Viễn loạn thị là gì? Làm sao để ngăn tiến triển phức tạp?

Viễn thị và loạn thị là những tật khúc xạ phổ biến, cả hai có thể xuất hiện đồng thời và gây khó khăn khi nhìn gần lẫn nhìn xa. Việc nắm rõ đặc điểm và triệu chứng của chúng là rất quan trọng để chẩn đoán chính xác, điều trị hiệu quả. Cùng ECO Pharma tìm hiểu về viễn loạn thị trong bài viết sau.

Viễn loạn thị là gì?

Viễn loạn thị là tình trạng mắt vừa bị viễn thị vừa bị loạn thị. Tình trạng này khiến mắt nhìn các vật ở gần bị mờ, các vật ở xa bị méo mó, ảnh hưởng lớn đến quá trình học tập, làm việc, sinh hoạt và chất lượng sống nói chung. Cùng một mắt không thể bị cận thị và viễn thị cùng lúc nhưng có thể bị một trong hai loại kèm theo loạn thị. (1) Tức là viễn thị và loạn thị có thể xuất hiện trên cùng một mắt hoặc một mắt bị viễn thị và một mắt bị loạn thị.

Nguyên nhân gây mắt bị viễn thị vừa bị loạn thị

Viễn thị và loạn thị đều là những tình trạng làm thay đổi cách ánh sáng hội tụ trong mắt. Đối với viễn thị, tật khúc xạ này xảy ra khi các tia sáng đi vào mắt bị hội tụ phía sau võng mạc, có thể do nhãn cầu dài ra hoặc giác mạc có độ cong bất thường. Đối với loạn thị, nó xảy ra khi ánh sáng hội tụ tại nhiều điểm trong mắt, bao gồm cả võng mạc. Điều này có thể do giác mạc hoặc thủy tinh thể của mắt có độ cong bất thường (giác mạc có thể trông giống như một quả bóng bầu dục).

Cả hai loại tật khúc xạ này đều có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố di truyền và môi trường. Yếu tố di truyền về viễn thị hoặc loạn thị làm tăng khả năng mắc các rối loạn này ở những người trong cùng một gia đình.

• Tật viễn thị, loạn thị có xu hướng phổ biến hơn ở một số gia đình, cho thấy yếu tố di truyền mạnh mẽ.
• Yếu tố môi trường như sử dụng quá nhiều thiết bị điện tử và thiếu ánh sáng tự nhiên có thể làm tăng tình trạng mỏi mắt, làm trầm trọng thêm tình trạng khúc xạ.
• Tình trạng sức khỏe hiện có cũng là một nguyên nhân khác, một số bệnh chuyển hóa hoặc toàn thân có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mắt và góp phần gây ra những tật khúc xạ này.

Dấu hiệu của viễn loạn thị

Khi viễn thị và loạn thị cùng tồn tại, các triệu chứng có thể bao gồm: (2)

• Nhìn mờ hoặc méo mó ở mọi khoảng cách.
• Đau đầu sau khi gắng sức nhìn trong thời gian dài.
• Mỏi mắt và khó duy trì sự tập trung quan sát một đối tượng.
• Thường xuyên dụi mắt.

Ở trẻ em những triệu chứng này có thể không được phát hiện, nhưng chúng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thị giác của trẻ và gây ra các vấn đề về học tập, phát triển nếu không được khắc phục kịp thời. Các triệu chứng này cũng có thể khác nhau về cường độ, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tật khúc xạ này và có thể ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của mỗi người theo những cách khác nhau.

Mắt viễn loạn có mổ được không?

Mắt vừa bị viễn thị vừa bị loạn thị có thể được phẫu thuật để khắc phục. Đây là một lựa chọn cho những người tìm kiếm giải pháp lâu dài hơn để điều trị hai loại tật khúc xạ này. Phẫu thuật có thể mang lại hiệu quả cao và duy trì trong thời gian dài.

Phẫu thuật LASIK và PRK là hai trong số những phương pháp phổ biến nhất trong phẫu thuật khúc xạ. Trong LASIK, một vạt giác mạc được tạo ra để chiếu tia laser trực tiếp vào mô giác mạc. Trong PRK, lớp ngoài của giác mạc được loại bỏ trước khi thực hiện điều chỉnh. Cả hai phương pháp đều nhằm mục đích định hình giác mạc sao cho tia sáng được hội tụ chính xác trên võng mạc.

Mặc dù phương pháp này có thể giúp người bệnh không cần đeo kính nhưng cũng tiềm ẩn một số rủi ro nhất định. Đó có thể là các biến chứng sau phẫu thuật như khô mắt, lệch vạt giác mạc, nhiễm trùng, tái cận,… Việc thăm khám kỹ càng trước phẫu thuật là rất quan trọng để xác định một người có phù hợp, đủ các tiêu chuẩn để phẫu thuật hay không.

Chẩn đoán viễn loạn thị

Để chẩn đoán mắt bị đồng thời viễn thị và loạn thị, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của mắt cũng như mức độ của chúng. Sau đó bác sĩ sẽ yêu cầu bạn nhìn vào bảng thị lực (thường là bảng Snellen với các chữ cái hoặc ký hiệu có kích thước giảm dần) ở một khoảng cách nhất định (thường là 6 mét) để đánh giá khả năng nhìn xa của mắt.

Tiếp theo bác sĩ sẽ sử dụng máy đo khúc xạ tự động. Người bệnh đặt cằm và trán vào máy, nhìn vào một hình ảnh bên trong. Thiết bị này sẽ tự động đo và đưa ra các thông số về độ cận, độ viễn và độ loạn. Ngoài ra các phương pháp như soi đáy mắt, đo nhãn áp, soi bóng đồng tử,… cũng có thể được thực hiện tùy vào từng trường hợp. (3)

Điều trị viễn loạn thị

Như đã trình bày, mắt vừa bị viễn thị vừa bị loạn thị có thể được điều trị bằng phương pháp phẫu thuật. Ngoài ra dùng kính gọng cũng là một cách đơn giản và hiệu quả khác để cải thiện khả năng nhìn. Đeo kính theo toa (kính mắt hay kính áp tròng) giúp cải thiện tầm nhìn của mắt bằng cách bù trừ hoặc điều chỉnh lại độ cong bất thường của giác mạc hoặc tình trạng trục nhãn cầu quá ngắn.

Trong đó tròng kính chỉnh thị của kính thuốc theo toa có thể được thiết kế để khắc phục viễn thị và loạn thị đồng thời. Kính áp tròng hình xuyến hoặc đa tiêu cự giúp cải thiện hiệu quả cho cả hai tình trạng tật khúc xạ này.

Kính gọng dễ dàng trong việc sử dụng, vệ sinh và bảo quản, không cần chạm trực tiếp vào mắt nên giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng mắt và các vấn đề kích ứng, khô mắt như kính áp tròng có thể gây ra. Tuy nhiên kính gọng có thể làm giới hạn tầm nhìn ngoại vi và không phù hợp khi chơi thể thao.

Trong khi đó kính áp tròng nằm trực tiếp trên giác mạc nên tầm nhìn không bị giới hạn bởi gọng kính giúp tầm nhìn ngoại vi rõ ràng hơn. Sử dụng kính áp tròng cũng không lo bị vướng, rơi rớt khi chơi thể thao hoặc vận động. Tuy nhiên người dùng cần biết cách đeo tháo kính, vệ sinh, bảo quản kính đúng cách. Việc lựa chọn loại kính nào cần được trao đổi và tư vấn kỹ càng với bác sĩ.

Biến chứng nếu không điều trị mắt bị viễn và bị loạn thị

Mắt vừa viễn thị vừa loạn thị nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến đến một số vấn đề nghiêm trọng sau đây:

• Lác mắt.
• Nhược thị.
• Hạn chế tầm nhìn và làm giảm chất lượng sống.
• Suy giảm hay mất thị lực.
• Mù lòa.
• Dễ gặp tai nạn, nguy hiểm, đặc biệt là nếu bạn đang lái xe hoặc vận hành máy móc.

Cách bảo vệ mắt và giảm nguy cơ bị viễn loạn thị

Để bảo vệ mắt, giảm nguy cơ mắc phải tình trạng vừa viễn thị và loạn thị, bạn cần thực hiện kết hợp các điều như sau:

• Bổ sung tinh chất: Nên bổ sung nhóm chất hỗ trợ mắt chuyên biệt. Bao gồm tinh chất Broccophane (chiết xuất từ bông cải xanh Broccoli) cùng Lutein, Zeaxanthin, Omega 3, các loại vitamin và khoáng chất để giúp hỗ trợ cải thiện thị lực, đồng thời bảo vệ võng mạc và thủy tinh thể một cách hiệu quả và an toàn.
• Hình thành thói quen sinh hoạt lành mạnh cho mắt: Nên giữ khoảng cách hợp lý khi đọc sách, học tập hoặc dùng thiết bị điện tử, khoảng cách nên là 30 – 40 cm. Ngồi đúng tư thế, tránh cúi sát hoặc nằm khi đọc sách, học bài. Làm việc trong môi trường có đủ ánh sáng, tốt nhất là ánh sáng tự nhiên. Sau mỗi 20 phút nhìn màn hình, hãy nhìn ra xa khoảng 6 mét trong 20 giây để mắt được nghỉ ngơi.
• Dinh dưỡng hợp lý: Bổ sung đầy đủ các loại vitamin A, B, C, D,… khoáng chất sắt, kẽm,… cùng các chất chống oxy hóa có trong các loại trái cây, rau xanh, cá béo, các loại hạt, ngũ cốc; Hạn chế bia rượu và các thực phẩm chế biến sẵn.
• Bảo vệ mắt khỏi các tác nhân gây hại: Khi ra ngoài trời nắng, nên đeo kính râm đạt chuẩn để bảo vệ mắt khỏi tia cực tím (UV) có thể gây đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng. Hạn chế tiếp xúc quá nhiều với ánh sáng xanh từ màn hình thiết bị điện tử. Tránh dụi mắt vì có thể gây nhiễm trùng, trầy xước giác mạc.
• Khám mắt định kỳ: Nên đi khám mắt định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín. Việc này giúp phát hiện sớm và điều chỉnh kịp thời các vấn đề về thị lực, bao gồm tật khúc xạ.

>>> Xem thêm: 8 bài tập cho mắt loạn thị giúp cải thiện tầm nhìn

Tóm lại viễn loạn thị tuy là một tình trạng gây khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng sống nhưng có thể được kiểm soát thông qua việc đeo kính gọng, kính áp tròng cho đến các phương pháp can thiệp hiện đại như phẫu thuật Lasik. Điều quan trọng nhất là bạn cần thăm khám bác sĩ nhãn khoa định kỳ để có chẩn đoán chính xác và lựa chọn giải pháp phù hợp nhất với lối sống và tình trạng mắt của mình.