Trong khi trẻ bị cận thị, viễn thị từ mức độ trung bình nhẹ cần đeo kính thường xuyên để nhìn rõ và ngăn ngừa tăng độ nhanh thì nhiều phụ huynh còn băn khoăn về việc này ở trẻ bị loạn thị. Hãy cùng ECO Pharma tìm hiểu xem trẻ bị loạn thị có nên đeo kính thường xuyên không và chăm sóc như thế nào để tăng cường thị lực.
Loạn thị là một tật khúc xạ phổ biến xảy ra khi giác mạc hoặc thủy tinh thể có độ cong không đều, khiến tia sáng không hội tụ đúng vào võng mạc (1). Ở trẻ nhỏ, loạn thị có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển thị giác nếu không phát hiện và can thiệp kịp thời. Trẻ bị loạn thị thường gặp khó khăn trong việc nhìn rõ cả ở khoảng cách gần lẫn xa. Hình ảnh mà trẻ nhìn thấy có thể bị mờ, méo mó hoặc chồng chéo, khiến việc đọc sách, viết bài, nhìn bảng học khó khăn hơn.
Ngoài ra, trẻ loạn thị có xu hướng nheo mắt, nghiêng đầu hoặc cố gắng nhìn lâu để điều chỉnh hình ảnh, dẫn đến mỏi mắt, nhức đầu, giảm tập trung và dễ chán học. Trong trường hợp nặng, nếu loạn thị không được điều chỉnh, có nguy cơ cao phát triển nhược thị (2). Do đó, loạn thị ảnh hưởng không chỉ đến thị lực mà còn tác động tiêu cực đến khả năng học tập, tâm lý và quá trình phát triển mắt lâu dài của trẻ.
Trẻ bị loạn thị có cần đeo kính không và đeo như thế nào còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
Ngoài ra, một số trẻ có thể kết hợp loạn thị với cận thị hoặc viễn thị, khi đó bác sĩ sẽ kê đơn kính phù hợp để điều chỉnh đồng thời cả hai tật khúc xạ.
Khi chọn kính cho trẻ bị loạn thị, phụ huynh cần lưu ý những yếu tố sau để đảm bảo hiệu quả điều chỉnh thị lực và sự thoải mái cho trẻ khi sử dụng:
Khi cho bé đeo kính loạn thị, cha mẹ cần lưu ý một số điểm quan trọng sau để đảm bảo hiệu quả điều chỉnh và giúp trẻ thích nghi tốt:
>>> Xem thêm: Loạn thị bẩm sinh ở trẻ em là gì?
Bên cạnh đeo kính điều chỉnh loạn thị, trẻ cũng cần được hỗ trợ bằng nhiều biện pháp khác để tăng cường thị lực, phòng ngừa nhược thị và giảm áp lực lên mắt:
Một số bài tập dành cho mắt có tác dụng hỗ trợ cải thiện khả năng điều tiết và phối hợp giữa hai mắt. Ba mẹ có thể cho trẻ tập các bài tập đơn giản như nhìn theo vật chuyển động, tập nhìn gần – xa luân phiên hoặc sử dụng bảng tập thị giác theo hướng dẫn của bác sĩ nhãn khoa. Luyện các bài tập mắt đều đặn sẽ giúp mắt trẻ giảm mỏi, cải thiện sự tập trung và ổn định cho đôi mắt.
Kẽm, magie và canxi là các chất có lợi cho người bị loạn thị. Bạn có thể bổ sung kẽm cho trẻ bằng các loại thực phẩm như thịt gia cầm, hải sản, các loại đậu và ngũ cốc. Magie có nhiều trong hạt bí ngô, đậu nành, đậu đen, hạt hướng dương, rau lá xanh đậm. Đối với canxi bạn có thể bổ sung cho trẻ bằng các sản phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai, hoặc từ các nguồn thực vật như bông cải xanh, rau chân vịt,…
Bên cạnh đó, phụ huynh nên bổ sung cho trẻ trên 12 tuổi nhóm tinh chất hỗ trợ mắt gồm Broccophane (chiết xuất từ bông cải xanh Broccoli), omega-3, lutein, zeaxanthin, beta-carotene, kẽm, đồng, mangan, vitamin A, C, E. Đây là nhóm tinh chất đã được chứng minh có khả năng hỗ trợ bảo vệ mắt trước các yếu tố gây hại, phòng ngừa loạn thị, cận thị, viêm kết mạc, thoái hóa điểm vàng và đục thủy tinh thể, an toàn để dùng lâu dài.
Tiếp xúc lâu với màn hình điện thoại, máy vi tính có thể khiến trẻ mỏi mắt, tăng nguy cơ phát triển thêm các tật khúc xạ khác. Phụ huynh nên giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử, khuyến khích trẻ chơi ngoài trời, đọc sách và dạy con áp dụng quy tắc 20 – 20 – 20, nghĩa là cứ 20 phút dùng thiết bị điện tử thì nhìn xa 6 mét trong 20 giây để thư giãn mắt.
Phẫu thuật loạn thị là phương pháp sử dụng công cụ laser để điều chỉnh độ cong và bề mặt giác mạc, giúp hình ảnh tập trung chính xác trên võng mạc. Phương pháp này chỉ được áp dụng cho người trưởng thành từ 18 tuổi trở lên và có độ loạn không vượt quá 5 diop.
Kính áp tròng dành cho người loạn thị còn gọi là kính áp tròng toric. Khác với các loại kính áp tròng thông thường, kính áp tròng toric có độ cong khác nhau ở các trục khác nhau để tạo ra khúc xạ hoặc hội tụ khác nhau. Loại kính này có thể giúp điều chỉnh loạn thị giác mạc hoặc loạn thị thể thủy tinh.
Giải đáp một số thắc mắc thường gặp về tình trạng loạn thị ở trẻ em mà phụ huynh nên biết:
Trong một số trường hợp, nếu loạn thị nhẹ và được kiểm soát tốt khi còn nhỏ, trẻ có thể giảm hoặc không cần đeo kính khi trưởng thành. Tuy nhiên, đa số trẻ vẫn cần đeo kính lâu dài để duy trì thị lực ổn định. Có thể bỏ kính hay không phụ thuộc vào độ loạn thị, khả năng điều tiết của mắt và sức khỏe tổng thể của mắt. Một số trẻ lớn hơn có thể được cân nhắc điều trị bằng phương pháp chỉnh hình giác mạc (Orthokeratology) hoặc phẫu thuật khúc xạ khi đủ tuổi.
Phụ huynh nên đưa con đi khám mắt định kỳ 6 – 12 tháng một lần, đặc biệt trong giai đoạn từ 3 đến 10 tuổi, đây là thời kỳ vàng phát triển thị giác. Kiểm tra thường xuyên giúp phát hiện sớm sự thay đổi khúc xạ, điều chỉnh kính kịp thời và phòng tránh nguy cơ nhược thị. Nếu trẻ có dấu hiệu mỏi mắt, nhức đầu hoặc nhìn mờ, cần tái khám sớm hơn.
Trẻ bị loạn thị có nên đeo kính thường xuyên và đeo kính như thế nào phụ thuộc nhiều vào độ loạn và sức khỏe tổng thể của mắt. Loạn thị ở trẻ nếu không được phát hiện và điều chỉnh kịp thời có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thị giác và sinh hoạt, học tập hằng ngày. Phụ huynh nên hướng dẫn trẻ đeo kính đúng cách, kết hợp chế độ chăm sóc mắt khoa học sẽ giúp trẻ cải thiện tầm nhìn và phòng ngừa biến chứng loạn thị.
