11 cách chăm sóc da bị nám, tàn nhang tại nhà, hàng ngày chi tiết

Nám tàn nhang đặc trưng bởi các mảng hoặc đốm sẫm màu gây mất thẩm mỹ. Bạn có thể cải thiện các tình trạng này thông qua các sản phẩm đặc trị thoa ngoài da, bắn laser, peel da kết hợp với quy trình chăm sóc da tại nhà đúng cách. Cùng ECO Pharma tìm hiểu cách chăm sóc da bị nám tại nhà trong bài viết sau.

Hiểu về nám da

Để có phương pháp chăm sóc da nám không đều màu hiệu quả, bạn cần nắm rõ cơ chế, nguyên nhân và cách phân biệt các loại nám da:

1. Cơ chế hình thành nám da

Cơ chế hình thành nám da chủ yếu do tiếp xúc với tia UV, yếu tố di truyền và ảnh hưởng của nội tiết tố: (1)

• Tia UV kích thích cơ thể sản xuất hormone α-MSH (alpha melanocyte stimulating). α-MSH liên kết với thụ thể melanocortin 1 trong melanocyte, thúc đẩy quá trình tổng hợp tyrosinase, dẫn đến gia tăng sản xuất melanin gây nám.
• Nội tiết tố: Sự thay đổi nội tiết tố nữ như estrogen có thể làm tăng phiên mã gen của các enzyme tham gia vào quá trình hình thành sắc tố, chẳng hạn như tyrosinase – đây là chất xúc tác trong việc tổng hợp melanin gây nám. Ngoài ra, trong tế bào chất và nhân của melanocyte cũng chứa thụ thể estrogen, khiến chúng nhạy cảm với estrogen hơn.
• Yếu tố di truyền: Tỷ lệ nám da cao hơn ở một số chủng tộc, chẳng hạn như quần thể người châu Phi, châu Á, Mỹ Latinh. Ước tính khoảng 50% trường hợp bị nám báo cáo có tiền sử gia đình mắc tình trạng này. (2)

2. Những tác nhân gây ra nám da

Tác nhân gây nám rất đa dạng, nhưng đây là một số tác nhân phổ biến thường được ghi nhận:

• Tiếp xúc với tia UV.
• Thay đổi nội tiết tố, bao gồm: mang thai, tiền mãn kinh, mãn kinh.
• Yếu tố di truyền.
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc: thuốc động kinh, thuốc chống co giật, thuốc tránh thai, thuốc lợi tiểu, thuốc hạ đường huyết, thuốc chống loạn thần,…
• Mắc một số bệnh lý như bệnh tuyến giáp.
• Sử dụng sản phẩm chăm sóc da không phù hợp.

3. Các loại nám da

Nám da được phân loại dựa trên vị trí hình thành các melanin làm tối màu da:

• Nám nông: Melanin gây nám nằm ở lớp biểu bì. Loại nám này thường xuất hiện ở dạng mảng, có màu nâu hoặc xám, đường viền rõ ràng.
• Nám sâu: Melanin gây nám nằm ở sâu dưới lớp trung bì. Nám có dạng các đốm nhỏ tựa như đầu đinh, màu nâu đến đen.
• Nám hỗn hợp: Bao gồm nám nông và nám sâu. Đây là loại nám cần kết hợp nhiều phương pháp điều trị cùng lúc để tác động đến lớp biểu bì và trung bì.

Tầm quan trọng của việc chăm sóc da mặt bị nám

Quy trình chăm sóc da nám đúng cách giúp miễn dịch của da khỏe mạnh để chống lại các tác nhân gây hại, làm cho nám nghiêm trọng thêm. Đối với những người đã được điều trị sạch nám, chăm sóc tại nhà đúng cách giúp da được bảo vệ, ngăn ngừa nám tái phát.

Cách chăm sóc da bị nám tàn nhang tại nhà thường là việc làm sạch, dưỡng ẩm, chống nắng, sử dụng sản phẩm trị nám thoa ngoài da. Cấp ẩm và dinh dưỡng tốt cho da qua việc ăn uống hàng ngày cũng cần thiết.

Hướng dẫn cách chăm sóc da bị nám hàng ngày tại nhà

Nhiều biện pháp tốt để hỗ trợ ngăn ngừa nám da. Những cách chăm sóc da nám tại nhà an toàn, dễ thực hiện sau đây thường hữu ích:

1. Sử dụng kem chống nắng hàng ngày

Sử dụng kem chống nắng với chỉ số SPF từ 50 giúp bảo vệ da khỏi tác động của tia UV, ngăn ngừa hình thành melanin gây sạm nám. Bạn nên bôi kem chống nắng ngay cả khi ở nhà và trước khi ra ngoài 10 – 20 phút, bôi lại sau mỗi 2 – 3 tiếng. Ngoài ra, da cần được che chắn bằng mũ rộng vành, khăn choàng, kính râm.

2. Dùng sản phẩm chăm sóc da phù hợp

Bạn nên dùng sản phẩm chăm sóc dành cho da nám, giàu tính dưỡng ẩm vì da nám thường khô ráp. Ưu tiên các thành phần axit tranexamic, axit azelaic, mequinol, arbutin đã được chứng minh hỗ trợ cải thiện nám hiệu quả, và ceramide, vitamin E tăng cường độ ẩm.

3. Dùng sản phẩm làm sáng da chứa vitamin C

Vitamin C ức chế hoạt động của tyrosinase – một enzyme cần thiết trong quá trình tổng hợp melanin làm tăng sắc tố da. Do đó bạn nên chọn các sản phẩm chứa vitamin C để chăm sóc da. Theo một thử nghiệm năm 2017, công thức dạng bôi chứa 25% vitamin C đã cho thấy hiệu quả cải thiện nám sau 16 tuần. (3)

4. Tẩy tế bào chết nhẹ nhàng bằng sản phẩm có thành phần axit glycolic hoặc axit lactic

Tẩy tế bào chết giúp làm sạch, loại bỏ da chết, đẩy nhanh quá trình tái tạo tế bào da, tăng khả năng hấp thụ dưỡng chất từ các sản phẩm dưỡng da. Bạn nên dùng sản phẩm tẩy da chết chứa axit glycolic hoặc axit lactic nồng độ không quá 10%. Theo nghiên cứu trên Tạp chí Thuốc chữa bệnh ngoài da (Ibero – Mỹ Latinh), dùng axit glycolic 10% và kem hydroquinone 4% kết hợp bảo vệ da khỏi ánh nắng giúp làm mờ nám đáng kể.

Axit lactic hỗ trợ loại bỏ da chết, thúc đẩy quá trình tái tạo collagen, cải thiện màu da sáng hơn. Nồng độ axit lactic an toàn khi dùng tại nhà là tối đa 10%. (4)

5. Thoa kem đặc trị nám chứa hydroquinone hoặc axit kojic

Hydroquinone có thể can thiệp vào sự tổng hợp melanin gây nám, cụ thể là làm ức chế quá trình chuyển đổi enzyme của tyrosine thành dihydroxyphenylalanine (DOPA), làm giảm số lượng tế bào hắc tố. Hydroquinone thường có trong serum, kem đặc trị nám. Bạn có thể mua dạng kem 2% mà không cần đơn thuốc. Nồng độ cao hơn cần được bác sĩ da liễu kê đơn.

Axit kojic có khả năng liên kết với các ion đồng, ngăn ngừa kích hoạt tyrosinase, nhờ đó chống lại sự hình thành melanin khiến da sẫm màu. Nồng độ an toàn của axit kojic là 1%, được tìm thấy trong sản phẩm dạng kem, tinh chất.

6. Dùng retinol trong trị nám

Retinol là một dạng vitamin A, có khả năng ức chế hoạt động của tyrosinase – enzyme tham gia vào quá trình hình thành melanin gây nám. Ngoài ra, nó còn hỗ trợ điều trị mụn trứng cá, chống lão hóa, giảm nếp nhăn, cải thiện lỗ chân lông to. Sản phẩm chứa retinol thường là serum, kem dưỡng, sữa dưỡng.

Người mới bắt đầu nên sử dụng nồng độ thấp, khoảng 0.01% đến 0.03%. Nếu không kích ứng, bạn có thể từ từ tăng lên 0.2%, 0.5%, 1%. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu để tăng nồng độ một cách an toàn. Retinol trị nám không dùng cho phụ nữ mang thai và cho con bú.

7. Dùng serum chứa niacinamide

Niacinamide là một dạng vitamin B3, có khả năng ức chế quá trình vận chuyển melanosome (bào quan lưu trữ melanin) từ tế bào hắc tố đến tế bào sừng, nhờ đó ngăn ngừa nám. Niacinamide đã trở nên phổ biến vì khả năng cải thiện sức khỏe và vẻ ngoài của làn da.

Đây là thành phần hoạt tính thường thấy trong serum, kem đặc trị nám, kem chống nắng, kem dưỡng ẩm, sữa rửa mặt và nhiều sản phẩm chăm sóc da khác. Niacinamide 5% giúp cải thiện sự xuất hiện của các đốm đen. Nó cũng có thể kết hợp với các thành phần làm sáng da khác như retinol để điều trị tình trạng da không đều màu.

8. Dưỡng ẩm

Da nám thường bị khô ráp. Vì tia UV không chỉ kích thích sản sinh melanin khiến da tối màu, mà còn phá hủy lớp lipid tự nhiên trên da, gây mất nước, khô, bong tróc. Do đó, dưỡng ẩm là rất cần thiết. Bạn có thể duy trì độ ẩm bằng các sản phẩm serum, kem dưỡng ẩm, xịt khoáng, mặt nạ nhưng ưu tiên sản phẩm chứa thành phần axit hyaluronic, glycerin.

9. Dùng nước hoa hồng để cân bằng độ ẩm

Nước hoa hồng làm sạch sâu lỗ chân lông, cấp ẩm, cân bằng độ pH và làm dịu da, giúp da dễ hấp thụ dưỡng chất từ các sản phẩm khác. Bạn nên dùng nước hoa hồng có chứa propylene glycol, squalene, ceramide. Đây là những chất giữ ẩm tốt, phù hợp cho tình trạng khô da ở người bị nám.

10. Sử dụng mặt nạ dưỡng da từ thiên nhiên

Mặt nạ thiên nhiên hỗ trợ cấp ẩm, tăng cường hàng rào bảo vệ da, giúp da đều màu. Bạn có thể dùng nguyên liệu an toàn như mật ong, nha đam, cà chua, dưa leo,… để dưỡng da 2 – 3 lần/tuần.

11. Uống đủ nước và bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa

Bạn nên nạp đủ nước khoảng 2 – 2.5 lít mỗi ngày để duy trì độ ẩm cho da từ bên trong, hỗ trợ đào thải độc tố. Bên cạnh đó, bạn nên bổ sung thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như vitamin C, vitamin E, beta-carotene, lycopene, polyphenol,… giúp ngăn ngừa tổn thương DNA tế bào da do tia UV, giảm viêm, hạn chế sự xuất hiện của sạm nám. Một số thực phẩm người bị nám da nên ăn như việt quất, dâu tây, mâm xôi, lựu, táo, cà chua, bông cải xanh, rau chân vịt, cải xoăn, ớt chuông đỏ, cà rốt.

12. Ngủ sớm và đủ giấc

Giấc ngủ là thời gian để da phục hồi và tái tạo. Do đó bạn cần ngủ đủ 7 – 9 tiếng/ngày giúp duy trì làn da khỏe mạnh, giàu sức sống. Ngủ đủ giấc còn làm giảm căng thẳng, stress – một trong những tác nhân gây rối loạn nội tiết tố dẫn đến nám da.

13. Cân bằng nội tiết tố

Rối loạn nội tiết tố làm mất cân bằng hormone trong cơ thể, bao gồm estrogen. Nó có vai trò ức chế sự sản sinh MSH (melanocyte stimulating hormone) – hormone kích thích tổng hợp melanin gây nám. Để ổn định nội tiết tố và dưỡng da sáng mịn, bạn cần xây dựng chế độ ăn uống cân bằng, thói quen sống khoa học:

• Thực phẩm tiêu thụ hằng ngày tác động đến việc sản sinh hormone, do đó bạn nên tăng cường các dưỡng chất tốt cho nội tiết tố gồm chất đạm từ cá, đậu lăng, ức gà; chất béo lành mạnh từ cá hồi, cá thu, cá trích, cá mòi, hạnh nhân, dầu oliu; vitamin và chất xơ từ rau củ, trái cây như măng tây, cải brussels, đậu Hà Lan, khoai tây, bí ngô, đu đủ, kiwi, bưởi, cam. Tránh thực phẩm cay nóng, nhiều đường hoặc dầu mỡ, thức ăn nhanh hoặc chế biến sẵn như khoai tây chiên, bánh ngọt, gà rán, xúc xích,…
• Kiểm soát căng thẳng thông qua các hoạt động thư giãn như bài tập hít thở sâu, yoga, thiền, chơi thể thao ngoài trời,…
• Không uống rượu bia, hút thuốc lá.
• Thường xuyên tập thể dục: Chẳng hạn như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe,…
• Bổ sung tinh chất thiên nhiên: Nghiên cứu tại Mỹ và Úc cho thấy tinh chất Lepidium Meyenii hỗ trợ tăng cường hoạt động của hệ trục não bộ – tuyến yên – buồng trứng, nhờ đó ổn định các nội tiết tố quan trọng estrogen, progesterone và testosterone, cải thiện sức khỏe sinh lý nữ. Ngoài ra, một loại tinh chất khác là P. Leucotomos cũng đã được chứng minh có khả năng bảo vệ, tái tạo cấu trúc nền của da, ngăn ngừa khô, sạm nám hiệu quả.

Quy trình các bước chăm sóc da mặt bị nám tàn nhang

Quy trình chăm sóc da nám tàn nhang tại nhà:

• Làm sạch da bằng nước tẩy trang, sữa rửa mặt để loại bỏ bụi bẩn, dầu thừa.
• Sử dụng nước hoa hồng (toner) giúp làm sạch sâu, cân bằng độ pH, hỗ trợ da hấp thụ các dưỡng chất khác tốt hơn.
• Dùng sản phẩm đặc trị nám như serum, kem bôi có chứa các thành phần hydroquinone, axit kojic, niacinamide, vitamin C.
• Thoa kem dưỡng ẩm giúp duy trì độ ẩm, giữ da đàn hồi.
• Bôi kem chống nắng (SPF từ 50) vào ban ngày, kể ra khi không ra ngoài. Bôi lại sau mỗi 2 – 3 tiếng.
• Tẩy tế bào chết 1 – 2 lần/tuần.
• Dùng mặt nạ dưỡng da 1 – 3 lần/tuần và xịt khoáng cấp ẩm nhiều lần/ngày.

Những phương pháp điều trị nám phổ biến

Chăm sóc da nám tàn nhang tại nhà đúng cách là cần thiết, cần duy trì. Nếu sau khi đã dùng các sản phẩm đặc trị nám thoa ngoài, thuốc trị nám nhưng nám không cải thiện, bạn nên đi khám da liễu để được tư vấn các phương pháp trị nám chuyên sâu, hiệu quả hơn. Ví dụ như:

• Laser: Chiếu tia laser để phá hủy các melanin gây nám thành nhiều hạt nhỏ. Sau đó những hạt nhỏ này sẽ được tế bào bạch cầu nhận diện là chất lạ và đào thải ra ngoài. Một số loại laser trị nám phổ biến hiện nay là Laser Q-Switched, laser Fractional CO2, laser YAG,…
• Peel da hóa học: Sử dụng hóa chất để loại bỏ lớp tế bào chết, vi khuẩn, bụi bẩn, thúc đẩy quá trình tái tạo da mới, mịn màng và đều màu hơn. Một số chất hóa học thường dùng trong peel da gồm axit glycolic, axit salicylic, axit lactic,…
• Lăn kim: Sử dụng những cây kim mỏng, vô trùng để tạo ra các tổn thương nhỏ trên bề mặt da, nhằm kích thích tái tạo, trẻ hóa da, thúc đẩy sản sinh collagen và elastin, cho da săn chắc, căng mịn, đều màu.

• Tiêm meso: Dùng các mũi kim siêu nhỏ để đưa dưỡng chất, vitamin, enzyme, hormone, chất chống oxy hóa vào da, giúp da hấp thụ hiệu quả, tăng độ đàn hồi, cải thiện nếp nhăn và làm mờ sạm nám.

Cách chăm sóc da sau khi điều trị nám, không đều màu

Da cần được chăm sóc, bảo vệ kỹ sau điều trị để ngăn ngừa biến chứng và nám tái phát. Sau mỗi buổi trị liệu bằng các công nghệ trị nám, bạn nên áp dụng các bước chăm sóc da bị nám tàn nhang sau đây.

1. Cách chăm sóc da sau khi bắn laser trị nám

• Trong tuần đầu: Tránh trang điểm hoặc tẩy tế bào chết, hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
• Ban đêm: Tẩy trang, rửa mặt với sữa rửa mặt dịu nhẹ, kết hợp đắp mặt nạ, toner, serum, kem dưỡng ban đêm.
• Ban ngày: Dùng sữa rửa mặt, toner, kem dưỡng ban ngày. Bôi kem chống nắng chỉ số SPF từ 50 kể cả khi ở trong nhà và xịt khoáng thường xuyên.
• Sau 1 tuần, có thể tẩy tế bào chết 1 – 2 lần/tuần.

2. Cách chăm sóc da sau khi tiêm meso trị nám

• Trong 24 giờ đầu: Tránh tiếp xúc với ánh nắng, không sử dụng sản phẩm dưỡng da. Không nên rửa mặt hay chạm tay vào da.
• 1 – 3 ngày tiếp theo: Chỉ rửa mặt bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ. Không trang điểm, tẩy tế bào chết, không sử dụng sản phẩm có chứa hoạt chất như AHA, BHA. Hạn chế tiếp xúc với tia UV. Có thể dùng xịt khoáng.
• Sau 3 ngày:
  • Ban đêm: Tẩy trang, dùng sữa rửa mặt dịu nhẹ. Kết hợp mặt nạ dưỡng ẩm, toner, serum, kem dưỡng ban đêm.
  • Ban ngày: Dùng sữa rửa mặt, toner, kem dưỡng ban ngày. Bôi kem chống nắng chỉ số SPF từ 50, xịt khoáng.
  • Lưu ý: Tránh sản phẩm chứa retinol, AHA, BHA, vitamin C.
• Sau 1 tuần: Bắt đầu tẩy tế bào chết 1 – 2 lần/tuần.

3. Cách chăm sóc da sau khi lăn kim trị nám

• 3 ngày đầu: Rửa mặt bằng nước ấm, hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, chỉ sử dụng kem chống nắng theo chỉ định của bác sĩ. Không trang điểm.
• Từ ngày thứ 4 có thể rửa mặt bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ và xịt khoáng.
• Sau 1 tuần, dưỡng da bình thường với sản phẩm không chứa vitamin C, retinol:
  • Ban đêm: Tẩy trang, rửa mặt bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ, toner, đắp mặt nạ cấp ẩm, kem dưỡng ban đêm. Tẩy tế bào chết 1 – 2 lần/tuần.
  • Ban ngày: Dùng sữa rửa mặt, toner, kem dưỡng ban ngày, kem chống nắng SPF từ 50, xịt khoáng.

Ngoài ra, bạn nên tránh các hoạt động tắm biển, tắm hồ bơi, xông hơi, cạo mặt, lột da chết trong tuần đầu sau khi điều trị.

Phụ nữ mang thai và sau sinh chăm sóc da nám như thế nào?

Nám trong thai kỳ chủ yếu do rối loạn nội tiết tố, có thể tự khỏi sau khi sinh, vì lúc này nội tiết tố đã ổn định. Tuy nhiên, để tránh bị nám nghiêm trọng, phụ nữ mang thai nên dưỡng da đều đặn:

• Bạn có thể thực hiện các bước chăm sóc da nám bình thường, nhưng cần tránh sản phẩm chứa thành phần gây hại cho thai kỳ, như retinoid vì làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh ở thai nhi (chậm phát triển, kích thước đầu nhỏ bất thường, não úng thủy, khuyết tật tim,…)(5) hay hydroquinone vì có khả năng hấp thụ từ da vào máu cao, nhưng nghiên cứu về tính an toàn cho phụ nữ mang thai vẫn còn hạn chế. Những chất này thường có trong serum, kem dưỡng, sữa dưỡng.
• Để đảm bảo an toàn, bạn nên đi khám da để được bác sĩ da liễu tư vấn sản phẩm phù hợp cho thai kỳ.
• Phụ nữ mang thai cần bồi bổ suốt thai kỳ để tăng cường hệ miễn dịch, tránh rối loạn nội tiết nghiêm trọng, làm nám nặng hơn. Bạn nên ăn uống đa dạng, đầy đủ các nhóm dưỡng chất cần thiết, ưu tiên canxi, axit folic, sắt, vitamin C, vitamin nhóm B, vitamin D, axit béo omega-3 từ các thực phẩm như cá hồi, sữa, cà rốt, bông cải xanh, rau chân vịt, rau cải, dâu tây, cà chua, việt quất, cam, hạnh nhân, hạt óc chó, khoai lang, đậu Hà Lan. Tránh ăn thực phẩm nhiều đường, muối, dầu mỡ vì có thể tác động tiêu cực đến hormone, gây sạm nám nhiều.
• Uống đủ nước để cấp ẩm và ngủ đủ theo nhu cầu cơ thể trong giai đoạn mang thai.
• Căng thẳng gây hại cho sức khỏe thai kỳ và da. Bạn có thể giảm stress bằng cách dành nhiều thời gian thư giãn, đọc sách, nghe nhạc, trò chuyện với người thân hoặc bạn bè.

Những sai lầm cần tránh khi chăm sóc da bị nám và tàn nhang

Những sai lầm thường gặp khi áp dụng cách chăm sóc da mặt bị nám tàn nhang:

• Không sử dụng kem chống nắng: Tiếp xúc với tia UV có thể khiến tình trạng nám và tàn nhang nghiêm trọng hơn.
• Lạm dụng sản phẩm trị nám: Sử dụng nhiều sản phẩm đặc trị nám cùng lúc sẽ khiến da yếu, mỏng, nhạy cảm hơn với ánh nắng, dẫn đến sạm nám nặng hơn.
• Chăm sóc da không đều đặn: Thiếu kiên trì trong việc chăm sóc da sẽ gây suy giảm hoặc làm chậm hiệu quả điều trị nám.
• Sử dụng sản phẩm không phù hợp: Mỗi loại da có nhu cầu khác nhau, việc dùng sản phẩm không phù hợp có thể gây kích ứng hoặc nám nhiều hơn.

Phụ nữ bị nám có thể bổ sung các tinh chất thiên nhiên hỗ trợ làm mờ sạm nám, trẻ hóa da như Sakura, Marine Collagen Peptide, L-Glutathione, P. Leucotomos,… đã được khoa học chứng minh có khả năng ngăn ngừa quá trình tổng hợp melanin gây nám, chống lại tác động của tia UV, thúc đẩy sản sinh collagen cho da trẻ trung, rạng ngời.

Cách chăm sóc da bị nám hiệu quả cần kết hợp giữa sử dụng sản phẩm phù hợp, lối sống khoa học, chế độ dinh dưỡng cân đối, kiểm soát căng thẳng,… giúp ổn định nội tiết tố, bảo vệ da khỏe từ bên trong, cải thiện da đều màu và ngăn ngừa nám lan rộng. Ngoài ra, việc thăm khám với bác sĩ da liễu là rất cần thiết để được tư vấn cách điều trị, quy trình chăm da hợp lý theo tình trạng mỗi người.