Thức khuya tưởng chừng chỉ gây mệt mỏi, buồn ngủ nhưng thực tế lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe. Thiếu ngủ kéo dài sẽ ảnh hưởng xấu đến tim mạch, miễn dịch, não bộ và làn da. Cùng ECO Pharma tìm hiểu những tác hại của thức khuya nghiêm trọng đến mức nào để chủ động bảo vệ sức khỏe.
Khi cơ thể không được nghỉ ngơi đúng giờ, các cơ quan nội tạng, hệ thần kinh, nội tiết và miễn dịch đều bị rối loạn, làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh mạn tính. Dưới đây là cảnh báo chi tiết về mà bạn không nên bỏ qua.
Não bộ là cơ quan chịu ảnh hưởng trực tiếp nhất khi bạn thức khuya. Trong khi ngủ, não thực hiện các quá trình “dọn rác thần kinh”, phục hồi tế bào và củng cố trí nhớ. Thức khuya, ngủ muộn khiến chu trình này bị gián đoạn dẫn đến các vấn đề sức khỏe đáng lo ngại:
Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất các cytokine – protein giúp điều hòa phản ứng miễn dịch. Khi thức khuya thường xuyên, cơ thể giảm tiết cytokine, kháng thể và tế bào bạch cầu khiến hàng rào bảo vệ suy yếu. Hậu quả là bạn dễ bị cảm cúm, viêm họng, nhiễm khuẩn hoặc virus hơn.
Ngoài ra thiếu ngủ còn khiến quá trình hồi phục sau bệnh chậm lại, vết thương lâu lành và nguy cơ tái nhiễm tăng cao. Vì vậy ngủ đủ giấc chính là “liều vắc xin tự nhiên” giúp cơ thể khỏe mạnh và chống lại bệnh tật hiệu quả.(3)
Trong những năm gần đây, rối loạn giấc ngủ đã được công nhận là yếu tố sức khỏe có thể làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Khi thức khuya cơ thể tăng tiết hormone cortisol và adrenaline kích hoạt hệ thần kinh giao cảm khiến tim đập nhanh hơn, mạch máu co lại, huyết áp tăng cao. Nếu kéo dài, tình trạng này dễ dẫn đến cao huyết áp mạn tính, rối loạn nhịp tim và bệnh mạch vành.
Một nghiên cứu năm 2018 cho thấy rối loạn giấc ngủ, đặc biệt là chứng ngưng thở khi ngủ phổ biến ở những người có nguy cơ đột quỵ. Một nghiên cứu gần đây khác cho thấy những người ngủ ít hơn sáu tiếng mỗi đêm (so với những người ngủ từ 6 – 9 tiếng) có nguy cơ đau tim cao hơn 20%.(4)
Thức khuya ảnh hưởng sâu sắc đến hệ nội tiết và quá trình trao đổi chất của cơ thể:
Xem thêm: Thức khuya gây yếu sinh lý có thật hay không?
Ban đêm là thời điểm hệ tiêu hóa nghỉ ngơi và tái tạo niêm mạc dạ dày. Khi bạn thức khuya, quá trình này bị gián đoạn khiến dạ dày phải hoạt động liên tục mà không được phục hồi. Người thức khuya lâu ngày thường gặp tình trạng đau thượng vị, ợ nóng, trào ngược do axit dạ dày tăng tiết.
Niêm mạc dạ dày bị tổn thương dễ dẫn đến viêm loét mạn tính nếu không được điều chỉnh thói quen ngủ nghỉ. Ngoài ra thói quen ăn đêm khi thức khuya khiến thức ăn không được tiêu hóa kịp trước khi ngủ dẫn đến đầy hơi, khó tiêu, rối loạn vi khuẩn đường ruột.
Xem thêm: Thức khuya có bị suy thận không?
Tác hại của thức khuya thường xuyên là đẩy nhanh tốc độ lão hóa dẫn đến hình thành nếp nhăn sớm hơn do quá trình sản sinh collagen, elastin và sửa chữa tế bào da chủ yếu diễn ra trong giấc ngủ sâu. Các vấn đề khác cũng sẽ xảy ra như quầng thâm mắt và khô sạm. Ngoài ra thức khuya cũng sẽ gây rối loạn hormone làm tăng tiết dầu nhiều hơn và mụn trứng cá.
Chỉ sau vài ngày ngủ muộn liên tiếp, cơ thể đã bắt đầu xuất hiện các dấu hiệu mệt mỏi, giảm tập trung, rối loạn cảm xúc và rối loạn hormone. Nếu tình trạng này kéo dài trên 1 – 2 tuần, các tổn thương sâu hơn có thể xảy ra ở hệ miễn dịch, tim mạch, nội tiết và thần kinh.
Đối với một số người, thức khuya là thói quen khó tránh khỏi. Tuy nhiên nếu không biết cách điều chỉnh, cơ thể sẽ nhanh chóng kiệt sức, giảm tập trung và dễ mắc bệnh. Dưới đây là những giải pháp khoa học giúp giảm thiểu tác hại của thức khuya thường xuyên, hỗ trợ cơ thể phục hồi và cân bằng lại nhịp sinh học tự nhiên.
Sau những đêm thức khuya, cơ thể cần được nạp lại năng lượng để phục hồi. Việc ăn các thực phẩm lành mạnh giàu vitamin và khoáng chất sẽ giúp giảm mệt mỏi, tăng cường trí nhớ, sự tập trung.
Các thực phẩm nên ăn là:
Ngoài ra bạn nên nạp đủ 2 lít nước trong ngày và hạn chế uống cà phê, trà, nước tăng lực, bia, rượu. Nếu muốn ăn đêm, hãy chọn các món dễ tiêu như cháo, súp, trái cây hoặc sữa ấm; Tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng vì dễ gây trào ngược dạ dày.
Ginkgo Biloba (bạch quả) và Blueberry (việt quất) là hai tinh chất hỗ trợ thần kinh – não bộ nổi bật. Chúng đã được chứng minh hỗ trợ tăng tưới máu não, trung hòa gốc tự do và bảo vệ tế bào thần kinh khỏi stress oxy hóa do mất ngủ. Bổ sung đều đặn để hỗ trợ cải thiện trí nhớ, tăng tập trung, giảm đau đầu và nâng cao chất lượng giấc ngủ.
Thể dục và thư giãn là “liều thuốc” an toàn nhất giúp giảm tác hại của việc thức khuya:
Mặc dù trong dài hạn, giấc ngủ ngắn không phải là giải pháp tốt để bù đắp cho giấc ngủ đêm nhưng trong ngắn hạn nó có thể hữu ích. Một giấc ngủ ngắn vào ban ngày sẽ giúp cơ thể phục hồi nhanh, giảm mệt mỏi quá mức và uể oải. Bạn chỉ nên ngủ vào buổi trưa không quá 30 phút, vì nhiều hơn sẽ ảnh hưởng đến giấc ngủ ban đêm.
Những tác hại của thức khuya sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, hiệu suất học tập và lao động của một người. Trong dài hạn nó có thể dẫn đến bệnh tật, đặc biệt là các nguy cơ tim mạch nguy hiểm như nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Mặc dù có một số biện pháp giảm thiểu tác hại của thức khuya nhưng không đủ để cứu bạn khỏi các nguy cơ sức khỏe. Vì vậy đừng bao giờ duy trì thói quen này nếu không phải do công việc có tính chất bắt buộc.
