Trẻ trằn trọc, khó ngủ hay giật mình vào ban đêm có thể là dấu hiệu của việc thiếu hụt một số chất quan trọng trong cơ thể. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển thể chất, tinh thần và trí não của trẻ. Hãy cùng ECO Pharma tìm hiểu xem trẻ trằn trọc khó ngủ thiếu chất gì và nên bổ sung như thế nào để giúp bé ngủ ngon, phát triển toàn diện?
Hiện tượng trẻ trằn trọc, khó ngủ, hay quấy khóc ban đêm có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, cả về sinh lý, tâm lý lẫn dinh dưỡng. Cụ thể:(1)
Bé trằn trọc khó ngủ thiếu chất gì? Canxi, magie, vitamin D, kẽm hoặc vitamin B6 là những vi chất đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn truyền thần kinh và thư giãn cơ bắp, giúp bé dễ đi vào giấc ngủ và ngủ ngon hơn. Thiếu các loại vi chất này có thể khiến trẻ bị rối loạn giấc ngủ, hay giật mình, ngủ không sâu.
Khi giờ ăn, giờ chơi, giờ ngủ của trẻ thay đổi liên tục, có thể làm rối loạn quá trình tiết melatonin – loại hormone giúp điều hòa giấc ngủ. Hậu quả là trẻ thường khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu, dễ giật mình và thức dậy giữa đêm. Việc ngủ – thức thất thường còn khiến bé mệt mỏi, cáu gắt vào ban ngày, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và trí não.
Nếu trẻ ăn quá no trước khi đi ngủ, dạ dày phải hoạt động nhiều hơn, gây cảm giác đầy bụng, khó chịu và khó đi vào giấc ngủ sâu. Ngược lại, nếu đi ngủ trong tình trạng đói, bé dễ tỉnh giấc giữa đêm, quấy khóc và ngủ không ngon.
Ánh sáng xanh phát ra từ màn hình tivi, điện thoại, máy tính bảng có khả năng ức chế quá trình sản sinh hormone melatonin, dẫn đến tình trạng trằn trọc, khó ngủ hoặc thức giấc giữa đêm. Ngoài ra, nếu trẻ vận động quá mạnh, vui đùa quá mức hoặc bị kích thích tâm lý (như chơi game, xem chương trình quá sôi động) trước khi ngủ, hệ thần kinh sẽ bị hưng phấn, khiến trẻ khó thư giãn để dễ dàng chìm vào giấc ngủ.
Nhiệt độ phòng quá nóng hoặc quá lạnh, ánh sáng mạnh, ô nhiễm tiếng ồn có thể khiến trẻ cảm thấy không thoải mái, trằn trọc, khó đi vào giấc ngủ. Ngoài ra, việc mặc quần áo quá dày, chăn nệm bí bách hoặc tã bẩn cũng khiến trẻ bị bứt rứt, khó chịu dẫn đến quấy khóc, trở mình nhiều lần trong đêm.
Một số vấn đề sức khỏe như rối loạn tiêu hóa, cảm lạnh, sốt, ho, sổ mũi cũng có thể khiến trẻ trằn trọc, khó ngủ. Những yếu tố này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ mà còn làm giảm sức đề kháng và sự phát triển toàn diện của bé.
Để biết trẻ bị mất ngủ có phải do thiếu chất dinh dưỡng không, cha mẹ cần quan sát kết hợp với nhiều yếu tố và có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa. Một số dấu hiệu nhận biết như:
Tình trạng trẻ trằn trọc khó ngủ có thể do thiếu một số dưỡng chất quan trọng như:
Trẻ trằn trọc khó ngủ thiếu chất gì? Thiếu vitamin nhóm B, đặc biệt là vitamin B6 có thể khiến trẻ trằn trọc, khó ngủ và ngủ không sâu. Vitamin B6 đóng vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp serotonin và melatonin – hai hormone giúp điều hòa giấc ngủ và tâm trạng. Khi trẻ thiếu hụt loại vitamin này, cơ thể không sản xuất đủ melatonin, dẫn đến rối loạn nhịp sinh học và khó đi vào giấc ngủ.
Thiếu vitamin B còn có thể gây ra tình trạng mệt mỏi, cáu gắt và giảm khả năng tập trung ở trẻ. Bổ sung đầy đủ vitamin nhóm B cho trẻ thông qua chế độ ăn giàu thực phẩm như chuối, khoai tây, thịt gà, cá và các loại ngũ cốc nguyên hạt.
Bé trằn trọc khó ngủ thiếu chất gì? Thiếu vitamin C cũng có thể là một trong những nguyên nhân khiến trẻ trằn trọc, khó ngủ. Theo nghiên cứu được đăng trên tạp chí Frontiers in Nutrition (năm 2024), thiếu hụt vitamin C có liên quan tình trạng rối loạn giấc ngủ, bao gồm khó ngủ và ngủ không sâu, đặc biệt ở trẻ em và người lớn tuổi. Vitamin C giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ sản xuất một số chất dẫn truyền thần kinh quan trọng như serotonin, giúp điều hòa tâm trạng và giấc ngủ.
Khi trẻ thiếu vitamin C, hệ thần kinh trung ương dễ bị căng thẳng và khó thư giãn để đi vào giấc ngủ, dẫn đến hiện tượng trằn trọc và ngủ không sâu giấc. Thực phẩm chứa nhiều vitamin C cha mẹ nên bổ sung cho trẻ cam, quýt, dâu tây, bông cải xanh, ớt chuông.
Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Nutrients năm 2018 cho thấy, trẻ em có nồng độ vitamin D thấp thường gặp các rối loạn giấc ngủ như khó ngủ và giấc ngủ bị gián đoạn so với nhóm trẻ có mức vitamin D bình thường. Vitamin D không chỉ giúp cơ thể hấp thụ canxi, giúp xương khớp chắc khỏe mà còn tham gia vào quá trình sản xuất các hormone liên quan đến giấc ngủ.
Thiếu loại vitamin này làm giảm khả năng sản xuất và điều hòa melatonin, khiến trẻ khó đi vào giấc ngủ và ngủ không sâu. Thiếu hụt vitamin D còn là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng còi xương ở trẻ. Do đó, việc bổ sung đầy đủ vitamin D qua ánh nắng mặt trời buổi sáng sớm hoặc qua thực phẩm giàu vitamin D như cá béo, trứng, sữa là rất cần thiết để cải thiện giấc ngủ cho trẻ.
Trẻ trằn trọc khó ngủ thiếu chất gì? Thiếu vitamin A có thể là nguyên nhân khiến trẻ khó ngủ. Vitamin A có nhiệm vụ duy trì sức khỏe của hệ thần kinh và mắt, đồng thời giúp tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ. Khi cơ thể thiếu hụt vitamin A, trẻ có thể trở nên mệt mỏi, khó chịu, dễ bị kích thích và mất cân bằng trong các chức năng sinh lý, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
Ngoài ra, thiếu vitamin A còn làm suy giảm khả năng điều hòa nhịp sinh học, khiến trẻ khó đi vào giấc ngủ và dễ bị thức giấc giữa đêm. Vì vậy, bổ sung đầy đủ vitamin A qua các thực phẩm như cà rốt, bí đỏ, gan, trứng, và rau xanh đậm là rất cần thiết để giúp trẻ ngủ ngon, phát triển toàn diện và khỏe mạnh.
Vitamin E giúp bảo vệ các tế bào thần kinh khỏi tổn thương do gốc tự do và hỗ trợ chức năng của hệ thần kinh trung ương. Loại vitamin này còn góp phần cải thiện tuần hoàn máu, giúp trẻ dễ đi vào giấc ngủ và ngủ sâu giấc hơn. Khi cơ thể trẻ thiếu hụt vitamin E, hoạt động của não bộ và hệ thần kinh có thể bị ảnh hưởng, khiến trẻ khó thư giãn, dễ bị kích thích và ngủ không sâu. Chế độ ăn uống giàu rau xanh, các loại hạt, dầu thực vật và ngũ cốc nguyên hạt giúp cung cấp vitamin E cần thiết cho cơ thể của trẻ.
Bé trằn trọc khó ngủ thiếu chất gì? Thiếu magie cũng dẫn đến hiện tượng trằn trọc, khó ngủ ở trẻ. Magie hỗ trợ điều hòa hoạt động của hệ thần kinh và cơ bắp, giúp trẻ thư giãn, giảm căng thẳng và dễ dàng đi vào giấc ngủ. Khi cơ thể trẻ bị thiếu magie, các cơ có thể bị co thắt, chuột rút, hệ thần kinh cũng dễ bị kích thích, khiến trẻ hay giật mình, khó ngủ và thức giấc giữa đêm.
Thiếu khoáng chất này còn có thể gây ra các triệu chứng mệt mỏi, cáu gắt và giảm khả năng tập trung ở trẻ. Bổ sung magie cho cơ thể trẻ thông qua một số thực phẩm như các loại rau xanh, các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt, các loại cá.
Xem thêm: Chuột rút bắp chân khi ngủ nên làm gì
Sắt tham gia vận chuyển oxy đến các tế bào, đặc biệt là các tế bào thần kinh, giúp duy trì hoạt động của hệ thần kinh trung ương. Khi trẻ thiếu sắt, não bộ không nhận đủ oxy, gây ra mệt mỏi, khó chịu và tăng sự nhạy cảm với các kích thích xung quanh, khiến trẻ dễ bị giật mình hoặc tỉnh giấc nhiều lần trong đêm.
Thiếu sắt còn có thể gây ra tình trạng thiếu máu, làm giảm khả năng tập trung và tăng quấy khóc, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ. Nguồn thực phẩm cung cấp sắt dồi dào gồm thị bò, thịt gà, gan động vật, các loại cá (cá hồi, cá thu, cá ngừ), trứng, các loại đậu (đậu đen, đậu đỏ, đậu lăng, đậu Hà Lan), cải bó xôi, bông cải xanh, ngũ cốc nguyên hạt.
Kali có khả năng duy trì chức năng cơ bắp, thần kinh và cân bằng điện giải trong cơ thể. Khi mức kali trong máu thấp, trẻ có thể gặp phải các triệu chứng như mệt mỏi, yếu cơ, chuột rút, rối loạn nhịp tim và đặc biệt là rối loạn giấc ngủ. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nutrients đã chỉ ra rằng, việc bổ sung kali có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng khó ngủ, mất ngủ và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Để bổ sung kali cho trẻ, cha mẹ nên cung cấp các thực phẩm giàu kali như chuối, khoai tây, cam, dưa hấu, đậu và các loại rau lá xanh.
Trẻ ngủ không sâu giấc thiếu chất gì? Ngủ không sâu giấc có thể là dấu hiệu trẻ đang thiếu canxi. Đây là khoáng chất đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển xương, răng cũng như duy trì chức năng bình thường của hệ thần kinh và cơ bắp. Khi thiếu canxi, hệ thần kinh có thể bị kích thích quá mức, dẫn đến tình trạng co giật nhẹ hoặc chuột rút, khiến trẻ khó chịu và tỉnh giấc nhiều lần trong đêm. Không đủ canxi cũng ảnh hưởng đến quá trình sản xuất hormone melatonin, làm trẻ khó đi vào giấc ngủ.
Cha mẹ có thể bổ sung canxi cho trẻ thông qua một số loại thực phẩm như sữa và các sản phẩm từ sữa, rau xanh đậm (cải bó xôi, bông cải xanh, cải xoăn), trứng gà, các loại hạt (hạnh nhân, hạt chia, hạt óc chó), một số loại trái cây (cam, quýt, đu đủ, kiwi).
Trẻ trằn trọc khó ngủ thiếu chất gì? Có thể cảnh báo trẻ đang thiếu kẽm. Kẽm đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển não bộ, điều hòa hoạt động thần kinh và hỗ trợ hệ miễn dịch. Đồng thời, tham gia vào quá trình tổng hợp melatonin, giúp điều hòa giấc ngủ.
Khi cơ thể trẻ thiếu kẽm, có thể làm rối loạn chức năng thần kinh, dẫn đến tình trạng trằn trọc, khó ngủ, ngủ chập chờn và dễ giật mình tỉnh giấc. Để cải thiện tình trạng này, cha mẹ nên bổ sung kẽm cho trẻ thông qua các thực phẩm giàu kẽm như thịt đỏ, hải sản (đặc biệt là hàu), ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, các loại hạt.
Trẻ ngủ không sâu giấc thiếu chất gì? Có thể trẻ đang thiếu selen. Selen tham gia vào quá trình chống oxy hóa và hỗ trợ chức năng tuyến giáp – cơ quan quan trọng trong việc điều hòa chuyển hóa và ảnh hưởng trực tiếp đến giấc ngủ. Khi cơ thể trẻ không đủ selen, có thể làm rối loạn hoạt động tuyến giáp và ảnh hưởng đến nhịp sinh học tự nhiên, khiến trẻ khó đi vào giấc ngủ.
Để bổ sung selen, cha mẹ có thể tăng cường cho trẻ ăn thực phẩm như cá ngừ, cá mòi, trứng, ngũ cốc nguyên hạt, hạt hướng dương, hạt điều.
Tryptophan là loại axit amin thiết yếu tham gia vào việc sản xuất chất dẫn truyền thần kinh giúp điều hòa tâm trạng, cảm xúc và giấc ngủ. Khi không đủ tryptophan, quá trình tổng hợp serotonin và melatonin bị gián đoạn, dẫn đến rối loạn giấc ngủ, khiến trẻ khó ngủ, trằn trọc hoặc ngủ không sâu. Tryptophan có nhiều trong các loại thực phẩm sữa, trứng, thịt gà, cá, các loại đậu, hạt hướng dương, yến mạch.
Dưới đây là bảng nhu cầu dinh dưỡng thiết yếu hỗ trợ giấc ngủ của trẻ, tập trung vào các vi chất quan trọng như canxi, magie, kẽm, sắt, vitamin D, vitamin B6 và tryptophan, kèm theo lượng khuyến nghị theo từng độ tuổi:
|
Dưỡng chất |
Nhu cầu theo lứa tuổi/ngày |
|
Canxi |
Trẻ dưới 6 tháng tuổi: 100mg Trẻ từ 7-12 tháng tuổi: 260 mg Trẻ 1-3 tuổi: 700 mg Trẻ 4-8 tuổi: 1.000 mg Trẻ 9-13 tuổi: 1.300 mg Trẻ 14-18 tuổi: 1.300 mg
|
|
Magie (magnesium) |
Trẻ 1–3 tuổi: 80 mg Trẻ: 4–8 tuổi 130 mg Trẻ 9–13 tuổi: 240 mg Trẻ 14–18 tuổi: 360–410 mg
|
|
Kẽm (zinc) |
Trẻ 1–3 tuổi: 3 mg Trẻ 4–8 tuổi: 5 mg Trẻ 9–13 tuổi: 8 mg Trẻ 14–18 tuổi : 9–11 mg
|
|
Sắt (iron) |
Trẻ 7–12 tháng: 11 mg Trẻ 1–3 tuổi: 7 mg Trẻ 4–8 tuổi: 10 mg Trẻ 9–13 tuổi: 8 mg Trẻ 14–18 tuổi: 11–15 mg
|
|
Vitamin D |
Từ trẻ sơ sinh đến 18 tuổi: 400–600 IU. |
|
Vitamin B6 |
Trẻ 1–3 tuổi: 0,5 mg Trẻ 4–8 tuổi: 0,6 mg Trẻ 9–13 tuổi: 1,0 mg Trẻ 14–18 tuổi: 1,2–1,3 mg
|
|
Tryptophan |
Trẻ 1–3 tuổi: 13g Trẻ 4–8 tuổi: 19g Trẻ 9–13 tuổi: 34g Trẻ 14–18 tuổi: 46–52g |
Một số thực phẩm tốt cho giấc ngủ của trẻ, giúp cải thiện tình trạng khó ngủ và hỗ trợ sự phát triển toàn diện cho trẻ như:
Sữa là nguồn cung cấp canxi và tryptophan – hai dưỡng chất quan trọng tham gia vào quá trình tổng hợp melatonin và serotonin, giúp điều hòa giấc ngủ, ổn định tâm trạng và làm dịu hệ thần kinh trung ương.
Bé trằn trọc khó ngủ bổ sung gì? Cha mẹ có thể bổ sung chuối cho trẻ. Chuối chứa magie, kali và vitamin B6, hỗ trợ thư giãn cơ bắp và giảm căng thẳng cho trẻ. Trong khi đó, vitamin B6 còn giúp chuyển hóa tryptophan thành serotonin, từ đó tăng melatonin tự nhiên, hỗ trợ trẻ có giấc ngủ sâu và ngon hơn.
Yến mạch giàu carbohydrate phức hợp và tryptophan giúp tăng hấp thụ tryptophan vào não, thúc đẩy quá trình sản sinh serotonin. Nhờ đó, trẻ dễ đi vào giấc ngủ và có được giấc ngủ chất lượng.
Trứng chứa lượng lớn protein chất lượng cao, vitamin D và choline. Các chất này cần thiết cho hoạt động não bộ, giúp nâng cao chất lượng giấc ngủ vào ban đêm và cải thiện sự tỉnh táo vào ban ngày cho trẻ nhỏ.
Bé trằn trọc khó ngủ bổ sung gì? Cha mẹ nên chú trọng bổ sung các loại cá béo. Thêm các loại cá béo như cá hồi, cá thu, cá ngừ dồi dào omega-3, vitamin D và protein vào các bữa ăn hàng ngày sẽ giúp trẻ có được giấc ngủ sâu, cải thiện tâm trạng và hỗ trợ phát triển não bộ.
Các loại rau xanh đậm như cải bó xôi, bông cải xanh, rau ngót chứa nhiều magie, canxi, folate. Các chất này có vai trò hỗ trợ thư giãn thần kinh và duy trì giấc ngủ ổn định.
Các loại hạt như hạt bí, hạt điều, hạnh nhân, óc chó dồi dào kẽm, magie, tryptophan và chất béo lành mạnh. Đây là các chất tốt cho sự phát triển não bộ, giảm stress và cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Khoai lang giàu carbohydrate chậm, kali, vitamin C, giúp ổn định đường huyết ban đêm và làm dịu thần kinh. Nhờ đó, chúng cải thiện được tình trạng trằn trọc, khó ngủ, giúp trẻ có được giấc ngủ ngon.
Việc bổ sung vitamin tổng hợp cho trẻ có thể cần thiết trong một số trường hợp, nhưng không nên lạm dụng. Nếu trẻ có chế độ ăn đa dạng, đầy đủ các nhóm chất từ thực phẩm tự nhiên như rau củ, trái cây, thịt cá, trứng sữa… thì không cần thiết phải bổ sung vitamin tổng hợp.
Trong trường hợp trẻ biếng ăn, kén ăn, thường xuyên ốm vặt, chậm lớn hoặc đang trong giai đoạn phục hồi sau bệnh, việc bổ sung vitamin thường cần thiết để giúp ăn ngon miệng hơn, tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ quá trình phục hồi sức khỏe. Tuy nhiên, nếu bổ sung không đúng cách hoặc lạm dùng, có thể gây hại cho gan, thận hoặc làm rối loạn hấp thu dưỡng chất khác.
Do đó, việc sử dụng vitamin tổng hợp cần đúng liều lượng, đúng độ tuổi và nên có sự tư vấn từ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Tốt nhất, cha mẹ nên ưu tiên cải thiện bữa ăn hằng ngày cho bé, chỉ dùng vitamin tổng hợp khi thật sự cần thiết.
Bé trằn trọc khó ngủ bổ sung gì? Ngoài việc bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, để giúp trẻ ngủ ngon và giảm tình trạng trằn trọc khó ngủ, cha mẹ có thể kết hợp thêm một số cách cải thiện khác như sau:
Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám khi tình trạng trằn trọc, khó ngủ kéo dài và ảnh hưởng đến sức khỏe, sự phát triển của bé. Cụ thể, nên đưa trẻ đến cơ sở y tế nếu có các dấu hiệu sau:
Để khám và điều trị tình trạng khó ngủ, trằn trọc do thiếu chất cha mẹ có thể đưa trẻ đến Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để thăm khám và điều trị. Khoa Nhi của BVĐK Tâm Anh kết hợp với các chuyên khoa như khoa dinh dưỡng tiết chế và chuyên khoa thần kinh cùng với đội ngũ bác sĩ giỏi, nhiều năm kinh nghiệm, áp dụng máy móc chuyên dụng hiện đại. Điều này đảm bảo chẩn đoán chính xác nguyên nhân và đưa ra phác đồ điều trị toàn diện, hiệu quả và an toàn cho trẻ.
Trẻ trằn trọc khó ngủ thiếu chất gì? Việc thiếu hụt các vi chất dinh dưỡng như canxi, kẽm, sắt, vitamin D hay tryptophan có thể là nguyên nhân tiềm ẩn gây rối loạn giấc ngủ và ảnh hưởng đến sức khỏe, cũng như cản trở quá trình phát triển thể chất và trí não của trẻ.
