U xơ tử cung tuổi tiền mãn kinh là bệnh lý phụ khoa phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 80% phụ nữ trong giai đoạn chuyển tiếp trước khi mãn kinh. Đây không chỉ là vấn đề cá nhân mà còn là mối quan tâm sức khỏe cộng đồng trên toàn cầu. Cùng ECO Pharma khám phá cụ thể về u xơ tử cung tiền mãn kinh qua bài viết sau.
U xơ tử cung còn gọi là u cơ trơn tử cung, là những khối u lành tính hình thành từ tế bào cơ trơn và mô liên kết tại thành tử cung. Đây là loại u lành phổ biến ở hệ sinh dục nữ. (1)
Các khối u có thể xuất hiện đơn lẻ (dạng nốt) hoặc phát triển thành cụm. Kích thước dao động từ vài mm đến hơn 20 cm – có khi lớn tương đương quả dưa hấu. Vị trí phát triển có thể ở trong lớp cơ tử cung, trong lòng tử cung hoặc trên bề mặt bên ngoài của tử cung.
Nguyên nhân hình thành u xơ tử cung tiền mãn kinh vẫn còn là câu hỏi lớn trong y học. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã xác định được một số yếu tố liên quan: (2)
Đặc điểm tăng trưởng của u xơ tử cung rất đa dạng, có khối phát triển nhanh, có khối tăng trưởng chậm hoặc gần như không thay đổi kích thước. Một số u có thể tự nhỏ lại, đặc biệt sau sinh hoặc khi mãn kinh.
Ngoài do thay đổi hormone và di truyền, một số yếu tố khác cũng làm tăng nguy cơ hình thành u xơ tử cung tiền mãn kinh:
Dưới đây là những biểu hiện điển hình của u xơ tử cung tuổi tiền mãn kinh mà phụ nữ cần lưu ý:
Một trong những dấu hiệu thường gặp là chu kỳ kinh nguyệt thay đổi bất thường. Phụ nữ có thể trải qua các kỳ kinh kéo dài trên 7 ngày (rong kinh) hoặc ra máu nhiều với cục máu đông lớn (cường kinh). Chu kỳ kinh nguyệt trở nên khó dự đoán, đôi khi bị rút ngắn hoặc kéo dài hơn bình thường.
Tình trạng chảy máu kéo dài liên tục khiến cơ thể mất máu nhiều, dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt. Hậu quả là người bệnh cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, da xanh nhợt, dễ hụt hơi khi vận động.
>>> Xem thêm: Tìm hiểu nguyên nhân rong kinh tiền mãn kinh và cách khắc pphục
Khối u xơ tử cung phát triển sẽ gây đau, căng tức ở vùng bụng dưới, vùng hạ vị hoặc hai bên chậu. Các cơn đau thường âm ỉ kéo dài hoặc dữ dội từng đợt, nhất là trong giai đoạn hành kinh.
Khi u xơ lớn dần, người bệnh sẽ cảm thấy bụng căng trướng, thậm chí bụng phình to giống như đang mang thai. Một số trường hợp có thể sờ thấy khối chắc ở vùng bụng dưới.
Khi khối u chèn ép vào bàng quang, khiến người bệnh thường xuyên buồn tiểu, đặc biệt là vào ban đêm. Cảm giác tiểu rắt, tiểu gấp, khó tiểu, tiểu không hết cũng xuất hiện. Tình trạng này gây phiền toái trong sinh hoạt hàng ngày, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng giấc ngủ và sức khỏe tổng thể.
U xơ tử cung nằm ở mặt sau tử cung cũng chèn ép trực tràng, làm rối loạn nhu động ruột. Hậu quả là người bệnh dễ bị táo bón kéo dài, đầy hơi, khó tiêu, thậm chí đau khi đi đại tiện. Áp lực từ khối u lên ruột già còn làm tăng nguy cơ trĩ, nứt hậu môn nếu chứng táo bón không được kiểm soát tốt.
Không phải tất cả trường hợp u xơ tử cung tuổi tiền mãn kinh đều cần can thiệp y tế. Thực tế, nhiều phụ nữ vẫn có thể sống chung với khối u mà không có biểu hiện nghiêm trọng. Lúc này, chỉ cần ưu tiên theo dõi định kỳ, tránh can thiệp y tế không cần thiết.
Tuy nhiên, nếu u xơ phát triển lớn hơn, gây chảy máu tử cung bất thường, đau vùng chậu, tạo áp lực lên các cơ quan lân cận, người bệnh cần phải điều trị để kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.
Đến giai đoạn mãn kinh, lượng hormone estrogen và progesterone trong cơ thể giảm mạnh, khối u xơ tử cung có thể tự teo lại. Nhờ đó, các triệu chứng cũng nhẹ dần hoặc biến mất.
Phụ nữ có u xơ tử cung nên duy trì lối sống lành mạnh như ăn uống khoa học, tập thể dục thường xuyên, giữ cân nặng hợp lý để góp phần kiểm soát triệu chứng. Điều này cũng giúp cải thiện chất lượng sống trong giai đoạn tiền mãn kinh.
U xơ tử cung tuổi tiền mãn kinh cần được điều trị khi gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe hoặc sinh hoạt hằng ngày:
Trong nhiều trường hợp, u xơ tử cung tiền mãn kinh không gây triệu chứng rõ rệt, chỉ gây khó chịu nhẹ, cho phép người bệnh sống chung mà không cần can thiệp y tế.
U xơ tử cung là khối u lành tính, hiếm khi ảnh hưởng đến khả năng mang thai và thường phát triển chậm. Đặc biệt, khi bước vào thời kỳ mãn kinh, giai đoạn nồng độ hormone sinh dục giảm, khối u thường tự teo nhỏ lại một cách tự nhiên.
Tùy thuộc vào mức độ triệu chứng, nhu cầu cá nhân, bác sĩ sẽ tư vấn các phương án điều trị phù hợp, phổ biến như:
Phác đồ điều trị bằng thuốc chủ yếu tập trung điều hòa nội tiết tố – yếu tố then chốt thúc đẩy sự phát triển của u xơ tử cung tuổi tiền mãn kinh. Mục tiêu là làm giảm các triệu chứng như rong kinh, đau vùng chậu, thiếu máu, dù không thể loại bỏ hoàn toàn khối u.
Nhóm thuốc tác động lên hormone sinh dục
Các phương pháp nội tiết khác
Thuốc không nội tiết
Khi điều trị nội khoa không đủ hiệu quả hoặc u xơ tử cung tuổi tiền mãn kinh tác động tiêu cực đến cuộc sống, bác sĩ có thể chỉ định các biện pháp can thiệp can thiệp chuyên sâu, tùy vào kích thước, số lượng và vị trí khối u.
Can thiệp ít xâm lấn
Phẫu thuật cắt bỏ u xơ
Cắt tử cung
Đây là phương pháp loại bỏ hoàn toàn tử cung để chấm dứt tái phát u xơ. Được chỉ định khi các phương pháp khác thất bại hoặc người bệnh không còn nhu cầu sinh con. Nếu chỉ cắt tử cung mà giữ lại buồng trứng, người bệnh vẫn có thể duy trì nội tiết tố tự nhiên.
U xơ tử cung là bệnh lý thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và độ tuổi tiền mãn kinh. Việc phòng ngừa từ sớm có thể làm chậm sự phát triển của bệnh, đồng thời bảo vệ sức khỏe sinh sản một cách chủ động.
Các biện pháp thường tập trung vào:
Dinh dưỡng đầy đủ là nền tảng để duy trì nội tiết tố ổn định, giảm thiểu nguy cơ xuất hiện khối u xơ. Phụ nữ có thể bổ sung dưỡng chất theo những khuyến nghị sau:
Ngoài ra, một số hoạt chất sinh học có nguồn gốc tự nhiên như ginsenosides – thuộc nhóm saponin được đánh giá có khả năng chống oxy hóa, hỗ trợ kiểm soát sự tăng sinh tế bào. Phụ nữ có thể bổ sung dưỡng chất này để hỗ trợ chống oxy hóa, góp phần làm giảm nguy cơ hình thành u xơ tử cung tuổi tiền mãn kinh.
Duy trì tập luyện mỗi ngày ngoài giúp tăng cường tuần hoàn máu, còn hỗ trợ cân bằng hormone, hạn chế sinh viêm – yếu tố liên quan đến sự phát triển u xơ. Phụ nữ có thể áp dụng một số hình thức vận động sau:
>>> Xem thêm: 6 bài tập yoga cho người tiền mãn kinh giúp cơ thể khỏe mạnh
Thừa cân, béo phì làm tăng tích lũy estrogen trong mô mỡ, góp phần thúc đẩy sự phát triển của u xơ tử cung tuổi tiền mãn kinh. Vì vậy, kiểm soát cân nặng nên được thực hiện đều đặn bằng cách:
Stress kéo dài làm tăng hormone cortisol gây mất cân bằng nội tiết tố, từ đó tạo điều kiện cho u xơ phát triển. Để giảm stress hiệu quả, bạn nên dành thời gian nghỉ ngơi, tránh làm việc quá sức; thực hành các kỹ thuật thư giãn như hít thở sâu, thiền, yoga, nghe nhạc nhẹ; ngủ đủ từ 7 – 9 tiếng mỗi đêm để cơ thể phục hồi, điều hòa hệ nội tiết.
Việc thăm khám định kỳ giúp phát hiện sớm những thay đổi bất thường ở tử cung. Phụ nữ trong độ tuổi tiền mãn kinh nên siêu âm tử cung định kỳ 6 – 12 tháng/lần để theo dõi hình thái và kích thước tử cung, phát hiện sớm khối u nếu có. Tìm đến bác sĩ phụ sản khi xuất hiện các triệu chứng bất thường như rong kinh, đau bụng dưới, tiểu rắt hoặc rối loạn kinh nguyệt.
Dưới đây là những câu hỏi phổ biến liên quan đến u xơ tử cung tuổi tiền mãn kinh được phụ nữ quan tâm:
Phần lớn u xơ tử cung là khối u lành tính, không liên quan đến ung thư. Trên thực tế, nguy cơ khối u xơ chuyển thành ung thư là vô cùng thấp, chỉ chiếm khoảng dưới 1/1.000 trường hợp.
U xơ tử cung tiền mãn kinh, nhất là các khối u lớn, nằm gần cổ tử cung sẽ gây đau khi quan hệ, xuất huyết sau giao hợp hoặc khó chịu ở vùng chậu. Những biểu hiện này không những ảnh hưởng đến thể chất, còn tác động tiêu cực đến chất lượng đời sống tình dục của người phụ nữ.
U xơ tử cung thường teo nhỏ khi phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh – thời điểm nồng độ estrogen và progesterone trong cơ thể giảm mạnh. Sự thay đổi nội tiết này khiến các khối u co lại, cải thiện hoặc loại bỏ hoàn toàn các triệu chứng như rong kinh, đau bụng dưới, chèn ép vùng chậu. Trong một số trường hợp, u xơ có thể biến mất hoàn toàn mà không cần can thiệp y tế.
U xơ tử cung tuổi tiền mãn kinh là tình trạng phổ biến nhưng có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Việc thăm khám phụ khoa định kỳ, kết hợp với lối sống lành mạnh sẽ giúp giảm nguy cơ tiến triển khối u, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống phụ nữ trong giai đoạn chuyển tiếp quan trọng này.
