Rụng tóc lan tỏa làm mất tóc diện rộng, không tập trung vào một vùng cụ thể trên da đầu. Trong thời gian đầu, tình trạng này thường khó nhận biết vì ngoài việc tóc rụng nhiều thì không để lại triệu chứng lộ các mảng trống. Trong bài viết sau đây, hãy cùng ECO Pharma tìm hiểu hiểu về tình tạng này này bao gồm nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị.
Rụng tóc lan tỏa là tình trạng tóc rụng đều khắp da đầu, không gây lùi đường chân tóc rõ ràng, khiến tổng thể mái tóc trông mỏng và thưa.
Tóc mọc theo chu kỳ. Mỗi nang tóc trải qua 10 – 30 chu kỳ trong suốt cuộc đời của nó. Tình trạng này là kết quả của sự gián đoạn một giai đoạn của chu kỳ tóc, tức là anagen (sự phát triển), catagen (sự thoái triển), hoặc telogen (sự nghỉ ngơi). Giai đoạn anagen có thể kéo dài từ 2 – 8 năm, giai đoạn catagen kéo dài 4 – 6 tuần và giai đoạn telogen kéo dài từ 2 – 3 tháng. (1)
Giai đoạn ngoại sinh (giải phóng tóc chết) trùng với thời điểm kết thúc của giai đoạn telogen. Thông thường, mỗi nang tóc có chu kỳ độc lập, do đó trong khi một số sợi tóc đang phát triển thì có những sợi khác đang nghỉ ngơi và những sợi khác đang rụng đi.
Vì vậy, mật độ tóc và tổng số lượng tóc vẫn ổn định. Hầu hết mọi người có khoảng 100.000 sợi tóc và thông thường 10% – 15% trong số này đang ở giai đoạn telogen. Việc mỗi ngày bị rụng 100 đến 150 sợi tóc telogen là bình thường. Nhưng rụng tóc anagen thì không bao giờ là bình thường. Loại rụng tóc lan tỏa phổ biến nhất là telogen effluvium, trong đó nang tóc giai đoạn anagen chuyển sang giai đoạn telogen sớm, dẫn đến tình trạng tóc rụng đáng kể vào cuối giai đoạn telogen.
Tình trạng này có nguyên nhân đa dạng. Có thể do thay đổi nội tiết tố, mắc bệnh lý, điều trị y tế hoặc căng thẳng dẫn đến kiểu rụng telogen.
Mất cân bằng nội tiết tố, ví dụ mang thai, mãn kinh, hội chứng buồng trứng đa nang, rối loạn tuyến giáp có thể tác động đến chu kỳ phát triển của tóc, gây rụng tóc lan tỏa.
Các nội tiết tố như như androgen (bao gồm DHT), estrogen và hormone tuyến giáp đều liên quan mật thiết đến sức khỏe tóc. Cụ thể, nồng độ androgen cao làm teo nang tóc, dẫn đến rụng. Estrogen liên kết với các thụ thể trên nang tóc và thúc đẩy giai đoạn tăng trưởng, nếu thiếu hụt sẽ khiến tóc thưa, mỏng. Rối loạn hormone tuyến giáp cũng làm tóc khô, giòn, dễ rụng.
Một số chất dinh dưỡng thiết yếu như sắt, kẽm, protein, axit béo, vitamin D, vitamin nhóm B đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của tóc. Vì sắt vận chuyển oxy đến nuôi dưỡng nang tóc; kẽm kích thích sự phát triển tế bào, chống oxy hóa cho tóc; protein cấu tạo nên tóc; axit béo như omega-3 duy trì môi trường da đầu khỏe mạnh; vitamin D cần thiết để tạo ra các tế bào phát triển thành nang tóc.
Ngoài ra, vitamin nhóm B (B6, B7, B9) cũng tham gia phân chia tế bào, hỗ trợ tổng hợp keratin giúp tóc chắc khỏe. Thiếu hụt các vitamin và khoáng chất này có thể gây rụng tóc.
Căng thẳng kéo dài kích thích cơ thể sản sinh hormone cortisol. Nồng độ cortisol cao có thể làm lượng lớn nang tóc chuyển sang giai đoạn nghỉ ngơi sớm và tình trạng rụng tóc xảy khắp đầu. Cortisol cũng phá vỡ sự cân bằng các hormone khác gồm testosterone và estrogen. Những hormone này đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của tóc, khi nồng độ thay đổi sẽ tăng nguy cơ rụng. Ngoài ra, cortisol còn gây viêm trong cơ thể kể cả da đầu, làm hỏng nang tóc và ngăn chúng sản xuất tóc mới dẫn đến tóc thưa, mỏng.
Tác dụng phụ của một số loại thuốc có thể kích hoạt rụng tóc telogen, gây rụng lan tỏa. Ví dụ thuốc tránh thai đường uống, thuốc chẹn beta, thuốc ức chế men chuyển angiotensin, thuốc chống co giật, thuốc chống trầm cảm, thuốc chống đông máu. Ngoài ra, thay đổi liều lượng thuốc cũng có thể thúc đẩy tóc rụng nhiều hơn.
Rụng tóc lan tỏa có thể là hệ quả của các bệnh lý như suy giáp, cường giáp, amyloidosis hệ thống, suy gan, suy thận, viêm ruột mạn tính và các rối loạn tăng sinh lympho. Tình trạng này cũng có nguy cơ xảy ra ở người mắc bệnh tự miễn gồm lupus ban đỏ hệ thống, viêm da cơ, HIV, giang mai thứ phát; hoặc các bệnh viêm da như vẩy nến, viêm da tiết bã, viêm da tiếp xúc.
Tình trạng này có liên quan đến việc ăn phải kim loại độc hại từ môi trường, chẳng hạn như đồng, asen, thủy ngân và cadmium. Những chất này tác động tiêu cực đến chu kỳ mọc tóc, dẫn đến rụng. Thực phẩm dễ nhiễm các kim loại nặng này thường là cá kiếm, cá ngừ, cá mập, cá thu vua, cá ngói, sò biển, gan và thận động vật.
Nếu mắc bệnh lý này, người bệnh có thể nhận thấy các triệu chứng:
Để chẩn đoán tình trạng này, cần phân biệt giữa telogen và anagen nhằm loại trừ các kiểu mất tóc khác..
Rụng tóc telogen cấp tính (kéo dài < 6 tháng), mãn tính (6 tháng trở lên) hoặc mãn tính lặp lại. Có nhiều tác nhân kích hoạt kiểu tình trạng này và những tác nhân đó sẽ xác định các đặc điểm của telogen effluvium. Nếu tác nhân kích hoạt là cấp tính và chỉ xảy ra ngắn hạn, thì tình trạng này có thể là cấp tính và sẽ tự khỏi. Nếu một tác nhân kích hoạt đang diễn ra và các tác nhân kích hoạt cũ lặp lại hoặc chúng tuần tự xảy ra, hoặc nếu tác nhân kích hoạt không được đảo ngược thì tình trạng rụng tóc telogen có thể đang diễn ra.
Cần phải loại trừ nguyên nhân androgen. Điều quan trọng trong chẩn đoán phân biệt telogen là tình trạng mất tóc kiểu androgen sớm (rụng theo kiểu). Tình trạng này có thể biểu hiện dưới dạng telogen từng đợt trước khi xuất hiện hình thái điển hình. Dù là một thực thể riêng biệt, nhưng các dấu hiệu của telogen vẫn có thể được ghi nhận.
Đây là do sự chấm dứt sớm của quá trình mọc tóc anagen hoặc ngừng anagen sau một tổn thương chuyển hóa cấp tính, nghiêm trọng. Tình trạng này thường do nguyên nhân y khoa chẳng hạn như điều trị bằng thuốc gây độc tế bào hoặc xạ trị.
Cần phải loại trừ tóc rụng từng vùng. Điều quan trọng trong chẩn đoán phân biệt rụng tóc anagen là tóc rụng từng vùng. Tiền sử chi tiết và khám sức khỏe để xác định mối liên hệ tạm thời giữa các tác nhân có thể gây ra và bất kỳ bệnh lý hệ thống tiềm ẩn nào nên được thực hiện ở những bệnh nhân có tiền sử rụng tóc. Trong một số trường hợp, cần phải kiểm tra thêm.
Các xét nghiệm thường được dùng để hỗ trợ chẩn đoán bao gồm:
Tùy nguyên nhân, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị bệnh phù hợp. Nếu rụng tóc do suy thận, suy gan, rối loạn tuyến giáp, bạn hãy ưu tiên chữa bệnh. Khi bệnh thuyên giảm, mật độ tóc sẽ được cải thiện. Đối với rụng do thiếu chất, việc bổ sung đầy đủ dinh dưỡng có thể giúp ích. Trường hợp tóc rụng do tác dụng phụ của thuốc, bác sĩ sẽ hướng dẫn điều chỉnh loại thuốc phù hợp nếu cần thiết.
Bên cạnh đó, một số biện pháp khắc phục rụng tóc khác cũng có thể được chỉ định:
Minoxidil và Finasteride là những loại thuốc phổ biến thúc đẩy mọc tóc.
Minoxidil là thuốc không kê đơn, dạng bọt hoặc dung dịch, nồng độ 2% cho nữ và 5% cho nam. Thuốc hoạt động bằng cách tăng lưu lượng máu đến nang tóc, kích thích tóc phát triển. Tóc thường mọc lại sau khoảng 2 đến 4 tháng, sau đó bạn vẫn phải tiếp tục sử dụng Minoxidil để duy trì kết quả. Tuy nhiên, thuốc có thể gây tác dụng phụ kích ứng da đầu, chóng mặt, mọc lông bất thường ở mặt và tay.
Finasteride là thuốc kê đơn dạng viên nén, dùng trị rụng ở nam giới. Thuốc hoạt động bằng cách ức chế 5-alpha reductase, enzyme chuyển đổi testosterone thành dihydrotestosterone (DHT), ngăn ngừa teo nang tóc, kéo dài giai đoạn tăng trưởng (anagen) và duy trì mật độ tóc. Tác dụng thường nhận thấy sau ít nhất 3 tháng sử dụng và cần tiếp tục uống thuốc để duy trì hiệu quả. Finasteride có thể gây tác dụng phụ như rối loạn cương, giảm ham muốn tình dục, tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.
Sắt, kẽm, protein, axit béo omega-3, vitamin D, vitamin nhóm B là những chất dinh dưỡng thiết yếu đối với sự phát triển của tóc. Vì vậy, bạn hãy bổ sung các thực phẩm giàu các chất này trong chế độ ăn uống hàng ngày. Chẳng hạn như trứng, đậu phụ, các loại đậu, các loại hạt, cá béo, ngũ cốc nguyên hạt, rau lá xanh, củ quả và hải sản. Ngoài ra, rượu, bia, caffeine, thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, muối, đường chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa cần hạn chế tiêu thụ.
Nếu tình trạng thiếu hụt chất nghiêm trọng, cần phải điều trị dinh dưỡng vì chế độ ăn uống hàng ngày không đáp ứng được. Tình trạng này thường gặp ở những người ăn kiêng khắc nghiệt, mắc bệnh mãn tính hoặc đang điều trị bệnh. Bạn nên thăm khám tại Trung tâm Dinh dưỡng Nutrihome để được xét nghiệm vi chất, siêu âm, đo tuổi xương.
Dựa trên kết quả, các chuyên gia dinh dưỡng sẽ thiết kế thực đơn phù hợp sở thích, điều kiện, đáp ứng nhu cầu ăn kiêng hoặc điều trị bệnh mà vẫn tốt cho sức khỏe để không ảnh hưởng xấu đến tóc. Nutrihome – Hệ thống khám, tư vấn, điều trị dinh dưỡng cho trẻ em và người lớn toàn diện, khoa học, hiệu quả, chuyên nghiệp hàng đầu Việt Nam.
Liệu pháp laser sử dụng ánh sáng laser công suất thấp chiếu các photon vào mô da đầu, thúc đẩy lưu lượng máu đến nuôi dưỡng nang tóc. Nhờ đó, tóc phát triển chắc khỏe, dày mượt hơn. Laser cũng có hiệu quả trong việc rút ngắn giai đoạn nghỉ (telogen), kích thích tóc mọc nhanh. Đây được xem là liệu pháp an toàn, không xâm lấn, không gây đau và dễ chăm sóc sau điều trị. Tuy nhiên, người bệnh cần thực hiện định kỳ theo chỉ định của bác sĩ da liễu, thường là 2 đến 4 tuần mỗi lần. Tóc sẽ mọc lại sau khoảng 4 tháng.
Điều trị mọc tóc bằng laser cần được tiến hành tại bệnh viện, phòng khám Da liễu uy tín, trang bị máy móc hiện đại và đội ngũ bác sĩ lành nghề, như Khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Người bệnh được trực tiếp thăm khám, điều trị bởi các bác sĩ trình độ cao, giàu kinh nghiệm. Các chuyên gia sử dụng thiết bị tân tiến như hệ thống Laser Dynamis 4D kết hợp 2 loại laser (Nd: YAG và Er: YAG), đèn LED sinh học Celluma Pro để trị rụng lan tỏa ít xâm lấn, cá thể hóa mang đến hiệu quả cao, an toàn với giá cả cạnh tranh.
Huyết tương giàu tiểu cầu là chế phẩm từ máu người bệnh đã được làm giàu tiểu cầu lên gấp 8 đến 10 lần bình thường. Khi tiêm vào vùng thưa tóc sẽ kích thích tái tạo mô, chữa thành vết thương, phục hồi nang tóc hư tổn.
Kỹ thuật trị rụng tóc lan tỏa này ít xâm lấn, hiệu quả cao nhưng cần tiêm ít nhất 4 lần, mỗi mũi cách nhau một tháng. Người bệnh cũng có nguy cơ đau nhức, bầm tím nhẹ ở chỗ tiêm. Sau điều trị, tác dụng mọc tóc thường nhận thấy sau 4 đến 6 tháng.
Đây là liệu pháp tiêm các hoạt chất giúp tăng cường vi tuần hoàn trên da đầu, cung cấp dinh dưỡng cho nang tóc, cải thiện rụng tóc lan tỏa. Các chất thường dùng gồm vitamin (B1, B6, B7), khoáng chất (kẽm, selen), axit amin (arginine, cysteine, methionine) và peptides. Ngoài ra, việc tạo các vết thương tối thiểu từ kim tiêm cũng kích thích cơ chế chữa lành, làm tăng sinh collagen và elastin, hỗ trợ phục hồi da đầu khỏe mạnh, thúc đẩy tóc mọc.
Tiêm meso cũng cần thực hiện đều đặn, khoảng 2 đến 4 tuần mỗi lần. Hiệu quả có thể nhận thấy sau khi tiêm ít nhất 4 lần. Để duy trì kết quả, bạn cần tiếp tục điều trị và theo dõi trong 6 đến 12 tháng sau đó.
Cấy tóc là thủ thuật di chuyển những nang tóc khỏe mạnh ở vùng nhiều tóc đến vùng thưa tóc trên da đầu. Hai kỹ thuật cấy tóc phổ biến hiện nay là cắt dải nang tóc (FUT) và chiết cụm nang tóc (FUE).
Ở FUT, bác sĩ cắt dải da đầu chứa lượng lớn nang tóc (thường là phía sau đầu), sau đó tách dưới kính hiển vi và cấy vào vùng ít tóc bằng bút cấy chuyên dụng. FUT cho phép lấy lượng lớn nang tóc chỉ trong một lần nhưng mức độ xâm lấn cao, gây sẹo, đau và thời gian phục hồi lâu.
Ở FUE, bác sĩ chiết từng cụm nang tóc riêng biệt rồi cấy vào vùng nhận, không cần cắt dải da đầu. Nhờ đó, mức độ xâm lấn thấp, không gây sẹo lớn, ít đau, thời gian phục hồi nhanh, nhưng cần nhiều buổi để lấy đủ nang tóc và chi phí cao hơn.
Sau điều trị 2 đến 3 tuần, tóc cấy bắt đầu rụng. Đây là hiện tượng bình thường, vì các nang tóc tạm thời chuyển sang giai đoạn nghỉ ngơi (telogen) do gián đoạn cung cấp máu trong quá trình cấy. Khoảng 8 đến 12 tháng tiếp theo, tóc mới sẽ mọc lại đáng kể.
Chăm sóc tóc đúng cách giúp bảo vệ da đầu sạch, tạo môi trường thuận lợi cho nang tóc phát triển. Bạn nên gội đầu 2 đến 3 lần một tuần, nên chọn các sản phẩm gội xả thuộc dòng trị rụng, chứa collagen, biotin, niacinamide, tinh dầu hương thảo, tinh dầu bạc hà. Tóc sau gội nên để khô tự nhiên. Thường xuyên massage da đầu giúp thúc đẩy lưu thông máu đến nang tóc.
Mỗi khi ra ngoài, bạn che chắn tóc khỏi tia UV bằng mũ rộng vành. Các tác động nhiệt lên tóc như uốn, duỗi, nhuộm cần tránh. Những kiểu tóc buộc chặt như tóc búi, đuôi ngựa, tết tóc cũng nên hạn chế, vì gây tổn thương nang tóc dẫn đến rụng nghiêm trọng hơn.
Tùy vào từng nguyên nhân, tình trạng rụng tóc này có thể xảy ra tạm thời hoặc mãn tính. Nếu là do căng thẳng, thiếu chất, thay đổi nội tiết tố, tác dụng phụ của thuốc, tóc có thể mọc lại sau khi nguyên nhân được khắc phục. Trường hợp mắc bệnh tự miễn như lupus gây sẹo trên da đầu, tóc có thể không mọc lại.
Vì vậy, khi nhận thấy tóc rụng ngày càng nhiều và có thể xuất hiện các dấu hiệu bất thường khác, bạn nên đi khám da liễu để tìm nguyên nhân, có biện pháp điều trị phù hợp, hiệu quả.
Để phòng ngừa tình trạng này, việc cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng thiết yếu cho sự phát triển của tóc rất cần thiết. Hãy ăn uống khoa học, đầy đủ các nhóm chất theo khuyến nghị. Nếu chế độ ăn uống hàng ngày không đủ để bù đắp các chất bị thiếu hụt, bạn nên uống vitamin bổ sung và khoáng chất bổ sung.
Ngoài ra, uống các tinh chất bổ sung hỗ trợ tóc chuyên biệt cho nam và nữ rất hữu ích cho tình trạng rụng tóc của bạn. Nhóm tinh chất Cynatine®, Pumpkin Seed, Black cohosh, Horsetail, Hibiscus flower hỗ trợ cân bằng thần kinh nội tiết nữ, thúc đẩy tế bào mầm tóc, ngăn ngừa rụng, duy trì mái tóc dày đẹp dành cho nữ; Nhóm tinh chất Cynatine®, Saw Palmetto, Eurycoma Longifolia, American Ginseng hỗ trợ cân bằng thần kinh nội tiết nam, giảm hoạt động men 5-alpha-reductase, bảo vệ tế bào mầm tóc, tránh rụng hiệu quả dành cho nam.
Nhìn chung, bảo vệ sức khỏe là nền tảng để phòng ngừa. Ngoài chế độ dinh dưỡng đầy đủ, bạn nên duy trì lối sống khoa học, vận động hàng ngày, tránh sử dụng các chất kích thích, tránh để ốm đau, bệnh tật và nên thăm khám sức khỏe định kỳ hàng năm. Những người đang mắc bệnh mãn tính cần được điều trị sớm.
Cuối cùng, bạn nên sử dụng các sản phẩm chăm sóc tóc phù hợp với loại tóc và da đầu của mình, có thể cần thay đổi theo mùa; Và hãy bảo vệ tóc khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường sống.
Trong kiểu rụng tóc lan tỏa tóc có thể mọc lại hoặc hói vì vậy cần được điều trị sớm. Quá trình điều trị rụng tóc cần kết hợp nhiều phương pháp khác nhau để mang lại kết quả. Điều quan trọng là bạn cần kiên trì và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ da liễu.
