Đau nhức xương khớp xảy ra phổ biến đối với người lớn tuổi. Nhưng hiện nay, tình trạng này đang trẻ hóa dần, có xu hướng xuất hiện ở người từ 30, 40 tuổi, thậm chí là thanh thiếu niên và trẻ em. Vậy nguyên nhân gây đau nhức xương khớp ở người trẻ do đâu? Hãy cùng ECO Pharma tìm hiểu cụ thể, từ đó xác định giải pháp khắc phục kịp thời.
Đau nhức xương khớp ở người trẻ là tình trạng những đối tượng trẻ trong độ tuổi 20, 30 hoặc nhỏ hơn bị tổn thương xương khớp, dẫn đến đau nhức, khó chịu, gây suy giảm sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
Mặc dù đau xương khớp thường xảy ra phổ biến ở những người lớn tuổi, nhưng bệnh này đang có xu hướng xuất hiện ở người trẻ. Trên thực tế, kể cả trẻ em và thanh thiếu niên cũng có nguy cơ mắc các vấn đề về xương khớp. Bạn không nên chủ quan bỏ qua các triệu chứng mà cần tiến hành thăm khám kịp thời, tránh những biến chứng không mong muốn về sau.
Đau nhức xương khớp thường gặp ở người lớn tuổi, đặc biệt là từ 65 tuổi trở lên (1). Tuy nhiên, vấn đề này đang báo động khi xảy ra ở người từ 30 tuổi, do lúc này mật độ xương và khối lượng cơ bắt đầu suy giảm, gây đau nhức. Thậm chí có thể ảnh hưởng đến cả đối tượng thanh thiếu niên và trẻ em.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh, trong giai đoạn 2013 – 2015, ước tính có khoảng 22.7% (54.4 triệu) người lớn mắc bệnh viêm khớp tại Hoa Kỳ. Trong đó, người từ 65 tuổi trở lên chiếm 49.6% (22.2 triệu người); người trung niên từ 45 – 64 tuổi chiếm 29.3% (24.2 triệu người), và đối tượng trẻ tuổi từ 18 – 44 tuổi chiếm 7.1% (8 triệu người). Thống kê này chỉ giới hạn trong phạm vi người bệnh viêm khớp, chưa bao gồm các nguyên nhân khác. Tuy nhiên đã phần nào cho thấy người trẻ vẫn có nguy cơ mắc bệnh về khớp. (2)
Việc nắm rõ các nguyên nhân dẫn tới đau mỏi xương khớp ở người trẻ sẽ giúp bạn kịp thời phòng tránh và điều chỉnh, nhờ đó bảo vệ hệ cơ xương khớp, tránh những biến chứng về sau.
Ở người trẻ, nguyên nhân phổ biến gây đau nhức xương khớp không phải là quá trình lão hóa, mà chủ yếu do bệnh lý, di truyền, chấn thương hoặc chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt chưa phù hợp:
Viêm khớp tự phát thiếu niên (JIA) là dạng viêm khớp phổ biến ở trẻ em và thanh thiếu niên, thường gây đau nhức ở khớp tay, đầu gối, mắt cá chân, khuỷu tay, cổ tay hoặc các bộ phận khác trên cơ thể. Đây là bệnh lý tự miễn, có nghĩa là hệ thống miễn dịch bị nhầm lẫn và tấn công các tế bào, mô của cơ thể. Điều này khiến cơ thể giải phóng các chất gây viêm tấn công màng hoạt dịch của khớp, hậu quả là người bệnh bị đau, sưng, cứng, nhạy cảm và khó cử động khớp.
Viêm khớp nhiễm khuẩn là tình trạng viêm nhiễm tại khớp. Hiện tượng này có thể xảy ra khi cơ thể bị nhiễm khuẩn tại một bộ phận khác sau đó lan đến khớp hoặc dịch xung quanh khớp. Đôi khi vi khuẩn cũng có thể xâm nhập thông qua quá trình phẫu thuật, qua vết thương hở hoặc tiêm. Viêm khớp nhiễm khuẩn thường chỉ ảnh hưởng đến một khớp.
Hầu hết các trường hợp viêm khớp nhiễm khuẩn đều do vi khuẩn gây ra, phổ biến nhất là Staphylococcus aureus (tụ cầu khuẩn), số ít trường hợp có thể do vi-rút hoặc nấm. Triệu chứng của bệnh bao gồm sưng tấy dữ dội, đau, sốt và ớn lạnh, thường ảnh hưởng đến đầu gối, hông, mắt cá chân, cổ tay.
Viêm khớp vảy nến là một loại viêm khớp, thường xuất hiện ở những người bị vảy nến hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh vảy nến – một căn bệnh gây ra các mảng da khác màu, trông như phát ban và có vảy.
Đây là bệnh lý tự miễn, có nghĩa là hệ thống miễn dịch tự tấn công các mô và tế bào của chính cơ thể. Viêm khớp vảy nến xảy ra khi cơ thể khởi phát các triệu chứng vảy nến trên da và viêm ở khớp. Các dấu hiệu bệnh bao gồm hình thành các mảng sần sùi, đỏ, có vảy trên da và móng; đồng thời đau, sưng, cứng ở một hoặc nhiều khớp.
Viêm cột sống dính khớp là một dạng viêm khớp, chỉ hiện tượng viêm ở các khớp và dây chằng của cột sống. Bệnh cũng có thể ảnh hưởng đến các khớp ngoại vi như đầu gối, mắt cá chân, hông. Trong những trường hợp nghiêm trọng, bệnh có thể khiến các đốt sống dính vào nhau, dẫn tới cứng cột sống, không thể vận động linh hoạt.
Dấu hiệu của bệnh thường là những cơn đau, cứng ở lưng, hông hoặc cổ. Ngoài ra có thể xuất hiện triệu chứng ở các bộ phận khác như mắt (viêm màng bồ đào), da (bệnh vẩy nến) hoặc đường ruột (viêm ruột).
Lupus ban đỏ hệ thống (Systemic Lupus Erythematosus – SLE) là bệnh tự miễn, trong đó hệ thống miễn dịch tấn công nhầm các mô và cơ quan của cơ thể, gây viêm và tổn thương nhiều bộ phận, bao gồm da, khớp, thận, não và các cơ quan khác. Triệu chứng phổ biến nhất là phát ban hình cánh bướm trên mặt, chán ăn, mệt mỏi, sút cân, loét miệng, nhạy cảm với ánh sáng mặt trời hoặc đau, sưng, nóng, đỏ ở khớp. Nghiêm trọng hơn là các triệu chứng tổn thương nội tạng như: viêm cơ tim, tràn dịch màng ngoài tim, viêm màng phổi, viêm cầu thận, vấn đề về thị lực,…
Đau xương khớp ở người trẻ có thể xuất phát từ nguyên nhân chấn thương do ngoại lực như tai nạn, té ngã,… dẫn tới tổn thương xương khớp, gây đau, sưng, chảy máu, cứng, bầm tím hoặc trật khớp. Tùy thuộc vào mức độ chấn thương mà có thể ảnh hưởng đến một hoặc nhiều khớp trên cơ thể.
Người trẻ tuổi bị thừa cân, béo phì có thể kèm theo đau nhức xương khớp do trọng lượng cơ thể tạo áp lực lên các khớp như: khớp gối, khớp háng, cột sống. Vấn đề này không chỉ làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp mà còn thúc đẩy tình trạng viêm trong cơ thể, dẫn tới giảm khả năng vận động, gây nhức mỏi kéo dài.
Yếu tố di truyền là một trong những nguyên nhân gây Đau nhức xương khớp ở người trẻ. Nếu trong gia đình huyết thống có người mắc bệnh về khớp (như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vảy nến, bệnh gout,…) thì bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Việc phát hiện sớm những yếu tố này giúp mang tới hiệu quả điều trị tích cực.
Cơ thể thiếu hụt một số chất dinh dưỡng quan trọng có thể khiến xương khớp suy yếu, chẳng hạn như:
Sai tư thế trong quá trình nghỉ ngơi, học tập và làm việc như ngồi lâu một chỗ, mang vác vật nặng không đúng kỹ thuật có thể dẫn đến nhiều vấn đề như căng cơ, tạo áp lực cho khớp gây nhức mỏi. Điều này diễn ra trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ thoái hóa khớp, mắc bệnh liên quan đến cột sống,… đồng thời ảnh hưởng đến ngoại hình, sự tự tin của bản thân.
Cơ thể ít vận động khiến các khớp thiếu sự linh hoạt, làm tăng nguy cơ bị chấn thương và thoái hóa; đồng thời làm yếu cơ, giảm khả năng hỗ trợ cho các khớp. Ngoài ra, việc ít vận động còn làm quá trình lưu thông máu giảm, dẫn tới đau, cứng khớp. Vấn đề này thường xảy ra ở những người không thường xuyên tập thể dục hoặc phải làm những công việc ngồi lâu tại chỗ, hay giữ nguyên một tư thế trong thời gian dài.
Ngoài ra bạn cũng có thể xem thêm bài viết đau nhức xương khớp toàn thân để hiểu rõ hơn về những nguyên nhân, triệu chứng thường gặp, từ đó có phương án thăm khám và điều trị sớm
Tình trạng đau xương khớp ở người trẻ thường được biểu hiện qua các triệu chứng sau:
Đau khớp là dấu hiệu phổ biến nhất, xảy ra tại khớp bị tổn thương hoặc có thể lan sang các vùng khác trên cơ thể. Cơn đau có thể xảy ra theo nhiều mức độ từ nhẹ đến nặng, theo từng đợt hoặc dai dẳng, tùy thuộc vào từng tình trạng bệnh cụ thể và thường trở nên nghiêm trọng hơn khi vận động.
Sưng khớp biểu hiện bởi hiện tượng vùng da quanh khớp phù nề, tăng kích thước hoặc có hình dạng kỳ lạ. Sưng đi kèm với đau có thể là dấu hiệu của viêm nhiễm. Nếu thấy khớp sưng lên, đặc biệt là sau khi tập thể dục hoặc làm việc nặng, người bệnh nên chú ý thăm khám để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.
Triệu chứng nóng, đỏ ở vùng da quanh khớp thường cảnh báo tình trạng viêm nhiễm. Người bệnh sẽ cảm thấy nhạy cảm, khó chịu và khó khăn khi cử động, ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.
Khớp bị hạn chế phạm vi cử động, mất đi độ linh hoạt và dẻo dai, dẫn tới cản trở các hoạt động bình thường như cúi người, quay lưng, đi lên cầu thang,… Đây là dấu hiệu cho thấy bệnh đã trở nên nghiêm trọng hơn, cần được khắc phục sớm để tránh ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Đau nhức, sưng, cứng khớp ở người trẻ thường đi kèm cảm giác mệt mỏi, suy nhược. Điều này có thể khiến cho quá trình hồi phục trở nên khó khăn và tốn nhiều thời gian hơn. Người bệnh hãy ưu tiên nghỉ ngơi hợp lý, thực hiện các bài tập nhẹ nhàng phù hợp với tình trạng của cá nhân để bảo vệ xương khớp và nâng cao sức khỏe tổng thể.
Nếu cơn đau gây cản trở các hoạt động hằng ngày, người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán nguyên nhân và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm. Ngoài ra khi cơ thể xuất hiện các biểu hiện sau, cũng là dấu hiệu cho thấy cần được can thiệp y tế:
Đối với trường hợp chấn thương, tai nạn gây đau nhức xương khớp dữ dội, bầm tím nặng hoặc chảy máu, người bệnh cũng cần đến bệnh viện để được kiểm tra nhanh chóng.
Để xác định nguyên nhân gây đau mỏi xương khớp ở người trẻ, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp chẩn đoán sau:
Ở giai đoạn chẩn đoán lâm sàng, bác sĩ sẽ hỏi người bệnh về tiền sử bệnh lý xương khớp và tiến hành kiểm tra tình trạng đau nhức, phạm vi hoạt động. Đồng thời tìm kiếm các dấu hiệu tổn thương ở cơ, gân và dây chằng xung quanh.
Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh bao gồm chụp X-quang, MRI, CT, siêu âm,… sử dụng công nghệ hiện đại tạo ra hình ảnh rõ nét về hệ cơ xương khớp cùng với dây chằng, dây thần kinh một cách rõ nét. Thông qua đó, bác sĩ có thể xác định các vấn đề bất thường, nguyên nhân gây bệnh và cách điều trị phù hợp.
Xét nghiệm máu giúp chẩn đoán đoán tình trạng nhiễm trùng hoặc xác định cụ thể loại viêm khớp mà người bệnh mắc phải. Một số loại xét nghiệm máu liên quan đến khớp gồm tốc độ lắng đọng hồng cầu, kháng nguyên bạch cầu ở người HLA – B27, kháng thể kháng nhân, protein phản ứng C,…
Bác sĩ sẽ sử dụng kim tiêm nhỏ (thường là kim 18 gauge hoặc nhỏ hơn nếu áp dụng cho khớp nhỏ hơn) để hút dịch khớp, sau đó tiến hành phân tích để chẩn đoán nguyên nhân gây tổn thương khớp. Quá trình này thường bao gồm: kiểm tra màu sắc, độ trong của mẫu dịch khớp; phân tích hóa học chẳng hạn như glucose, protein và axit uric; phân tích để tìm tinh thể, vi khuẩn và các chất khác;…
Tùy thuộc vào từng nguyên nhân cụ thể, những người trẻ tuổi có thể cải thiện đau mỏi xương khớp bằng một số giải pháp an toàn, khoa học:
Xây dựng lối sống năng động giúp giảm tình trạng đau nhức xương khớp đáng kể. Người trẻ nên tránh ngồi lâu, đặc biệt là khi sử dụng các thiết bị điện tử. Thay vào đó bạn hãy dành thời gian để vận động, đi dạo ngoài trời, hỗ trợ cải thiện sức khỏe, độ linh hoạt của xương khớp. Đồng thời cần bỏ các thói quen xấu như hút thuốc, uống rượu vì có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể, bao gồm xương khớp.
Ngồi sai tư thế khi học tập, làm việc là nguyên nhân phổ biến dẫn đến nhức mỏi xương khớp ở người trẻ. Để cải thiện vấn đề này, bạn cần điều chỉnh tư thế ngồi thẳng lưng, chân vuông góc với mặt sàn và ưu tiên sử dụng ghế hỗ trợ nâng đỡ cột sống. Lưu ý không nên ngồi một chỗ quá lâu, hãy thường xuyên thay đổi tư thế và đứng dậy đi lại, tập thể dục để tránh bị cứng khớp.
Nhóm người trẻ tuổi bị đau nhức xương khớp có thể sử dụng thuốc giảm đau và chống viêm như paracetamol, thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen,… để cải thiện các triệu chứng. Tuy nhiên việc sử dụng thuốc cần có sự tư vấn của bác sĩ, nhằm đảm bảo an toàn sức khỏe và tránh tác dụng phụ không mong muốn.
Dành thời gian để cơ thể nghỉ ngơi và phục hồi, hạn chế vận động mạnh như bưng bê vật nặng, tập thể dục cường độ cao, chơi thể thao,… để tránh khiến xương khớp bị tổn thương nghiêm trọng hơn. Thời gian nghỉ ngơi tùy thuộc vào mức độ đau nhức của mỗi cá nhân hoặc chỉ định của bác sĩ.
Chế độ dinh dưỡng là yếu tố quan trọng hỗ trợ xương khớp chắc khỏe. Hãy tăng cường những dưỡng chất như canxi, vitamin D, axit béo omega-3 từ thực phẩm như: cá béo (cá hồi, cá ngừ, cá trích), trứng, sữa, các loại hạt (hạt lanh, hạt chia, hạt hạnh nhân), cải xoăn, cải bẹ xanh, cải bó xôi, ngũ cốc nguyên hạt,… giúp ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm hoặc loãng xương.
Ưu tiên lựa chọn những bài tập thể dục nhẹ nhàng như yoga, đi bộ, bơi lội, đạp xe,… để duy trì sự linh hoạt, dẻo dai của khớp, đồng thời hạn chế gây căng thẳng cho xương khớp. Thường xuyên tập thể dục cũng là giải pháp nâng cao sức khỏe tổng thể, giảm đau nhức cho người bệnh.
Thừa cân, béo phì sẽ tạo áp lực lên các khớp của cơ thể, đặc biệt là khớp gối và khớp háng. Do đó nhóm người trẻ tuổi nên duy trì cân nặng phù hợp bằng cách xây dựng chế độ ăn uống khoa học, thường xuyên tập thể dục,… để hỗ trợ xương khớp hoạt động hiệu quả. Cân nặng thích hợp sẽ tùy thuộc vào chiều cao của mỗi người, bạn có thể áp dụng ước tính bằng chỉ số BMI: Chỉ số BMI = Cân nặng (kg) / [Chiều cao (m)x 2].
Massage, xoa bóp giúp tăng cường lưu thông máu đến vùng khớp bị tổn thương, nhờ đó giảm đau nhức. Bạn có thể kết hợp một số loại tinh dầu xoa bóp trong quá trình thực hiện để nâng cao hiệu quả. Tuy nhiên cần lưu ý phương pháp này nên được áp dụng đúng kỹ thuật, tránh gây làm xương khớp nhức mỏi nghiêm trọng hơn.
Chườm nóng thường được áp dụng đối với cơn đau mạn tính, hỗ trợ thúc đẩy quá trình lưu thông báo, giúp giãn cơ và giảm căng thẳng ở vùng khớp. Trong khi đó, chườm lạnh nên thực hiện với cơn đau cấp tính trong vòng 48 giờ kể từ thời điểm bị chấn thương, nhằm giảm viêm và sưng tấy; đồng thời lưu ý không chườm đá trực tiếp lên da.
Nếu đau mỏi xương khớp là triệu chứng của bệnh lý như viêm khớp, thoái hóa khớp, chấn thương,… người bệnh nên ưu tiên điều trị tác nhân gốc trước, hỗ trợ giảm đau, sưng, cứng khớp; ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng và nâng cao chất lượng cuộc sống hằng ngày.
Bên cạnh đó, người trẻ tuổi hãy tăng cường dinh dưỡng cho xương và sụn khớp bằng cách bổ sung những tinh chất như Collagen Type 2 không biến tính, Collagen Peptide thủy phân, Turmeric Root (chiết xuất từ nghệ), White Willow Bark (chiết xuất từ vỏ cây liễu), Eggshell Membrane (chiết xuất từ màng vỏ trứng),… Đây là những chiết xuất đã được các nhà khoa học nghiên cứu và khẳng định có ích trong việc hỗ trợ giảm đau, bảo vệ và tái tạo sụn khớp, tăng độ bền và dẻo dai cho khớp, làm chậm quá trình thoái hóa khớp.
Bài liên quan: Xông hơi giảm đau nhức xương khớp
Đau nhức xương khớp ở người trẻ có thể được phòng ngừa từ sớm thông qua việc xây dựng thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng khoa học. Bên cạnh đó, cần tập thể dục đều đặn khoảng 20 – 30 phút mỗi ngày giúp cải thiện độ dẻo dai, linh hoạt của xương khớp, tránh nguy cơ bị thoái hóa sớm.
