Bệnh trầm cảm có lây không? Trầm cảm ảnh hưởng đến khoảng 3,8% dân số toàn cầu, gây ra hơn 700.000 vụ tự tử mỗi năm (1). Cảm xúc tiêu cực của một người có thể ảnh hưởng đến nhiều người xung quanh, cùng ECO Pharma tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau.
Trầm cảm không lây lan theo cách mà bệnh do virus, vi khuẩn gây ra. Tuy nhiên, trầm cảm, các trạng thái cảm xúc khác lan truyền qua tương tác xã hội, còn được gọi là “lây nhiễm cảm xúc”. Điều này có nghĩa là mỗi người thường tiếp nhận, đồng cảm với cảm xúc của những người xung quanh. Ví dụ, khi một thành viên trong nhóm có cảm xúc tiêu cực, những người xung quanh cũng dễ bị tác động, cảm thấy bất mãn. Hiện tượng lây nhiễm cảm xúc thường xảy ra trong các mối quan hệ thân thiết như gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, bạn cùng phòng.
Nghiên cứu chỉ ra rằng khi bạn sống chung với người mắc trầm cảm, bạn cũng có nguy cơ mắc bệnh này. Điển hình là trường hợp các sinh viên sống chung với bạn cùng phòng bị trầm cảm cũng bị ảnh hưởng chỉ sau 3 tuần.
Vậy điều gì khiến cảm xúc lây lan? Cơ chế lây lan của bệnh trầm cảm chủ yếu dựa vào việc bắt chước tự động và hệ thống tế bào thần kinh gương (MNS). Khi thấy người khác bộc lộ cảm xúc, cơ thể có xu hướng bắt chước một cách tự động, khiến bản thân không chỉ hiểu mà còn cảm nhận cảm xúc của người khác. (2)
Ngoài ra, sự đồng cảm cũng đóng vai trò quan trọng trong việc lan truyền cảm xúc. Cơ chế này là một phần bản năng tiến hóa, giúp con người xây dựng, duy trì mối quan hệ xã hội.
Nguy cơ mắc bệnh trầm cảm gia tăng ở người có các yếu tố sau:
Ngoài ra, người mắc bệnh mãn tính, mất cân bằng chất dẫn truyền thần kinh cũng dễ mắc trầm cảm.
Bệnh trầm cảm có lây không và lây bằng cách nào? Không giống như dạng lây nhiễm qua tiếp xúc trực tiếp như ăn uống hay hô hấp, trầm cảm lây lan qua các tác động tâm lý, cảm xúc như:
Bạn có nguy cơ cao “bị lây trầm cảm” hoặc thay đổi tâm trạng nếu những người gần gũi trong cuộc sống mắc trầm cảm như bố mẹ, con cái, vợ – chồng hoặc bạn đời, bạn cùng phòng, bạn thân,…
Không chỉ những người trực tiếp tiếp xúc mà bạn bè, người quen thậm chí chưa từng quen biết trên mạng xã hội cũng có thể tác động đến sức khỏe tâm thần của bạn.
Bên cạnh vấn đề bệnh trầm cảm có lây không, người mắc bệnh thường cảm thấy buồn bã, cáu kỉnh, trống rỗng kéo dài, mất hứng thú với các hoạt động thường ngày. Khác với những thay đổi tâm trạng thông thường, trầm cảm xuất hiện gần như mỗi ngày, kéo dài ít nhất 2 tuần.
Các dấu hiệu bị trầm cảm khác bao gồm:
Trầm cảm tác động đến mọi khía cạnh cuộc sống, từ gia đình, công việc cho đến học tập. Mức độ bệnh được phân loại từ nhẹ, trung bình đến nặng tùy thuộc vào số lượng, mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.
Rối loạn giấc ngủ là một trong những dấu hiệu của bệnh trầm cảm.
Khi đã biết bệnh trầm cảm có lây không, việc thay đổi lối sống là một phương pháp hiệu quả giúp giảm nguy cơ, kiểm soát triệu chứng. Mỗi người sẽ phù hợp với chiến lược phòng bệnh khác nhau, như:
Vận động thường xuyên là một trong những cách để cải thiện sức khỏe tâm thần. Khi tập luyện, nhiệt độ cơ thể tăng, giúp làm dịu hệ thần kinh, đồng thời kích thích não sản sinh endorphin, chất nâng cao tâm trạng. Tập thể dục còn hỗ trợ các phản ứng của hệ miễn dịch, ngăn ngừa triệu chứng trầm cảm trở nặng. Bạn có thể tham gia các hoạt động như yoga, kickboxing, đơn giản là đi bộ, thậm chí chọn cầu thang bộ thay vì đi thang máy để duy trì thói quen vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày.
Việc lướt mạng xã hội quá nhiều làm gia tăng cảm giác chán nản, tự ti. Tuy việc cắt giảm hoàn toàn mạng xã hội là không thực tế, nhưng hãy hạn chế thời gian sử dụng để cải thiện sức khỏe tâm thần. Bạn có thể bắt đầu bằng cách xóa ứng dụng mạng xã hội khỏi điện thoại để giảm thói quen lướt trong vô thức hoặc cài đặt tiện ích chặn trang Web giới hạn thời gian truy cập. Chỉ nên dùng khi có mục đích cụ thể, tránh lướt Web vô nghĩa.
Khi đã hiểu rõ bệnh trầm cảm có lây không, có mạng lưới hỗ trợ từ gia đình, bạn bè là yếu tố quan trọng để duy trì sức khỏe tâm thần. Nghiên cứu cho thấy, thiếu đi sự hỗ trợ này dễ làm tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm. Vì vậy, hãy luôn giữ liên lạc thường xuyên với người thân, dù cuộc sống bận rộn. Tham gia vào các hoạt động xã hội, khám phá những sở thích mới cũng giúp bạn mở rộng mối quan hệ, từ đó củng cố tinh thần, tạo cảm giác an toàn.
Quá nhiều lựa chọn hàng ngày sẽ gây căng thẳng, từ đó làm tăng nguy cơ trầm cảm. Nhà tâm lý học người Mỹ, Barry Schwartz trong cuốn sách “Nghịch lý của sự lựa chọn” đã chỉ ra rằng những người có xu hướng cố gắng tìm kiếm lựa chọn hoàn hảo có tỷ lệ trầm cảm cao hơn. Để giảm căng thẳng do phải đưa ra quá nhiều quyết định, bạn nên quyết định nhanh hơn, đơn giản hóa lựa chọn; lên kế hoạch trước cho trang phục, bữa ăn hàng ngày; dùng ứng dụng hỗ trợ đưa ra lựa chọn ngẫu nhiên để giảm áp lực lựa chọn.
Việc đơn giản hóa những quyết định nhỏ hàng ngày sẽ giúp bạn tránh căng thẳng không cần thiết, giảm nguy cơ mắc bệnh trầm cảm.
Căng thẳng mãn tính là nguyên nhân phổ biến dẫn đến bệnh trầm cảm. Việc kiểm soát, giảm căng thẳng rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe tâm thần. Bạn có thể thực hiện một số biện pháp như:
Nếu căng thẳng nặng, hãy tìm đến các bác sĩ tâm lý để học các kỹ năng đối phó hiệu quả, hạn chế nguy cơ mắc bệnh.
Ngoài việc bệnh trầm cảm có lây không, nếu đã từng bị bệnh này, nguy cơ tái phát là rất cao. Do đó, việc duy trì kế hoạch điều trị là vô cùng quan trọng. Bạn cần tiếp tục dùng thuốc theo toa, không tự ý ngừng thuốc; tái khám định kỳ để duy trì ổn định tinh thần; áp dụng các kỹ năng, chiến lược đối phó đã học từ liệu trình trị liệu vào cuộc sống hàng ngày.
Giấc ngủ đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ sức khỏe thể chất, tâm thần. Mất ngủ làm tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm. Do đó, bạn nên ngủ đủ 7 – 9 tiếng mỗi đêm; tránh sử dụng thiết bị điện tử như điện thoại, máy vi tính trong vòng 2 giờ trước khi đi ngủ; thực hành thiền hoặc thư giãn để dễ ngủ hơn; đảm bảo nệm thoải mái, tạo không gian ngủ lý tưởng; không dùng caffeine sau buổi trưa để tránh ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Bạn có thể gặp những người khiến mình cảm thấy tồi tệ. Điều quan trọng là hãy nhận ra, tránh xa những người gây căng thẳng hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần của bạn.
Một nghiên cứu năm 2012 đã chỉ ra rằng các tương tác xã hội tiêu cực làm tăng loại protein – cytokine, liên quan đến viêm và trầm cảm. Điều này cho thấy việc duy trì mối quan hệ lành mạnh là rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe tâm thần.
Ăn nhiều chất béo dễ gây ra các phản ứng tương tự căng thẳng mãn tính, từ đó làm nguy cơ mắc bệnh trầm cảm gia tăng. Ngoài ra, dinh dưỡng không lành mạnh cũng gây thiếu hụt dưỡng chất thiết yếu ảnh hưởng đến thể chất và tinh thần. Để cải thiện sức khỏe, bạn nên bổ sung các thực phẩm sau:
Ngoài ra, bạn có thể bổ sung dưỡng chất Lepidium Meyenii, P.Leucotomos để hỗ trợ tự sản sinh nội tiết tố Estrogen, Progesterone, Testosterone đúng theo nhu cầu của cơ thể. Việc này giúp cải thiện sức khỏe tâm thần, giảm lo âu, mất ngủ.
Cân nặng thay đổi do căng thẳng, ảnh hưởng xấu đến lòng tự trọng, nhận thức tiêu cực từ xã hội khiến nguy cơ trầm cảm gia tăng. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa thừa cân, thiếu cân và bệnh trầm cảm.
Hãy tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc, thiết lập dinh dưỡng lành mạnh sẽ giúp kiểm soát cân nặng hiệu quả. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc kiểm soát cân nặng do trầm cảm, hãy tìm đến sự hỗ trợ của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng, huấn luyện viên cá nhân để có giải pháp phù hợp.
Bệnh trầm cảm có lây không? Người mắc các bệnh mãn tính thường có nguy cơ mắc bệnh trầm cảm cao hơn. Mặc dù không thể tránh được hoàn toàn nhưng trong nhiều trường hợp, bệnh mãn tính sẽ được quản lý tốt nếu tuân thủ đúng hướng dẫn điều trị. Nếu đang sống chung với bệnh mãn tính, hãy trao đổi thường xuyên với bác sĩ khi cảm thấy triệu chứng không cải thiện hoặc nghiêm trọng hơn; tuân thủ kế hoạch điều trị cẩn thận: dùng thuốc theo chỉ định, làm theo các khuyến nghị về thay đổi lối sống của bác sĩ.
Một số loại thuốc theo toa như thuốc nội tiết tố (thuốc tránh thai), thuốc chẹn beta, corticosteroid, thuốc chống co giật dễ gây ra tác dụng phụ, bao gồm cả trầm cảm. Hãy đọc kỹ nhãn thuốc trước khi dùng. Nếu lo ngại về tác dụng phụ của thuốc, hãy trao đổi với bác sĩ để tìm ra các lựa chọn hoặc phương pháp thay thế mà không làm tăng nguy cơ mắc trầm cảm.
Lạm dụng rượu, thuốc lá quá mức sẽ làm gia tăng nguy cơ mắc – tái phát trầm cảm. Hãy hạn chế uống rượu để bảo vệ sức khỏe tâm thần. Nếu bạn muốn cắt giảm, hãy bắt đầu từ những thay đổi nhỏ, tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chương trình cai nghiện rượu an toàn.
Để từ bỏ thói quen hút thuốc, hãy tập trung vào lý do bạn muốn bỏ thuốc, nhắc nhở bản thân mỗi khi có ý định hút lại.
Bệnh trầm cảm có lây không? Mặc dù trầm cảm không lây theo cách các bệnh truyền nhiễm, nhưng cảm xúc tiêu cực, áp lực tâm lý từ người khác lại tác động mạnh mẽ, làm tăng nguy cơ trầm cảm. Việc duy trì một môi trường xã hội tích cực, kết nối tốt với người thân, bạn bè là cách hữu hiệu để bảo vệ sức khỏe tâm thần của chính bạn. Hãy luôn chú ý chăm sóc bản thân và tìm kiếm sự hỗ trợ kịp thời khi cần thiết.
