Dây thìa canh được dùng lâu đời trong các nền y học cổ truyền trên thế giới để chữa một số bệnh. Mặc dù thảo dược này thường an toàn nhưng cũng có thể gây ra tác dụng phụ không mong muốn. Uống dây thìa canh có mất ngủ không? Nên sử dụng với liều lượng như thế nào hợp lý?
Dây thìa canh là một loại thảo mộc thân gỗ được trồng ở Ấn Độ, Malaysia, Srilanka, Việt Nam và Nam Phi. Loại cây này có thân leo, dài từ 6 mét – 10 mét, lá rộng, hình bầu dục, mọc đối xứng nhau. Hoa nhỏ, màu vàng nhạt, mọc thành chùm ở đầu cành.
Dây thìa canh được sử dụng để chữa rắn cắn, ngừa thai, các bệnh về mắt, viêm và hen suyễn. Ngoài ra, dây thìa canh còn có tác dụng bảo vệ gan, kháng khuẩn, chống tăng cholesterol và ức chế chất béo. (1)
Dây thìa canh đã được sử dụng làm thuốc cổ truyền Ayurveda của Ấn Độ trong hơn 2.000 năm. Nhai lá của loại cây này có thể tạm thời ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận vị ngọt. Dây thìa canh thường được sử dụng trong y học phương Tây dưới dạng thuốc viên để kiểm soát và theo dõi liều lượng, ngoài ra còn có dạng bột lá hoặc chiết xuất. (2)
Uống dây thì canh có thể gây mất ngủ ở một số người do chứa hoạt chất gurmarin. Gurmarin kích thích tuyến tụy sản sinh insulin giúp cơ thể sử dụng glucose hiệu quả hơn nhưng cũng có thể tác động lên hệ thần kinh trung ương gây ra một số triệu chứng bồn chồn, lo lắng và khó ngủ.
Các dấu hiệu cho thấy bạn có thể bị mất ngủ do sử dụng dây thìa canh bao gồm:
Để giảm nguy cơ mất ngủ khi uống dây thìa canh, bạn nên lưu ý những điều sau:
Nếu lo lắng uống dây thìa canh có mất ngủ không hoặc gặp các triệu chứng mất ngủ khi dùng loại thảo dược này, bạn nên ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ.
Dây thìa canh có tác dụng hạ đường huyết, hạ lipid máu, giải độc, giảm cân,… nếu được sử dụng đúng cách. Hãy cùng ECO Pharma tìm hiểu cụ thể sau đây.
Các hoạt chất trong dây thìa canh như tanin và flavonoid có khả năng chống oxy hóa, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do, hỗ trợ trong việc điều trị và phòng ngừa nhiều bệnh như tiểu đường, gan nhiễm mỡ và rối loạn chuyển hóa lipid. Ngoài ra, dây thìa canh còn chứa những hoạt chất khác như taraxerol và acid oleanolic. Các hoạt chất này có tác dụng chống oxy hóa, chống viêm, hỗ trợ điều trị tiểu đường và các biến chứng liên quan.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hơn 420 triệu người trên toàn thế giới mắc bệnh tiểu đường và con số này dự kiến sẽ tăng lên. Bệnh tiểu đường là một bệnh chuyển hóa đặc trưng bởi lượng đường trong máu cao. Nguyên nhân là do cơ thể không thể sản xuất hoặc sử dụng insulin hiệu quả. (3)
Dây thìa canh được xem là có đặc tính chống tiểu đường. Nó đóng vai trò như một chất bổ sung, sử dụng kết hợp với các loại thuốc tiểu đường khác để hạ đường huyết. Dây thìa canh cũng có thể chặn các thụ thể trong ruột và làm giảm lượng đường trong máu sau bữa ăn. Trong một nghiên cứu, dây thìa canh dường như cải thiện khả năng kiểm soát đường huyết ở những người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 bằng cách hạ thấp lượng đường trong máu. (4)
Xem thêm: Bị tiểu đường có gây mất ngủ không?
Dây thìa canh có thể ngăn chặn sự hấp thụ lipid (chất béo), do đó làm giảm mức lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) “xấu” trong máu. Theo một phân tích tổng hợp năm 2021, bổ sung dây thìa canh có thể làm giảm đáng kể lượng triglyceride ở những người mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.
Một phân tích tổng hợp được công bố vào năm 2023 đã tìm thấy kết quả tương tự rằng việc bổ sung dây thìa canh có thể làm giảm đáng kể lượng triglyceride, tổng lượng cholesterol và lipoprotein tỷ trọng thấp. (5)
Uống dây thìa canh có mất ngủ không? Loại cây này dùng đúng cách không gây mất ngủ mà còn có tác dụng giải độc. Một số thành phần của dây thìa canh có khả năng giải độc cho cơ thể. Ở Ấn Độ, lá dây thìa canh được tán thành bột dùng đắp lên vết cắn và sắc uống để trị độc rắn. Ở Trung Quốc, người ta dùng cả cây và quả để giải độc rắn và diệt chấy rận.
Chiết xuất dây thìa canh đã được chứng minh là hỗ trợ giảm cân ở động vật và con người. Một nghiên cứu kéo dài ba tuần cho thấy chuột đã giảm trọng lượng sau khi được cho uống chiết xuất nước của dây thìa canh. Trong một nghiên cứu khác, những con chuột có chế độ ăn nhiều chất béo, sau khi ăn chiết xuất dây thìa canh đã tăng cân ít hơn.
Giống như các loại thực phẩm bổ sung thảo dược khác, liều dùng thích hợp của dây thìa canh phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm tuổi tác, sức khỏe tổng quát, tình trạng bệnh lý,… Liều lượng an toàn và hiệu quả của dây thìa canh chưa được xác định, hãy luôn tuân theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc hướng dẫn trên nhãn sản phẩm.
Theo truyền thống, dây thìa canh được sử dụng như một loại trà để uống hoặc nhai lá của cây. Loại cây này cũng được sản xuất dưới dạng chiết xuất, bột, viên nén hoặc viên nang. Trà dây thìa canh thường được dùng để kiểm soát sự thèm ăn, đặc biệt là để điều trị bệnh béo phì. Viên nén và viên nang có thể đảm bảo liều lượng chính xác và tránh dùng quá liều.
Dây thìa canh thường an toàn khi dùng theo chỉ dẫn. Một số khuyến nghị bao gồm:
Liều cao dây thìa canh có thể gây độc cho gan, đã có một báo cáo về tình trạng viêm gan do thuốc ở người lớn mắc bệnh tiểu đường.
Mặc dù dây thìa canh thường được xem là an toàn khi sử dụng nhưng nó vẫn có thể gây ra một số rủi ro. Một số tác dụng phụ có thể xảy ra như là kết quả trực tiếp của tác dụng hạ đường huyết của dây thìa canh bao gồm các triệu chứng đau đầu, chóng mặt, choáng váng, run rẩy và buồn nôn.
Một số trường hợp cần tránh sử dụng dây thìa canh do thiếu nghiên cứu về độ an toàn bao gồm phụ nữ mang thai, đang cho con bú, trẻ sơ sinh, trẻ em, người bệnh tiểu đường, người trước khi phẫu thuật (ngừng sử dụng ít nhất hai tuần trước đó). Sử dụng liều lượng cao dây thìa canh có thể gây độc cho gan. Vì không có ranh giới rõ ràng giữa liều lượng an toàn và không an toàn, tốt nhất là nên thận trọng và tránh dùng dây thìa canh nếu bạn có vấn đề về gan.
Ngoài ra, dây thìa canh không nên dùng chung với các thuốc điều trị tiểu đường như insulin, Amaryl (glimepiride), Glucotrol XL (glipizide), Glynase (glyburide) và các thuốc khác. Vì như vậy có thể dẫn đến tình trạng hạ đường huyết nghiêm trọng.
Sự tăng sinh gốc tự do một cách quá mức sẽ tấn công đến não, làm tổn thương tế bào thần kinh, gây suy giảm chức năng não bộ, dẫn đến đau đầu, mất ngủ,… Vì thế, bạn cần bổ sung tinh chất Ginkgo Biloba và Blueberry có khả năng vượt qua hàng rào máu não, trung hòa gốc tự do, hỗ trợ cải thiện hiệu quả các triệu chứng như đau đầu, mất ngủ và suy giảm trí nhớ.
Ngoài ra, việc thay đổi lối sống khoa học là điều cần thiết không kém để duy trì chất lượng của giấc ngủ:
Uống dây thìa canh có mất ngủ không? Loại cây này không gây mất ngủ nếu được sử dụng đúng thời điểm và liều lượng. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tốt nhất, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ, đặc biệt là khi đang sử dụng các loại thuốc điều trị, mắc bệnh tiểu đường, chuẩn bị phẫu thuật, phụ nữ mang thai, phụ nữ cho con bú và trẻ em. Việc kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh, luyện tập thể dục đều đặn và duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp bạn có giấc ngủ ngon và sức khỏe tốt hơn.
