Hói đầu ảnh hưởng đến khoảng 50% nam giới và 25% nữ giới độ tuổi 50. Việc tìm hiểu nguyên nhân, nhận biết dấu hiệu rất cần thiết giúp ngăn ngừa và điều trị đúng cách, hiệu quả. Cùng ECO Pharma tìm hiểu cụ thể qua bài viết sau. [1]
Hói đầu là tình trạng rụng tóc quá nhiều hoặc mất tóc, làm lộ mảng da đầu. Mức độ nghiêm trọng có thể khác nhau, từ một vùng nhỏ đến toàn bộ tóc. Tỷ lệ hói đầu ở đàn ông cao hơn phụ nữ. Điều này ảnh hưởng đến ngoại hình và tâm lý của người bệnh.
Ở nam giới, nguyên nhân chủ yếu gây hói là do di truyền (hói đầu kiểu nam). Triệu chứng phổ biến là đường chân tóc thưa dần, tóc trên đỉnh đầu mỏng hơn, do sự nhạy cảm của nang tóc với dihydrotestosterone (DHT) – một sản phẩm chuyển hóa của testosterone. Điều này làm nang tóc teo lại theo thời gian, khiến tuổi thọ của tóc ngắn, dẫn đến đầu bị hói.
Theo Hiệp hội Rụng tóc (Mỹ), 25% nam giới bị hói do di truyền bắt đầu rụng tóc ở tuổi 21. Đến tuổi 35, 66% nam giới rụng tóc mức độ nhất định. Đến tuổi 50, 85% nam giới có mái tóc mỏng hơn đáng kể. [2]
Ở phụ nữ, quá trình hói gồm các giai đoạn tóc mỏng dần đều, xuất hiện khoảng trống trên đỉnh đầu. Tình trạng phổ biến là hói đầu kiểu nữ (do tuổi tác, di truyền, thay đổi hormone). Nó xảy ra khi nang tóc co lại dần, sợi tóc mỏng, ngắn và ngừng phát triển theo thời gian.
Các dấu hiệu hói đầu thường dễ nhận biết với mật độ tóc ngày càng thưa, nhìn thấy các mảng hói và trán ngày càng rộng thêm.
Đối với hói đầu kiểu nam, tình trạng rụng tóc thường theo một mô hình có thể dự đoán được. Hai mô hình rụng tóc phổ biến nhất bao gồm:
Có nhiều nguyên nhân hói đầu, bao gồm cả yếu tố bên ngoài và bên trong:
Rụng tóc do di truyền còn được gọi là rụng tóc androgen, thường xảy ra ở nam giới, hiếm gặp ở phụ nữ. Di truyền có thể ảnh hưởng đến enzyme 5-alpha reductase, đóng vai trò chuyển đổi testosterone thành dihydrotestosterone (DHT). Khi DHT tăng lên, nang tóc sẽ co lại, dẫn đến rút ngắn giai đoạn anagen, gây rụng tóc. Biểu hiện là đường chân tóc lùi dần và mỏng hơn trên đỉnh đầu.
Nam và nữ đều có thể bị hói đầu do sự thay đổi của hormone dihydrotestosterone (DHT). Khi DHT tạo ra nhiều (do di truyền ở nam hoặc do rối loạn nội tiết tố ở nữ) sẽ gắn kết với các thụ thể trên tế bào nang tóc, khiến nang tóc teo và rụng. DHT cũng là một loại hormone androgen kích thích hoạt động của tuyến bã nhờn, dẫn đến da đầu dầu, chân tóc yếu, dễ gãy rụng.
Nội tiết tố khác liên quan đến rụng tóc là estrogen, xảy ra ở nữ. Trong giai đoạn mãn kinh hoặc sau sinh, lượng estrogen giảm đột ngột, khiến hàng loạt nang tóc chuyển sang giai đoạn nghỉ ngơi sớm và rụng. Ngoài ra, sự mất cân bằng testosterone cũng khiến tóc phụ nữ bị thưa, mỏng. Phụ nữ cần một lượng testosterone thấp để duy trì hệ thống sinh sản, tim, xương, cơ khỏe mạnh. Nhưng nếu mức testosterone cao hơn bình thường (chẳng hạn như vì mắc hội chứng buồng trứng đa nang) sẽ gây rụng tóc. Một số hormone khác có thể làm tóc bị hói ở nam và nữ là hormone tuyến giáp, cortisol.
Thông thường, nồng độ estrogen tăng cao trong thai kỳ làm chậm chu kỳ phát triển của tóc, khiến tóc ít rụng hơn. Tuy nhiên, phụ nữ mang thai vẫn có thể rụng tóc vì nhiều nguyên nhân khác như rối loạn nội tiết tố do căng thẳng, thiếu sắt, gặp vấn đề tuyến giáp hoặc bị rụng tóc từng mảng.
Thành phần dinh dưỡng đóng vai trò thiết yếu đối với sự tăng trưởng của tóc. Nếu thiếu hụt sẽ dẫn đến tóc mỏng, yếu:
Ngoài ra, vitamin A, vitamin C, vitamin E, axit béo omega-3 cũng rất quan trọng giúp duy trì độ đàn hồi, bóng mượt của tóc.
Căng thẳng kéo dài kích thích sản xuất cortisol, hormone này có thể đẩy lượng lớn nang tóc vào giai đoạn nghỉ ngơi sớm, dẫn đến rụng. Nồng độ cortisol tăng cao ngăn cản các tế bào gốc nang tóc tái tạo và quay lại giai đoạn phát triển.
Khi gặp căng thẳng, người bệnh dễ bị bứt rứt, không thể cưỡng lại việc nhổ tóc như một cách đối phó với cảm xúc tiêu cực, làm tóc thưa, mỏng (hội chứng nghiện giật tóc – trichotillomania). Ngoài ra, mức cortisol cao cũng phá vỡ sự cân bằng của hệ thống miễn dịch, tăng nguy cơ rụng tóc từng mảng, gây hói.
⇒ Tìm hiểu thêm: Suy nghĩ nhiều bị hói đầu không? Làm sao để khắc phục?
Giấc ngủ là thời gian cơ thể phục hồi, bao gồm quá trình liên quan đến nang tóc. Ngủ không đủ giấc cản trở lưu thông máu đến da đầu, khiến tóc không có đủ oxy và dinh dưỡng thiết yếu để phát triển.
Thiếu ngủ gây căng thẳng, thúc đẩy nhiều nang tóc tiến vào giai đoạn telogen (nghỉ ngơi) và rụng. Đồng thời làm giảm hormone melatonin có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ nang tóc khỏi gốc tự do; dẫn đến tình trạng tóc rụng, hói.
Hút thuốc lá làm hẹp mạch máu, giảm lưu lượng máu, khiến nang tóc không được cung cấp đủ oxy và chất dinh dưỡng. Nicotin và nhiều thành phần gây hại khác cũng gây viêm, tổn thương DNA của tế bào trong nang tóc, cản trở tóc mọc.
Thường xuyên hút thuốc thúc đẩy stress oxy hóa, kích hoạt các gốc tự do tấn công nang tóc. Ngoài ra, nó còn tác động tiêu cực đến hormone androgen. Theo một nghiên cứu phân tích tổng hợp về mối liên hệ giữa hút thuốc và rụng tóc ở nam giới đăng tải trên Thư viện trực tuyến Wiley Online Library, nam giới hút thuốc có nguy cơ mắc rụng tóc androgen cao hơn 1.8 lần so với người chưa từng hút. [3]
Phương pháp tác động nhiệt như uốn, duỗi có thể phá vỡ liên kết keratin disulphide tự nhiên của tóc, làm mất đi độ bền và khả năng giữ ẩm, dẫn đến tóc khô xơ, gãy rụng. Bên cạnh đó, những hóa chất như hydrogen peroxide, amoniac,… trong thuốc nhuộm cũng gây bong tróc lớp biểu bì, thay đổi cấu trúc protein và độ pH, làm nang tóc yếu, rụng có thể dẫn đến hói đầu.
Hói tóc do sẹo, hay rụng tóc có sẹo là tình trạng rụng tóc kèm theo sự phá hủy hoặc mất nang tóc. Nguyên nhân thường do nhiễm trùng, hóa chất, bỏng hoặc rối loạn tự miễn dịch. Nếu bạn mắc phải, tóc sẽ mất vĩnh viễn, không thể mọc lại dẫn đến bị hói.
Nguyên nhân gây hói đầu có thể do mắc một số bệnh lý, gồm:
Hói đầu do chấn thương là tình trạng tóc bị nhổ mạnh do ma sát cơ học, áp lực hoặc tác động vật lý khác. Nguyên nhân thường gặp gồm hoạt động thẩm mỹ (như tết tóc quá chặt hoặc duỗi tóc), tật nhổ tóc, bỏng nhiệt hoặc điện, phẫu thuật, va đập, tai nạn. Nang tóc bị tổn thương nặng dẫn đến rụng nhiều làm đầu hói.
Lão hóa ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất trong cơ thể, gây suy giảm hệ miễn dịch, thay đổi nồng độ hormone khiến tóc rụng nhiều, tốc độ mọc chậm lại và chuyển dần sang màu bạc. Đây được xem là nguyên nhân bị hói thường gặp ở nam, nữ tuổi trung niên.
Vitamin A rất cần thiết để duy trì mái tóc khỏe mạnh. Tuy nhiên, lượng vitamin A cao sẽ đẩy nhanh chu kỳ phát triển của nang tóc, khiến giai đoạn anagen (tăng trưởng) kết thúc sớm hơn dự kiến. Cơ thể không kịp tạo ra tóc mới thay thế dẫn đến rụng. Ngoài ra, vitamin A còn thúc đẩy sản xuất bã nhờn. Nếu dư thừa sẽ khiến da đầu bết dính, ngăn cản sự phát triển của tóc, gây rụng đáng kể.
Theo Phòng Thực phẩm Bổ sung – Viện Y tế Quốc gia (Mỹ), lượng vitamin A mỗi ngày phù hợp cho nam giới trên 18 tuổi là 900mcg, nữ giới trên 18 tuổi là 700mcg, phụ nữ mang thai là 770mcg và cho con bú là 1300mcg. [4]
Thuốc và các phương pháp trị bệnh khác có thể gây rụng vì can thiệp vào chu kỳ phát triển của tóc. Chúng bao gồm thuốc điều trị ung thư, thuốc chống đông máu, thuốc tránh thai, thuốc ức chế miễn dịch, thuốc chống co giật, thuốc điều trị bệnh Parkinson hoặc một số phương pháp như hóa trị, xạ trị.
Hói đầu nữ khó nhận ra vì tóc mỏng dần trên đỉnh đầu, nhưng ở ngôi giữa và đường chân tóc vẫn còn. Trong khi đó, hói đầu nam dễ phát hiện hơn qua các kiểu:
⇒ Bạn hãy tìm hiểu thêm: Hói trán: Dấu hiệu, nguyên nhân, cách chữa và phòng ngừa
Nam, nữ có những điểm giống và khác về nguyên nhân, dấu hiệu của hói đầu, gồm:
| Hói đầu ở nam giới | Hói đầu ở nữ giới | |
| Nguyên nhân chủ yếu | Di truyền, nội tiết tố (DHT), sự lão hóa, hút thuốc lá. | Di truyền, nội tiết tố, mang thai, thiếu hụt dinh dưỡng, căng thẳng, bệnh lý, tác dụng phụ của thuốc. |
| Biểu hiện thường gặp | Kiểu chữ M, U, O. | Tóc rụng đều trên đỉnh đầu, mái tóc mỏng dần. |
| Mức độ | Từ rụng ít đến toàn bộ. | Tóc thưa, mỏng hơn nhưng hiếm khi hói toàn bộ. |
Một số đối tượng có nguy cơ hói đầu cao hơn, chẳng hạn như:
⇒ Hãy tìm hiểu thêm: Bị hói đầu khi còn trẻ: Nguyên nhân, điều trị và phòng ngừa
Để nguyên nhân bị hói, bác sĩ có thể kết hợp nhiều phương pháp:
Tùy nguyên nhân, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị đầu hói khác nhau và tư vấn dinh dưỡng, thói quen sinh hoạt, cách chăm sóc tóc hoặc dùng viên uống bổ sung.
Thuốc là điều trị đầu tiên, trước khi cần phải dùng đến các phương pháp xâm lấn cấy, ghép tóc. Một số loại thuốc được dùng phổ biến trong điều trị hói đầu gồm Minoxidil và Finasteride. Chúng có tác dụng kích thích mọc tóc.
Tùy tình trạng, bác sĩ có thể chỉ định những loại thuốc khác như spironolactone (Carospir, Aldactone) và dutasteride (Avodart).
Đối với hói diện rộng, tóc không thể mọc lại, sử dụng cấy tóc tự thân, tiêm huyết tương giàu tiểu cầu, laser mới mang lại hiệu quả tốt. Các phương pháp này thường có chi phí cao.
Ngoài ra, cần có chế độ chăm sóc tóc và da đầu tốt để hỗ trợ tóc mọc trở lại. Nhiều biện pháp tự nhiên tốt như sử dụng dầu hoặc tinh dầu, mặt ủ tóc.
Nhiều nguyên nhân gây ra hói đầu. Một số không thể đảo ngược, nhưng một số có thể phòng ngừa được. Chăm sóc tóc từ bên ngoài và bên trong để phòng tránh tóc hói:
Xây dựng thực đơn ăn uống khoa học, nhưng ưu tiên các chất tốt cho tóc, gồm protein (trứng, sữa, thịt gia cầm nạc); vitamin A, C, E, nhóm B, D (hạt hướng dương, bí đỏ, măng tây, lòng đỏ trứng, nấm); khoáng chất như canxi, kẽm, sắt, selen, lưu huỳnh (cá ngừ, cá trích, sò điệp, đậu lăng, đậu phụ, bông cải xanh); axit béo omega-3 (hạt lanh, hạt chia, dầu gan cá tuyết, cá cơm) giúp thúc đẩy mọc tóc.
Bạn cần tránh tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, đồ đóng hộp, thức ăn nhanh; rượu bia, hút thuốc lá cũng cần tránh.
Ngoài ra, nam giới bổ sung tinh chất Cynatine®, Saw Palmetto, Eurycoma Longifolia, American Ginseng để hỗ trợ tóc từ bên trong. Đây là các tính chất có tác dụng hỗ trợ bảo vệ tế bào mầm tóc, cân bằng thần kinh nội tiết nam, giảm hoạt động men 5-alpha-reductase và chống lại các yếu tố gây hại cho tóc như khói thuốc lá, stress. Còn nữ giới tăng cường Cynatine®, Pumpkin Seed, Black cohosh, Horsetail, Hibiscus flower để thúc đẩy tế bào mầm tóc, cân bằng thần kinh nội tiết nữ, cung cấp dưỡng chất cho mái tóc óng mượt, chắc khỏe.
Điều này giúp bảo vệ mái tóc khỏe đẹp từ bên ngoài, hạn chế khô xơ và rụng:
Để ngăn ngừa tóc hói do stress, bạn nên sắp xếp công việc và thời gian nghỉ ngơi hợp lý, tránh thức khuya, căng thẳng. Luyện tập thể thao, tiếp xúc với ánh nắng hàng ngày giúp nâng cao thể chất và sức khỏe tâm thần; Tập yoga, thiền, nghe nhạc, tập hít thở sâu hoặc dành thời gian cho các hoạt động mà bạn yêu thích khác.
⇒ Tìm hiểu thêm: 5 cách cột tóc không bị hói đầu vừa đẹp vừa tránh gây rụng tóc
Bên cạnh thắc mắc hói đầu là do đâu, người bệnh còn băn khoăn một số vấn đề:
Điều này tùy thuộc nhu cầu cá nhân. Một số người muốn cạo trọc để che giấu tình trạng tóc mọc không đều do hói. Tuy nhiên, cạo trọc có thể khiến da đầu khô, ngứa, kích ứng và làm tóc xơ cứng hơn khi mọc lại. Bạn nên cân nhắc kỹ trước khi thực hiện.
Hói đầu không có tính chất lây nhiễm, nó chỉ lan rộng từ vùng này sang vùng khác theo thời gian. Chẳng hạn như từ đỉnh đầu rồi lan ra toàn bộ da đầu, tạo thành bề mặt nhẵn bóng.
Hói đầu sớm có thể do di truyền và các nguyên nhân thường gặp kể trên. Nhưng một số bệnh lý cũng có thể gây rụng tóc nhiều dẫn đến hói đầu, ví dụ như các bệnh về nội tiết và tuyến giáp.
Một số tình trạng hói đầu do rụng tóc từng mảng, thiếu hụt chất dinh dưỡng, căng thẳng, bệnh lý, thay đổi nội tiết tố, rối loạn giấc ngủ,… có thể chữa khỏi bằng thuốc, điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, thói quen sinh hoạt. Nhưng cũng có kiểu hói không thể chữa khỏi mà phải cấy ghép tóc, như rụng tóc do sẹo hoặc chấn thương. Vì nang tóc đã mất hoặc tế bào mầm tóc không còn phát triển.
⇒ Hãy cùng xem thêm giải đáp cho 1 thắc mắc thường gặp: Vuốt tóc nhiều có bị hói không? Những tác hại và cách hạn chế
Hói đầu ảnh hưởng đến ngoại hình, sự tự tin của người mắc phải. Một số tình trạng hói không thể đảo ngược, nhưng cũng có những loại hói có thể phòng ngừa hoặc điều trị để tóc mọc lại. Nếu nhận thấy tóc ngày càng rụng nhiều, một số vùng da đầu lộ ra, bạn nên đi thăm khám và có kế hoạch điều trị sớm, tránh mất tóc toàn bộ.
