Đau cổ vai gáy bên trái là một triệu chứng của nhiều tình trạng chưa được biết rõ. Cơn đau có thể có sự khác biệt tuỳ vào nguyên nhân của nó. Để hiểu rõ hơn về đau nhức cổ vai gáy bên trái là bệnh gì, nguyên nhân, cách điều trị ra sao, ECO Pharma mời bạn tìm hiểu chi tiết ở bài viết sau.
Đau cổ vai gáy bên trái là tình trạng đau nhức hoặc khó chịu xảy ra đồng thời ở một bên cổ và vai. Đôi khi cơn đau có thể lan xuống lưng trên kèm theo tê bì, cứng khớp hoặc co thắt cơ; ở một ít trường hợp còn gặp tình trạng đau đầu hoặc đau hàm đi kèm. Cơn đau có thể kéo dài dai dẳng hoặc chỉ là những cơn đau nhói cấp tính xuất hiện tạm thời rồi biến mất. Tình trạng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày, giấc ngủ và gây căng thẳng, khó chịu.
Hầu hết các trường hợp đau cổ vai gáy là do viêm, căng cơ, chấn thương, các bệnh lý cột sống cổ và chèn ép thần kinh gây ra. Tuy nhiên, ở một số ít trường hợp, đau cổ vai gáy bên trái có thể là dấu hiệu cảnh báo của chứng nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Hiếm gặp hơn, nó cũng có thể liên quan đến sỏi mật hoặc một số loại ung thư. (1)
Vì vậy nếu cơn đau dữ dội, dai dẳng, không rõ nguyên nhân cụ thể và không thuyên giảm khi nghỉ ngơi hoặc tự điều trị tại nhà, người bệnh nên đi bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Bệnh có thể biểu hiện bằng nhiều triệu chứng khác nhau, tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:
Bệnh có thể khởi phát do nhiều nguyên nhân nhưng phổ biến nhất trong đó là do căng cơ, bong gân do chấn thương khi chơi thể thao, gắng sức quá mức, hoặc duy trì tư thế sai trong thời gian dài; viêm, thoái hóa hoặc chèn ép thần kinh.
Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến do các tình trạng viêm, căng cơ, chèn ép thần kinh: (2)
Căng cơ cổ vai gáy là nguyên nhân gây ra tình trạng phổ biến nhất, xảy ra khi các cơ như cơ thang trên và cơ ức đòn chũm bị tổn thương. Căng cơ có thể khởi phát đột ngột do chấn thương cấp tính (ví dụ té ngã, vận động mạnh khi chơi thể thao) hoặc phát triển từ từ do chuyển động lặp đi lặp lại của cổ và vai. Duy trì tư thế ngồi làm việc tĩnh trước máy vi tính trong thời gian dài cũng gây áp lực lên các cấu trúc cơ dẫn đến căng cơ mạn tính.
Cơn đau do căng cơ thường tăng lên khi cử động cổ hoặc vai và có xu hướng giảm khi nghỉ ngơi. Ngoài ra, người bệnh có thể gặp các triệu chứng đi kèm như đau đầu, cứng cổ hoặc tê bì, ngứa ran lan xuống cánh tay.
Đau nhức cổ vai gáy phía bên trái cũng có thể do tình trạng thoái hóa cột sống cổ. Đây là tình trạng hao mòn tự nhiên của đĩa đệm c cổ do tuổi tác, ảnh hưởng đến hơn 85% người trên 60 tuổi ở Mỹ. (3)
Cột sống cổ bao gồm các đốt sống được ngăn cách bởi các đĩa đệm mềm giảm xóc và giúp cổ cử động linh hoạt. Khi già đi, đĩa đệm mất dần lượng nước, cứng hơn và các đốt sống di chuyển gần nhau hơn. Quá trình này có thể gây kích thích lớp lót của các khớp, dẫn đến tình trạng viêm xương khớp cột sống cổ và sự hình thành gai xương.
Những thay đổi thoái hóa này chèn ép lên tủy sống hoặc các rễ thần kinh, gây đau đốt sống cổ và vai bên trái, lan xuống cánh tay hoặc gây tê bì, ngứa ran. Trong những trường hợp nặng, thoái hóa cột sống cổ có thể dẫn đến chèn ép dây thần kinh.
Thoái hóa đĩa đệm cổ cũng là một nguyên nhân gây đau nhức cổ vai gáy bên trái. Tình trạng này xảy ra khi đĩa đệm cổ bị thoái hóa, mất khả năng giảm xóc và lớp vỏ ngoài bị rách, khiến chất lỏng bên trong thoát ra chèn ép lên tủy sống hoặc rễ thần kinh lân cận. Áp lực này gây ra cơn đau khu trú ở cổ có thể lan xuống cánh tay hoặc các vùng khác.
Viêm khớp dạng thấp là bệnh tự miễn, hệ miễn dịch tấn công màng hoạt dịch của khớp bao gồm cả các khớp ở cột sống cổ (nhất là C1, C2). Tình trạng này gây viêm khớp cổ và dẫn đến đau nhức cổ vai gáy phía bên trái. Mặc dù bệnh hiếm gặp trong giai đoạn đầu nhưng có thể ảnh hưởng tới 80% người mắc bệnh lâu năm, đặc biệt ở nam giới và người có xét nghiệm dương tính với kháng thể yếu tố thấp. (4)
Triệu chứng của bệnh rất đa dạng, có khoảng 33% – 50% người bệnh có thể không biểu hiện rõ ràng. Tuy nhiên, triệu chứng đau cổ rất phổ biến, thường nặng hơn vào buổi sáng hoặc sau khi bất động lâu; cứng cổ, đau đầu, co thắt cơ cổ vai và cảm giác lạo xạo khi xoay cổ. Khi nặng, có thể chèn ép dây thần kinh hoặc tủy sống gây yếu, tê bì, đau tay/chân, khó đi lại, mất thăng bằng, chóng mặt hoặc đau tai/thái dương.
Nguyên nhân đau cổ vai gáy cũng có thể do chèn ép dây thần kinh cổ bên trái, còn gọi là bệnh rễ thần kinh cổ. Bệnh xảy ra khi các sợi thần kinh ở một bên cổ bị kích thích, chèn ép hoặc nén ngay tại vị trí phân nhánh từ tủy sống.
Nguyên nhân thường do thoái hóa liên quan đến tuổi tác (sự hình thành gai xương hoặc biến đổi cấu trúc đĩa đệm) hoặc chấn thương cột sống dẫn đến thoát vị đĩa đệm hay viêm nhiễm tại vùng cột sống cổ. Triệu chứng của chèn ép dây thần kinh cổ bên trái là các cơn đau lan tỏa từ cổ xuống cánh tay và vai, kèm theo tê bì hoặc dị cảm (cảm giác ngứa ran, châm chích) ở các ngón tay hoặc bàn tay và yếu cơ vùng cánh tay, vai hoặc bàn tay.
Cơn đau vùng vai gáy có thể là triệu chứng của hẹp ống sống cổ, xảy ra khi ống sống ở vùng cổ bị thu hẹp, gây chèn ép lên tủy sống hoặc các rễ thần kinh đi ra từ tủy.
Sự thu hẹp này thường do thoái hóa khớp nhưng cũng có thể do khối u cột sống, dị tật bẩm sinh hoặc bệnh Paget. Người bệnh thường cảm thấy đau nhức ở cổ, lưng, vai, có thể lan xuống tay hoặc chân tùy thuộc vào vị trí bị chèn ép. Cơn đau thường tăng lên khi hoạt động nhưng đôi khi có thể giảm bớt khi giữ cổ ở một tư thế nhất định.
Đau thường xuất hiện sau chấn thương do tổn thương cơ, gân và dây chằng vùng cổ – vai. Nguyên nhân chính là do các va chạm bất ngờ hoặc chuyển động đột ngột của đầu, gây căng giãn quá mức cấu trúc mềm. Phổ biến nhất là chấn thương do va chạm thường gặp trong tai nạn giao thông (khi đầu giật mạnh ra trước và sau) hoặc chấn thương thể thao (va chạm mạnh, luyện tập sai tư thế). Các chuyển động nhanh và không kiểm soát này gây tổn thương vi thể ở các mô mềm bên trái dẫn đến viêm, sưng và đau dữ dội.
Triệu chứng bao gồm đau nhức hoặc nhói buốt ở cổ và vai trái, tăng khi vận động (xoay hoặc nghiêng cổ); kèm theo là cứng cổ, hạn chế cử động và có thể lan xuống cánh tay trái gây tê bì, ngứa ran bàn tay nếu có chèn ép thần kinh. Đau đầu (phía sau đầu, thái dương trái) cũng là triệu chứng thường gặp.
Gai cột sống cổ hay còn gọi là gai xương. Đây là những khối xương phát triển thêm, thường xuất hiện do lão hóa, viêm xương khớp hoặc tổn thương mô. Khi gai xương hình thành ở cột sống cổ có thể gây đau mỏi cổ vai gáy bên trái nếu chèn ép mô mềm, hạn chế khớp hoặc gây áp lực lên các dây thần kinh.
Các triệu chứng thường gặp bao gồm đau và cứng cổ, tê bì, ngứa ran (dị cảm) và yếu cơ. Gai xương cổ cũng có thể dẫn đến hạn chế vận động vùng cổ. Trong những trường hợp nghiêm trọng, gai xương có thể chèn ép dây thần kinh (gây bệnh lý rễ thần kinh) hoặc tủy sống, thậm chí ảnh hưởng đến khả năng nuốt.
Đông cứng khớp vai là tình trạng đau và cứng khớp vai một bên, tiến triển dần và hạn chế vận động nghiêm trọng. Mặc dù thường vô căn nhưng đông cứng khớp vai có thể liên quan đến bất động kéo dài sau chấn thương hoặc phẫu thuật. Cơn đau thường âm ỉ hoặc nhức buốt ở mặt ngoài vai, đôi khi lan lên cánh tay. Bệnh thường thường gặp ở người từ 40 – 60 tuổi và có nguy cơ cao ở nữ giới và người bệnh tiểu đường.
Tình trạng đau này có thể do vôi hóa cột sống cổ bên trái, xảy ra do lắng đọng canxi bất thường ở dây chằng, mô mềm hoặc đốt sống cổ (đây là một biểu hiện của thoái hóa cột sống cổ). Những lắng đọng này tạo thành gai xương có thể chèn ép mô mềm, hạn chế khớp, hoặc gây áp lực lên dây thần kinh. Người bệnh thường thấy đau và cứng cổ (khu trú bên trái), tê bì, ngứa ran và yếu cơ.
Tư thế sai là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng đau nhức phía bên trái. Việc duy trì tư thế ngồi hoặc đứng với đầu nhô về phía trước và vai khom xuống tạo áp lực lớn lên cơ vùng cổ dễ dẫn đến căng thẳng và viêm cơ, gây đau gáy cổ bên trái. Ví dụ như thói quen làm việc lâu trước máy vi tính với đầu hơi nghiêng có thể gây đau cổ tạm thời, khó chịu ở các cơ vai và đau nhức vùng cổ.
Ngoài ra, tư thế ngủ nghiêng về một bên với gối không đủ hỗ trợ, cổ có thể bị cong vẹo, gây căng thẳng cơ vùng cổ. Tương tự, việc kẹp tay dưới đầu khi ngủ nghiêng cũng tạo áp lực dẫn đến đau và khó chịu ở vai trái.
Mang vác vật nặng sai tư thế là nguyên nhân rất phổ biến gây ra tình trạng đau nhức này. Tình trạng này do mất cân bằng cơ, tức là khi sức mạnh và độ linh hoạt giữa các nhóm cơ ở hai bên cơ thể không đồng đều.
Mất cân bằng cơ xảy ra khi chúng ta thiên về sử dụng một bên cơ thể quá mức trong các hoạt động hàng ngày hoặc khi tập luyện. Ví dụ như việc thường xuyên đeo túi xách nặng ở một bên sẽ khiến các cơ vùng vai và cổ bên đó phải làm việc quá sức để giữ thăng bằng. Lâu dần, những cơ này trở nên căng thẳng, mỏi mệt và gây đau nhức kéo dài.
Tình trạng đau vùng vai gáy bên trái có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, tuy nhiên có một số đối tượng có nguy cơ cao hơn do các yếu tố về tuổi tác, thói quen sinh hoạt, công việc và tiền sử bệnh lý. Cụ thể là:
Người cao tuổi (từ 60 tuổi trở lên) thường dễ bị đau mỏi cổ vai gáy bên trái nhất. Bởi vì quá trình lão hóa tự nhiên khiến cấu trúc cột sống cổ như đĩa đệm, sụn khớp bị hao mòn, mất nước và giảm độ đàn hồi. Điều này dễ dẫn đến thoái hóa đốt sống cổ, gai xương hoặc vôi hóa, gây chèn ép thần kinh và đau nhức, thường biểu hiện ở một bên.
Những người đã mắc các bệnh lý xương khớp từ trước (ví dụ như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vảy nến hoặc thoái hóa khớp nói chung) cũng có nguy cơ cao bị ảnh hưởng đến cột sống cổ. Các bệnh lý này gây viêm và tổn thương các khớp, làm tăng khả năng mắc bệnh.
Nhóm đối tượng làm việc thường xuyên duy trì tư thế tĩnh kéo dài và sai tư thế thường có nguy cơ bị đau cổ vai gáy bên trái. Chẳng hạn như nhân viên văn phòng thường cúi đầu nhìn máy vi tính, điện thoại; tài xế lái xe trong nhiều giờ mà không thay đổi tư thế. Tình trạng này làm tăng áp lực lên vùng cổ vai gáy, đặc biệt khi có xu hướng nghiêng hay xoay lệch sang một bên, dẫn đến căng cơ mãn tính kèm đau nhức.
Người chơi thể thao hoặc vận động viên thường xuyên thực hiện các động tác lặp lại hoặc sử dụng ưu thế bên trái cơ thể (ví dụ tennis tay trái, golf, bơi lội) gây ra đau. Điều này do gây mất cân bằng cơ, một bên cơ thể làm việc quá sức khiến các cơ cổ và vai trái căng thẳng, tổn thương, dẫn đến đau mỏi. Ngoài ra, chấn thương cấp tính trong thể thao cũng là nguyên nhân phổ biến.
Những người thường xuyên phải mang vác vật nặng và có thói quen dồn trọng lượng lệch sang trái (ví dụ đeo túi xách một bên, vác đồ ở một vai) sẽ tạo áp lực không đều lên cột sống và các cơ vùng cổ vai trái. Điều này gây làm việc quá sức cho các cơ bên đó dẫn đến căng cơ, mất cân bằng cơ và đau nhức mãn tính.
Người bệnh nên đến bệnh viện thăm khám nếu cơn đau kéo dài và dai dẳng, đặc biệt nếu kèm theo các dấu hiệu sau:
Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây đau tại vị trí này, bác sĩ sẽ tiến hành khám sức khỏe tổng quát và khám thực thể (kiểm tra phạm vi cử động của cổ và vai, xác định vị trí tổn thương, mức độ sưng đau và tìm kiếm các dấu hiệu nhìn thấy được như sưng, đỏ hoặc các cục u dưới da). Đồng thời, khai thác tiền sử bệnh lý để loại trừ các tình trạng sức khỏe đã có từ trước và tìm hiểu về các triệu chứng khác đang gặp phải.
Sau đó, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm hình ảnh để đánh giá chi tiết các cấu trúc bên trong và đưa ra chẩn đoán chính xác nhất. Các phương pháp chẩn đoán phổ biến bao gồm:
Hầu hết các lựa chọn điều trị phù hợp còn phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của cơn đau. Nếu cơn đau ở mức độ nhẹ đến trung bình, các biện pháp điều trị ngay tại nhà có thể giúp làm dịu cơn đau. Bao gồm:
Nghỉ ngơi thư giãn giúp cơ xương phục hồi, ngăn tình trạng đau tiến triển. Cụ thể là người bệnh nên cần tránh các hoạt động gây áp lực hoặc làm cơn đau nặng hơn. Chú ý đến tư thế ngủ, nên nằm ngửa hoặc nghiêng dùng gối hỗ trợ tốt và thay đổi liên tục để giảm căng thẳng. Ngoài ra, cho dù nghỉ ngơi, người bệnh vẫn cần duy trì vận động tương đối, thực hiện kéo giãn cổ vai nhẹ nhàng để tránh cứng khớp và yếu cơ.
Xoa bóp, massage cổ vai gáy giúp kích thích lưu thông máu, kéo giãn mô và giảm căng thẳng cơ xương. Đây là phương pháp giúp giảm đau gáy cổ bên trái và phục hồi cơ tốt. Để tự massage massage giảm đau cổ vai gáy, đầu tiên bạn cần thả lỏng vai, giữ thẳng cổ và lưng; tiếp theo, xác định vùng đau trên cổ, dùng ngón tay ấn nhẹ nhàng và xoa theo chuyển động tròn (cả hai chiều) trong khoảng 3 đến 5 phút để thư giãn cơ bắp.
Mặc dù đơn giản nhưng tốt nhất là người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ khi thực hiện kỹ thuật này để đảm bảo an toàn.
Để giảm bị đau cổ vai gáy bên trái, bạn có thể thực hiện chườm nóng và chườm lạnh. Chườm nóng giúp tăng cường lưu thông máu, thư giãn cơ bắp và giảm tích tụ axit lactic (chất gây đau mỏi cơ). Phương pháp này thích hợp cho các cơn đau mãn tính hoặc tình trạng co cứng cơ. Ngược lại, chườm lạnh phù hợp cho đau cấp tính hoặc chấn thương mới. Cách này có tác dụng làm giảm tuần hoàn máu tại chỗ, góp phần giảm viêm, đau nhức và phù nề.
Người bệnh cần lưu ý chọn phương pháp phù hợp tùy theo tình trạng tổn thương. Tốt nhất là trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn đúng cách, hỗ trợ tốt cho việc điều trị. Ngoài ra, khi thực hiện, cần tránh chườm quá lâu (hơn 20 phút) vì có thể gây giãn/co mạch, sưng đỏ hoặc bỏng da. Đặc biệt, không nên chườm nóng hoặc chườm lạnh lên vết thương hở để tránh nguy cơ nhiễm trùng.
Để hỗ trợ giảm đau và viêm ở vùng cổ vai gáy trái, bác sĩ có thể chỉ định dùng các loại thuốc phù hợp theo mức độ tổn thương. Phổ biến là các loại thuốc giảm đau không kê đơn Tylenol (acetaminophen) hoặc các thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) như Advil/Motrin (ibuprofen) hoặc Aleve (naproxen). Lưu ý rằng người bệnh không nên tự ý mua và sử dụng thuốc khi chưa có sự hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị.
Vật lý trị liệu là phương pháp giúp kiểm soát hiệu quả tình trạng đau cổ vai gáy bên trái. Cách này có thể giải quyết cơn đau do nhiều nguyên nhân như căng cơ, hẹp ống sống, thoát vị đĩa đệm, chấn thương do va chạm mạnh. Tuy nhiên, liệu pháp này cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia. Bác sĩ hoặc chuyên viên vật lý trị liệu sẽ đánh giá và tư vấn các bài tập phù hợp (kéo giãn, tăng cường sức mạnh) cùng liệu pháp thủ công để giảm đau và cải thiện chức năng vùng cổ vai. Kế hoạch điều trị thường được điều chỉnh riêng cho từng cá nhân, giải quyết cả đau cấp tính lẫn các tình trạng mãn tính như thoái hóa đốt sống cổ.
Ngoài ra, tùy từng trường hợp người bệnh có thể được chỉ định kết hợp các phương pháp hỗ trợ khác như chiếu tia hồng ngoại, sóng ngắn hoặc điện xung nhằm nâng cao hiệu quả điều trị và giúp phục hồi nhanh chóng.
Để phòng ngừa bệnh, việc điều chỉnh thói quen sinh hoạt và chăm sóc sức khỏe tổng thể là rất quan trọng. Dưới đây là một số cách phòng ngừa cụ thể mà bạn có thể áp dụng:
Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo thêm bài viết: Đau cổ vai gáy bên phải điều trị ra sao? để có phương án phòng ngừa và điều trị hiệu quả, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, giảm tình trạng đang nhứ do cơn đau 1 bên vùng cổ vai gáy gây ra
Khi tìm hiểu về đau cổ bên trái là bị gì, nhiều người bệnh thường có nhiều thắc mắc chung cần được giải đáp. Dưới đây là một số câu hỏi phổ biến kèm lời giải thích mà bạn có thể tham khảo:
Mức độ nguy hiểm của tình trạng này còn phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. Cụ thể là nếu cơn đau do căng cơ, mỏi cơ do tư thế sai hoặc vận động quá sức thường không nguy hiểm và có thể tự cải thiện hoặc đáp ứng tốt với các biện pháp điều trị tại nhà. Nhưng nếu tình trạng đau nhức còn kéo dài, không thuyên giảm khi tự điều trị tại nhà, có thể là dấu hiệu cảnh báo của các bệnh lý tiềm ẩn nghiêm trọng, người cần đến bệnh viện thăm khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.
Bệnh có thể tự khỏi bằng việc nghỉ ngơi và điều chỉnh thói quen nếu cơn đau do căng cơ nhẹ hoặc sai tư thế tạm thời. Ngược lại, nếu cơn đau do thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm, gai xương, viêm khớp dạng thấp, hoặc chèn ép dây thần kinh thì cơn đau không thể tự khỏi mà cần can thiệp y tế.
Người bệnh nên thăm khám tại các bệnh viện đa khoa uy tín, hiện đại như Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh có các chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, kỹ thuật viên vật lý trị liệu giỏi. Tâm Anh còn trang bị đầy đủ máy móc y tế hỗ trợ chẩn đoán hình ảnh như máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…
Ngoài ra, còn có hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss và bàn mổ Meera-Maquet hiện đại, phát hiện sớm tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý cơ xương khớp; phòng vật lý trị liệu, phục hồi chức năng hiện đại có nhiều máy móc hỗ trợ người bệnh phục hồi nhanh chóng dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia.
Đau cổ vai gáy bên trái do nhiều nguyên nhân, nhẹ thường do căng cơ, sai tư thế khi vận động và rất dễ gặp phải. Tuy nhiên, cơn đau nghiêm trọng hơn có thể là dấu hiệu của các bệnh lý như thoái hóa cột sống hoặc thoát vị đĩa đệm. Vì vậy điều quan trọng là cần đi thăm khám sớm để được chẩn đoán và điều trị đúng cách, hiệu quả.
