Nám mảng là gì? Dấu hiệu, tác nhân gây nám và cách phòng ngừa

Nhiều loại nám xuất hiện khi tuổi tác tăng dần. Nám mảng phổ biến nhất nhưng có thể phòng ngừa và điều trị được. Bài viết dưới đây, ECO Pharma sẽ cung cấp những thông tin chi tiết về loại nám này, bao gồm nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa.

Nám mảng là gì?

Nám mảng (hay nám nông) là tình trạng hắc sắc tố lan tỏa trên bề mặt da, phân bố chủ yếu ở tầng nông của da. Đây là loại nám xuất hiện theo từng mảng rõ rệt với các sắc tố đậm như nâu, xám. Mặc dù tình trạng này hoàn toàn vô hại cho sức khỏe nhưng lại gây ra sự tự ti. Nám thường có xu hướng nặng hơn vào mùa hè và thuyên giảm vào mùa đông.

Nám rất phổ biến trong độ tuổi 20 đến 40, đặc biệt ở phụ nữ mang thai. Có khoảng 15% – 50% phụ nữ mang thai gặp phải tình trạng này. Khoảng 1,5% – 33% dân số có thể bị nám và phổ biến nhất ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, hiếm gặp ở tuổi dậy thì. Phụ nữ dễ bị nám hơn nam giới với tỷ lệ 90%, trong khi nam giới chỉ 10%. (1)

Những người có làn da trắng sẽ ít bị nám hơn những người có làn da nâu sẫm hoặc những người có làn da rám nắng.

Cách nhận biết da bị nám mảng

Trên khuôn mặt, nám thường xuất hiện ở má, mũi, cằm và trán. Nám đôi khi ảnh hưởng đến cánh tay, cổ và lưng. Trên thực tế, nám có thể xuất hiện ở bất kỳ phần da nào tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Đó là lý do tại sao hầu hết những người bị nám đều nhận thấy các triệu chứng của họ trở nên trầm trọng hơn trong những tháng hè.

Nám mảng trên mặt có thể dễ dàng nhận biết, đó là từng mảng màu nâu ở bề mặt da, vị trí hai bên gò má, cằm,… do sự tăng melanin tối màu. Diện tích mảng nám sẫm màu có thể từ 2cm – 4cm tùy từng trường hợp.

Xem thêm: Các loại nám da phổ biến

Nguyên nhân hình thành nên nám mảng ở mặt

Da bị nám mảng ở mặt có thể hình thành do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, thay đổi nội tiết tố, dùng mỹ phẩm không phù hợp hoặc uống thuốc tránh thai kéo dài…

• Ánh nắng mặt trời: Khi tia UV trong ánh nắng mặt trời tiếp xúc trực tiếp với da sẽ khiến cho melanocytes (tế bào biểu bì tạo hắc tố) ở tầng hạ bì bị kích thích mạnh mẽ, từ đó sản sinh ra các hắc sắc tố để bảo vệ làn da. Các hắc sắc tố sẽ phát tán rộng và tích tụ trên da gây ra nám mảng.
• Dùng mỹ phẩm không phù hợp: Việc sử dụng các sản phẩm chăm sóc da không hợp, không rõ nguồn gốc xuất xứ gây bào mòn tầng thượng bì khiến da mỏng hơn. Ánh nắng dễ dàng xâm nhập vào da gây ra các mảng nám.
• Sử dụng một số loại thuốc: Thuốc điều trị động kinh có thể là nguyên nhân gây ra nám. Một ví dụ về thuốc chống động kinh là Clobazam (Onfi®). Nám da cũng được quan sát thấy ở những người sử dụng thuốc tránh thai đường uống có chứa estrogen và progesterone.
• Nội tiết thay đổi: Sự mất cân bằng của estrogen có thể dẫn đến thúc đẩy tăng sinh melanin tối màu hoạt động theo cơ chế làm tăng hormone MSH (hormone kích thích sản xuất sắc tố dưới da). Từ đó, các hắc sắc tố được đẩy lên bề mặt da tạo thành những vết nám nhỏ, phát triển thành nám mảng.
• Do chế độ ăn uống: Tiêu thụ quá nhiều tinh bột, đường trong chế độ ăn uống có thể gây ra mất cân bằng nội tiết tố. Vì thế việc kiểm soát lượng tinh bột nạp vào cơ thể có thể cải thiện được tình trạng nám da, sạm da, tàn nhang do thay đổi hormone estrogen.
• Do thói quen xấu: Những thói quen như uống cafe, bia rượu, thức khuya sẽ làm da suy yếu và xuất hiện nám nông.
• Yếu tố duy truyền: Khoảng 33% đến 50% số người bị nám cho biết có người khác trong gia đình đã gặp phải tình trạng này. Phần lớn các cặp song sinh cùng trứng cũng giống nhau về tình trạng nám. (2)
• Căng thẳng, stress: Stress trong thời gian dài ảnh hưởng đến hoạt động của não có thể dẫn đến rối loạn sản sinh estrogen và một số hormone khác gây ra nám.
• Lão hóa da: Tuổi tác càng cao, khả năng sản xuất collagen dưới da càng suy giảm khiến da lão hóa và trở nên yếu hơn. Hơn nữa, khi tuổi càng cao, nồng độ estrogen suy giảm, kích thích sản sinh sắc tố tối màu. Do đó, tuổi tác cũng được xác định là nguyên nhân gây ra nám mảng.
• Mắc bệnh lý: Những bệnh lý về gan có thể làm xuất hiện nám. Chức năng chính của gan là đào thải độc tố có hại trong cơ thể ra bên ngoài. Nếu gan suy yếu, các độc tố sẽ tích tụ trong cơ thể và nhanh chóng tác động đến các bộ phận khác. Các vấn đề về da như mụn, nám mảng, sạm da, quầng thâm quanh mắt sẽ xuất hiện.

Điều trị nám mảng có dễ không?

Nám mảng là loại nám dễ điều trị nhất trong các loại nám. Nó thường được điều trị bằng các phương pháp sau:

1. Thoa kem/thuốc trị nám

Các loại kem, thuốc bôi trị nám chứa các hoạt chất ức chế sản sinh hắc sắc tố, phổ biến như hydroquinone, tretinoin – thành phần hữu ích trong điều trị nám, tàn nhang, đặc biệt đối với người bị nám ở lớp biểu bì; Axit glycolic là một axit tự nhiên từ trái cây có tác dụng tái cấu trúc biểu bì, đẩy mạnh quá trình tróc da, giúp phân tán sắc tố rất nhanh.

2. Chăm sóc da đúng cách

Người bị nám da cần thực hiện làm sạch, cấp ẩm, dưỡng da, chống nắng. Trong đó, cấp ẩm và chống nắng là hai bước đặc biệt quan trọng trong quá trình điều trị nám. Bạn có thể cấp ẩm cho da bằng cách sử dụng kem dưỡng, serum, mặt nạ hoặc sử dụng các nguyên liệu tự nhiên như nha đam, mật ong, dưa leo và xịt khoáng hàng ngày.

Đừng quên bảo vệ da trước ánh nắng mặt trời bằng cách sử dụng kem chống nắng có chỉ số SPF 50+, thoa kem chống nắng trước khi ra ngoài. Mặc quần áo dài, rộng rãi khi ra ngoài trời nắng. Đội mũ rộng vành, đeo kính râm có khả năng chống tia UV. Sử dụng ô, khẩu trang để che chắn da mặt.

Bạn cũng cần kết hợp áp dụng các biện pháp bên trong như uống đủ 2 lít nước mỗi ngày, ăn nhiều rau xanh, trái cây, tránh rượu bia, thuốc lá. Chủ động bổ sung cho cơ thể những tinh chất quý như Sakura, P.Leucotomos, Pomegranate, L-Glutathione và Collagen, hỗ trợ làm mờ sạm nám cũ, ngăn ngừa hình thành sạm nám mới, giúp trẻ hóa làn da, dưỡng trắng toàn thân một cách an toàn, hiệu quả.

3. Uống thuốc chữa nám da

Nhiều phụ nữ lựa chọn phương pháp uống thuốc để điều trị nám thay vì áp dụng các biện pháp khác. Các loại thuốc này được tạo nên từ các chất hóa học an toàn, làm giảm dần độ đậm của các vết nám trên da theo thời gian. Tuy nhiên, để đạt được kết quả tốt, bạn cần kiên nhẫn và thực hiện uống thuốc, kết hợp chăm sóc da theo đúng hướng dẫn của bác sĩ. Cơ chế tác động của thuốc trị nám là ức chế sự sản sinh melanin quá mức, đồng thời bổ sung độ ẩm và cung cấp các dưỡng chất thiết yếu giúp nuôi dưỡng làn da.

4. Áp dụng các giải pháp công nghệ tại spa

Nhiều công nghệ trị nám hiện đại mang đến hiệu quả điều trị cao chẳng hạn như:

Peel da (lột da hóa học) với 3 loại axit phổ biến là axit glycolic, axit Salicylic và axit TCA. Đây là phương pháp giúp cải thiện sắc tố da, có thể loại bỏ 70% – 90% nám, tàn nhang. Ngoài ra, peel da còn giúp làn da hấp thụ dưỡng chất tốt hơn, hỗ trợ giảm mụn đầu đen, mụn bọc. Tuy nhiên, quy trình peel da khá phức tạp, nếu thực hiện sai cách sẽ gây tổn thương da có thể khó phục hồi. Vì thế, bạn chỉ nên peel da tại những spa uy tín.

Sử dụng công nghệ laser là một phương pháp trị nám phổ biến hiện nay. Tia laser có khả năng phân giải melanin tối màu thành các mảnh nhỏ, giúp loại bỏ nám từ gốc. Sau khi điều trị, da cần được chăm sóc kỹ lưỡng để tránh nám tái phát.

Lăn kim vi điểm sử dụng các đầu kim nhỏ tạo ra tổn thương trên da để kích thích sản sinh collagen và tế bào da mới. Kỹ thuật này có thể ít hiệu quả đối với nám chân sâu.

Xem thêm: Cách phân biệt nám mảng và nám chân sâu

Cách phòng ngừa nám mảng như thế nào?

Bạn có thể áp dụng kết hợp những cách sau để ngừa nám mảng.

• Tránh tia UV: Nguyên nhân gây nám phổ biến nhất là do tiếp xúc quá nhiều với tia UV. Vì lý do này, hãy sử dụng kem chống nắng phổ rộng có SPF từ 50 trở lên, có chứa titan dioxide hoặc kẽm oxit. Tia cực tím dễ dàng xuyên qua các đám mây vì vậy hãy bôi kem chống nắng hàng ngày, đặc biệt là khi bơi lội và hoạt động ngoài trời kéo dài. Thoa lại kem chống nắng sau mỗi hai giờ để có hiệu quả tối ưu. Tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, đặc biệt là vào buổi trưa khi tia nắng mặt trời mạnh nhất. Đội mũ rộng vành và đeo kính râm để che mặt khỏi ánh nắng. (2)
• Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da phù hợp: Lựa chọn sản phẩm dưỡng da chứa chất chống oxy hóa như vitamin C và E có thể giúp bảo vệ chống lại tác hại của ánh nắng mặt trời. Sử dụng các sản phẩm làm sạch và chăm sóc da dịu nhẹ, không gây kích ứng. Tránh sử dụng các phương pháp tẩy tế bào chết và lột da mạnh làm trầm trọng thêm tình trạng nám. (3)
• Cẩn trọng khi tránh thai: Trao đổi kỹ với bác sĩ về việc sử dụng các biện pháp tránh thai nội tiết tố hoặc liệu pháp thay thế hormone và xem xét các lựa chọn thay thế nếu có thể vì chúng có thể gây ra nám.
• Ngừng sử dụng các sản phẩm bôi ngoài da gây kích ứng: Xà phòng, dầu thơm, sữa tắm và các sản phẩm chăm sóc da khác cần dịu nhẹ và không gây mụn. Bất cứ điều gì gây kích ứng hoặc bỏng da đều có thể khiến tình trạng nám trở nên trầm trọng hơn.
• Duy trì lối sống lành mạnh: Hãy ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên và nghỉ ngơi đầy đủ. Tất cả những điều này giúp hỗ trợ làn da khỏe mạnh.

Các câu hỏi liên quan tới tình trạng da mặt bị nám mảng

Mặt bị nám mảng có nguy hiểm không? Da bị nám mảng có tự hết không? Da nám mảng có dễ điều trị không? Đây là những thắc mắc phổ biến về tình trạng nám trên da.

1. Nám mảng có nguy hiểm không?

Nám da không gây hại về mặt thể chất, nhưng các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nó có thể dẫn đến các vấn đề về tâm lý và chất lượng cuộc sống kém hơn do những thay đổi mà nó gây ra trên ngoại hình của một người. Nám gây ra những mảng sẫm màu trên mặt dẫn đến mất tự tin trong giao tiếp, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. (5)

2. Nám mảng có tự hết không?

Nám da có thể tự biến mất nếu có nguyên nhân từ mang thai hoặc dùng thuốc. Khi bạn sinh con hoặc ngừng dùng thuốc, vết nám có thể mờ đi. Nám da cũng có thể tồn tại trong nhiều năm, thậm chí là suốt đời.

3. Nám mảng có thể chữa khỏi hoàn toàn không?

Nám mảng có chân nám ở lớp thượng bì nên có xu hướng đáp ứng tốt đối với các phương pháp điều trị. Chính vì thế, tình trạng này hoàn toàn chữa được nếu bạn kiên trì thực hiện một cách khoa học.

4. Nám mảng có dễ điều trị không?

Có 3 loại nám da phổ biến nhất đó là nám mảng, nám đốm và nám hỗn hợp. So với nám hỗn hợp hay nám đốm, việc điều trị nám mảng dễ dàng hơn. Lý do là vì chân nám mảng nằm ở lớp thượng bì, tầng ngoài cùng của da nên dễ dàng loại bỏ hơn so với chân nám nằm sâu ở lớp hạ bì.

5. Phương pháp điều trị nám mảng nào tốt nhất?

Không có phương pháp điều trị nám mảng nào tốt nhất cho tất cả mọi người vì hiệu quả còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ nám, loại da, cơ địa và tình trạng sức khỏe của mỗi người. Vì thế, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và điều trị nám bằng phương pháp phù hợp nhất với bản thân mình.

6. Vì sao nám mảng thường gặp ở nữ nhiều hơn nam?

Phụ nữ có nhiều nguy cơ bị nám mảng hơn nam giới do hormone của họ bị rối loạn nhiều lần hơn trong suốt cuộc đời. Đặc biệt thời mang thai, tiền mãn kinh và mãn kinh nồng độ estrogen có sự biến đổi nhiều nhất. Điều này có liên quan trực tiếp đến tình trạng sắc tố tối màu tăng cao, có thể gây ra nám. (6)

Nám mảng tuy không gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe nhưng lại là vấn đề thẩm mỹ lớn khiến nhiều người mất tự ti trong giao tiếp. Việc điều trị nám cần có sự kiên trì và kết hợp nhiều phương pháp khác nhau. Hãy bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời, xây dựng chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý để sở hữu làn da khỏe đẹp và trắng sáng. Ngoài ra, bạn cũng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ da liễu để được tư vấn phác đồ điều trị nám mảng phù hợp nhất với tình trạng da của bản thân.