Rối loạn điều tiết mắt bao lâu khỏi để hồi phục? Có lâu không?

Rối loạn điều tiết khiến mắt khó tập trung, dễ mỏi, nhìn mờ khi chuyển đổi khoảng cách. Nhiều người thắc mắc rối loạn điều tiết mắt bao lâu khỏi, liệu có phục hồi không? Cùng ECO Pharma tìm hiểu chi tiết vấn đề này qua bài viết sau.

Rối loạn điều tiết ở mắt là gì?

Rối loạn điều tiết mắt là tình trạng suy giảm chức năng điều tiết, tức khả năng thay đổi tiêu cự để nhìn rõ ở các khoảng cách khác nhau. Đây là dạng rối loạn thường gặp ở trẻ em và người lớn thường xuyên làm việc với cự ly gần như đọc sách, dùng máy vi tính, điện thoại. (1)

Điều tiết là quá trình mắt điều chỉnh độ hội tụ để tạo hình ảnh rõ nét trên võng mạc. Khi nhìn vật ở gần, thể thủy tinh phồng lên nhờ sự co thắt cơ thể mi, giúp tăng độ hội tụ. Ngược lại, khi quan sát vật ở xa, thể thủy tinh dẹt lại, cơ thể mi giãn ra. Đôi mắt khỏe mạnh sẽ linh hoạt thay đổi độ hội tụ này theo nhu cầu nhìn gần và xa.

Ở người mắc rối loạn điều tiết mắt, cơ chế điều chỉnh này bị trục trặc, khiến mắt không thể thay đổi tiêu cự hiệu quả. Người bệnh sẽ gặp phải tình trạng nhìn mờ khi chuyển từ khoảng cách này sang khoảng cách khác hoặc không thể duy trì tiêu điểm rõ nét khi nhìn gần trong thời gian dài. (2)

Rối loạn điều tiết được chia thành ba nhóm chính:

• Giảm biên độ điều tiết: Mắt khó duy trì sự hội tụ ở khoảng cách gần, làm người bệnh phải cố gắng nhiều hơn để thấy hình ảnh rõ nét.
• Rối loạn điều tiết linh hoạt: Mắt không thể điều chỉnh tiêu điểm một cách linh hoạt khi chuyển nhanh từ nhìn gần sang xa và ngược lại. Quá trình chuyển đổi bị trì hoãn hoặc không chính xác, gây khó chịu, nhìn mờ thoáng qua.
• Co thắt điều tiết: Tình trạng cơ thể mi co thắt quá mức, làm cho thấu kính không thể thư giãn đúng cách. Điều này dẫn đến việc hình ảnh bị mờ ở cả khoảng cách gần và xa, kèm theo cảm giác căng tức, nhức mỏi mắt.

Nguyên nhân gây rối loạn điều tiết mắt

Rối loạn điều tiết mắt có khỏi không và nguyên nhân gây bệnh do đâu? Tình trạng này có thể khởi phát bởi nhiều yếu tố khác nhau như: (3)

Nguyên nhân chính gây rối loạn chức năng điều tiết

• Mỏi mắt do hoạt động thị lực gần kéo dài: Việc liên tục đọc sách, làm việc với máy vi tính, điện thoại hoặc các công việc đòi hỏi nhìn gần trong thời gian dài khiến cơ thể mi hoạt động quá mức.
• Lão hóa thủy tinh thể: Về già, thủy tinh thể dần mất đi tính đàn hồi tự nhiên, làm giảm khả năng phồng lên khi cần tập trung nhìn vào vật thể gần. Đây là nguyên nhân phổ biến làm giảm biên độ điều tiết, thường thấy ở người trung niên, cao tuổi.
• Tật khúc xạ chưa được điều chỉnh: Những người mắc cận thị, viễn thị, loạn thị mà không đeo kính đúng độ sẽ khiến mắt điều tiết liên tục để nhìn rõ, từ đó làm rối loạn khả năng hội tụ tự nhiên.
• Tổn thương, rối loạn thần kinh: Một số bệnh lý thần kinh làm gián đoạn sự phối hợp giữa mắt và hệ thần kinh trung ương. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến cơ chế điều tiết, gây khó khăn trong việc duy trì hình ảnh rõ nét.
• Căng thẳng thị giác mãn tính: Các ngành nghề đòi hỏi độ chính xác cao như thiết kế đồ họa, kế toán, sửa vi mạch… khiến mắt không có thời gian nghỉ ngơi hợp lý. Hệ thống điều tiết phải chịu áp lực liên tục trong thời gian dài sẽ bị yếu đi, dẫn đến rối loạn.

Các yếu tố nguy cơ

• Đặc thù công việc và thói quen sinh hoạt: Những người thường xuyên làm việc với khoảng cách gần như nhân viên văn phòng, học sinh, người thêu thùa… có nguy cơ cao bị rối loạn điều tiết cao nếu không tuân thủ các nguyên tắc chăm sóc mắt hợp lý.
• Tuổi tác: Tình trạng suy giảm khả năng điều tiết theo tuổi, nhất là sau tuổi 40, là yếu tố hiển nhiên do sự xơ hóa và mất đàn hồi của thủy tinh thể.
• Yếu tố di truyền: Người có tiền sử gia đình mắc các rối loạn điều tiết có nguy cơ mắc bệnh cao hơn, đặc biệt nếu kết hợp với các yếu tố môi trường bất lợi cho mắt.
• Tình trạng bệnh lý toàn thân: Một số bệnh nội khoa như tiểu đường, bệnh tự miễn gián tiếp ảnh hưởng đến hoạt động của cơ thể mi và hệ thống điều tiết của mắt, nhất là khi bệnh không được kiểm soát tốt.
• Vệ sinh thị giác kém: Làm việc trong điều kiện thiếu sáng, khoảng cách nhìn không chuẩn, dùng thiết bị điện tử liên tục mà không cho mắt nghỉ ngơi… đều là những yếu tố khiến mắt nhanh mỏi, dễ dẫn đến rối loạn điều tiết.

Rối loạn điều tiết mắt bao lâu khỏi?

Thời gian phục hồi rối loạn điều tiết phụ thuộc vào mức độ tổn thương và phương pháp điều trị được áp dụng.

1. Trường hợp nhẹ

Nếu bị rối loạn điều tiết nhẹ, người bệnh chỉ gặp khó khăn tạm thời trong việc tập trung nhìn gần, kèm theo mỏi mắt. Việc đeo kính thuốc phù hợp kết hợp với các bài tập điều tiết đơn giản có thể cải thiện triệu chứng. Hầu hết người bệnh sẽ phục hồi trong vòng 4 tuần nếu tuân thủ đúng hướng dẫn điều trị. (4)

2. Trường hợp trung bình

Rối loạn điều tiết ở mức độ trung bình thường đòi hỏi can thiệp sâu hơn. Ngoài kính thuốc, bác sĩ có thể chỉ định liệu pháp thị lực, gồm các bài tập được thiết kế để tăng cường khả năng hội tụ và điều tiết của mắt. Thời gian hồi phục có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, tùy thuộc vào cường độ luyện tập, khả năng đáp ứng của mỗi người.

3. Trường hợp nặng

Ở mức độ nặng, rối loạn điều tiết thường đi kèm các bệnh lý thị giác khác như nhược thị. Điều trị lúc này cần kết hợp nhiều phương pháp như liệu pháp thị lực chuyên sâu, liệu pháp che mắt hoặc dùng thuốc nhỏ mắt gây liệt điều tiết như atropine hoặc cyclopentolate. (5)

• Atropine có thể làm giãn cơ thể mi từ 7 – 12 ngày.
• Cyclopentolate thường duy trì tác dụng trong vòng 24 giờ.

Tùy theo mức độ đáp ứng và tuân thủ điều trị, quá trình phục hồi ở nhóm này có thể kéo dài từ vài tháng đến hơn một năm.

Cách điều trị và cải thiện rối loạn điều tiết mắt

Để trả lời câu hỏi rối loạn điều tiết mắt bao lâu khỏi, điều quan trọng là lựa chọn đúng phương pháp điều trị, phù hợp với mức độ rối loạn, tình trạng mắt của từng người.

Dưới đây là những biện pháp điều trị phổ biến:

1. Đeo kính điều chỉnh

Kính thuốc là lựa chọn đầu tiên trong điều trị rối loạn điều tiết, thích hợp nếu người bệnh có kèm theo tật khúc xạ như cận thị, viễn thị, loạn thị. Đeo kính đúng độ giúp giảm bớt gánh nặng cho cơ thể mi, hạn chế hiện tượng nhìn mờ, mỏi mắt.

Ở người bị lão thị nên đeo kính hai tròng, đa tròng giúp mắt chuyển đổi tiêu điểm linh hoạt hơn giữa các khoảng cách. Ngoài ra, kính hỗ trợ điều tiết cũng được khuyến nghị cho những người phải làm việc ở cự ly gần trong thời gian dài, giúp mắt bớt căng thẳng, mệt mỏi.

2. Tập luyện thị lực

Các bài tập điều tiết được thiết kế để cải thiện khả năng hội tụ và tăng tính linh hoạt cho hệ cơ mi, gồm:

• Tập nhìn gần – nhìn xa luân phiên để tăng phản xạ điều tiết.
• Đưa ngón tay lại gần – ra xa giúp kích thích khả năng hội tụ.
• Sử dụng bảng tập thị lực với chữ và hình ảnh nhằm luyện khả năng tập trung.

Duy trì luyện tập hàng ngày, có thể cải thiện chức năng điều tiết rõ rệt trong vài tuần đến vài tháng.

3. Điều chỉnh thói quen sử dụng mắt

Điều chỉnh lối sống, thói quen sinh hoạt góp phần hỗ trợ điều trị rối loạn điều tiết.

• Hạn chế tiếp xúc với màn hình kỹ thuật số trong thời gian dài để giảm tác động tiêu cực từ ánh sáng xanh.
• Áp dụng quy tắc 20 – 20 – 20, sau mỗi 20 phút làm việc gần, hãy nhìn xa 20 bước chân (khoảng 6 mét) trong ít nhất 20 giây để mắt có thời gian thư giãn.
• Làm việc dưới ánh sáng đầy đủ, ngồi đúng tư thế giúp mắt không phải điều tiết quá mức.

4. Sử dụng thuốc hoặc nhỏ mắt theo chỉ định

Nếu bị co cứng điều tiết hoặc giảm biên độ điều tiết, bác sĩ có thể chỉ định thuốc nhỏ mắt chuyên dụng như atropine làm giãn cơ thể mi, hiệu quả kéo dài từ 7 – 12 ngày; cyclopentolate có tác dụng ngắn hơn, thường trong 24 giờ. Cả hai loại đều giúp mắt thư giãn, giảm áp lực điều tiết.

Ngoài ra, nước mắt nhân tạo cũng được sử dụng để duy trì độ ẩm, giảm khô mắt – yếu tố góp phần gây căng thẳng thị giác.

5. Bổ sung dinh dưỡng hỗ trợ mắt

Chế độ dinh dưỡng giàu vitamin A, C, E, cùng các hoạt chất lutein, zeaxanthin, omega-3 hỗ trợ bảo vệ võng mạc, duy trì chức năng điều tiết. Bạn có thể bổ sung các thực phẩm như cá hồi, cà rốt, rau lá màu xanh đậm, hạt hạnh nhân thường xuyên. Uống đủ 2 lít nước hằng ngày cũng giúp giữ ẩm cho mắt, giảm cảm giác mỏi, khô rát.

Bên cạnh đó, tinh chất Broccophane (chiết xuất từ bông cải xanh Broccoli) có khả năng tăng cường Thioredoxin, chất chống oxy hóa nội sinh giúp:

• Bảo vệ tế bào biểu mô sắc tố võng mạc và thủy tinh thể khỏi tác động của ánh sáng xanh.
• Hỗ trợ cải thiện thị lực, giảm nhòe, mờ mắt, đau nhức, khô rát.
• Tăng cường điều tiết, phòng ngừa hội chứng thị giác màn hình (CVS).
• Góp phần làm chậm tiến triển đục thủy tinh thể, thoái hóa hoàng điểm, bảo vệ mắt khỏi tổn thương do tiểu đường, tim mạch.

6. Khám chuyên khoa mắt định kỳ

Việc thăm khám định kỳ ít nhất 6 tháng/lần giúp phát hiện sớm các rối loạn điều tiết và có hướng xử lý phù hợp. Nếu tình trạng nhìn mờ, mỏi mắt, khó tập trung vẫn kéo dài cho dù đã áp dụng các biện pháp cải thiện, người bệnh nên khám lại để bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp, chuyên sâu hơn.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Trong quá trình theo dõi tiến triển điều trị, tìm hiểu rối loạn điều tiết mắt bao lâu khỏi, thăm khám đúng thời điểm giúp ngăn ngừa biến chứng, rút ngắn thời gian phục hồi.

Người bệnh nên đến gặp bác sĩ Nhãn khoa nếu xuất hiện một hoặc nhiều dấu hiệu sau:

• Nhìn mờ kéo dài: Hình ảnh không rõ ở gần hoặc xa, không cải thiện mặc dù đã nghỉ ngơi, có thể cho thấy chức năng điều tiết đang suy giảm nặng.
• Đau đầu sau khi dùng mắt: Cơn đau âm ỉ, nhức đầu xuất hiện sau khi đọc sách, làm việc trên máy vi tính hoặc cự ly gần là dấu hiệu mắt đang phải điều tiết quá sức.
• Mỏi mắt dù đã nghỉ: Cảm giác nặng mắt, căng tức quanh hốc mắt, khó chịu kéo dài ngay cả sau khi ngưng sử dụng mắt phản ánh hệ điều tiết chưa hồi phục hiệu quả.
• Khó thay đổi tiêu điểm: Mất thời gian để chuyển từ nhìn gần sang xa (hoặc ngược lại) là biểu hiện của rối loạn điều tiết linh hoạt – dạng thường gặp trong nhóm rối loạn điều tiết.
• Căng thị giác khi làm việc gần: Nhức mắt, cảm giác mỏi căng quanh mắt trong lúc đọc, viết, dùng thiết bị điện tử… là dấu hiệu của tình trạng co cứng điều tiết hoặc giảm biên độ hội tụ.

Các câu hỏi thường gặp khác về rối loạn điều tiết mắt

Dưới đây là một số thắc mắc phổ biến xoay quanh vấn đề rối loạn điều tiết mắt bao lâu khỏi:

1. Rối loạn điều tiết có nguy hiểm không?

Về bản chất, rối loạn điều tiết không phải là tình trạng nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu không được can thiệp kịp thời, các triệu chứng như nhìn mờ, mỏi mắt kéo dài, đau đầu sau khi làm việc lại ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống, hiệu suất lao động.

Bệnh sẽ trở thành mãn tính nếu người bệnh chủ quan, tự điều trị sai cách. Nếu bệnh kéo dài sẽ khiến mắt giảm nhanh khả năng hội tụ, gây rối loạn thị giác, chức năng khó phục hồi hơn.

2. Rối loạn điều tiết có khỏi không?

Rối loạn điều tiết có thể chữa khỏi nếu được điều trị đúng cách, phát hiện sớm. Phác đồ điều trị được xây dựng dựa trên mức độ rối loạn, nguyên nhân nền. Các phương pháp bao gồm:

• Đeo kính thuốc điều chỉnh tật khúc xạ.
• Liệu pháp thị lực chuyên biệt nhằm phục hồi chức năng điều tiết.
• Điều chỉnh lối sống, đặc biệt là thói quen sử dụng mắt khi làm việc gần.

Đối với những trường hợp nhẹ đến trung bình, mắt thường phục hồi tốt sau vài tuần đến vài tháng điều trị. Nhưng nếu bệnh nặng, đặc biệt là người lớn tuổi hoặc có kèm theo bệnh nền sẽ cần được quản lý lâu dài để duy trì thị lực ổn định, hạn chế tái phát.

Tóm lại, rối loạn điều tiết mắt bao lâu khỏi phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng, nguyên nhân và phương pháp điều trị. Phát hiện sớm, can thiệp đúng cách sẽ giúp rút ngắn thời gian hồi phục, mang lại thị lực ổn định. Nếu bạn gặp các triệu chứng kéo dài, hãy đến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn, điều trị hiệu quả.