Chấy có gây rụng tóc không? Hướng dẫn cách khắc phục hiệu quả

Chấy có gây rụng tóc không là vấn đề khiến nhiều người lo lắng khi phát hiện da đầu nhiễm loại ký sinh này. Chấy gây ngứa và tổn thương da đầu, các sản phẩm diệt chấy cũng có thể ảnh hưởng đến tóc. Cùng ECO Pharma tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau.

Chấy có gây rụng tóc không?

Chấy không trực tiếp gây rụng tóc nhưng tổn thương cơ học và viêm da thứ phát do nhiễm chấy hoặc điều trị sai cách lại ảnh hưởng đến nang tóc, dẫn đến sợi tóc mảnh và gãy rụng. (1)

Chấy là loại ký sinh trùng nhỏ sống trên da đầu, ưa vùng ấm, ẩm như sau gáy, sau tai. Chúng bám chắc vào sợi tóc để sinh sản, chỉ sống được khoảng 1 – 2 ngày nếu rời khỏi vật chủ. Mặc dù bản thân chấy không phá hủy nang tóc, nhưng các phản ứng của cơ thể với chấy lại ảnh hưởng đến chu kỳ mọc tóc. Khi bị chấy, cảm giác ngứa dữ dội khiến người bệnh gãi liên tục gây tổn thương da đầu và nang tóc dẫn đến rụng tóc.

Ngoài ra, việc gỡ trứng chấy bằng dược dày hoặc bằng tay cũng gây rụng tóc. Một số trường hợp còn ghi nhận tóc gãy rụng do viêm da tiếp xúc khi dị ứng với nước bọt, phân, chất tiết từ vết cắn của chấy.

Nguyên nhân gây rụng tóc gián tiếp do chấy

Mặc dù chấy không trực tiếp làm tóc rụng, nhưng nhiều yếu tố liên quan đến tình trạng này gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe da đầu và chu kỳ mọc tóc.

1. Ngứa dữ dội và hành động gãi mạnh

Khi bị chấy cắn, cơ thể phản ứng bằng cảm giác ngứa dữ dội. Điều này kích thích người bệnh gãi nhiều, vô tình gây tổn thương da đầu cùng các nang tóc bên dưới, dẫn đến rụng tóc. Nếu thói quen này kéo dài, các vết trầy xước có thể trở thành điểm khởi phát viêm, hình thành vết thương, ảnh hưởng đến quá trình mọc tóc sinh lý.

2. Viêm nhiễm da đầu thứ phát

Gãi mạnh, liên tục khiến da đầu dễ bị xây xát, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập. Từ đó, người bệnh có thể gặp các tình trạng như viêm nang lông, chốc lở, áp xe da đầu. Những tổn thương này nếu không được điều trị kịp thời sẽ để lại sẹo, gây rụng tóc vĩnh viễn do nang tóc bị phá hủy.

3. Lo lắng do tình trạng nhiễm chấy kéo dài

Nhiễm chấy ngoài ảnh hưởng về thể chất, còn tác động lớn đến tâm lý, nhất là ở trẻ em và phụ nữ. Cảm giác xấu hổ, lo âu kéo dài dần dẫn đến tình trạng rụng tóc telogen effluvium – hiện tượng tóc rụng hàng loạt do căng thẳng. Thậm chí, một số người có thể phát triển rối loạn nhổ tóc cưỡng chế (trichotillomania), khiến tóc rụng nặng hơn.

4. Sử dụng hóa chất trị chấy không đúng cách

Các loại thuốc diệt chấy nếu dùng sai cách, quá liều, lạm dụng thường xuyên thường gây kích ứng da đầu, bỏng nhẹ, viêm da tiếp xúc. Tóc cũng có thể bị tổn thương, trở nên khô, xơ, dễ gãy rụng do tác động của chất hóa học mạnh. Trong trường hợp nặng, hóa chất còn làm tăng viêm, hư hại nang tóc, từ đó gây rụng tóc lan tỏa nếu không được can thiệp kịp thời.

Phân biệt rụng tóc do chấy hay nguyên nhân khác

Không phải tất cả các trường hợp rụng tóc đều bắt nguồn từ nhiễm chấy. Việc nhận diện đúng nguyên nhân giúp lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp, ngăn ngừa tổn thương kéo dài cho da đầu và nang tóc.

1. Nhận biết rụng tóc có liên quan đến chấy

Để hiểu rõ chấy có gây rụng tóc không, bạn cần nhận diện rõ các đặc điểm bị nhiễm chấy sau:

• Trứng thường bám gần chân tóc, có màu trắng vàng, hình bầu dục, không dễ bong ra như gàu. Chấy trưởng thành có thể nhìn thấy khi vạch tóc kỹ.
• Ngứa nhiều vào ban đêm là biểu hiện đặc trưng khi nhiễm chấy.
• Vết trầy xước trên da đầu có thể xuất hiện các đốm đỏ, loét nông, vảy đóng do gãi.
• Rụng tóc khu trú, tóc thưa rõ ở vùng sau gáy, thái dương – nơi bạn thường gãi nhiều.

2. Nhận biết các nguyên nhân gây rụng tóc không phải cho nhiễm chấy

Các nguyên nhân gây rụng tóc không phải do chấy có thể nhận biết như sau:

• Rụng tóc nội tiết (hói đầu kiểu nam/nữ): Dạng rụng tóc do di truyền. Nam thường rụng ở đỉnh đầu, đường chân tóc lùi dần. Nữ có xu hướng mỏng tóc toàn bộ da đầu.
• Rụng tóc telogen: Xảy ra sau các sự kiện gây stress như sinh con, phẫu thuật, giảm cân cấp tốc. Tóc sẽ rụng rải rác khắp đầu.
• Rụng tóc từng mảng (Alopecia areata): Rụng tóc tự miễn, tóc rụng đột ngột thành mảng tròn nhỏ, có thể lan rộng.
• Thiếu vi chất: Thiếu sắt, kẽm, biotin, vitamin D cũng ảnh hưởng trực tiếp đến chu kỳ phát triển tóc.
• Rối loạn tuyến giáp: Cả suy giáp, cường giáp đều có thể gây rụng tóc lan tỏa.
• Thuốc: Tác dụng phụ của thuốc hóa trị, chống trầm cảm hoặc điều trị tăng huyết áp cũng dễ gây rụng tóc.
• Nhiễm nấm da đầu: Tình trạng hình thành những mảng đỏ, tróc vảy, tóc gãy sát da đầu. Dễ nhầm với chấy nếu không kiểm tra kỹ.
• Rụng tóc do lực kéo: Việc tạo kiểu tóc, buộc tóc quá chặt, dễ khiến tóc gãy rụng ở đường viền tóc.
• Bệnh lý da đầu: Viêm da tiết bã, vảy nến da đầu,… có thể gây bong vảy, ngứa và rụng tóc nếu không kiểm soát tốt.

Bảng phân biệt rụng tóc do chấy với nguyên nhân khác ngắn gọn (2):

Hướng dẫn trị chấy và khắc phục rụng tóc

Nếu nghi ngờ chấy có gây rụng tóc không, điều quan trọng là phải xử lý triệt để chúng, kết hợp chăm sóc da đầu đúng cách giúp phục hồi nang tóc.

1. Cách điều trị chấy tận gốc an toàn

Để kiểm soát chấy hiệu quả, ngăn ngừa tái phát, cần kết hợp dùng thuốc đặc trị và vệ sinh cá nhân nghiêm ngặt.

Điều trị ban đầu

• Tuân thủ hướng dẫn sử dụng: Đọc kỹ nhãn sản phẩm, dùng đúng liều lượng và thời gian lưu thuốc trên tóc.
• Bôi đúng cách: Thoa thuốc lên tóc khô. Tránh bôi khi đang tắm để hạn chế thuốc thấm vào da quá mức.
• Chỉ dùng một sản phẩm trị chấy: Không kết hợp nhiều loại cùng lúc để tránh kích ứng, giảm hiệu quả.
• Dùng lược chuyên dụng: Lược chải chấy có răng dày giúp loại bỏ chấy và trứng tốt hơn lược thông thường. Nên chải mỗi ngày sau gội.

Sau 8 – 12 giờ điều trị

• Đánh giá hiệu quả: Nếu chấy vẫn còn sống, không nên điều trị lại ngay. Thay vào đó, nên tham khảo bác sĩ để chuyển sang thuốc khác.
• Trì hoãn gội đầu: Nên đợi 48 giờ sau điều trị trước khi gội lại để đảm bảo thuốc vẫn duy trì hiệu quả.
• Duy trì chải tóc mỗi ngày: Chải kỹ trong 2 – 3 tuần giúp loại bỏ trứng, chấy còn sót lại.

Lặp lại điều trị sau 7 – 9 ngày

• Làm theo hướng dẫn sản phẩm: Điều trị nhắc lại giúp tiêu diệt chấy nở sau triệt để.
• Tiếp tục dùng lược chải chấy: Kết hợp chải tóc hằng ngày để theo dõi hiệu quả, kiểm soát chấy hoàn toàn.

Điều trị bằng thuốc

Nếu điều trị tại nhà không hiệu quả, chấy tái phát nhiều lần, bác sĩ da liễu có thể chỉ định:

• Benzyl alcohol dùng cho trẻ từ 6 tháng tuổi, cần chải tóc để loại bỏ trứng, có thể gây kích ứng nhẹ.
• Ivermectin dùng một lần, không cần chải trứng, hiệu quả cao.
• Malathion có tác dụng rất mạnh, tiêu diệt cả chấy và trứng. Tránh tiếp xúc với lửa, thiết bị nhiệt. Thuốc này có thể gây khô tóc, kích ứng nhẹ.
• Spinosad chỉ cần dùng một lần, không cần chải trứng. Cần kiểm tra lại sau 7 ngày.
• Lindane chỉ dùng khi các phương pháp khác thất bại, do có nguy cơ xuất hiện độc tính.

Xử lý môi trường xung quanh để ngăn tái nhiễm

• Lược, bàn chải tóc: Ngâm trong nước nóng ≥ 55°C trong 10 phút.
• Chăn ga, gối, khăn tắm: Giặt nước nóng, sấy khô ít nhất 10 phút.
• Thú nhồi bông, gối ôm: Cho vào máy sấy ở chế độ cao trong 30 phút hoặc niêm phong túi kín trong 2 tuần.
• Phụ kiện tóc, tai nghe, mũ bảo hiểm: Đóng kín trong túi nhựa, để đông qua đêm hoặc bọc kín trong 2 tuần.
• Sàn nhà, thảm, ghế sofa: Hút bụi kỹ để loại bỏ trứng và tóc có thể mang chấy.

2. Chăm sóc da đầu để giảm ngứa

Mặc dù đã tiêu diệt chấy, cảm giác ngứa vẫn có thể kéo dài do kích ứng da đầu từ vết cắn, gãi, hóa chất. Bạn có thể áp dụng một số cách sau để làm dịu da đầu:

• Dùng dầu gội không chứa sulfate để làm sạch nhẹ nhàng mà không gây khô da đầu.
• Xả tóc bằng nước mát giúp giảm viêm, hạn chế kích ứng.
• Chườm lạnh tại chỗ bằng cách đặt khăn mát lên vùng ngứa để làm dịu nhanh.
• Bôi gel nha đam hoặc tinh chất tràm trà để kháng viêm nhẹ, làm dịu tổn thương.
• Tránh gãi hoặc cào mạnh vì sẽ khiến viêm nặng hơn, tóc dễ rụng – dù chấy có gây rụng tóc không, gãi vẫn là nguyên nhân chính khiến nang tóc tổn thương.

3. Phục hồi hư tổn tóc

Sau điều trị chấy, tóc thường khô xơ, gãy rụng do tác động vật lý, hóa chất. Để cải thiện tình trạng này, bạn nên:

• Tỉa phần tóc chẻ ngọn để loại bỏ sợi hư tổn, kích thích tóc mới mọc khỏe.
• Dưỡng tóc bằng dầu tự nhiên như dầu dừa, argan, hạt nho giúp cấp ẩm, axit béo bảo vệ biểu bì tóc.
• Bổ sung dưỡng chất qua chế độ ăn như ưu tiên thực phẩm giàu biotin, protein, sắt, kẽm và vitamin D.
• Tránh dùng máy sấy, máy ép, máy uốn trong thời gian tóc, da đầu hồi phục.
• Chọn dầu gội – xả – serum chứa keratin, panthenol, collagen thủy phân để nuôi dưỡng, phục hồi cấu trúc tóc.

Cho dù chấy có gây rụng tóc không thì cơ chế mọc tóc ở nam và nữ vẫn có sự khác biệt rõ rệt. Do đó, cần lựa chọn giải pháp phục hồi đúng mục tiêu – tác động đúng vào tế bào mầm tóc theo giới tính:

• Nữ giới: Công thức CLI-β (Beta) chứa Cynatine®, Pumpkin Seed, Black Cohosh, Horsetail, Hibiscus Flower… giúp điều hòa nội tiết tố nữ, thúc đẩy biệt hóa tế bào mầm tóc, giảm rụng, kích thích tóc mới mọc chắc khỏe.
• Nam giới: Công thức CLI-α (Alpha) với Cynatine®, Saw Palmetto, Eurycoma Longifolia, American Ginseng… giúp ổn định nội tiết nam, giảm stress, tăng sức đề kháng của tế bào mầm tóc trước các yếu tố gây rụng cả bên trong lẫn bên ngoài.

Tóc có mọc lại sau rụng tóc do chấy không?

Trong hầu hết các trường hợp, tóc có thể mọc lại hoàn toàn sau khi rụng do nhiễm chấy. Vì chấy không trực tiếp gây rụng tóc vĩnh viễn, mà chỉ tạo ra các yếu tố gián tiếp khiến tóc gãy rụng tạm thời.

Rụng tóc thường xảy ra do gãi mạnh làm tổn thương da đầu, nang tóc; viêm do nhiễm trùng vết xước; tóc gãy khi gỡ trứng chấy hoặc dị ứng với nước bọt, phân chấy. Ngoài ra, căng thẳng kéo dài khi bị chấy cũng làm rối loạn chu kỳ mọc tóc. Khi chấy được điều trị triệt để, da đầu hồi phục hoàn toàn, tóc sẽ mọc lại theo chu kỳ sinh lý bình thường. Thời gian phục hồi thường dao động từ vài tuần đến vài tháng, tùy vào mức độ tổn thương cùng khả năng mọc tóc ở mỗi người.

Tuy nhiên, nếu da đầu xuất hiện sẹo, kèm theo các bệnh lý như rụng tóc từng mảng (alopecia areata), thiếu máu thiếu sắt, tóc có thể mọc lại chậm hơn, không hoàn toàn. Trong những trường hợp này, người bệnh cần được bác sĩ đánh giá để có hướng điều trị phù hợp.

Dù nhiều người lo lắng chấy có gây rụng tóc không, nhưng tình trạng này chỉ là tạm thời. Được điều trị đúng cách, chăm sóc hợp lý, tóc sẽ mọc lại và phục hồi như ban đầu.