều carbohydrate phức tạp, protein, chất xơ, vitamin nhóm B, khoáng chất như canxi, sắt, magie, magan, selen, cung cấp năng lượng cần thiết cho cơ thể và cũng tốt cho gan nhưng người men gan tăng cần tránh ăn bánh mì trắng tinh chế, các loại bánh mì chứa nhiều chất bảo quản, phụ gia công nghiệp. Bởi vì chúng có thể làm tăng đường huyết nhanh chóng, buộc gan phải hoạt động nhiều hơn để chuyển hóa, có thể làm tích tụ mỡ gan. Một nghiên cứu chỉ ra rằng thực phẩm siêu chế biến bao gồm bánh mì công nghiệp có liên quan đến tăng nguy cơ các bệnh lý về gan như gan nhiễm mỡ và xơ gan.
Bạn nên ăn bánh mì nguyên cám để nhận được những lợi ích sau đây.
Bánh mì nguyên cám chứa carbohydrate phức tạp, giúp cung cấp năng lượng ổn định và kéo dài cho cơ thể. Việc này có ích đối với người bệnh có men gan tăng cao vì gan tổn thương cần nguồn năng lượng để hấp thu nhưng không gây áp lực lên quá trình chuyển hóa. Carbohydrate phức tạp giúp duy trì mức đường huyết ổn định, từ đó giảm căng thẳng chuyến hóa cho gan.
Bánh mì làm từ ngũ cốc nguyên hạt giàu chất xơ, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chức năng gan. Chất xơ giúp giảm hấp thu cholesterol và chất béo xấu, đồng thời thúc đẩy quá trình thải độc qua đường ruột. Theo đó, chất xơ có thể điều chỉnh hệ vi sinh đường ruột và ức chế viêm gan cũng như viêm toàn thân để giảm nguy cơ xơ gan. Ngoài ra, chất xơ cũng có thể thúc đẩy hoạt động của các enzyme chống oxy hóa và thải độc trong gan. (1)
Chất xơ và carbohydrate phức tạp trong bánh mì nguyên cám giúp tạo cảm giác no lâu hơn, hạn chế việc ăn vặt hoặc tiêu thụ thực phẩm không lành mạnh. Việc kiểm soát cân nặng là yếu tố quan trọng trong việc quản lý men gan tăng, đặc biệt đối với những người mắc gan nhiễm mỡ.
Bánh mì nguyên cám không chứa cholesterol, góp phần làm giảm gánh nặng chuyển hóa lipid cho gan. Do gan là cơ quan chính đảm nhiệm vai trò tổng hợp và chuyển hóa cholesterol, việc hạn chế lượng cholesterol đưa vào từ thực phẩm có thể giúp giảm áp lực cho hoạt động của gan. Điều này đặc biệt quan trọng vì gan giữ vai trò trung tâm trong quá trình tổng hợp axit béo và điều hòa chuyển hóa lipid trong cơ thể.
Bánh mì, đặc biệt là bánh mì nguyên cám, có thể kết hợp linh hoạt với nhiều loại thực phẩm được chứng minh là có lợi cho gan như rau xanh, protein nạc và dầu ô liu. Rau xanh giúp giảm tích tụ mỡ trong gan, góp phần ngăn ngừa tiến triển của gan nhiễm mỡ. Trong khi đó, protein nạc cung cấp nguồn đạm chất lượng cao, hỗ trợ tái tạo tế bào gan mà không làm tăng gánh nặng chuyển hóa cho cơ quan này.
So với các loại tinh bột tinh chế như cơm trắng hoặc bánh mì trắng, bánh mì nguyên cám là lựa chọn thay thế hợp lý hơn trong chế độ ăn dành cho người cần bảo vệ gan. Tinh bột tinh chế có chỉ số đường huyết cao, làm tăng glucose máu đột ngột, buộc gan phải tăng cường hoạt động để điều hòa đường huyết. Ngược lại, bánh mì nguyên cám có chỉ số glycemic thấp hơn, giúp ổn định đường huyết và giảm áp lực chuyển hóa lên gan, từ đó hỗ trợ cải thiện chức năng gan một cách hiệu quả.
Men gan cao có ăn bánh mì được không? Ngoài lợi ích thì bánh mì cũng có những mặt hạn chế đối với sức khỏe gan. Vì vậy không phải loại bánh mì nào cũng tốt để ăn.
Ăn bánh mì trắng, bánh mì ngọt và các loại bánh mì chứa nhiều chất bảo quản, chất béo bão hòa không tốt cho người đang bị tăng men gan vì:
Bánh mì trắng và các sản phẩm từ bột mì tinh luyện có chỉ số đường huyết (GI) cao. Chúng sẽ làm tăng nhanh glucose máu và kích thích cơ thể tiết insulin mạnh dẫn đến tăng gánh nặng chuyển hóa. Bởi vì gan phải tăng cường hoạt động để xử lý glucose và chuyển hóa năng lượng. Thậm chí, nghiên cứu đã chỉ ra chế độ ăn giàu carbohydrate tinh chế như bánh mì trắng có liên quan đến sự gia tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) do thúc đẩy tích tụ lipid trong gan thông qua cơ chế tăng insulin và giảm oxy hóa axit béo.
Nhiều loại bánh mì tinh chế chứa chất bảo quản và phụ gia có thể gây hại cho gan. Các chất bảo quản có thể làm tăng tác động xấu lên chức năng gan và chuyển hóa lipid. Các chất bảo quản này có thể làm tăng tính thấm ruột, gây rối loạn chức năng gan và ảnh hưởng đến chỉ số men gan.
Một số loại bánh mì tinh chế có thể chứa các chất béo bão hòa hoặc chất béo chuyển hóa là những yếu tố nguy cơ làm tăng LDL-cholesterol (xấu) và gây rối loạn lipid máu. Vì gan đóng vai trò trung tâm trong quá trình tổng hợp và chuyển hóa lipoprotein, việc tiêu thụ các loại chất béo không lành mạnh có thể làm tăng gánh nặng chuyển hóa và gây tổn thương chức năng gan, đặc biệt ở người có sẵn bệnh nền gan nhiễm mỡ hoặc tăng men gan.
Việc ăn nhiều bánh mì, kể cả bánh mì nguyên cám để thay thế hoàn toàn cho các thực phẩm chính như cơm hoặc rau củ mà không đảm bảo sự đa dạng dinh dưỡng có thể dẫn đến thiếu hụt vi chất thiết yếu cho gan. Gan cần nhiều loại vitamin (đặc biệt là nhóm B, vitamin E) và khoáng chất (như selen, kẽm) để duy trì các chức năng chuyển hóa, chống oxy hóa và thải độc.
Bánh mì ngọt, bánh có nhân kem hoặc đường thường chứa lượng calo cao nhưng giá trị dinh dưỡng thấp (calo rỗng). Việc tiêu thụ thường xuyên có thể dẫn đến thừa cân, một yếu tố nguy cơ hàng đầu trong tiến triển của gan nhiễm mỡ và tăng men gan. Béo phì có liên quan đến sự tăng cao của các enzyme gan như ALT, AST và GGT. Đây là dấu hiệu tổn thương tế bào gan.
Gan hoạt động theo nhịp sinh học với chức năng chuyển hóa thải độc chủ yếu vào ban ngày và tự phục hồi vào ban đêm. Việc ăn bánh mì vào buổi tối hoặc khuya, đặc biệt với loại bánh mì chứa nhiều carbohydrate và chất béo buộc gan phải chuyên sản chế độ chuyển hóa thay vì phục hồi. Điều này có thể thúc đẩy sự tích mỡ trong gan, đồng thời tăng nguy cơ viêm gan mạn tính.
Đối với người bị men gan cao, chọn loại bánh mì lành mạnh không chỉ hỗ trợ cải thiện chức năng gan mà còn hạn chế nguy cơ tăng mỡ máu và tích tụ mỡ trong gan. Người tăng men gan nên chọn bánh mì nguyên cám vì loại bánh mì này được làm từ ngũ cốc nguyên hạt, giữ lại đầy đủ các phần hạt. Bánh mì nguyên cám giàu chất xơ, vitamin, khoáng chất và các hợp chất chống oxy hóa có lợi cho gan. Chất xơ trong bánh mì nguyên cám giúp điều hòa đường huyết, giảm hấp thu cholesterol và hỗ trợ tiêu hóa, từ đó giảm gánh nặng chuyển hóa cho gan. (2)
Bánh mì lên men tự nhiên cũng là lựa chọn tốt cho người bệnh. Quá trình lên men tự nhiên giúp giảm lượng phytate – một chất có thể cản trở hấp thu khoáng chất và cải thiện khả năng tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng. Ngoài ra, bánh mì lên men tự nhiên có chỉ số đường huyết thấp hơn, giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả hơn, tránh gây áp lực cho gan trong chuyển hóa carbohydrate.
Bánh mì làm từ ngũ cốc nảy mầm có hàm lượng dinh dưỡng cao, đặc biệt giàu vitamin nhóm B và chất chống oxy hóa. Chỉ số đường huyết trong loại bánh mình này thấp, giúp duy trì mức đường huyết ổn định và hỗ trợ chức năng gan. Ngoài ra, bánh mì làm từ các loại ngũ cốc như yến mạch, lúa mạch đen cũng chứa nhiều chất xơ hòa tan beta-glucan, có tác dụng giảm cholesterol máu và hỗ trợ sức khỏe gan.
Người có men gan tăng cao nên tránh các loại bánh mì từ bột mì tinh chế, bánh mì ngọt hoặc bánh mì chứa nhiều phụ gia, chất bảo quản, đường và chất béo không lành mạnh. Những thành phần này có thể làm tăng gánh nặng chuyển hóa cho gan và làm tăng men gan. Ngoài ra, bạn nên kết hợp ăn bánh mì với các loại thực phẩm lành mạnh cho gan như rau xanh, protein nạc và chất béo tốt; tránh ăn kèm bánh mì với thực phẩm chế biến sẵn.
Men gan cao có ăn bánh mì được không sẽ phụ thuộc vào loại bánh mì. Theo đó, người bệnh vẫn có thể ăn bánh mì, ưu tiên bánh mì nguyên cám, ít đường, không chất béo bão hòa và kết hợp hợp lý với các thực phẩm lành mạnh cho gan sẽ giúp giảm gánh nặng cho gan và hỗ trợ kiểm soát men gan hiệu quả. Đừng quên duy trì chế độ ăn cân bằng, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, kết hợp tập luyện và khám gan định kỳ để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
