Trầm cảm nhẹ có tự khỏi được không? Có cần phải điều trị không?

Theo Trung tâm Thống kê Y tế Quốc gia Mỹ (NCHS), năm 2019 có 11,5% người trưởng thành ở Mỹ gặp các triệu chứng trầm cảm nhẹ kéo dài trên 2 tuần. Tỷ lệ mắc bệnh cao ở nhóm 18 – 29 tuổi (13,9%), tiếp theo là nhóm 65 tuổi trở lên (12%), thấp ở nhóm 45 – 64 tuổi (10,7%) và 30 – 44 tuổi (10,3%). Trầm cảm nhẹ có tự khỏi được không, có cần điều trị không? Cùng ECO Pharma giải đáp vấn đề này thông qua bài viết dưới đây.

Trầm cảm nhẹ có tự khỏi được không?

Trầm cảm nhẹ có thể tự khỏi, đặc biệt nếu bắt nguồn từ các yếu tố căng thẳng tạm thời. Khi những áp lực này qua đi, chứng trầm cảm sẽ biến mất mà không cần can thiệp y tế. Ví dụ, với rối loạn cảm xúc theo mùa, triệu chứng trầm cảm thường giảm bớt khi thời tiết ấm áp trở lại.

Tuy nhiên, trầm cảm do thay đổi nội tiết tố thường phức tạp hơn. Phụ nữ trải qua rối loạn tâm thần tiền kinh nguyệt hoặc trầm cảm sau sinh dễ gặp các chu kỳ trầm cảm liên quan đến biến đổi hormone. Khi hormone dần ổn định, tình trạng trầm cảm có thể tự cải thiện. Mặc dù trầm cảm nhẹ có thể tự khỏi, nhưng nếu kết hợp trị liệu tâm lý, điều chỉnh lối sống sẽ giúp người bệnh phục hồi nhanh chóng, dễ dàng hơn. (1)

Trầm cảm nhẹ có cần điều trị dứt điểm không?

Trầm cảm nhẹ mặc dù không nghiêm trọng nhưng vẫn khiến người bệnh rơi vào trạng thái buồn bã, chán nản không thể tận hưởng cuộc sống trọn vẹn. Nếu không điều trị kịp thời, 10% – 25% trường hợp sẽ tiến triển thành trầm cảm nặng trong vòng 1 – 3 năm. Vì vậy, điều trị từ sớm rất cần thiết để ngăn ngừa bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

Một số người chọn cách theo dõi thêm mà không can thiệp ngay. Tuy nhiên, biện pháp này chỉ nên áp dụng khi đã được tư vấn kỹ về lợi ích và rủi ro. Liệu pháp tâm lý đã được chứng minh hiệu quả trong điều trị trầm cảm nhẹ, giúp giảm 30% nguy cơ trầm cảm nhẹ chuyển nặng. (2)

Những nguyên nhân thường gặp dẫn đến trầm cảm nhẹ

Trầm cảm nhẹ có tự khỏi được không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố gây bệnh như:

• Mất cân bằng hóa học não: Trầm cảm nhẹ thường liên quan đến sự mất cân bằng các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, dopamine, có vai trò điều chỉnh tâm trạng.
• Ảnh hưởng cấu trúc não: Nghiên cứu cho thấy các khu vực như hồi hải mã, hạch hạnh nhân, đồi thị làm nhiệm vụ điều chỉnh cảm xúc. Đặc biệt, ở những người trầm cảm nhẹ, hồi hải mã có thể nhỏ hơn 9% – 13% so với người không mắc bệnh, do căng thẳng ảnh hưởng đến sản sinh tế bào thần kinh.
• Yếu tố di truyền: Người có người thân mắc bệnh này có nguy cơ bị trầm cảm nhẹ cao hơn, do ảnh hưởng từ gen (SLC6A4, 5-HTTLPR, HTR2A) cùng các yếu tố di truyền khác. (3)
• Căng thẳng trong cuộc sống: Các sự kiện như mất người thân, mâu thuẫn gia đình, áp lực công việc thường kích hoạt các triệu chứng trầm cảm nhẹ. Thậm chí, căng thẳng kéo dài ảnh hưởng đến tinh thần, tác động tiêu cực lên cấu trúc não, gây ra các vấn đề tâm lý lâu dài.
• Dùng chất kích thích: Việc lạm dụng các chất kích thích như rượu, thuốc lá làm tăng nguy cơ trầm cảm nhẹ. Những chất này ảnh hưởng đến hệ thần kinh, làm trầm trọng thêm tình trạng trầm cảm, tạo ra vòng luẩn quẩn khiến người bệnh dễ phụ thuộc vào chất kích thích hơn.
• Các bệnh mãn tính: Người mắc bệnh mãn tính như tiểu đường, bệnh tim mạch, ung thư có nguy cơ cao gặp phải trầm cảm nhẹ. Các bệnh này làm thể chất suy yếu, ảnh hưởng nặng nề đến tinh thần, gia tăng cảm giác lo lắng, mệt mỏi.
• Môi trường sống, thiếu hỗ trợ xã hội: Sống trong môi trường căng thẳng, thiếu hỗ trợ từ gia đình, bạn bè cũng khiến nguy cơ mắc trầm cảm nhẹ gia tăng. Cô đơn, bất ổn về tài chính hay tiếp xúc với môi trường độc hại đều tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần, dễ dẫn đến trầm cảm.

Những ai dễ bị trầm cảm nhẹ

Trầm cảm nhẹ ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng một số nhóm sau có nguy cơ mắc bệnh cao, gồm:

• Người trẻ tuổi thường đối mặt với áp lực học tập, thi cử, các mối quan hệ xã hội phức tạp và những thay đổi hormone.
• Người cao tuổi gặp vấn đề sức khỏe, cảm giác cô đơn, mất người thân, thay đổi lối sống.
• Phụ nữ có nguy cơ cao hơn nam giới, đặc biệt trong thời kỳ mang thai, sau sinh, mãn kinh.
• Người có tiền sử gia đình mắc trầm cảm.
• Người mắc bệnh mãn tính như tiểu đường, tim mạch, ung thư.
• Người trải qua các sự kiện căng thẳng trong cuộc sống như mất việc, ly hôn, mất người thân, tai nạn.
• Người có tính cách nhạy cảm hay lo âu dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố tiêu cực trong cuộc sống và sự thay đổi mùa.
• Người sử dụng chất kích thích như rượu, thuốc lá. (4)

Các phương pháp điều trị bệnh hiệu quả

Khi đã hiểu rõ trầm cảm nhẹ có tự khỏi được không, cùng ECO Pharma tìm hiểu các cách điều trị dưới đây:

1. Sử dụng thuốc khi được chỉ định

Thuốc chống trầm cảm có tác dụng cân bằng các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin, dopamine, hỗ trợ điều chỉnh tâm trạng. Người bệnh không nên tự ý thay đổi liều lượng, ngừng thuốc vì sẽ làm bệnh trầm trọng hơn, gây ra tác dụng phụ. Thuốc thường có hiệu quả rõ rệt khi kết hợp với liệu pháp tâm lý, duy trì lối sống lành mạnh. Khi dùng thuốc, cần kiên trì trong một thời gian để thấy rõ kết quả. Nếu gặp tác dụng phụ, người bệnh nên báo ngay cho bác sĩ để được tư vấn kịp thời.

2. Có chế độ ăn uống phù hợp

Dinh dưỡng ảnh hưởng nhiều đến tâm trạng. Các loại hạt như hạnh nhân, óc chó, hạt bí chứa omega – 3, vitamin E, giúp bảo vệ tế bào thần kinh. Rau xanh, trái cây,  các loại chất béo từ cá như cá hồi cung cấp vitamin, khoáng chất, chất xơ, hỗ trợ hệ miễn dịch và tâm trạng. Người bệnh cần hạn chế ăn nhiều thực phẩm nhiều đường, caffeine, thức ăn chế biến sẵn để tránh các biến động tâm trạng và nguy cơ mắc bệnh mãn tính.

Thảo dược Lepidium Meyenii chứa các sterol quý giá giúp hỗ trợ hệ trục Não bộ – Tuyến yên – Buồng trứng hoạt động hiệu quả, cân bằng bộ ba nội tiết tố estrogen, progesterone, testosterone. Điều này giúp nâng cao sức khỏe, sắc đẹp, hỗ trợ phụ nữ vượt qua trầm cảm nhẹ một cách dễ dàng hơn.

3. Tránh xa chất kích thích

Rượu, thuốc lá làm tăng nguy cơ trầm cảm, giảm hiệu quả của thuốc điều trị. Khi dùng lâu dài những chất này, chức năng, cấu trúc não sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng gây ra các vấn đề sức khỏe khác như bệnh tim mạch, suy giảm trí nhớ. Người bệnh nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè, các nhóm hỗ trợ để giúp giảm cảm giác cô đơn, có thể động lực ngừng sử dụng chúng.

4. Tập thể dục điều độ

Trầm cảm nhẹ có tự khỏi được không? Tập thể dục giúp cơ thể sản sinh hormone endorphin, “hormone hạnh phúc” làm giảm căng thẳng, cải thiện tâm trạng. Các bài tập như đi bộ, chạy bộ, bơi lội hoặc các bài thư giãn như yoga, thiền hỗ trợ giảm triệu chứng mất ngủ, cải thiện khả năng tập trung. Người bệnh nên tập ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần, chọn bài tập phù hợp với sức khỏe cá nhân.

5. Tâm sự, chia sẻ với người thân

Chia sẻ cảm xúc với người thân, bạn bè, những người đáng tin cậy giúp giảm cảm giác cô đơn, tăng cường sự hỗ trợ tinh thần. Việc nói ra cảm xúc, suy nghĩ giúp người bệnh thấy nhẹ nhõm hơn, được thấu hiểu, động viên. Nếu cảm thấy khó mở lòng, bạn có thể tìm đến chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ.

Trầm cảm nhẹ có thể tự khỏi trong một số trường hợp, nhưng không phải tất cả mọi người đều có thể vượt qua. Hiểu rõ trầm cảm nhẹ có tự khỏi được không, khi nào cần can thiệp giúp người bệnh không chủ quan với các triệu chứng về tâm thần, chủ động thăm khám, tìm ra bệnh. Điều trị sớm bằng liệu pháp tâm lý, điều chỉnh lối sống, hỗ trợ từ gia đình giúp bệnh cải thiện nhanh chóng, ngăn ngừa tiến triển nặng.