Ngủ đủ giấc cơ thể được nghỉ ngơi đầy đủ, phục hồi năng lượng và tỉnh táo vào sáng hôm sau. Nếu ngủ nhiều nhưng vẫn buồn ngủ khi thức dậy có thể bạn đang gặp một số vấn đề về giấc ngủ hoặc sức khỏe. Vì sao ngủ nhiều nhưng vẫn buồn ngủ, cùng ECO Pharma tìm hiểu cụ thể qua bài viết sau đây.
Ngủ nhiều nhưng vẫn buồn ngủ là tình trạng mệt mỏi, muốn ngủ tiếp ngay cả khi đã ngủ đủ hoặc thừa giấc. Hầu hết người lớn cần ngủ ít nhất bảy giờ mỗi đêm. Thỉnh thoảng, bạn có thể ngủ lâu hơn bình thường để cơ thể phục hồi, chẳng hạn như sau một tuần làm việc căng thẳng, đi du lịch.
Nhưng nếu tình trạng buồn ngủ dù đã ngủ nhiều diễn ra trong thời gian dài, có thể cho thấy đã có vấn đề về giấc ngủ hoặc cơ thể đang mắc phải một tình trạng sức khỏe tiềm ẩn, không nên chủ quan. Ví dụ như chứng ngưng thở khi ngủ gây gián đoạn giấc ngủ ban đêm, dẫn đến việc ngủ dậy trong trạng thái mệt mỏi, buồn ngủ.
Buồn ngủ quá mức vào ban ngày gây khó khăn trong việc duy trì sự tỉnh táo, giảm năng suất học tập, làm việc. Thậm chí bạn có thể đột ngột ngủ thiếp đi khi đang giao tiếp, lái xe, làm ảnh hưởng đến mối quan hệ xã hội hoặc gây tai nạn giao thông.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến ngủ nhiều nhưng vẫn buồn ngủ. Thường thấy nhất là:
Biểu hiện chất lượng giấc ngủ kém gồm ngủ nhiều nhưng không sâu, dễ tỉnh giấc, gặp ác mộng. Nguyên nhân thường do mắc các hội chứng làm rối loạn giấc ngủ như ngưng thở khi ngủ, hội chứng chân không yên, mộng du.
Rối loạn chu kỳ ngủ – thức cũng làm giảm chất lượng giấc ngủ. Khi phải thay đổi thời gian ngủ, chẳng hạn do làm việc ca đêm, đồng hồ sinh học chưa kịp điều chỉnh cũng dẫn đến buồn ngủ ngay cả khi đã ngủ nhiều.
Cơ thể cần đầy đủ dinh dưỡng để cung cấp năng lượng cho các hoạt động, gồm protein, sắt, magie, vitamin D. Đây là những chất tham gia cấu tạo, duy trì các mô, vận chuyển oxy đến cơ, điều hòa hệ thần kinh, tăng sức đề kháng. Nếu thiếu hụt, bạn dễ bị mệt mỏi, thiếu sức sống, chỉ muốn ngủ.
Lạm dụng rượu bia cũng là yếu tố ảnh hưởng. Chúng ức chế hệ thần kinh trung ương, dẫn đến buồn ngủ. Nhưng khi gan chuyển hóa rượu vào ban đêm, gây kích thích, giảm chất lượng giấc ngủ phục hồi. Điều này tạo cảm giác thiếu ngủ, uể oải sau khi tỉnh dậy.
Ngoài ra, thói quen ăn uống không lành mạnh như bỏ bữa sáng cũng khiến cơ thể thiếu năng lượng, muốn nghỉ ngơi dù đã ngủ đủ.
Ít vận động làm cơ bắp suy yếu, máu lưu thông chậm, vận chuyển oxy và dinh dưỡng đến tế bào kém gây mệt mỏi, buồn ngủ ngay cả khi đã ngủ nhiều. Thiếu hoạt động thể chất còn làm tăng nguy cơ mắc hội chứng chân không yên, béo phì gây ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn. Đây là những nguyên nhân khiến chất lượng giấc ngủ kém, dù ngủ nhiều cũng không đáp ứng nhu cầu phục hồi của cơ thể. (1)
Lười tập thể dục cũng liên quan đến việc tăng thời gian dùng thiết bị điện tử như xem tivi, điện thoại. Thử nghiệm năm 2021 cho thấy, tiếp xúc với ánh sáng xanh làm giảm giấc ngủ sâu đáng kể, so với ánh sáng sợi đốt và đeo kính chặn ánh sáng xanh. Điều này dẫn đến ngủ không sâu, cần ngủ tiếp mặc dù đã đủ giấc. (2)
Cơ thể có khoảng 60% là nước. Không nạp đủ nước ảnh hưởng đến huyết áp, giảm lưu lượng máu đến não, gây đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi và buồn ngủ. Mất nước cũng làm đường mũi và miệng bị khô dễ gây ngủ ngáy. Điều này khiến bạn phải cố gắng thở do đường thở hẹp, cản trở cơ thể tiến vào giai đoạn ngủ sâu, phục hồi hơn, từ đó dẫn đến ngủ nhiều nhưng vẫn buồn ngủ.
Mắc các bệnh lý mãn tính ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân, gây mệt mỏi, giảm chất lượng giấc ngủ ban đêm. Cơ thể cố gắng bù đắp, phục hồi vào ban ngày, dẫn đến buồn ngủ.
Một số tình trạng liên quan đến ngủ quá nhiều gồm tiểu đường, viêm xoang, béo phì, trầm cảm, lo âu, bệnh xương khớp,… (3)
Căng thẳng thúc đẩy hệ thần kinh sản xuất adrenaline và cortisol – hormone chịu trách nhiệm cho phản ứng “chiến đấu hay bỏ chạy” của cơ thể. Nồng độ cortisol cao làm tăng nhịp tim, nhịp thở. Tuy nhiên, khi tác nhân căng thẳng biến mất, cơ thể hạ mức cortisol và các hormone khác, dẫn đến kiệt sức và buồn ngủ.
Tình trạng này kéo dài khiến cơ thể phản ứng thái quá với các tác nhân căng thẳng ví dụ công việc, bài tập, mối quan hệ. Ngay cả khi bạn cố ngủ đủ giờ để khắc phục stress, đó cũng không phải giấc ngủ chất lượng giúp phục hồi. Hệ quả là ngủ nhiều nhưng vẫn buồn ngủ.
Buồn ngủ quá mức hoặc ngủ quên vào ban ngày có thể là tác dụng phụ của một số loại thuốc gồm thuốc an thần, thuốc hướng thần, thuốc điều trị huyết áp, thuốc chống động kinh, thuốc chống trầm cảm. Điều quan trọng là bạn cần trao đổi với bác sĩ để được điều chỉnh phù hợp, không được tự ý ngưng thuốc. (4)
Ngoài ra, các tác nhân môi trường, ví dụ tiếng ồn, ánh sáng, nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh, giường nệm không thoải mái cũng ảnh hưởng đến giấc ngủ. Bạn dễ bị mệt mỏi, buồn ngủ vào sáng hôm sau.
Thy thoảng vẫn có những ngày ngủ nhiều nhưng vẫn buồn ngủ là bình thường. Ví dụ như hôm trước bạn đã làm việc nặng nhọc hoặc tập luyện nhiều hơn bình thường. Hoặc ngủ nhiều nhưng vẫn buồn ngủ trong những ngày bị cảm cúm, thời tiết lạnh.
Nhưng nếu ngủ nhiều vẫn thấy buồn ngủ xảy ra thường xuyên và kéo dài, có thể liên quan đến một số vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Chẳng hạn như:
Thiếu máu xảy ra khi cơ thể không có đủ tế bào hồng cầu khỏe mạnh (hemoglobin) để vận chuyển oxy đến các mô của cơ thể. Thiếu máu thường gây ra các triệu chứng mệt mỏi, da xanh xao, nhịp tim không đều, tay chân lạnh, đau đầu và buồn ngủ nhiều.
Thiếu máu do thiếu sắt không nghiêm trọng, nhưng thiếu máu hồng cầu hình liềm, thiếu máu ác tính là các bệnh lý nguy hiểm cần được phát hiện và điều trị sớm.
Ngừng thở khi đang ngủ nhiều lần trong đêm làm tăng các nguy cơ về tim mạch, đột quỵ. Nguyên nhân do tắc nghẽn đường thở khoảng hơn 10 giây (ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn), hoặc não không gửi tín hiệu cần thiết để thở (ngưng thở trung ương). Triệu chứng của bệnh gồm ngáy to, thở hổn hển khi ngủ, thức giấc giữa đêm, khô miệng và buồn ngủ quá mức vào ban ngày.
Suy giáp xảy ra khi tuyến giáp không sản xuất đủ hormone tuyến giáp. Đây là những hormone cần thiết để điều chỉnh nhiều chức năng của cơ thể, bao gồm trao đổi chất, năng lượng và giấc ngủ. Khi nồng độ hormone tuyến giáp thấp, quá trình trao đổi chất chậm lại, dẫn đến mệt mỏi, khó thức dậy, buồn ngủ quá mức vào ban ngày. Ngoài ra, bệnh cũng gây đau nhức cơ, khớp; hạ nhiệt độ cơ thể, khiến bạn không có giấc ngủ phục hồi dù ngủ lâu.
Suy giáp ảnh hưởng nghiêm trọng để sức khỏe tổng thể, đặc biệt là sức khỏe sinh sản ở phụ nữ.
Thừa cân, béo phì có liên quan đến tình trạng mệt mỏi, buồn ngủ, ngay cả khi đã ngủ nhiều. Vì béo phì làm thay đổi quá trình trao đổi chất hoặc chu kỳ ngủ – thức của cơ thể, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Theo thông tin từ Tổ chức Giấc ngủ (Mỹ), béo phì cũng làm tăng nguy cơ mắc chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn, trầm cảm. Những bệnh lý này làm giảm khả năng ngủ sâu giấc, gây buồn ngủ vào ban ngày để bù đắp hoặc trốn tránh hiện thực.
Béo phì cũng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý mãn tính nguy hiểm như tim mạch, huyết áp, tiểu đường. Đặc biệt là nguy cơ đột quỵ do thiếu máu cục bộ.
Tiểu đường thường gây khó ngủ, nhưng một số người bệnh lại cảm thấy buồn ngủ nhiều hơn. Điều này xảy ra do cơ thể nạp lượng lớn tinh bột, gây dư thừa glucose. Lúc này, lượng lớn insulin được sử dụng để tăng hấp thụ glucose vào tế bào, làm lượng đường trong máu giảm mạnh. Tuy nhiên, khi cơ thể hạ đường huyết quá mức, các chất dinh dưỡng chưa kịp chuyển đến não bộ, dẫn đến buồn ngủ quá mức, dù đã ngủ đủ.
Tiểu đường có thể gây ra các biến chứng toàn thân làm giảm tuổi thọ hoặc tàn phế.
Trầm cảm gây cảm giác buồn bã dai dẳng, mất hứng thú với các hoạt động từng yêu thích. Bệnh ảnh hưởng đến trí nhớ, khẩu vị và giấc ngủ. Theo Tổ chức Giấc ngủ (Mỹ), khoảng 15% người bị trầm cảm mắc hội chứng ngủ nhiều, 20% người mắc chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn. Cả hai vấn đề này đều dẫn đến tình trạng ngủ nhiều vẫn buồn ngủ. Ngoài ra, người bệnh có xu hướng ngủ thường xuyên, như một cách trốn tránh đối mặt với cuộc sống.
Trầm cảm là một rối loạn tâm thần nguy hiểm cần được phát hiện và điều trị sớm để ngăn các hành vi tự huỷ hoại bản thân, đặc biệt là tự tử. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hàng năm trầm cảm gây ra hơn 700.000 tự tử thành công.
Đây là chứng rối loạn giấc ngủ khiến bạn rất buồn ngủ, thiếp đi đột ngột vào ban ngày, không thể cưỡng lại. Biểu hiện chính gồm yếu cơ đột ngột, xuất hiện ảo giác, bại liệt khi ngủ, hành vi tự động (tiếp tục thực hiện hành động nào đó khi đang ngủ) và buồn ngủ cực độ dù đã ngủ nhiều.
Bệnh ngủ rũ không phổ biến, ảnh hưởng khoảng 25 đến 50 người trong số 100000 người trên thế giới nhưng rất nguy hiểm vì dễ gây tai nạn dẫn đến tàn tật hoặc tử vong.
Ngủ nhiều nhưng vẫn buồn ngủ là bệnh gì? Nó có thể là dấu hiệu của chứng ngủ nhiều vô căn. Đây là một dạng rối loạn giấc ngủ, khiến bạn tăng nhu cầu ngủ quá mức. Cơ thể cảm thấy mệt mỏi ngay cả khi đã ngủ đủ 9 tiếng. Đến nay, nguyên nhân vẫn chưa được làm rõ. Các triệu chứng phổ biến gồm buồn ngủ vào ban ngày, ngủ lâu hơn bình thường, khó thức dậy, bị lú lẫn, mất phương hướng sau khi rời giường.
Ngủ nhiều vô căn là một dạng rối loạn giấc ngủ. Nó không nguy hiểm nhưng ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt, học tập và công việc thường ngày.
Nếu ngủ nhiều nhưng vẫn buồn ngủ do mắc các bệnh lý mãn tính, bạn cần điều trị với bác sĩ để quản lý tốt bệnh nền. Ví dụ bệnh suy giáp điều trị bằng thuốc, liệu pháp hormone hoặc phẫu thuật. Bệnh trầm cảm điều trị bằng thuốc, liệu pháp hành vi nhận thức. Bệnh béo phì điều trị bằng dinh dưỡng, vận động, thuốc giảm cân và phẫu thuật cắt một phần dạ dày.
Đối với chứng ngưng thở khi ngủ, điều trị bằng thở oxy cao áp lực dương liên tục qua đường mũi (NCPAP), dụng cụ qua đường miệng. Trường hợp kháng trị thì cần thực hiện phẫu thuật.
Đối với điều trị các tình trạng rối loạn giấc ngủ và chăm sóc giấc ngủ, một số biện pháp sau thường hữu ích:
Thuốc thường được chỉ định trong trường hợp buồn ngủ quá mức liên quan đến bệnh lý. Các loại thuốc kích thích hệ thần kinh như amphetamine, modafinil, armodafinil có thể được kê đơn cho người mắc chứng ngủ rũ, ngủ nhiều vô căn.
Bạn nên giữ phòng ngủ thông thoáng và ít ánh sáng, tránh sử dụng các thiết bị điện tử gần giờ đi ngủ. Sử dụng máy xông tinh dầu có thể giúp bạn đi vào giấc ngủ dễ hơn. Bạn cũng nên đi ngủ và thức dậy vào một khung giờ mỗi ngày để tránh làm rối loạn nhịp sinh học gây ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Thiếu hụt protein, sắt, magie, vitamin D có thể làm cơ thể mệt mỏi, giảm năng lượng và buồn ngủ. Bạn hãy bổ sung đầy đủ các chất này trong các bữa ăn hàng ngày.
Ức gà, trứng, hạnh nhân, hạt điều, hạt bí ngô, rau chân vịt, bông cải xanh, măng tây, cải Brussels, chuối, cá trích, cá mòi, nấm… là các thực phẩm làm mạnh giàu các chất kể trên, nên ăn.
Ngoài ra, vitamin C, vitamin E, beta-carotene, axit béo omega 3, kẽm cũng rất cần thiết. Chúng chống oxy hóa, bảo vệ cơ thể khỏi gốc tự do có hại, duy trì sức khỏe toàn thân, tránh bị buồn ngủ dù đã ngủ lâu. Bạn nên bổ sung vào chế độ ăn uống hàng ngày thông qua các thực phẩm lành mạnh như cá hồi, cá ngừ, cá cơm, kiwi, dâu tây, cam, bưởi, khoai lang, cà rốt, ớt chuông, đậu Hà Lan.
Điều quan trọng nữa là bạn cần tránh tiêu thụ caffeine, rượu bia gần giờ đi ngủ, vì làm giảm chất lượng giấc ngủ, gây uể oải sau khi thức dậy.
Tập thể dục đều đặn thúc đẩy năng lượng, tăng sự tỉnh táo, tránh buồn ngủ, mệt mỏi vào ban ngày. Bạn nên vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày giúp duy trì cân nặng lành mạnh, giảm nguy cơ béo phì – một trong những bệnh lý liên quan đến tình trạng buồn ngủ quá mức ngay cả khi đã ngủ lâu.
Vận động hàng ngày tăng tuần hoàn máu não, sức khỏe toàn thân, mang đến giấc ngủ ngon.
Quản lý căng thẳng giúp giảm lo lắng, thúc đẩy giấc ngủ sâu, khôi phục năng lượng sau khi thức dậy. Bạn nên sắp xếp thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý. Một số kỹ thuật thư giãn như bài tập hít thở sâu, massage có thể giúp giải tỏa căng thẳng. Chơi thể thao, tham gia hoạt động ngoài trời, nghe nhạc, xem phim, vẽ tranh, chơi nhạc cụ, gặp gỡ bạn bè, tâm sự với người thân cũng là những hoạt động tốt.
Thiếu máu lên não gây mệt mỏi, ngủ không sâu giấc dù bạn cố gắng ngủ nhiều. Để cải thiện, người bệnh nên bổ sung các tinh chất chuyên biệt như Blueberry, Ginkgo Biloba có tác dụng trung hòa gốc tự do, tăng kết nối thần kinh, thúc đẩy tuần hoàn máu não. Chúng hỗ trợ ngăn ngừa và làm giảm chứng đau nửa đầu, thúc đẩy giấc ngủ ngon, tăng sự tỉnh táo sau khi thức dậy.
Ngủ nhiều nhưng vẫn buồn ngủ có thể được cải thiện bằng cách điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, thói quen sinh hoạt hợp lý. Nhưng nếu tình trạng nghiêm trọng, làm giảm chất lượng cuộc sống, bạn cần đến bệnh viện thăm khám, tìm nguyên nhân cụ thể và điều tr02ị sớm.
