Xạ trị có rụng tóc không? Làm sao để hạn chế và mọc tóc trở lại?

Xạ trị có rụng tóc không? Rụng tóc là một trong những tác dụng phụ phổ biến của xạ trị nhưng khác với hóa trị, rụng tóc do xạ trị chỉ xảy ra ở vùng trên cơ thể đang được điều trị. Để hiểu rõ hơn về vấn đề rụng tóc liên quan đến xạ trị, hãy theo dõi bài viết này của ECO Pharma.

Xạ trị là gì?

Xạ trị là phương pháp điều trị bệnh ung thư, sử dụng bức xạ ion hóa nhằm tiêu diệt hoặc kiểm soát sự phát triển của các tế bào ác tính. Thông thường, xạ trị được thực hiện qua máy gia tốc hạt tuyến tính và có khả năng chữa trị hiệu quả cho một số loại tế bào ung thư cố định không lan rộng. Ngoài ra, xạ trị còn được sử dụng hỗ trợ sau phẫu thuật để ngăn chặn khối u tái phát, ví dụ như trong trường hợp ung thư vú giai đoạn đầu. [1]

Xạ trị kiểm soát sự phát triển của tế bào ung thư. Cơ chế hoạt động của xạ trị dựa trên việc sử dụng bức xạ ion hóa để gây tổn thương DNA của tế bào ung thư và tiêu diệt chúng. Để bảo vệ các mô lành, xạ trị được thiết kế sao cho các chùm bức xạ hội tụ chính xác tại khối u từ nhiều góc độ, giảm thiểu tác động đến các mô khỏe mạnh xung quanh.

Xạ trị có rụng tóc không?

Xạ trị có thể gây tác dụng phụ là rụng tóc. Thông thường, tóc bắt đầu rụng khoảng 2 – 3 tuần sau khi bắt đầu điều trị ung thư. Tuy nhiên, xạ trị chỉ làm rụng tóc ở những vùng cơ thể tiếp xúc trực tiếp với bức xạ. Điều này có nghĩa là nếu người bệnh điều trị ở đầu, tóc sẽ rụng do nang tóc bị ảnh hưởng. Ngược lại, nếu bức xạ được thực hiện ở những phần khác của cơ thể như bụng, ngực hay chân, lông ở những khu vực đó sẽ rụng. [2] [3]

Ngoài ra, xạ trị ở đầu có thể ảnh hưởng đến tình trạng da đầu, khiến khu vực này bị viêm, kích ứng hoặc khô. Ở những người bệnh tiếp xúc với liều lượng bức xạ cao, rụng tóc vĩnh viễn cũng là một rủi ro do tổn thương không thể hồi phục ở nang tóc, đặc biệt khi họ có khối u nguyên phát ở hệ thần kinh trung ương ở đầu hoặc cổ.

Mức độ rụng tóc khi xạ trị ung thư

Khi thực hiện xạ trị ung thư, mức độ rụng tóc có thể thay đổi phụ thuộc vào phác đồ điều trị cá nhân và dựa trên nhiều yếu tố như vị trí của xạ trị, liều lượng bức xạ, kích thước của khu vực được chiếu bức xạ,… Cụ thể, người phải điều trị với liều xạ trị cao hoặc trong thời gian dài có thể sẽ mất nhiều tóc hơn. Ở nhóm chỉ tiếp xúc với liều lượng phóng xạ nhẹ, tóc có thể bắt đầu mọc trở lại sau khoảng 3 – 6 tháng khi quá trình điều trị kết thúc, nhưng tóc mọc lại có thể mỏng hơn hoặc khác biệt về kết cấu.

Trả lời cho việc xạ trị có rụng tóc không, loại ung thư cũng là yếu tố quan trọng, ảnh hưởng đến các dạng rụng tóc khác nhau. Bên cạnh đó, sức khỏe da đầu cũng ảnh hưởng đến việc này. Da đầu khỏe mạnh có khả năng chống chịu tốt hơn với tác động của tia xạ. Ngoài ra, độ tuổi cũng đóng vai trò quan trọng, người trẻ tuổi thường phục hồi tóc sau xạ trị tốt hơn so với người lớn tuổi.

Ví dụ:

• Xạ trị ở vùng đầu và cổ thường dẫn đến tình trạng rụng tóc trên toàn bộ da đầu.
• Trong trường hợp xạ trị vùng ngực, lông ở vùng ngực và nách sẽ rụng
• Khi xạ trị ở vùng chậu, lông rụng ở vùng bụng và bẹn.

Vì sao xạ trị gây rụng tóc?

Vẫn còn thắc mắc liệu trị xạ có rụng tóc không, việc này có thể gây hại cho cả tế bào lành tính và tế bào ung thư cùng lúc. Điều này bao gồm cả các tế bào khỏe mạnh trong cơ thể, nhất là những tế bào phát triển nhanh, ví dụ như tế bào tóc. Do đó, tóc có thể trở nên mỏng hơn và trong một số trường hợp gây ra tình trạng rụng tóc hoàn toàn.

Cách giảm rụng tóc khi xạ trị

Xạ trị có rụng tóc không và để giảm rụng tóc khi xạ trị, người bệnh có thể áp dụng các cách sau đây:

1. Chăm sóc tóc trước trong và sau xạ trị

Trước khi xạ trị rụng tóc:

• Cắt ngắn để giảm trọng lượng tóc, giúp việc chăm sóc và gội đầu dễ dàng hơn.
• Ưu tiên sử dụng sản phẩm chăm sóc tóc dịu nhẹ, không chứa sulfate và paraben.
• Bổ sung thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất tốt cho tóc như vitamin B (B1, B2, B5, B6, B12), biotin, sắt, kẽm, protein,…
• Tránh tạo kiểu gây căng thẳng cho tóc như tết, búi hoặc sử dụng hóa chất như uốn, duỗi, nhuộm.

Trong khi xạ trị:

• Chỉ nên gội đầu đều đặn 2 – 3 lần mỗi tuần kết hợp massage da đầu nhẹ nhàng để kích thích tuần hoàn máu.
• Không sử dụng máy sấy, uốn, duỗi tóc.
• Chải tóc nhẹ nhàng, tránh làm tổn thương tóc và da đầu.
• Che chắn và bảo vệ tóc khi ra ngoài trời nắng bằng cách đội mũ rộng vành, mặc áo chống nắng,…

Sau khi xạ trị:

• Tiếp tục sử dụng các sản phẩm chăm sóc tóc dịu nhẹ.
• Tiếp tục tăng cường bổ sung các thực phẩm giàu dưỡng chất để hỗ trợ tóc và kiên nhẫn đợi tóc mọc trở lại sau 3 – 6 tháng khi quá trình điều trị kết thúc.

2. Tránh sử dụng nhiệt và hóa chất lên tóc

• Hạn chế sử dụng máy sấy tóc, máy uốn, duỗi, nhuộm tóc.
• Tránh sử dụng các sản phẩm tạo kiểu tóc có chứa hóa chất mạnh như keo xịt tóc, gel vuốt tóc,…
• Hạn chế chà xát tóc mạnh và sử dụng khăn mềm để thấm khô tóc sau khi gội đầu.

3. Bảo vệ tóc và da đầu trước các tác động xấu

• Đội mũ rộng vành hoặc khăn quàng cổ khi đi ra ngoài trời nắng.
• Mặc áo khoác che chắn kĩ tránh để tóc tiếp xúc trực tiếp với khói bụi, hóa chất độc hại.

Ngoài việc xạ trị có rụng tóc không, bạn có thể sử dụng mũ lạnh (cooling cap) trong quá trình xạ trị để giảm rụng tóc. Mũ lạnh giúp làm co các mạch máu trên da đầu, giảm lượng hóa chất đến nang tóc, do đó giúp giảm rụng tóc.

Tóc có mọc lại sau xạ trị không?

Tóc có thể mọc lại sau xạ trị, tuy nhiên rụng tóc sau xạ trị là hiện tượng phổ biến và liên quan đến sự nhạy cảm của các nang tóc trong giai đoạn phát triển mạnh (anagen) khi tiếp xúc với bức xạ. Khi tế bào chia nhanh trong nang tóc bị tổn thương cấp tính (gọi là anagen effluvium), tóc sẽ rụng, sau đó chuyển nhanh sang giai đoạn catagen. [4]

Liều bức xạ thường khoảng 3GY gây rụng tóc tạm thời, trong khi liều cao hơn 5GY có thể dẫn đến rụng tóc vĩnh viễn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, tóc có thể mọc lại sau khoảng 2 – 4 tháng sau khi kết thúc xạ trị. Nếu rụng tóc vĩnh viễn, phẫu thuật tái tạo có thể giúp giải quyết tình trạng này.

Làm rõ hơn vấn đề xạ trị có rụng tóc không, đã có nghiên cứu về việc sử dụng một số chất như nitroxide tempol và tempo, vitamin D3, và 16, 16-dimethyl prostaglandin E2 (PGE2) trước khi xạ trị giúp bảo vệ tóc khỏi tia bức xạ.

⇒ Xem thêm: Hóa trị có rụng tóc không?

Cách mọc tóc nhanh sau xạ trị

Xạ trị rụng tóc cần thời gian và kiên trì, dưới đây là một số cách giúp người bệnh mọc tóc nhanh hơn:

1. Cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cơ thể

Khi đã biết xạ trị có bị rụng tóc không, để đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể và tóc, người bệnh cần bổ sung các nhóm thực phẩm sau đây:

• Protein: Là thành phần quan trọng của tóc, protein giúp tóc phát triển khỏe mạnh và mọc nhanh hơn. Các nguồn protein phong phú bao gồm thịt (như bò, gà, heo), cá (cá hồi, cá thu, cá ngừ), trứng, sữa và các loại đậu (đậu đen, đậu đỏ, đậu lăng).
• Vitamin: Các loại vitamin A, C, E và B complex đều rất cần thiết cho sức khỏe của tóc. Cà rốt, khoai lang và gan giàu vitamin A; cam, bưởi và ổi chứa nhiều vitamin C; hạnh nhân, hạt hướng dương và bông cải xanh là nguồn vitamin E dồi dào; thịt, cá, trứng, sữa và ngũ cốc nguyên hạt cung cấp nhiều vitamin B complex.
• Khoáng chất: Kẽm, sắt và biotin là những khoáng chất quan trọng cho tóc. Thịt bò, thịt gà, hàu giàu kẽm; rau lá xanh chứa nhiều sắt; trứng, sữa, nấm và hạnh nhân là nguồn biotin cần thiết.
• Nước: Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày, vì nước giúp da đầu và tóc khỏe mạnh.

2. Chăm sóc tóc đúng cách

Hiểu rõ vấn đề xạ trị có rụng tóc không, việc chăm sóc tóc đúng cách sau xạ trị giúp bảo vệ và thúc đẩy tóc mọc tốt hơn, dưới đây là các gợi ý bạn có thể tham khảo:

• Gội đầu nhẹ nhàng từ 2 – 3 lần mỗi tuần, nên chọn loại dầu gội không chứa sulfate – một chất tẩy rửa mạnh có thể làm khô da đầu và tóc, ưu tiên dầu gội dược liệu từ thiên nhiên như bưởi, bồ kết, hương nhu, chùm ngây, ô liu,…. Khi gội, hãy massage da đầu nhẹ nhàng và tránh cào hay gãi mạnh.
• Sử dụng lược răng thưa hoặc lược massage để chải tóc.
• Massage da đầu nhẹ nhàng 2 – 3 lần mỗi ngày, mỗi lần 5 – 10 phút để tăng cường lưu thông máu
• Tránh việc sử dụng các thiết bị nhiệt hoặc hóa chất trên tóc, bởi chúng có thể làm tổn thương tóc và da đầu.
• Hạn chế dùng máy sấy, máy duỗi tóc, máy uốn tóc và không sử dụng thuốc nhuộm tóc.
• Bảo vệ tóc khỏi ánh nắng mặt trời và các yếu tố gây hại từ môi trường. Ánh nắng mặt trời có thể khiến tóc khô và phai màu, còn bụi bẩn và khói bụi cũng có thể gây tổn thương tóc. Khi ra ngoài, hãy đội mũ rộng vành và sử dụng kem ủ tóc để bảo vệ tóc khỏi những tác nhân này.

3. Cung cấp dưỡng chất nuôi dưỡng tế bào mầm tóc

Để giảm tình trạng xạ trị rụng tóc cần cung cấp dưỡng chất cần thiết cho tế bào mầm tóc là yếu tố quan trọng giúp tóc mọc nhanh và khỏe mạnh sau xạ trị. Dưới đây là một số cách hữu ích để nuôi dưỡng tế bào mầm tóc:

Sử dụng sản phẩm hỗ trợ mọc tóc với các thành phần như:

• Minoxidil: Đây là thuốc bôi ngoài da, giúp tăng cường lưu thông máu đến da đầu và kích thích mọc tóc.
• Finasteride: Thuốc uống dành cho nam giới, ngăn chặn quá trình chuyển đổi testosterone thành DHT, hormone gây rụng tóc.
• Biotin: Vitamin B giúp hỗ trợ mọc tóc, có thể sử dụng qua đường uống hoặc dạng kem bôi ngoài da.
• Vitamin B complex: Cung cấp sức khỏe cho tóc, có thể bổ sung bằng cách uống hoặc bôi trực tiếp.

Các tế bào mầm tóc như “hạt giống” của tóc, cần các chất dinh dưỡng và các yếu tố khác để phát triển thành sợi tóc hoàn chỉnh. Các tinh chất như Cynatine, Pumpkin Seed, Black Cohosh, Horsetail, Hibiscus flower, Saw Palmetto, Eurycoma Longifolia và American Ginseng giúp thúc đẩy tế bào mầm tóc, cung cấp dinh dưỡng cần thiết và giảm rụng tóc ở cả nam và nữ. Các dưỡng chất trên không chỉ giúp tế bào mầm tóc phát triển mạnh mẽ mà còn hỗ trợ sức khỏe tổng thể của tóc, giúp tóc mọc dày, chắc khỏe, bóng mượt.

4. Nghỉ ngơi đầy đủ

Giải thích thêm cho vấn đề xạ trị có rụng tóc không, việc nghỉ ngơi đầy đủ hỗ trợ cơ thể phục hồi sau xạ trị và góp phần thúc đẩy quá trình mọc tóc. Dưới đây là một số gợi ý để bạn có thể nghỉ ngơi hiệu quả:

• Ngủ đủ giấc để cơ thể có thời gian phục hồi và tái tạo tế bào. Người lớn nên ngủ từ 7 – 9 tiếng mỗi đêm và duy trì lịch trình ngủ đều đặn, đi ngủ và thức dậy cùng một thời điểm hàng ngày.
• Tạo môi trường ngủ lý tưởng, yên tĩnh và tối giúp cơ thể dễ dàng chìm vào giấc ngủ sâu. Tránh sử dụng các thiết bị điện tử trước khi đi ngủ, vì ánh sáng từ màn hình có thể làm gián đoạn chu kỳ ngủ tự nhiên.
• Stress không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe nói chung mà còn cản trở quá trình mọc tóc. Bạn nên giảm stress bằng các hoạt động như tập yoga, thiền hoặc nghe nhạc và dành khoảng 30 phút mỗi ngày cho hoạt động này.

5. Tập thể dục thường xuyên

Giải đáp cho thắc mắc xạ trị ung thư có bị rụng tóc không, việc tập thể dục đều đặn giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và hỗ trợ quá trình mọc tóc sau xạ trị. Việc này thúc đẩy sự lưu thông máu đến da đầu, mang theo oxy và dưỡng chất cần thiết cho tế bào mầm tóc, giảm stress ảnh hưởng xấu đến tóc, tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ mắc các bệnh có thể gây hại cho tóc.

Một số bài tập thích hợp cho việc mọc tóc như đi bộ, chạy bộ, yoga, nâng chân, trồng chuối, hít thở, massage đầu ngón tay,….

6. Kiên trì chăm sóc tóc

Để kiên trì chăm sóc tóc, bạn cần thiết lập một kế hoạch chăm sóc tóc cụ thể giúp bạn chăm sóc tóc đều đặn và hiệu quả hơn; theo dõi tiến trình mọc tóc để tăng cường động lực chăm sóc tóc của bạn. Quan trọng hơn hết, bạn cần kiên trì thực hiện các biện pháp chăm sóc tóc và tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia như bác sĩ da liễu hoặc chuyên gia chăm sóc tóc chuyên nghiệp nếu cần.

Ngoài ra, người bệnh có thể cân nhắc sử dụng liệu pháp laser để kích thích mọc tóc hoặc phương pháp cấy tóc, lấy nang tóc từ vùng khỏe mạnh và cấy vào khu vực bị rụng.

Tóm lại, liệu xạ trị có rụng tóc không? Đây là liệu pháp điều trị ung thư có thể gây rụng tóc. Tình trạng này thường xuất hiện 2 – 3 tuần sau khi bắt đầu xạ trị, có thể dẫn đến rụng tóc toàn bộ. Đa số người bệnh sẽ mọc lại tóc sau khi xạ trị kết thúc, mặc dù tóc mọc ra có thể mỏng hơn, màu sắc khác trước. Để hỗ trợ quá trình mọc tóc, có thể áp dụng các biện pháp như dùng sản phẩm hỗ trợ, massage da đầu và chăm sóc tóc cẩn thận.