Viêm khớp cấp tính là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu, cách cải thiện

Viêm khớp cấp tính có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng đến khả năng vận động của người bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến viêm khớp mãn tính, gây tổn thương khớp nghiêm trọng. Vậy viêm khớp cấp tính là gì? Khi nào người bị viêm khớp cần đến gặp bác sĩ?

Viêm khớp cấp là gì?

Viêm khớp cấp tính là tình trạng viêm và đau khớp khởi phát nhanh chóng. Viêm khớp cấp tính khiến khớp bị đau đột ngột có thể do các bệnh tự miễn dịch gây ra. Bệnh tự miễn xảy ra khi cơ thể tấn công nhầm vào các tế bào và mô khỏe mạnh, gây viêm.

Viêm khớp là một trong những bệnh phổ biến nhất ở người Mỹ trưởng thành. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), hơn 20% (khoảng 54 triệu người) mắc một số dạng viêm khớp ở Mỹ. Theo CDC, viêm khớp có thể gây tiêu tốn hơn 100 tỷ USD chi phí y tế mỗi năm.[1]

Phân biệt viêm khớp cấp và viêm khớp thông thường

Viêm khớp cấp tính có những điểm khác biệt so với một số dạng viêm khớp thông thường như sau: [2]

• Viêm khớp cấp tính: Viêm khớp cấp tính đề cập đến một nhóm bệnh xảy ra do hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức, thường tấn công một số khớp cùng một lúc. Việc chẩn đoán và điều trị sớm là điều cần thiết để ngăn ngừa loại viêm khớp này trở thành tình trạng mãn tính. Mặc dù chưa biết chính xác tỷ lệ mắc bệnh nhưng nó ít phổ biến hơn các loại viêm khớp khác.

• Viêm khớp nhiễm khuẩn: Viêm khớp nhiễm khuẩn là tình trạng nhiễm trùng khớp do vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng gây ra. Vi khuẩn là nguyên nhân phổ biến nhất và nghiêm trọng nhất do tính chất gây hại cao.

• Bệnh gout: Bệnh gút là một tình trạng cực kỳ đau đớn do sự tích tụ các tinh thể axit uric trong khớp. Sự tích tụ này sẽ xảy ra khi quá nhiều axit uric trong cơ thể, một tình trạng gọi là tăng axit uric máu. Hơn 30% người bị bệnh gout còn bị huyết áp cao. Cơ thể tạo ra axit uric khi nó phân hủy purin, chất được tìm thấy trong cơ thể và thực phẩm bạn ăn.

Nguyên nhân gây viêm khớp cấp tính

Viêm khớp truyền nhiễm cấp tính có nguyên nhân là do các vi sinh vật, chúng di chuyển đến khớp thông qua các cách:

• Sự thâm nhập trực tiếp (ví dụ như chấn thương, phẫu thuật, chọc dịch khớp, vết cắn).
• Lan rộng từ nhiễm trùng lân cận (ví dụ viêm tủy xương, áp xe mô mềm, vết thương bị nhiễm trùng).
• Lây lan qua đường máu từ vị trí nhiễm trùng ở xa.

Ở người lớn, hầu hết các bệnh nhiễm trùng khớp cấp tính là do vi khuẩn và được phân loại là lậu cầu hoặc không lậu cầu. Sự khác biệt này rất quan trọng vì nhiễm trùng lậu cầu ít gây tổn hại đến khớp hơn. Ở người lớn nói chung, Staphylococcus vàng có xu hướng là nguyên nhân thường gặp nhất gây viêm khớp nhiễm trùng. [3]

Một số yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng bạn bị viêm khớp cấp tính bao gồm:

• Tuổi cao (trên 60)
• Ung thư và hóa trị
• Bệnh mãn tính như bệnh phổi hoặc gan
• Bệnh tiểu đường
• Tiền sử nhiễm trùng khớp hoặc phẫu thuật khớp
• Sử dụng thuốc tiêm
• Suy giảm miễn dịch, bao gồm cả nhiễm HIV
• Liệu pháp ức chế miễn dịch, bao gồm corticosteroid
• Bệnh da liễu
• Lupus
• Bệnh hồng cầu hình liềm
• Nhiễm trùng da
• Các yếu tố nguy cơ liên quan đến lây truyền bệnh tình dục

Dấu hiệu viêm khớp cấp tính thường gặp

Hãy cùng Eco Pharma tìm hiểu những triệu chứng của bệnh:

• Đau khớp và cứng khớp sau thời gian nghỉ ngơi hoặc không hoạt động, đặc biệt là vào buổi sáng, kéo dài khoảng một giờ.
• Sưng, đỏ và ấm ở các khớp bị ảnh hưởng.

Viêm khớp cấp có nguy hiểm không?

Viêm khớp cấp tính không nguy hiểm đến tính mạng nhưng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Các hoạt động sinh hoạt thường nhật ngày càng trở nên khó khăn và bất tiện.

Những ảnh hưởng của viêm khớp cấp tới sức khỏe

Bệnh này có thể phá hủy sụn khớp, làm biến dạng khớp, suy giảm khả năng vận động và nhiều ảnh hưởng khác đến sức khỏe và đời sống.

1. Phá hủy sụn khớp

Sụn khớp là một lớp đệm bao bọc các đầu xương, giúp giảm ma sát khi khớp cử động. Khi khớp bị viêm, các tế bào miễn dịch sẽ tấn công các mô khỏe mạnh trong khớp, bao gồm cả sụn khớp. Điều này có thể dẫn đến phá hủy sụn khớp, gây đau, sưng và cứng khớp.

Một số cơ chế mà viêm khớp cấp tính có thể gây phá hủy sụn khớp:

• Tăng sản xuất các chất gây viêm: Cơ thể giải phóng các chất gây viêm, chẳng hạn như cytokine. Các chất này có thể kích hoạt các phản ứng viêm trong cơ thể, bao gồm cả ở khớp. Viêm có thể làm suy yếu sụn khớp và khiến nó dễ bị tổn thương hơn.

• Gây suy giảm lưu thông máu: Viêm khớp cấp tính có thể gây suy giảm lưu thông máu đến khớp. Điều này có thể dẫn đến thiếu oxy và chất dinh dưỡng cho sụn khớp khiến sụn khớp dễ bị tổn thương hơn.

2. Biến dạng khớp

Viêm khớp cấp tính làm tổn thương các màng hoạt dịch bao quanh khớp, làm giảm ma sát giữa các xương và các mô xung quanh. Điều này có thể gây ra sự lệch lạc của các xương trong khớp, làm biến dạng hình dạng của khớp.

3. Ảnh hưởng đến khả năng vận động

Viêm khớp cấp tính có thể làm ảnh hưởng đến khả năng vận động của bạn như sau:

• Bạn sẽ cảm thấy đau, sưng, nóng và nhạy cảm ở các khớp bị viêm. Cơn đau có thể làm giảm sự vận động của các khớp khiến bạn không thể di chuyển hoặc làm việc bình thường.
• Bạn có thể bị hạn chế trong các hoạt động hàng ngày như đi lại, nâng vật, leo cầu thang hay chơi thể thao. Điều này có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và tinh thần của bạn.

4. Tăng nguy cơ mắc bệnh xương khớp

Đối với viêm khớp nhiễm khuẩn cấp tính nếu không được điều trị sớm có thể dẫn đến những tình trạng tổn thương khớp trầm trọng hơn. Các biểu hiện trong giai đoạn sớm của viêm khớp nhiễm khuẩn cấp tính là sưng tấy phần mềm và các dấu hiệu của tràn dịch khớp.

Sau 10 – 14 ngày, nếu không được điều trị bệnh có thể gây phá hủy cấu trúc, gây hẹp khe khớp (phản ánh sự hủy hoại sụn) và sự bào mòn hoặc phù tủy xương dưới sụn.

Khi nào người bệnh cần đến gặp bác sĩ?

Đau khớp xuất hiện đột ngột không phải lúc nào cũng nghiêm trọng nhưng bạn không nên chủ quan. Bạn nên gặp bác sĩ nếu có các triệu chứng dai dẳng, bao gồm:

• Đau, sưng hoặc cứng khớp
• Các khớp mềm, đỏ khi chạm vào
• Khó vận động

Liên hệ với bác sĩ nếu các triệu chứng kéo dài từ ba ngày trở lên hoặc nếu chúng xuất hiện nhiều lần trong cùng một tháng.

Cách chẩn đoán viêm khớp cấp tính

Nếu nghi ngờ bị viêm khớp cấp tính, bác sĩ sẽ kiểm tra các triệu chứng đau, sưng, đỏ và các dấu hiệu điển hình khác của bệnh. Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh của bạn, bao gồm tiền sử gia đình mắc bệnh viêm khớp và hỏi về các triệu chứng xuất hiện lần đầu tiên vào lúc nào và chúng ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày ra sao.

Sau khi kiểm tra thể chất, bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm máu và nước tiểu, cụ thể như sau:

• Tổng phân tích tế bào máu (CBC): Xét nghiệm này giúp kiểm tra các tế bào hồng cầu và bạch cầu để tìm dấu hiệu viêm và nhiễm trùng. Nó cũng sẽ bao gồm số lượng tiểu cầu, xét nghiệm huyết sắc tố và hematocrit để kiểm tra tình trạng thiếu máu.

• Kiểm tra chất lỏng hoạt dịch: Chất lỏng hoạt dịch sẽ được lấy từ các khớp bị đau và kiểm tra xem có bị nhiễm trùng và viêm không. Ví dụ, tổng số bạch cầu (WBC) sẽ tăng cao khi bị nhiễm trùng. Ở khớp bị nhiễm trùng cấp tính, số lượng bạch cầu đa nhân (PMN) sẽ lớn hơn 95%. Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra các tinh thể axit uric, vi khuẩn, nấm và virus có trong chất lỏng hoạt dịch.

• Xét nghiệm phân tử: Xét nghiệm phân tử có thể được sử dụng để phát hiện sinh vật trong các mẫu lâm sàng. Ví dụ, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm khuếch đại axit nucleic (NAAT) để kiểm tra vi khuẩn lậu cầu. Mẫu vật có thể được lấy từ cổ tử cung, niệu đạo, cổ họng hoặc trực tràng.

• Xét nghiệm axit uric: Xét nghiệm axit uric đo lượng axit uric trong máu hoặc nước tiểu để chẩn đoán bệnh gout.

Phương pháp điều trị viêm khớp cấp tính

Việc điều trị viêm khớp cấp tính sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và những yếu tố như tuổi tác và sức khỏe tổng thể. Ví dụ, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc giảm đau như thuốc chống viêm không steroid (NSAID) hoặc corticosteroid để giảm triệu chứng. Ngoài thuốc giảm đau, bạn cũng có thể được kê đơn Colcrys (colchicine) hoặc thuốc giúp giảm nồng độ axit uric, bao gồm Zyloprim (allopurinol) và Uloric.

Viêm khớp nhiễm trùng cần dùng thuốc kháng sinh như azithromycin và ceftriaxone để tiêu diệt vi khuẩn hoặc thuốc chống nấm nếu nguyên nhân là do nhiễm nấm. Các cách điều trị khác bao gồm:

• Dẫn lưu khớp bằng kim, ống hoặc phẫu thuật (chọc hút khớp).
• Các loại thuốc như NSAID để điều trị các triệu chứng khác, bao gồm sốt và đau.
• Nẹp giúp giảm đau khớp.

Cách phòng ngừa viêm khớp cấp tính

Xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp, tập thể dục, kiểm soát cân nặng, phòng tránh chấn thương,… là một số cách giúp bạn phòng tránh bệnh viêm khớp cấp tính.

1. Chế độ dinh dưỡng phù hợp

Mặc dù không có chế độ ăn uống đặc biệt hay thực phẩm thần kỳ nào có thể đảm bảo bạn hoàn toàn tránh khỏi viêm khớp cấp tính nhưng một chế độ ăn uống khoa học có thể giúp giảm nguy cơ mắc phải tình trạng này.

Bạn nên tăng lượng chất béo omega-3, nó có trong các loại cá có dầu như cá mòi và cá hồi. Bạn cần tránh các thực phẩm chứa nhiều purin, bao gồm nội tạng, động vật có vỏ và bia, đồng thời uống nhiều nước.

2. Hoạt động thể chất thường xuyên

Tập thể dục thường xuyên là một trong những cách tốt nhất để phòng ngừa viêm khớp cấp tính. Các bài tập thể dục có thể giúp tăng cường sức mạnh và độ dẻo dai của các cơ xung quanh khớp, giúp bảo vệ khớp khỏi tổn thương.

Ngoài ra, tập thể dục cũng có thể giúp giảm cân, giảm căng thẳng, cải thiện lưu thông máu và tăng cường hệ miễn dịch, tất cả đều có thể giúp giảm nguy cơ mắc viêm khớp cấp tính. Các loại bài tập thể dục tốt cho việc phòng ngừa bệnh này bao gồm đi bộ, chạy bộ, yoga, đạp xe, bơi lội,…

Để đạt được hiệu quả tốt nhất, bạn nên tập thể dục thường xuyên, ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần. Bạn cũng nên bắt đầu từ từ và tăng dần cường độ và thời gian tập luyện theo thời gian. Nếu chưa quen với việc tập thể dục, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia thể dục để được hướng dẫn cụ thể.

3. Kiểm soát cân nặng

Béo phì làm tăng nguy cơ bị viêm khớp cấp tính vì trọng lượng cơ thể dư thừa tạo ra áp lực lên khớp, đặc biệt là khớp đầu gối, hông và cột sống. Áp lực này có thể dẫn đến thoái hóa khớp, viêm khớp và đau khớp. Ngoài ra, Béo phì có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng hơn. Nhiễm trùng khớp có thể dẫn đến viêm khớp cấp tính.

Vì thế, người thừa cân, béo phì cần giảm cân và duy trì cân nặng phù hợp để bảo vệ sức khỏe khớp của mình. Các phương pháp giảm cân bao gồm tập thể dục thường xuyên, ăn nhiều rau xanh, trái cây, tránh những thực phẩm chiên xào nhiều chất béo.

4. Phòng tránh chấn thương

Dưới đây là một số mẹo cụ thể để phòng tránh chấn thương, bảo vệ cơ thể khỏi viêm khớp cấp tính:

• Luôn khởi động kỹ trước khi tập luyện hoặc thi đấu, khởi động giúp làm nóng cơ thể và chuẩn bị tốt cho việc tập luyện.
• Tập luyện với cường độ phù hợp với thể lực của bạn, đừng cố gắng tập luyện quá sức, vì có thể dẫn đến chấn thương.
• Lắng nghe cơ thể, nếu bạn cảm thấy đau, hãy dừng tập ngay lập tức.
• Có thời gian nghỉ ngơi giữa các buổi tập luyện vì cơ bắp cần thời gian để phục hồi sau khi tập luyện.
• Uống đủ nước để giữ cho cơ thể của bạn được hydrat hóa và giảm nguy cơ chấn thương.

5. Nghỉ ngơi thư giãn khớp

Nghỉ ngơi và thư giãn là một cách quan trọng để ngăn ngừa, giảm đau và viêm khớp. Nghỉ ngơi giúp các khớp có thời gian để phục hồi và chữa lành. Thư giãn các cơ xung quanh khớp cũng có thể giúp giảm đau và viêm.

• Hãy nghỉ ngơi khi bạn cảm thấy đau, nếu khớp của bạn bị đau, hãy dừng hoạt động cho đến khi cơn đau giảm bớt.

• Nằm hoặc ngồi nghỉ ngơi trong tư thế thoải mái, tránh ngồi hoặc đứng quá lâu, vì điều này có thể gây áp lực lên khớp.

• Sử dụng túi chườm lạnh hoặc nóng, chườm lạnh có thể giúp giảm viêm và sưng, trong khi chườm nóng có thể giúp giảm đau và co thắt cơ.

• Hãy thử các bài tập thư giãn chẳng hạn như yoga hoặc thiền, có thể giúp giảm căng thẳng và đau.

6. Hạn chế bưng bê nặng, sai tư thế

Bưng bê nặng, sai tư thế có thể gây ra viêm khớp cấp tính do những lý do sau:

• Tăng áp lực lên khớp: Khi bưng bê vật nặng, các khớp phải chịu nhiều áp lực hơn bình thường. Nếu tư thế bưng bê sai, áp lực này sẽ càng tăng lên, có thể dẫn đến tổn thương khớp.
• Gây căng cơ, giãn dây chằng: Khi bưng bê vật nặng sai tư thế, các cơ và dây chằng xung quanh khớp phải hoạt động quá mức để cố gắng giữ cho khớp ổn định. Điều này có thể dẫn đến căng cơ, giãn dây chằng, thậm chí rách cơ, dây chằng.
• Gây tổn thương sụn khớp: Sụn khớp là một lớp đệm bao bọc các đầu xương giúp giảm ma sát khi khớp cử động. Khi bưng bê vật nặng sai tư thế, sụn khớp có thể bị tổn thương dẫn đến viêm khớp.

Vì thế, bạn nên chia nhỏ khi di chuyển đồ vật, tránh mang một lần quá nhiều đồ nặng hoặc sử dụng xe, các công cụ khác giúp vận chuyển đồ đạc nhanh chóng và dễ dàng hơn.

7. Thường xuyên thăm khám để phát hiện sớm bệnh

Một số lợi ích của việc khám sức khỏe định kỳ để phòng ngừa viêm khớp cấp tính:

• Phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ gây bệnh: Các yếu tố nguy cơ này có thể được điều trị hoặc kiểm soát hiệu quả giúp giảm nguy cơ mắc viêm khớp cấp tính.
• Phát hiện sớm các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh: Nếu được phát hiện sớm, viêm khớp cấp tính có thể được điều trị hiệu quả giúp giảm đau, sưng và viêm khớp.
• Kiểm soát các bệnh lý nền có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh: Ví dụ, nếu bạn bị thừa cân hoặc béo phì, bác sĩ có thể tư vấn cho bạn cách giảm cân để giảm áp lực lên khớp giúp giảm nguy cơ mắc viêm khớp cấp tính.

Khám sức khỏe định kỳ là một cách quan trọng để phòng ngừa viêm khớp. Mọi người nên đi khám sức khỏe định kỳ ít nhất một lần mỗi năm, ngay cả khi không có bất kỳ triệu chứng nào.

Ngoài ra, khi tuổi càng cao lớp sụn khớp bao bọc đầu xương sẽ mòn dần làm suy giảm khả năng bảo vệ các xương. Điều này dẫn đến các đầu xương cọ xát vào nhau gây đau và cứng khớp. Cơn đau sẽ đẩy nhanh hiện tượng viêm làm sụn tổn thương nhiều hơn.

Vì thế, bạn nên bổ sung tinh chất có khả năng hỗ trợ tái tạo sụn, xương dưới sụn và nâng cao chất lượng dịch khớp như Eggshell Membrane, Collagen Type 2 không biến tính & Collagen Peptide thủy phân, Turmeric Root, Chondroitin Sulfate… để hỗ trợ ức chế quá trình viêm, bảo vệ sụn khớp trước tác hại của các yếu tố gây viêm, góp phần làm chậm thoái hóa khớp hiệu quả.

Chế độ dinh dưỡng cho người bị viêm khớp cấp tính

Cùng với việc sử dụng thuốc, chế độ ăn uống hợp lý có thể hạn chế phản ứng viêm gây đau. Ăn đúng loại thực phẩm cũng giúp bạn duy trì cân nặng khỏe mạnh, điều này rất quan trọng vì hông và đầu gối chịu toàn bộ trọng lượng cơ thể bạn.

Để giảm bớt cơn đau viêm khớp, hãy thử những loại thực phẩm sau:

• Cá béo: Cá hồi, cá thu và cá ngừ có hàm lượng axit béo Omega-3 và vitamin D cao. Cả hai loại này đều được chứng minh là giúp giảm viêm. Bạn nên có một chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm cá vài lần một tuần. Đối với những người không ăn cá, hãy xem xét bổ sung dầu cá như một giải pháp thay thế.

• Rau cải xanh đậm: Cải bó xôi, cải xoăn, bông cải xanh là nguồn cung cấp vitamin E và C tuyệt vời. Vitamin E bảo vệ cơ thể chống lại các phân tử gây viêm. Vitamin C giúp cơ thể tạo ra collagen, thành phần chính của sụn giúp khớp linh hoạt.

• Quả hạch: Hạnh nhân, quả phỉ, đậu phộng, quả hồ đào và quả óc chó chứa nhiều chất xơ, magie, vitamin E và chất béo Omega-3, tất cả đều có tác dụng chống viêm.

• Dầu ô liu: Dầu ô liu nguyên chất chứa nhiều chất béo có lợi cho tim cũng như oleocanthal, có đặc tính tương tự như thuốc chống viêm, không steroid. Dầu ô liu, kết hợp với vitamin D, cũng đã được chứng minh là có tác dụng bảo vệ chống loãng xương.

• Quả mọng: Quả mọng có tác dụng chống viêm gấp đôi. Tất cả các loại trái cây đều có nhiều chất chống oxy hóa, có thể giúp chống viêm. Ngoài ra, các loại thực phẩm như quả việt quất, quả mâm xôi, dâu tây có chứa anthocyanin giúp giảm viêm.

• Tỏi và hành tây: Tỏi và hành tây có chứa các chất chống viêm đã được chứng minh là làm giảm một số dạng đau khớp.

• Trà xanh: Trà xanh có chứa chất chống oxy hóa tự nhiên được gọi là epigallocatechin-3-gallate (EGCG). Thành phần này đã được chứng minh là có tác dụng ngăn chặn việc sản xuất một số hóa chất gây viêm trong cơ thể, bao gồm cả những chất liên quan đến viêm khớp. Các nghiên cứu gần đây còn cho thấy EGCG có thể ngăn ngừa sụn bị phá vỡ, giúp bảo vệ khớp lâu hơn.

Mặc dù điều quan trọng là phải kết hợp nhiều món được liệt kê ở trên vào chế độ ăn uống của bạn nhưng có những thực phẩm bạn nên cố gắng tránh. Những thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, chẳng hạn như thịt đỏ, đồ chiên rán và đồ nướng. Chúng không tốt cho sức khỏe và có thể dẫn đến tăng cân khiến các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.

Bài liên quan: Viêm khớp dạng thấp: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách cải thiện

Viêm khớp cấp tính là một bệnh lý khớp có thể gây ra nhiều khó khăn, bất tiện cho người bệnh. Tuy nhiên, nếu được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể được kiểm soát và ngăn ngừa biến chứng. Một chế độ ăn uống khoa học, kết hợp cùng sự vận động hợp lý là điều cần thiết để phòng tránh căn bệnh này.