Đau khớp bàn tay là tình trạng phổ biến, ảnh hưởng đến khả năng vận động và sinh hoạt hằng ngày. Nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có thể đối mặt với nguy cơ hạn chế vận động, biến dạng khớp. Bài viết sau đây của Dược phẩm ECO sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu điển hình và cách điều trị hiệu quả cho từng trường hợp cụ thể.
Đau khớp bàn tay là biểu hiện của tình trạng viêm, tổn thương tại khớp nhỏ ở bàn tay – nơi các đầu xương gặp nhau, được bao phủ bởi lớp sụn giúp vận động trơn tru. Khi sụn bị viêm, hao mòn, các đầu xương sẽ cọ xát trực tiếp, gây đau nhức, sưng viêm, giảm khả năng cử động.
Bàn tay có nhiều khớp nhỏ, nên rất dễ bị tổn thương khi mắc các bệnh lý như viêm khớp, thoái hóa hay chấn thương. Khi bệnh tiến triển, đau khớp tay khiến người bệnh gặp khó khăn trong sinh hoạt thường ngày như cầm nắm, viết, xoay cổ tay. (1)
Đau nhức khớp bàn tay có thể xảy ra ở nhiều vị trí, phổ biến gồm:
Đau ở khớp bàn tay khởi phát từ một số nguyên nhân như: (2)
Các tổn thương như gãy xương, trật khớp, bong gân, căng cơ hoặc hội chứng khoang thường gây đau dữ dội tại vùng bàn tay, ngón tay. Kèm theo đó là hiện tượng sưng nề, hạn chế vận động, biến dạng khớp và cảm giác tê bì ở đầu ngón tay.
Xem thêm: Đau khớp ngón tay là gì?
Tình trạng chèn ép dây thần kinh giữa tại ống cổ tay có thể gây đau lan từ cổ tay đến ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa. Cơn đau thường rõ rệt hơn vào ban đêm, kèm theo tê tay, yếu cơ và cảm giác ngứa ran. Nguyên nhân xảy ra tình trạng này thường xuất phát từ viêm gân, mô liên kết sưng nề hoặc yếu tố cơ học làm hẹp lòng ống cổ tay.
Đau khớp bàn tay có thể do viêm bao gân De Quervain gây ra. Đây là tình trạng viêm lớp bao quanh gân ở vùng cổ tay gần gốc ngón cái, khiến người bệnh cảm thấy đau khi xoay cổ tay, nắm, cầm vật nặng. Cơn đau có thể lan từ ngón cái lên đến cẳng tay. Tình trạng này thường do các động tác lặp đi lặp lại, viêm khớp, rối loạn nội tiết hoặc hình thành mô sẹo sau chấn thương.
U nang hạch là dạng khối u lành tính chứa dịch, thường phát triển từ khớp, gân ở vùng bàn tay và cổ tay. Trong trường hợp u chèn ép dây thần kinh, người bệnh sẽ có triệu chứng như đau, tê bì, yếu cơ. Nếu u không gây khó chịu, thường không cần điều trị. Tuy nhiên, khi u gây đau, ảnh hưởng chức năng vận động, bác sĩ có thể chỉ định chọc hút dịch, phẫu thuật loại bỏ u cùng phần cuống kết nối.
Đau khớp lòng bàn tay có thể do bệnh gout, tình trạng lắng đọng tinh thể axit uric trong khớp. Bệnh thường khởi phát bằng cơn đau đột ngột, dữ dội, kèm theo sưng nóng, đỏ vùng khớp tổn thương. Mặc dù gout phổ biến ở khớp ngón chân cái, song bệnh vẫn có thể tác động lên cổ tay và bàn tay.
Thoái hóa khớp là quá trình mòn sụn khớp theo thời gian, thường xuất hiện ở người lớn tuổi, đặc biệt là phụ nữ sau 50. Vị trí thoái hóa thường gặp ở khớp gốc ngón cái, khớp liên đốt gần và xa. Triệu chứng điển hình là những cơn đau âm ỉ, cứng khớp buổi sáng, sưng nhẹ và xuất hiện các nốt xương khiến ngón tay biến dạng.
Viêm khớp là nhóm bệnh lý bao gồm viêm xương khớp, viêm khớp dạng thấp và viêm khớp phản ứng. Theo số liệu từ năm 1990 – 2019, số ca mắc viêm xương khớp ở bàn tay trên toàn cầu đã tăng từ 371,3 triệu lên 676 triệu, tức tăng hơn 82% (3). Các dạng viêm khớp thường gây đau kéo dài, sưng nề, cứng khớp, giảm sức cơ. Riêng viêm khớp dạng thấp thường khởi phát ở bàn tay, có tính đối xứng, gây biến dạng khớp nếu không được điều trị kịp thời.
Nhiễm trùng do vi khuẩn, virus ở mô mềm, gân, bao hoạt dịch, vùng quanh móng tay có thể gây đau khớp bàn tay, nhất là ở ngón tay. Những tình trạng thường gặp gồm viêm quanh móng, nhiễm trùng bao gân gấp, viêm mô tế bào hoặc chín mé đầu ngón tay do virus Herpes. Những bệnh này thường gây sưng đỏ, đau nhức, khiến ngón tay khó cử động bình thường.
Lupus ban đỏ, viêm khớp vảy nến, sarcoidosis, xơ cứng bì đều có thể ảnh hưởng đến khớp bàn tay. Các bệnh này gây viêm mãn tính, sưng đau kéo dài, biến dạng khớp và tổn thương mô liên kết đi kèm các triệu chứng toàn thân.
Các gân và bao hoạt dịch quanh khớp có thể bị viêm do lạm dụng, chấn thương lặp lại. Người bệnh sẽ có hiểu hiện đau khi vận động, sưng nhẹ, giảm khả năng cầm nắm. Viêm gân thường đi kèm cảm giác cộm, cục nhỏ ở vị trí gân bị viêm.
Đau khớp mu bàn tay do tổn thương dây thần kinh ngoại biên gây đau, yếu và tê tay. Tình trạng này thường xảy ra do bệnh tiểu đường, thiếu vitamin B, nhiễm độc kim loại nặng, tác dụng phụ của hóa trị hoặc bệnh tự miễn như lupus, viêm khớp dạng thấp.
Raynaud là tình trạng co mạch quá mức ở ngón tay khi tiếp xúc lạnh, stress, khiến da nhợt nhạt, tê và đau nhức xương khớp. Hội chứng này có thể xảy ra độc lập hoặc đi kèm các bệnh mô liên kết như xơ cứng bì, lupus, viêm khớp dạng thấp.
Đau khớp xương bàn tay thường bắt đầu bằng các dấu hiệu nhẹ, nhưng nếu không điều trị sớm, bệnh sẽ diễn tiến nặng, ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.
Một số triệu chứng điển hình bao gồm:
Khi bệnh kéo dài:
Khớp bàn tay bị đau có thể gặp ở nhiều đối tượng khác nhau, song một số nhóm người có nguy cơ cao hơn do đặc tính nghề nghiệp, tuổi tác, bệnh nền:
Các bệnh lý như:
Tất cả những bệnh lý này đều ảnh hưởng trực tiếp đến khớp, làm giảm chức năng vận động bàn tay.
Người làm việc nhiều với máy tính có nguy cơ cao gặp phải:
Việc ngồi sai tư thế, bàn tay không được nghỉ ngơi sau nhiều giờ hoạt động thường làm các triệu chứng này trầm trọng hơn.
Người tham gia các môn thể thao đòi hỏi vận động tay nhiều như quần vợt, thể dục dụng cụ, leo núi, cử tạ có nguy cơ gặp chấn thương bàn tay cao. Việc lặp lại động tác liên tục dễ dẫn đến căng cơ, bong gân hoặc tổn thương do quá tải.
Ở người cao tuổi, các khớp bắt đầu suy giảm chức năng. Sụn khớp dần bị bào mòn, dịch khớp tiết ra ít hơn, hệ thống cơ – gân cũng yếu đi. Những thay đổi này khiến họ dễ gặp tình trạng đau khớp bàn tay khi vận động quá mức hoặc trong điều kiện thời tiết ẩm, lạnh.
Người bệnh nên đi khám khi xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ liên quan đến bệnh khớp như:
Ngoài ra, cần gặp bác sĩ ngay nếu:
Chẩn đoán đau khớp bàn tay trước hết dựa vào thăm khám lâm sàng. Sau đó, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm hình ảnh, kỹ thuật chuyên sâu nhằm xác định nguyên nhân cụ thể và mức độ tổn thương khớp. (4)
Bác sĩ sẽ thu thập đầy đủ thông tin về độ tuổi, tay thuận, nghề nghiệp, thói quen sinh hoạt và tiền sử bệnh lý. Nếu có chấn thương, cần làm rõ:
Khám lâm sàng chỉ giúp đưa ra chẩn đoán ban đầu, để xác định mức độ, phạm vi tổn thương, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm sau:
Phác đồ điều trị đau khớp tay cần cá nhân hóa tùy theo nguyên nhân, mức độ tổn thương và tình trạng sức khỏe của người bệnh. Bác sĩ sẽ xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp, có thể gồm phương pháp không xâm lấn và can thiệp ngoại khoa.
Dùng nẹp ngón tay là biện pháp hiệu quả trong việc giảm đau, cải thiện chức năng khớp trong các đợt viêm cấp tính. Tuy nhiên, nẹp chỉ nên dùng trong thời gian ngắn, tránh đeo lâu dài vì có thể gây cứng khớp, giảm tầm vận động. Ngoài ra, đeo găng tay nén cũng có tác dụng hỗ trợ giảm đau, giảm cứng khớp trong các đợt bùng phát triệu chứng. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn đúng kích cỡ, được hướng dẫn đeo đúng cách.
Các thuốc được dùng trong điều trị đau khớp bàn tay gồm:
Tất cả thuốc cần sử dụng dưới sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo hiệu quả và an toàn.
Tiêm cortisone trực tiếp vào khớp tổn thương giúp giảm viêm nhanh, cải thiện triệu chứng trong nhiều tuần đến vài tháng. Phương pháp này thường áp dụng trong viêm xương khớp, viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vảy nến.
Khi đau khớp bàn tay bước vào giai đoạn viêm tiến triển, người bệnh nên giảm tối đa các hoạt động mạnh như mang vác, xoay – vặn cổ tay quá mức hoặc giữ nguyên tư thế quá lâu. Nghỉ ngơi hợp lý sẽ giúp giảm viêm, hạn chế tổn thương thêm.
Tuy nhiên, người bệnh không nên bất động hoàn toàn. Tập các bài vận động nhẹ nhàng như kéo giãn khớp, tăng cường sức cơ quanh khớp sẽ hỗ trợ cải thiện chức năng bàn tay. Việc tập luyện nên được hướng dẫn bởi chuyên viên phục hồi chức năng để đảm bảo an toàn.
Ngoài ra, kiểm soát cân nặng, đường huyết, mỡ máu cũng giúp giảm tải lên khớp. Từ bỏ thuốc lá, duy trì chế độ ăn giàu omega-3, chất chống oxy hóa có thể góp phần làm chậm tiến triển của viêm khớp.
Chườm nóng và chườm lạnh có thể giúp cải thiện triệu chứng đau khớp bàn tay hiệu quả:
Khi bị đau mỏi khớp bàn tay, massage có thể làm dịu các vùng cơ bị căng, tăng lưu thông máu và giảm cảm giác đau nhức. Các động tác xoa bóp nhẹ nhàng quanh gân, cơ và khớp giúp giảm co thắt, cải thiện độ linh hoạt của bàn tay. Người bệnh nên thực hiện massage dưới sự hỗ trợ của kỹ thuật viên để đảm bảo hiệu quả, tránh gây tổn thương thêm cho vùng khớp đang viêm.
Trong các trường hợp viêm khớp bàn tay diễn tiến nặng, gây biến dạng, mất chức năng vận động, phẫu thuật là giải pháp sau cùng. Tùy vào tình trạng cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định một trong những phương pháp sau:
Mọi chỉ định phẫu thuật đều cần được đánh giá kỹ lưỡng để đảm bảo hiệu quả lâu dài, giảm đau, cải thiện khả năng vận động cho người bệnh.
Để phòng ngừa đau khớp tay, cần chủ động bảo vệ khớp, giảm thiểu các yếu tố nguy cơ từ sớm. Bạn có thể áp dụng một số gợi ý sau:
Ngoài các biện pháp trên, bạn có thể chủ động phòng ngừa sớm bằng cách bổ sung dưỡng chất chuyên biệt có lợi cho khớp như Eggshell Membrane, Collagen Type II không biến tính, Collagen Peptide thủy phân, Turmeric Root, Chondroitin Sulfate… Những tinh chất này đã được chứng minh có tác dụng bảo vệ sụn khớp, giảm viêm, phục hồi mô tổn thương và làm chậm quá trình thoái hóa khớp một cách tự nhiên, an toàn.
Bài liên quan: Đau khớp bàn chân nguyên nhân do đâu?
Khi tình trạng đau khớp bàn tay kéo dài, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt, công việc, người bệnh nên đến khám tại các bệnh viện uy tín:
Đây là bệnh viện tuyến cuối ở khu vực phía Nam, có Khoa Nội Cơ xương khớp chuyên sâu trong điều trị các bệnh lý như viêm khớp, thoái hóa khớp, đau khớp mãn tính. Bệnh viện sở hữu hệ thống cận lâm sàng hoàn chỉnh như xét nghiệm viêm, siêu âm khớp, chụp x-quang, MRI chuyên biệt cho khớp bàn tay.
Nơi đây hội tụ đội ngũ bác sĩ có trình độ chuyên môn, được đào tạo chuyên sâu trong và ngoài nước. Khoa Cơ xương khớp của bệnh viện có đầy đủ phương tiện cận lâm sàng hỗ trợ chẩn đoán, theo dõi, điều trị hiệu quả các bệnh lý về khớp bàn tay.
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh nổi bật với đội ngũ bác sĩ đầu ngành như TTND.GS.TS Nguyễn Việt Tiến, PGS.TS Đặng Hồng Hoa, TS.BS Đỗ Tiến Dũng… Đây là cơ sở tiên phong ứng dụng các phác đồ điều trị cơ xương khớp hiện đại kết hợp với trang thiết bị tiên tiến như máy CT 768 lát cắt, MRI Magnetom Amira BioMatrix, kính hiển vi phẫu thuật Zeiss, máy đo mật độ xương…
Không gian khám chữa bệnh tại Tâm Anh khang trang, khu nội trú tiện nghi cùng trung tâm phục hồi chức năng hiện đại, giúp người bệnh phục hồi vận động nhanh chóng, an toàn sau khi điều trị.
Tóm lại, chủ động khám và điều trị tại các cơ sở chuyên khoa uy tín sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt tình trạng đau khớp bàn tay, phòng ngừa biến chứng, nâng cao chất lượng sống.
