Viêm khớp vảy nến là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa

Viêm khớp vảy nến được biết đến như một dạng viêm khớp mạn tính do rối loạn hệ miễn dịch, có nguy cơ gây tổn thương các mô và khớp. Hãy cùng ECO Pharma tìm hiểu nguyên nhân, cách nhận biết sớm các dấu hiệu và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả để bảo vệ sức khỏe bản thân.

Viêm khớp vảy nến là gì?

Viêm khớp vảy nến là một dạng của bệnh viêm khớp, thường gặp ở những người mắc phải bệnh vảy nến – một tình trạng da liễu đặc trưng bởi các mảng da đỏ phủ vảy bạc. Thông thường, bệnh nhân bị vảy nến trong nhiều năm trước khi tiến triển thành vảy nến thể khớp. Tuy nhiên, một số người lại gặp phải các triệu chứng liên quan đến khớp trước khi xuất hiện các triệu chứng trên da, hoặc cả hai diễn biến song song. [1]

Các triệu chứng chính của viêm khớp vảy nến bao gồm đau khớp, khớp cứng và sưng tấy, có thể ảnh hưởng đến mọi bộ phận trên cơ thể, kể cả đầu ngón tay và cột sống. Mức độ của các triệu chứng này có thể dao động từ nhẹ đến rất nặng. Đặc trưng của bệnh là các đợt bùng phát xen kẽ với các giai đoạn thuyên giảm, cả trong viêm khớp lẫn vảy nến.

Hiện tại, bệnh viêm khớp vảy nến chưa có phương pháp chữa trị dứt điểm. Biện pháp điều trị hiện hành chỉ có thể kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa tổn thương khớp tiến triển.

Dù chỉ chiếm chưa đến 1% dân số, tỷ lệ mắc phải viêm khớp vảy nến lại cao hơn nhiều ở những người đã có bệnh vảy nến. Ước tính khoảng 30% bệnh nhân vảy nến sẽ phải đối mặt với viêm khớp vảy nến tại một thời điểm nào đó trong đời. [2]

Các dạng viêm khớp vảy nến thường gặp

Viêm khớp vảy nến được phân loại thành nhiều dạng khác nhau tùy thuộc vào vị trí và số lượng khớp bị ảnh hưởng cũng như các triệu chứng biểu hiện trên cơ thể. Các dạng vảy nến khớp thường gặp bao gồm:

• Viêm khớp vảy nến ở các đốt xa: Loại này thường ảnh hưởng đến các khớp ở đầu ngón tay và ngón chân, cũng như ảnh hưởng đến móng tay và móng chân. Người bệnh có thể thấy móng tay bị đổi màu, bong tróc hoặc có rỗ.
• Viêm đa khớp đối xứng: Loại này ảnh hưởng đến năm khớp hoặc hơn, ở cả hai bên cơ thể một cách đối xứng. Ví dụ, nếu một đầu gối bị ảnh hưởng, đầu gối kia cũng vậy, tương tự cho các khớp khác như khuỷu tay.
• Viêm khớp vảy nến Oligoarticular không đối xứng: Đây là hình thức viêm khớp ảnh hưởng từ hai đến bốn khớp, không đối xứng nhau trên cơ thể, như một đầu gối và một khuỷu tay.
• Viêm cột sống: Viêm cột sống liên quan đến các đốt sống, gây viêm và đau ở các khớp giữa chúng, không chỉ gây đau cột sống mà còn có thể ảnh hưởng đến hông và vai.
• Viêm khớp Mutilans: Dạng viêm khớp này là tình trạng viêm nghiêm trọng ở tay và chân, thường dẫn đến tình trạng tiêu hủy xương. Đây là hình thức hiếm gặp nhất của bệnh vảy nến khớp, chiếm chưa đến 5% tổng số trường hợp.

Nguyên nhân gây bệnh viêm khớp vảy nến

Bệnh viêm khớp vẩy nến là một dạng viêm khớp tự miễn, khi mà hệ miễn dịch của cơ thể bị rối loạn và bắt đầu tấn công nhầm các mô khỏe mạnh. Chưa thể xác định nguyên nhân chính xác gây ra bệnh này, nhưng các yếu tố sau được cho là có liên quan đến việc khởi phát bệnh bao gồm:

• Yếu tố di truyền: Một số gen liên quan đến quá trình điều chỉnh hệ miễn dịch và quá trình viêm có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Yếu tố miễn dịch: Bản chất tự miễn dịch của bệnh dẫn đến việc hệ thống miễn dịch tấn công nhầm các tế bào và mô khỏe mạnh trong cơ thể, từ đó gây viêm nhiễm và tổn thương các khớp.
• Các yếu tố môi trường: Stress, căng thẳng tâm lý, chấn thương vật lý đối với khớp, cũng như các yếu tố khác như nhiễm trùng, có thể kích hoạt hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.
• Các yếu tố khác: Hút thuốc lá, tiếp xúc với các chất kích thích miễn dịch và một số tình trạng bệnh lý khác như bệnh ruột viêm và viêm gan cũng được cho là những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ khởi phát viêm khớp vảy nến.
• Bệnh vảy nến: Người mắc bệnh vảy nến có nguy cơ cao phát triển thành viêm khớp vảy nến. Dù không phải tất cả những người mắc bệnh vảy nến đều sẽ có biến chứng này, nhưng vảy nến là một yếu tố nguy cơ quan trọng cho sự xuất hiện của viêm khớp.
• Tuổi tác: Viêm khớp vảy nến có thể xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi nào, nhưng bệnh thường gặp nhất ở những người trong độ tuổi từ 30 đến 55.

Triệu chứng viêm khớp vảy nến thường gặp

Các triệu chứng của viêm khớp vảy nến có thể khác nhau ở mỗi người và thay đổi từ nhẹ đến nặng. Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể trải qua giai đoạn thuyên giảm, lúc này các triệu chứng giảm nhẹ và người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn. Tuy nhiên, tình trạng bệnh có thể trở nên tồi tệ hơn tại những thời điểm khác. Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng cũng phụ thuộc vào dạng viêm khớp vảy nến mà người bệnh mắc phải. [3]

Các triệu chứng thường gặp của bệnh vảy nến khớp bao gồm:

• Đau và sưng khớp, có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai bên cơ thể.
• Cứng khớp vào buổi sáng.
• Sưng ở ngón tay hoặc ngón chân.
• Đau cơ và gân.
• Xuất hiện các mảng da có vảy, đặc biệt tình trạng sẽ tệ hơn trong các cơn đau khớp.
• Da đầu bong tróc.
• Mệt mỏi.
• Móng tay bị rỗ hoặc bị tách ra.
• Đỏ và đau mắt, còn gọi là viêm màng bồ đào.

Viêm khớp vảy nến có nguy hiểm không?

Bệnh viêm khớp vảy nến không đe dọa đến tính mạng, nhưng lại ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bệnh có thể gây ra cảm giác đau đớn kéo dài, ảnh hưởng đến công việc và khả năng sinh hoạt hàng ngày. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến biến dạng khớp và thậm chí là tàn tật vĩnh viễn.

Viêm khớp vảy nến không phải là bệnh truyền nhiễm. Bệnh không do vi rút hay vi khuẩn gây ra, mà là do các phản ứng tự miễn trong cơ thể, nên không thể lây từ người này sang người khác thông qua tiếp xúc.

Những biến chứng viêm khớp vảy nến có thể gặp phải

Viêm khớp vảy nến có thể gây ra nhiều biến chứng trên các cơ quan khác nhau của cơ thể, bao gồm:

• Đối với da, tóc và móng: Đặc trưng của bệnh vảy nến là các triệu chứng như mảng da đỏ, sần sùi, đặc biệt là ở vùng da gần các khớp của ngón tay và ngón chân. Móng tay và móng chân có thể trở nên dày, cứng và đổi màu, đôi khi bong tróc hoặc tách khỏi da.
• Đối với hệ cơ xương khớp: Viêm khớp vảy nến cũng gây ra viêm, đau, cứng và sưng ở một hoặc nhiều khớp, làm ảnh hưởng đến khả năng di chuyển của người bệnh. Đau và sưng ngón tay, ngón chân có thể xuất hiện hình dạng giống như xúc xích, được gọi là viêm Dactyl. Một số bệnh nhân cảm thấy đau ở cổ, lưng, và khó gập duỗi cột sống, cho thấy bệnh có thể ảnh hưởng đến dây chằng và gân xung quanh, gây mòn xương và làm trầm trọng thêm các bệnh lý liên quan cơ xương khớp.
• Đối với hệ miễn dịch: Vì viêm khớp vảy nến là một bệnh tự miễn của hệ cơ xương khớp, hệ thống miễn dịch nhầm lẫn và tấn công các tế bào lành mạnh trong cơ thể. Vì vậy bệnh có thể dẫn đến các chứng nhiễm trùng khác như viêm họng liên cầu khuẩn hoặc viêm da.
• Đối với thị lực: Khoảng 7% bệnh nhân viêm khớp vảy nến gặp phải biến chứng viêm màng bồ đào, một tình trạng viêm mắt dẫn đến mất thị lực nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
• Đối với hệ tiêu hóa: Người bệnh viêm khớp vảy nến có nguy cơ cao mắc bệnh Crohn, một loại bệnh viêm ruột. Bệnh Crohn gây ra các triệu chứng như tiêu chảy và các vấn đề khác liên quan đến hệ tiêu hóa.
• Đối với hệ hô hấp: Viêm khớp vảy nến có thể lan rộng đến phổi, gây ra bệnh viêm phổi mô kẽ, khiến bệnh nhân ho nhiều, cảm thấy mệt mỏi và khó thở.
• Đối với hệ tim mạch: Người bệnh vảy nến khớp có nguy cơ cao mắc các bệnh lý tim mạch như tăng huyết áp, tiểu đường, béo phì và cholesterol cao. Tình trạng viêm sẽ làm tổn thương mạch máu, khiến chúng cứng và dày lên, tăng nguy cơ đột quỵ.
• Đối với sức khỏe tâm thần: Bệnh nhân thường xuyên trải qua cảm giác trầm cảm, lo lắng, mất đi sự tự tin và lạc quan do phải sống chung với các triệu chứng khó chịu và kéo dài của bệnh.

Bài liên quan: Viêm khớp nhiễm khuẩn: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách cải thiện

Khi nào người bệnh cần đến gặp bác sĩ?

Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào của viêm khớp vảy nến thì nên đến bác sĩ ngay để được tư vấn điều trị. Đối với những biểu hiện như phát ban do bệnh vảy nến hoặc các thay đổi về da và móng, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa da liễu để được tư vấn và điều trị phù hợp.

Trong trường hợp các triệu chứng liên quan đến đau khớp, cứng khớp hoặc sưng tấy, bạn cần đến gặp bác sĩ thấp khớp để có biện pháp can thiệp, nhằm ngăn ngừa các biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Chẩn đoán viêm khớp vảy nến như thế nào?

Chẩn đoán bệnh viêm khớp vẩy nến thường dựa vào việc loại trừ các loại viêm khớp khác như bệnh gút hay viêm khớp dạng thấp. Quá trình chẩn đoán bao gồm các bước sau:

1. Chẩn đoán lâm sàng

Bác sĩ sẽ kiểm tra các triệu chứng và lịch sử bệnh của bệnh nhân, bao gồm cả các triệu chứng về da và khớp.

2. Chẩn đoán hình ảnh

Thông qua các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như X-quang, MRI hoặc siêu âm bác sĩ sẽ kiểm tra mức độ tổn thương và viêm tại các khớp cũng như các mô xung quanh. Những hình ảnh này giúp bác sĩ nhận biết các dấu hiệu điển hình của viêm khớp vảy nến, như sự thay đổi ở xương và sưng khớp.

3. Chẩn đoán bằng xét nghiệm

Các xét nghiệm máu có thể giúp phát hiện các dấu hiệu của viêm và loại trừ các bệnh khác. Ví dụ, xét nghiệm kháng thể RF (Rheumatoid Factor) thường âm tính ở bệnh nhân viêm khớp vảy nến, trong khi đó lại dương tính ở bệnh nhân viêm khớp dạng thấp.

Ngoài xét nghiệm máu, bác sĩ có thể chỉ định lấy một lượng dịch nhỏ từ trong khớp để phân tích. Phương pháp này nhằm xác định sự có mặt của các tinh thể urat, những tinh thể thường gắn liền với bệnh gút. Nếu không có tinh thể urat trong dịch khớp sẽ giúp loại trừ gút và hỗ trợ chẩn đoán viêm khớp vảy nến.

Cách điều trị viêm khớp vảy nến

Điều trị viêm khớp vảy nến chủ yếu dựa vào sử dụng thuốc. Các loại thuốc điều trị viêm khớp vảy nến bao gồm:

• Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Các loại thuốc này có thể dùng dưới dạng viên, kem hoặc gel và có tác dụng giảm các triệu chứng nhẹ.
• Tiêm steroid: Đây là phương pháp tiêm một loại thuốc steroid trực tiếp vào khớp để giúp giảm đau.
• Thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm (DMARDs): Được sử dụng cho các triệu chứng từ trung bình đến nặng. DMARDs có thể mất vài tháng để phát huy tác dụng, vì vậy cần kiên trì sử dụng thuốc ngay cả khi không thấy cải thiện ngay lập tức.
• Phương pháp điều trị sinh học: Thường được thực hiện qua đường tiêm, điều trị sinh học có thể được chỉ định nếu DMARDs không đem lại hiệu quả.

Các phương pháp điều trị hỗ trợ khác cho bệnh nhân viêm khớp vảy nến:

• Liệu pháp vật lý: Bác sĩ có thể giới thiệu bạn đến gặp chuyên gia vật lý trị liệu, người sẽ hướng dẫn các bài tập giúp tăng cường sức mạnh cho khớp và ngăn ngừa tổn thương khớp.
• Trị liệu nghề nghiệp: Chuyên gia trị liệu nghề nghiệp sẽ thảo luận về các điều chỉnh mà bạn có thể thực hiện tại nhà hoặc nơi làm việc để bạn thực hiện công việc và sinh hoạt dễ dàng hơn. Họ đề xuất các thiết bị hỗ trợ giúp bạn thực hiện các nhiệm vụ hàng ngày mà không bị cản trở bởi bệnh viêm khớp vảy nến.

Cách phòng ngừa bệnh viêm khớp vảy nến

Để điều trị viêm khớp vảy nến, người bệnh cần kiên trì cải thiện các triệu chứng, do đó các bác sĩ thường khuyến cáo người bệnh cần thay đổi lối sống để giảm thiểu các triệu chứng khó chịu và biến chứng nguy hiểm do bệnh gây ra. Bạn có thể tham khảo các biện pháp dưới đây để cải thiện triệu chứng hoặc ngăn ngừa bệnh ngay từ ban đầu:

• Luyện tập đều đặn mỗi ngày để giữ cho các khớp được linh hoạt, tránh tình trạng cứng khớp.
• Hạn chế uống rượu bia và bỏ hút thuốc lá, vì những thói quen này có hại cho sức khỏe tổng thể và đặc biệt là đối với xương khớp.
• Tránh stress, lo âu kéo dài vì có thể làm cho các cơn đau khớp trở nên tồi tệ hơn.
• Duy trì vệ sinh cá nhân sạch sẽ hàng ngày để phòng ngừa các bệnh lý về da.
• Bổ sung nhiều trái cây và rau củ quả tươi vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày, đồng thời hạn chế đường, chất béo và các thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ.
• Bạn nên khám sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng để kiểm soát các yếu tố nguy cơ như di truyền, miễn dịch và môi trường.
• Ngay khi phát hiện mắc bệnh, bệnh nhân cần điều trị tích cực và theo dõi liên tục để kiểm soát bệnh và ngăn chặn các biến chứng.

Một số câu hỏi thường gặp về viêm khớp vảy nến

1. Viêm khớp vảy nến có chữa khỏi được hoàn toàn không?

Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị dứt điểm cho bệnh viêm khớp vảy nến. Mục tiêu của việc điều trị là kiểm soát triệu chứng và ổn định tình trạng bệnh, giảm thiểu và ngăn ngừa biến chứng. Nếu được điều trị đúng và kịp thời, bệnh có thể được kiểm soát ổn định trong một thời gian dài. Tuy nhiên, bệnh vẫn có khả năng tái phát, khi đó người bệnh cần tiếp tục sử dụng thuốc và tuân thủ các chỉ định của bác sĩ để duy trì tình trạng ổn định của bệnh.

2. Viêm khớp vảy nến nên ăn gì?

Khi mắc bệnh viêm khớp vảy nến, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp có thể hỗ trợ giảm viêm, giảm đau khớp, giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và béo phì. Dưới đây là một số loại thực phẩm nên bổ sung vào chế độ ăn uống:

• Ngũ cốc nguyên cám: Bạn có thể chọn các thực phẩm từ gạo lứt hoặc bánh làm từ bột mì nguyên cám, yến mạch,… Các loại ngũ cốc nguyên cám giàu chất xơ và có lợi cho sức khỏe tổng thể.
• Các axit béo Omega-3: Omega-3 là chất béo lành mạnh giúp giảm viêm. Omega-3 có nhiều trong cá hồi và một số loại cá khác, hạt óc chó, các loại hạt có vỏ cứng khác và dầu ô liu.
• Trái cây: Các loại quả mọng như việt quất, dâu tây, mâm xôi,… giàu chất chống oxy hóa và có khả năng chống viêm.
• Rau xanh và củ quả màu vàng cam: Cà rốt, bí đỏ, rau bina và cải xoăn, là những nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất dồi dào, có lợi trong việc hỗ trợ hệ miễn dịch và giảm viêm.

Mọi người nên tránh những thực phẩm có thể thúc đẩy viêm hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh như các thực phẩm chiên rán nhiều chất béo và thực phẩm đã qua xử lý.

Bên cạnh áp dụng lối sống khoa học và lành mạnh, bạn cũng nên cân nhắc bổ sung các dưỡng chất thiên nhiên như Collagen Type 2 không biến tính và Collagen Peptide thủy phân, cả hai đều hỗ trợ sức khỏe của sụn và xương. Thêm vào đó, các tinh chất như Eggshell Membrane, Chondroitin Sulfate đều có lợi cho việc tái tạo và duy trì độ đàn hồi của sụn, trong khi chiết xuất Turmeric Root giúp giảm đau nhức và viêm. Những dưỡng chất này không chỉ giúp giảm đau nhức mà còn hỗ trợ tái tạo sụn và xương dưới sụn, góp phần duy trì cấu trúc và chức năng vận động cho các khớp.

Hiện nay, chúng ta vẫn chưa có giải pháp phòng ngừa hoàn toàn cũng như điều trị dứt điểm viêm khớp vảy nến. Do đó, khi mắc phải bệnh này bạn cần tuân thủ phác đồ điều trị y khoa để kiểm soát triệu chứng và ngăn chặn tình trạng bệnh diễn biến xấu hơn, đồng thời duy trì lối sống và ăn uống lành mạnh sẽ hỗ trợ cải thiện bệnh hiệu quả.