Nám nông là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Nám nông nằm ở lớp thượng bì thường dễ điều trị và điều trị ít tốn kém hơn so với nám chân sâu. Đặc điểm của nám nông như thế nào, nguyên nhân của nó là gì và phương pháp nào giúp điều trị hiệu quả? Hãy cùng ECO Pharma tìm hiểu trong bài viết sau.

Nám nông là gì?

Nám nông là tình trạng nám da ở lớp thượng bì (lớp ngoài cùng của da), với các đốm sắc tố sẫm màu, thường do tác động của ánh sáng mặt trời và các yếu tố môi trường. Đây là loại nám nhẹ và dễ điều trị hơn so với nám sâu, tuy nhiên vẫn cần chăm sóc đúng cách và kiên trì để đạt hiệu quả mong muốn. Vì nám nông chỉ ảnh hưởng đến lớp ngoài của da nên thường phản ứng tốt với các phương pháp điều trị như kem bôi, laser hoặc lột da nhẹ.

Dấu hiệu nhận biết da bị nám nông

Dấu hiệu nhận biết loại nám này như sau:

• Màu sắc: Nám nông thường có màu nâu nhạt hoặc sẫm, xuất hiện rõ rệt trên bề mặt da.
• Vị trí: Các vết nám chủ yếu xuất hiện ở vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời như gò má, trán, mũi và cằm.
• Độ nông: Nám nằm ở lớp thượng bì (lớp ngoài cùng của da) nên dễ nhận thấy bằng mắt thường.
• Kích thước và hình dạng: Các đốm nám thường có kích thước từ nhỏ đến trung bình và hình dạng không đồng đều.

Nguyên nhân gây nám nông

Loại nám này có thể xuất hiện do da tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, thay đổi nội tiết tố, dùng mỹ phẩm không phù hợp,…

1. Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời

Khi ánh sáng mặt trời chiếu vào da, nó kích thích cơ thể sản xuất nhiều melanin hơn. Điều này giải thích tại sao nám da xuất hiện ở những vùng da tiếp xúc nhiều với ánh sáng mặt trời nhất như da mặt, cổ và cánh tay. Cụ thể, tia UV từ ánh sáng mặt trời là nguyên nhân khiến da bị nám. (1)

2. Ảnh hưởng do biến đổi nội tiết

Hormone như estrogen và progesterone đóng vai trò nhất định ở một số trường hợp trong việc gây ra nám. Phụ nữ sau mãn kinh đôi khi được dùng progesterone và đã được quan sát thấy bị nám da. Có giả thuyết cho rằng nồng độ estrogen, progesterone và hormone kích thích tế bào hắc tố tăng cao trong tam cá nguyệt thứ ba của thai kỳ có vai trò nhất định trong việc hình thành nám. (2)

3. Sử dụng mỹ phẩm không phù hợp

Một số loại mỹ phẩm chất lượng kém hoặc không phù hợp với cơ địa có thể gây dị ứng, tổn thương da, làm xuất hiện các vết nám. Ngoài ra, các sản phẩm làm trắng da có tính bào mòn cũng có thể làm da bị lột tẩy mạnh trở nên mỏng manh và dễ bị tổn thương. Khi ra ngoài, nếu không che chắn kĩ, ánh nắng mặt trời sẽ làm sạm da dẫn đến nám.

4. Chế độ ăn uống không lành mạnh

Các loại thức ăn cay, rượu bia có thể gây sung huyết trên da, khiến các vết nám đậm màu hơn. Việc xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh nhiều rau xanh, trái cây giúp tăng cường sức khỏe của làn da và sức khỏe tổng thể.

5. Mất ngủ, stress

Căng thẳng khiến cơ thể sản xuất nhiều hormone cortisol hơn. Sự gia tăng cortisol có thể gây ra nám da. Bên cạnh đó, khi giấc ngủ không đủ sẽ khiến cho cơ thể bị căng thẳng và kích thích tiết ra melanin làm da đậm màu. Biểu hiện này khá rõ ràng mỗi khi bị mất ngủ như da khô hơn, sần sùi và trông tối màu hơn.

6. Tác dụng của thuốc

Các loại thuốc sau đây có thể gây ra tình trạng nám da ở một số người:

• Thuốc chống co giật như Clobazam (Onfi®).
• Thuốc tránh thai dạng uống có chứa estrogen và progesterone.
• Thuốc làm da nhạy cảm hơn với ánh sáng mặt trời (bao gồm retinoid, một số loại thuốc kháng sinh và một số loại thuốc điều trị huyết áp).

7. Mắc một số bệnh lý

Tuyến giáp nằm ở cổ sản xuất ra hormone giúp cơ thể thực hiện các công việc quan trọng, bao gồm phân hủy thức ăn và điều chỉnh nhịp tim nhanh. Nếu tuyến giáp xuất hiện một vấn đề, có thể làm tăng nguy cơ phát triển nám da. Đôi khi, điều trị vấn đề về tuyến giáp có thể làm giảm nám da.

Cách chẩn đoán bị nám nông

Để chẩn đoán nám da, bác sĩ thường hỏi về tình trạng mang thai, sử dụng mỹ phẩm, sản phẩm tắm rửa hàng ngày, tiền sử gia đình và tiền sử bệnh lý, thuốc điều trị và thời gian bắt đầu xuất hiện các triệu chứng.

Bác sĩ thường dùng máy soi da để nhìn rõ cấu trúc da, phát hiện các tổn thương và tình trạng tăng sắc tố. Đôi khi cần sinh thiết da nếu có các tổn thương nghi ngờ ác tính.

Các phương pháp điều trị nám nông hiệu quả

Để điều trị nám, có thể dùng thuốc bôi hoặc các công nghệ trị nám hiện đại như laser, lăn kim, điện di,…

1. Dùng thuốc/kem bôi đặc trị nám

Các phương pháp điều trị nám da phổ biến nhất là thuốc làm sáng da được bôi tại chỗ. Chúng bao gồm các loại thuốc như hydroquinone, axit azelaic, axit kojic, niacinamide, cysteamine, rucinol và axit tranexamic. Các loại thuốc này hoạt động bằng cách giảm sản xuất sắc tố và tình trạng viêm và giảm các mạch máu dư thừa trong da góp phần gây nám da. Phụ nữ mang thai (chiếm tỷ lệ lớn bệnh nhân bị nám da) nên tránh hầu hết các loại thuốc này ngoại trừ axit azelaic, đây là lựa chọn an toàn trong thời kỳ mang thai. (3)

2. Sử dụng các công nghệ điều trị nám hiện đại

Nếu thuốc bôi ngoài da không cải thiện được nám, điều trị bằng các công nghệ hiện đại thường cho hiệu quả tốt.

• Laser: Liệu pháp laser thường được áp dụng với những trường hợp nám da kháng trị, khó cải thiện bằng các phương pháp thông thường. Ưu điểm của phương pháp này là loại bỏ nám da nhanh chóng, cần ít thời gian phục hồi. Tế bào da được tái tạo mới nhanh chóng, sáng màu và mịn màng hơn. Tuy nhiên, tác dụng phụ tiềm ẩn có thể khiến da đỏ, khô, kích ứng, sưng và bong tróc trong vòng 3 đến 10 ngày sau khi thực hiện thủ thuật (tương tự như cháy nắng).
• Lăn kim: Đây là cách xâm lấn trực tiếp lên da, tạo tổn thương vi điểm. Dựa vào cơ chế tự tái tạo da để loại bỏ những tế bào cũ và sản sinh tế bào mới, từ đó kích thích sản sinh elastin và collagen giúp da trắng mịn và tươi trẻ hơn. Cần lưu ý, dụng cụ lăn kim nếu không được vệ sinh đúng cách sẽ dễ dẫn đến viêm nhiễm hoặc lăn kim khi bị mụn, các nốt mụn viêm sẽ lan rộng.
• Microdermabrasion (mài da vi điểm): Đây là phương pháp tẩy tế bào chết bằng một thiết bị cầm tay, giúp đưa tinh thể đặc biệt lên da, nhẹ nhàng loại bỏ tế bào chết, dầu thừa, vi khuẩn. Đây là phương pháp điều trị không xâm lấn, không đau đớn, không cần thời gian phục hồi và hạn chế tác dụng phụ sau điều trị. Một số tình trạng như sạm da, lão hóa da, sẹo mụn,… sẽ được cải thiện sau khi mài da vi điểm.
• Điện di: Điện di là phương pháp không dùng kim tiêm mà vẫn đưa được dưỡng chất vào sâu trong da. Cụ thể, phương pháp này dùng dòng điện hỗ trợ đưa thuốc giảm sắc tố, chống nhăn, lão hóa vào da nhanh chóng, hiệu quả ngày trong lần đầu thực hiện. Ngoài ra đầu điện di có thể chỉnh nhiệt độ, làm co/giãn lỗ chân lông, giải phóng tắc nghẽn giúp dưỡng chất dễ thấm vào sâu hơn, mang đến hiệu quả cao.
• Tiêm HA: HA là viết tắt của hyaluronic acid, giúp giữ nước cho da căng mịn và đàn hồi. Tiêm HA là kỹ thuật dùng đầu kim đưa dưỡng chất như HA đơn phân tử vào trong da, giúp bổ sung tức thời lượng HA bị thiếu hụt, mang đến làn da sáng bóng và ngăn ngừa lão hoá. Phương pháp này cũng giúp bảo vệ da khỏi các yếu tố gây hại từ bên ngoài, kháng viêm, nhờ đó giúp da khoẻ hơn.
• Peeling: Peel da là phương pháp sử dụng chất hóa học để phá hủy các tế bào ngoài cùng của da bị hư tổn. Sau đó, lớp da này được tái tạo từ các tế bào đáy ở thượng bì. Sử dụng các axit có nồng độ trung bình ở ngưỡng cho phép là hình thức peel da trị thâm sạm, nám, tàn nhang.

Ngoài ra, bạn có thể tự đắp mặt nạ giúp da khỏe mạnh, hỗ trợ cho các phương pháp điều trị nám.

• Mặt nạ cho da bị nám nông từ trứng gà: Mặt nạ trứng giúp cung cấp dưỡng chất làm sáng da giúp da đều màu, trắng sáng và mịn màng hơn. Mặt nạ trứng gà rất tốt cho những người có da dầu hoặc da nhạy cảm. Bạn đánh bông một lòng trắng trứng gà thoa lên da đã được rửa sạch, giữ 15 phút rồi rửa lại bằng nước ấm.
• Mặt nạ cho da bị nám nông từ nha đam: Gel nha đam được dùng để trị bỏng da, làm dịu làn da cháy nắng và điều trị nám da hiệu quả. Nha đam chứa liposome cũng được dùng để cải thiện tình trạng nám da, các tác dụng phụ không đáng kể. Bạn dùng một lá nha đam bánh tẻ, rửa sạch, cắt bỏ vỏ. Lấy gel nha đam bôi lên da hàng ngày sau khi đã rửa mặt sạch và giữa 15 – 20 phút thì rửa lại.
• Mặt nạ sữa chua dùng da da bị nám nông: Sữa chua chứa nhiều vitamin A, B1, B2 và axit lactic có thể làm da sáng màu hơn. Bạn có thể kết hợp sữa chua và mật ong để tăng hiệu quả dưỡng da. Hãy dùng 3 thìa sữa chua trộn đều với 1 thìa mật ong nguyên chất. Rửa mặt sạch và đắp hỗn hợp khoảng 20 phút, sau đó rửa lại với nước ấm.
• Mặt nạ nghệ: Nghệ chứa nhiều curcumin là chất chống oxy hóa, có khả năng ức chế hình thành sắc tố melanin và kháng khuẩn. Ngoài ra, nghệ giúp loại bỏ bụi bẩn, tế bào chết và bã nhờn, từ đó các vết thâm nám mờ dần. Nghệ còn chứa vitamin E, C, K có tác dụng kích thích sản sinh collagen giúp da phục hồi, tái tạo làn da mới khỏe mạnh hơn. Bạn dùng 1 muỗng tinh bột nghệ trộn với nước cốt 1 quả chanh. Sau khi rửa sạch mặt bằng nước ấm, thoa đều hỗn hợp lên và giữ 15 phút. Rửa lại mặt bằng nước mát.

Cách phòng ngừa nám nông đơn giản

Để tránh da bị nám, bạn nên áp dụng những cách sau đây: (4)

• Thoa kem chống nắng có chỉ số SPF ít nhất là 30 mỗi ngày, ngay cả trong những ngày nhiều mây.
• Tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, đặc biệt là vào buổi trưa khi tia nắng mạnh nhất.
• Đội mũ rộng vành và đeo kính râm nếu ra ngoài trời.
• Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da có chứa chất chống oxy hóa như vitamin C và E, có thể giúp bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời.
• Tránh sử dụng các chất tẩy tế bào chết và lột da mạnh vì có thể làm tăng sắc tố da và làm trầm trọng thêm tình trạng nám da.
• Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da và sữa rửa mặt dịu nhẹ, không gây kích ứng.
• Giữ cho nội tiết tố ổn định. Xem lại việc sử dụng thuốc tránh thai nội tiết tố hoặc liệu pháp thay thế hormone và cân nhắc các phương pháp thay thế nếu có thể, vì chúng có thể gây ra nám da.
• Hạn chế tiếp xúc với nhiệt độ cao và độ ẩm vì có thể làm tình trạng nám da trầm trọng hơn.
• Duy trì lối sống lành mạnh bằng cách ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên và nghỉ ngơi đầy đủ. Tất cả những điều này giúp hỗ trợ làn da khỏe mạnh.

Một số câu hỏi thường gặp

Nám nông có tự khỏi không? Điều trị loại nám này có dễ không? Đây là một số thắc mắc thường gặp về tình trạng nám da.

1. Nám nông có tự khỏi không?

Nám có thể tự khỏi trong vòng vài tháng. Tuy nhiên, nám không có khả năng biến mất khi bạn đang mang thai hoặc dùng thuốc tránh thai nội tiết tố. Việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa như tránh ánh nắng mặt trời để nám da không trở nên tệ hơn hoặc nếu nám mờ đi, để nám không tái phát.

2. Điều trị nám nông có dễ không?

Nám nông dễ điều trị hơn nám chân sâu (nám ở tầng hạ bì của da). Mức độ nhanh chóng và hiệu quả trong việc điều trị nám còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Nguyên nhân gây nám: Nếu nám do yếu tố bên ngoài như ánh nắng mặt trời, ô nhiễm thì thường dễ điều trị hơn so với nám do nội tiết tố hoặc di truyền.
• Thời gian hình thành: Nám mới hình thành thường dễ điều trị hơn nám lâu năm.
• Tình trạng da: Da khỏe mạnh, không có các vấn đề khác sẽ đáp ứng tốt hơn với điều trị.

3. Nám nông có phải là tàn nhang không?

Nám nông không phải là tàn nhang, đây là hai tình trạng da khác nhau. Nám thường có màu sắc đa dạng hơn so với tàn nhang, có thể là nâu sẫm, đen, đỏ, xám hoặc nâu nhạt. Đặc biệt, khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, nám có thể trở nên đậm màu hơn và phát triển thành các vùng sắc tố tối hơn. Về hình dạng, nám cũng đa dạng hơn tàn nhang. Nám có thể tập trung thành các đốm lớn, giống như đầu que diêm hoặc xuất hiện dưới dạng các mảng lớn che phủ khuôn mặt.

4. Thực phẩm nào tốt cho người bị nám?

Người bị nám nên ăn các thực phẩm như trái cây, rau, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt, quả hạch, thịt, cá, trứng. Tránh thức ăn có thể gây viêm nhiễm như thức ăn vặt, thức ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn, thực phẩm đóng hộp nói chung. Bổ sung tinh chất L-Glutathione, Sakura, Pomegranate, P. Leucotomos, Collagen Peptide hỗ trợ làm mờ sạm nám từ gốc, làm chậm lão hóa, đều màu da, thúc đẩy da mịn màng, sáng khỏe.

Nám nông, mặc dù không ảnh hưởng đến sức khỏe, nhưng lại gây mất thẩm mỹ và sự tự tin của người mắc phải. Việc điều trị nám đòi hỏi sự kiên trì và lựa chọn phương pháp phù hợp. Nên lựa chọn điều trị nám da ở những cơ sở y tế uy tín để đảm bảo an toàn và hiệu quả tốt. Sau điều trị, bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời và duy trì lối sống lành mạnh là thiết yếu để phòng ngừa nám tái phát.