Một trong những dấu hiệu phổ biến của trầm cảm là sự thay đổi cân nặng, đặc biệt là tăng cân hoặc giảm cân bất thường. Trong bài viết này, hãy cùng ECO Pharma tìm hiểu về hiện tượng trầm cảm sụt cân.
Trầm cảm sụt cân là tình trạng gì?
Trầm cảm sụt cân là tình trạng người mắc bệnh trầm cảm giảm cảm giác thèm ăn và sụt cân nhanh chóng. Có một mối liên hệ chặt chẽ giữa chứng trầm cảm và sự thay đổi về cân nặng, chúng tác động qua lại lẫn nhau. Những thay đổi lớn về cân nặng có thể ảnh hưởng đến trạng thái cảm xúc của người bệnh, ảnh hưởng đến tâm trạng của họ. Trầm cảm có thể làm thay đổi thói quen ăn uống, mức độ hoạt động thể chất và sự trao đổi chất của cơ thể, từ đó làm thay đổi cân nặng. (1)
Trầm cảm gây sụt cân phải không?
Trầm cảm có thể gây ra tình trạng chán ăn, mất ngủ, từ đó dẫn đến sụt cân. Uống thuốc chống trầm cảm cũng có thể gây ra tình trạng sụt cân bất thường. Ví dụ, một tác dụng phụ phổ biến của thuốc venlafaxine là buồn nôn, khiến mọi người có cảm giác muốn ăn ít hơn. Một trong những tác dụng phụ đáng kể của việc điều trị lâu dài bằng thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc là giảm cân. Các tác dụng phụ khác có thể xảy ra của thuốc chống trầm cảm như buồn nôn và mất ngủ có thể ảnh hưởng đến thói quen ăn uống và cân nặng.
Ngoài ra, trong một số trường hợp, trầm cảm làm tăng cảm giác thèm ăn và tăng cân, cảm giác chân tay nặng nề, buồn ngủ quá mức vào ban ngày và quá trình trao đổi chất kém. (2)
Trầm cảm sụt cân gây ảnh hưởng gì đến cuộc sống?
Tình trạng trầm cảm sụt cân ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất lẫn tâm thần, làm suy giảm chất lượng cuộc sống. Sụt cân do trầm cảm có thể dẫn đến thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, gây ra các vấn đề sức khỏe khác, hệ miễn dịch suy yếu, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng. Cơ thể không được cung cấp đủ năng lượng để hoạt động gây ra mệt mỏi, khó tập trung từ đó ảnh hưởng đến chất lượng học tập, công việc, các mối quan hệ của người bệnh.
Trầm cảm gây ra nhiều xáo trộn trong các hoạt động, sinh hoạt thường ngày.
Nguyên nhân dẫn đến trầm cảm thường gặp
Trầm cảm thường xảy ra do sự kết hợp của nhiều nguyên nhân khác nhau:
Biến cố cuộc sống: Một người có nguy cơ bị trầm cảm cao hơn nếu gặp những sự kiện như mất người thân hoặc đổ vỡ mối quan hệ, sau đó ngừng gặp gỡ bạn bè, gia đình và cố gắng tự mình giải quyết vấn đề một mình. (3)
Tính cách: Người có một số đặc điểm tính cách nhất định như tự ti về bản thân hoặc thường tự chỉ trích chính mình có nguy cơ trầm cảm cao hơn. Điều này có thể là do gen thừa hưởng từ cha mẹ, những trải nghiệm thời thơ ấu hoặc cả hai.
Tiền sử gia đình: Nếu ai đó trong gia đình bạn từng bị trầm cảm như cha mẹ, chị gái hoặc anh trai, khả năng bạn cũng mắc phải chứng bệnh này cao hơn. Người ta cho rằng chứng trầm cảm nặng nói riêng có thể một phần là do gen thừa hưởng từ cha mẹ. Nhưng trầm cảm thường là do sự kết hợp của nhiều yếu tố gây ra như các biến cố trong cuộc sống, do đó có tiền sử gia đình mắc bệnh trầm cảm không có nghĩa là bạn sẽ mắc bệnh này.
Mang thai và sinh con: Một số phụ nữ đặc biệt dễ bị trầm cảm sau khi mang thai. Những thay đổi về hormone và thể chất cũng như trách nhiệm của một người mẹ có thể dẫn đến trầm cảm sau sinh. Đôi khi chứng trầm cảm bắt đầu trước khi bạn sinh con. Trầm cảm trong thai kỳ được gọi là trầm cảm trước khi sinh.
Mãn kinh: Mãn kinh là khi chu kỳ kinh nguyệt ngừng lại do mức độ hormone thấp hơn. Đôi khi mãn kinh có thể gây ra chứng trầm cảm, đặc biệt là trong vài năm đầu. Mãn kinh cũng có thể gây ra các triệu chứng như buồn bã và thay đổi tâm trạng.
Bệnh lý: Người có nguy cơ mắc bệnh trầm cảm cao hơn nếu mắc bệnh lâu năm hoặc đe dọa tính mạng như bệnh tim mạch vành, ung thư hoặc tình trạng gây đau kéo dài. Chấn thương ở đầu có thể gây ra thay đổi tâm trạng và các vấn đề về cảm xúc. Ở một số người, tình trạng suy giáp có thể gây ra chứng trầm cảm.
Ngoài ra, việc lạm dụng các chất kích thích và sự cô đơn cũng là nguyên nhân có thể dẫn đến trầm cảm.
Phụ nữ mắc trầm cảm sau sinh cần được hỗ trợ và điều trị kịp thời.
Cách phòng ngừa tình trạng trầm cảm sụt cân hiệu quả
Trầm cảm sụt cân có thể được phòng ngừa bằng cách xây dựng lối sống tích cực, ăn uống khoa học, thăm khám sức khỏe định kỳ,…
1. Chú ý chế độ ăn uống phù hợp
Một nghiên cứu năm 2017 phát hiện ra rằng các triệu chứng của những người bị trầm cảm từ trung bình đến nặng đã cải thiện khi họ tham gia các buổi tư vấn dinh dưỡng và áp dụng một chế độ ăn lành mạnh hơn trong 12 tuần. Chế độ ăn uống khoa học tập trung vào các loại thực phẩm tươi, nguyên chất có nhiều chất dinh dưỡng. Hạn chế thực phẩm tinh chế đã qua chế biến, đồ ngọt và thực phẩm chiên, bao gồm cả đồ ăn vặt.
Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa: Mặc dù không có cách nào để ngăn chặn hoàn toàn các gốc tự do, bạn có thể giảm tác động gây hại của chúng bằng cách ăn các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như quả việt quất, bông cải xanh, bưởi, kiwi, cam, ớt chuông, khoai tây, dâu tây, cà chua,…
Cá: Cá đánh bắt tự nhiên, đặc biệt là các loại như cá hồi, cá thu, cá mòi và cá ngừ là những lựa chọn rất tốt cho sức khỏe. Vì chúng là nguồn thực phẩm giàu chất béo omega-3, rất quan trọng đối với sức khỏe não bộ và có thể tham gia vào hoạt động của serotonin, một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong việc điều chỉnh tâm trạng.
Đậu: Các loại đậu là nguồn cung cấp protein và chất xơ rất tốt, giúp duy trì đường huyết ổn định, chống trầm cảm. Ngoài việc giúp giảm thiểu tình trạng tăng và giảm đường huyết có thể ảnh hưởng đến tâm trạng, đậu còn là nguồn cung cấp folate tuyệt vời. Đây là một loại vitamin B giúp cơ thể sản xuất tế bào máu, DNA và RNA và chuyển hóa protein.
Probiotics: Ngày càng có nhiều nghiên cứu liên kết sức khỏe đường ruột tốt với sức khỏe tâm thần tốt. Các vi sinh vật sống trong đường ruột, bao gồm lợi khuẩn có thể đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa tâm trạng bằng cách giúp giảm viêm trong cơ thể, sản xuất chất dẫn truyền thần kinh tạo cảm giác dễ chịu.
2. Xây dựng lối sống tích cực, lành mạnh
Một lối sống lành mạnh giúp ngăn ngừa trầm cảm và nâng cao sức khỏe tổng thể, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống.
Chế độ ăn uống lành mạnh: Xây dựng thực đơn đa dạng các nhóm thực phẩm để cung cấp đủ chất xơ, protein, vitamin và khoáng chất từ các loại rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, thịt nạc, cá… Hạn chế đồ ăn chế biến sẵn, giảm tiêu thụ đường, muối, chất béo bão hòa và đồ uống có ga. Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày giúp cơ thể vận hành tốt hơn và cải thiện tâm trạng.
Tập thể dục thường xuyên: Bạn có thể đi bộ, chạy bộ, yoga, bơi lội… Tập luyện đều đặn 30 phút mỗi ngày, 5 ngày một tuần. Nên chọn những môn thể thao mình yêu thích, chú ý khởi động cơ thể trước khi tập và sử dụng các dụng cụ bảo vệ cơ thể để tránh chấn thương.
Giảm stress: Thiền định giúp giảm căng thẳng, cải thiện tâm trạng và tăng cường khả năng tập trung. Yoga với sự kết hợp các động tác thư giãn và hơi thở giúp cơ thể và tâm trí cân bằng. Âm nhạc có thể giúp bạn thư giãn và giảm căng thẳng.
Tạo không gian ngủ thoải mái: Phòng ngủ tối, yên tĩnh và thoáng mát. Hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử trước khi ngủ vì ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại, máy vi tính có thể làm gián đoạn giấc ngủ.
Bổ sung tinh chất: Phụ nữ nên bổ sung những tinh chất quý có trong thảo dược Lepidium Meyenii hỗ trợ tăng cường hoạt động của hệ trục Não bộ – Tuyến yên – Buồng trứng, nhờ đó điều hòa và cải thiện bộ 3 nội tiết tố estrogen, progesterone và testosterone theo đúng và đủ nhu cầu cơ thể, hỗ trợ ngăn ngừa trầm cảm hiệu quả.
Phòng ngủ thoải mái giúp nâng cao chất lượng giấc ngủ, cải thiện sức khỏe tâm thần.
3. Sử dụng thuốc khi có sự chỉ định của bác sĩ
Thuốc chống trầm cảm có tác dụng tăng các chất dẫn truyền thần kinh như serotonin và noradrenaline. Đây là những chất hóa học trong não có thể cải thiện tâm trạng và cảm xúc. Mặc dù thuốc chống trầm cảm có thể điều trị các triệu chứng trầm cảm, nhưng chúng không phải lúc nào cũng giải quyết được nguyên nhân gây ra bệnh. Đây là lý do tại sao chúng thường được sử dụng cùng với liệu pháp điều trị.
Có nhiều loại thuốc chống trầm cảm khác nhau, bao gồm:
Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI).
Chất ức chế tái hấp thu serotonin-noradrenaline (SNRI).
Thuốc chống trầm cảm ba vòng (TCA).
4. Thăm khám bác sĩ để được tư vấn
Trầm cảm không phải là nguyên nhân duy nhất gây sụt cân, có nhiều bệnh lý khác cũng có thể dẫn đến sụt cân như các vấn đề về tiêu hóa, tuyến giáp. Việc thăm khám sẽ giúp loại trừ các nguyên nhân khác và xác định chính xác nguyên nhân gây sụt cân. Việc thăm khám cũng giúp bác sĩ sẽ tiến hành đánh giá, xác định mức độ trầm cảm, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng sụt cân có thể trở nên nghiêm trọng, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe như suy nhược cơ thể, suy dinh dưỡng. Trầm cảm thường đi kèm với các vấn đề sức khỏe khác như mất ngủ, lo âu, giảm ham muốn tình dục. Việc thăm khám sẽ giúp phát hiện và điều trị sớm các vấn đề này.
Người gặp phải tình trạng trầm cảm sụt cân cần được thăm khám và điều trị sớm.
Địa chỉ khám và điều trị trầm cảm ở đâu uy tín nhất?
Chuyên khoa Tâm lý, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là nơi quy tụ đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm trong việc điều trị trầm cảm đi kèm thay đổi cân nặng, một cách hiệu quả và an toàn. Các chuyên gia sẽ hỗ trợ người bệnh tháo gỡ những vướng mắc thông qua các buổi trị liệu tâm lý chuyên sâu, giúp người bệnh có tư duy và góc nhìn tích hơn về bản thân và cuộc sống.
Trầm cảm sụt cân gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả thể chất lẫn tinh thần. Việc nhận thức đúng về trầm cảm, hiểu rõ nguyên nhân và cách quản lý cân nặng trong quá trình điều trị là rất quan trọng để cải thiện chất lượng cuộc sống. Đối với những người đang trải qua tình trạng này, sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè, cùng với sự tư vấn chuyên nghiệp từ bác sĩ là yếu tố không thể thiếu để vượt qua những khó khăn cả về tinh thần lẫn thể chất.
